Aişe: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Yazım hatası düzeltildi
Etiketler: Geri alındı Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
k 5.46.164.17 tarafından yapılan 23325285 sayılı değişiklik geri alınıyor. hz. gibi ifadeler kullanmiyoruz
Etiket: Geri al
23. satır: 23. satır:
}}
}}
'''Aişe bint Ebu Bekir''' (614<ref name=":0" /><ref name="Britannica"/><ref>{{Web kaynağı | url = https://islamansiklopedisi.org.tr/aise | başlık = ÂİŞE | erişimtarihi = 25 Ağustos 2020 | tarih = | çalışma = Bi‘setin 4. yılında (614) Mekke’de doğdu. Onun daha önce doğduğunu ve dolayısıyla Hz. Peygamber ile evlendiğinde on dört ile on sekiz yaşlarında olduğunu ileri süren bazı çağdaş araştırmacıların dayandıkları rivayetler sağlam değildir. | yayıncı = İslam Ansiklopedisi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191021122910/https://islamansiklopedisi.org.tr/aise | arşivtarihi = 21 Ekim 2019}}</ref>, [[Mekke]] - 678, [[Medine]]<ref name="Britannica">{{BritannicaDVD|Aishah|2011}}</ref>) ([[Arapça]]: {{Arap yazısı|عَائِشَةْ بِنْتِ أَبِي بَكْرْ|dil=ar}}), [[İslam]] [[peygamber]]i [[Muhammed]]'in [[Muhammed'in eşleri|eşlerinden]] biri, [[halife]] [[Ebu Bekir]]'in kızı. Muhammed gibi [[Kureyş]] kabilesindendir
'''Aişe bint Ebu Bekir''' (614<ref name=":0" /><ref name="Britannica"/><ref>{{Web kaynağı | url = https://islamansiklopedisi.org.tr/aise | başlık = ÂİŞE | erişimtarihi = 25 Ağustos 2020 | tarih = | çalışma = Bi‘setin 4. yılında (614) Mekke’de doğdu. Onun daha önce doğduğunu ve dolayısıyla Hz. Peygamber ile evlendiğinde on dört ile on sekiz yaşlarında olduğunu ileri süren bazı çağdaş araştırmacıların dayandıkları rivayetler sağlam değildir. | yayıncı = İslam Ansiklopedisi | arşivurl = https://web.archive.org/web/20191021122910/https://islamansiklopedisi.org.tr/aise | arşivtarihi = 21 Ekim 2019}}</ref>, [[Mekke]] - 678, [[Medine]]<ref name="Britannica">{{BritannicaDVD|Aishah|2011}}</ref>) ([[Arapça]]: {{Arap yazısı|عَائِشَةْ بِنْتِ أَبِي بَكْرْ|dil=ar}}), [[İslam]] [[peygamber]]i [[Muhammed]]'in [[Muhammed'in eşleri|eşlerinden]] biri, [[halife]] [[Ebu Bekir]]'in kızı. Muhammed gibi [[Kureyş]] kabilesindendir
Müslümanlar tarafından Hz.Muhammed'in diğer eşleri gibi ''Müminlerin Annesi'' ve "'''sıddıka'''" sıfatları ile anılmakla birlikte benzer saygı ve güven bazı Müslümanlarca gösterilmez. Muhammed'in ölümünden sonra siyasi açıdan önemli bir rol oynamıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.britannica.com/biography/Aishah | başlık = ʿĀʾishah; wife of Muḥammad | erişimtarihi = 26 Ağustos 2020 | yazarlar = Asma Afsaruddin | tarih = | çalışma = ʿĀʾishah, in full ʿĀʾishah bint Abī Bakr, (born 614, Mecca, Arabia [now in Saudi Arabia]—died July 678, Medina), the third wife of the Prophet Muhammad (the founder of Islam), who played a role of some political importance after the Prophet’s death. | yayıncı = Encyclopædia Britannica | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150710005721/https://www.britannica.com/biography/Aishah | arşivtarihi = 10 Temmuz 2015}}</ref> İslamiyeti kabul eden on dokuzuncu kişi olarak kabul edilmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/aisha-bt-abi-bakr-COM_23459?s.num=1&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-3&s.q=Aisha#d156705815e157|başlık=ʿĀʾisha bt. Abī Bakr|erişimtarihi=30 Ağustos 2020|tarih=|çalışma=She was born in Mecca around 614 C.E. to Abū Bakr b. Abī Quḥāfā, from the Banū Taym, and Umm Rūmān bt. ʿUmayr b. ʿĀmir, from the Banū Kināna. ʿĀʾisha is deemed to have been the nineteenth person to embrace Islam.|yayıncı=BRILL: Encyclopaedia of Islam, THREE}}</ref>
Müslümanlar tarafından Muhammed'in diğer eşleri gibi ''Müminlerin Annesi'' ve "'''sıddıka'''" sıfatları ile anılmakla birlikte benzer saygı ve güven bazı Müslümanlarca gösterilmez. Muhammed'in ölümünden sonra siyasi açıdan önemli bir rol oynamıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.britannica.com/biography/Aishah | başlık = ʿĀʾishah; wife of Muḥammad | erişimtarihi = 26 Ağustos 2020 | yazarlar = Asma Afsaruddin | tarih = | çalışma = ʿĀʾishah, in full ʿĀʾishah bint Abī Bakr, (born 614, Mecca, Arabia [now in Saudi Arabia]—died July 678, Medina), the third wife of the Prophet Muhammad (the founder of Islam), who played a role of some political importance after the Prophet’s death. | yayıncı = Encyclopædia Britannica | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150710005721/https://www.britannica.com/biography/Aishah | arşivtarihi = 10 Temmuz 2015}}</ref> İslamiyeti kabul eden on dokuzuncu kişi olarak kabul edilmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/aisha-bt-abi-bakr-COM_23459?s.num=1&s.f.s2_parent=s.f.book.encyclopaedia-of-islam-3&s.q=Aisha#d156705815e157|başlık=ʿĀʾisha bt. Abī Bakr|erişimtarihi=30 Ağustos 2020|tarih=|çalışma=She was born in Mecca around 614 C.E. to Abū Bakr b. Abī Quḥāfā, from the Banū Taym, and Umm Rūmān bt. ʿUmayr b. ʿĀmir, from the Banū Kināna. ʿĀʾisha is deemed to have been the nineteenth person to embrace Islam.|yayıncı=BRILL: Encyclopaedia of Islam, THREE}}</ref>


Aişe, günümüze ulaşan birçok [[hadis]] rivayetinde birincil kaynak olarak kabul edilir.
Aişe, günümüze ulaşan birçok [[hadis]] rivayetinde birincil kaynak olarak kabul edilir.

Sayfanın 16.35, 19 Eylül 2020 tarihindeki hâli

Aişe bint Ebû Bekir
Muhammed'in eşi
Doğum614[1]
Mekke
Ölüm12 Temmuz 678 (64 yaşında)
Medine
DefinBâki Mezarlığı
Eş(ler)iMuhammed bin Abdullah
(e. 624[1] – 632)
BabasıEbu Bekir
AnnesiÜmmü Ruman
Diniİslam

Aişe bint Ebu Bekir (614[1][2][3], Mekke - 678, Medine[2]) (Arapça: عَائِشَةْ بِنْتِ أَبِي بَكْرْ ‎), İslam peygamberi Muhammed'in eşlerinden biri, halife Ebu Bekir'in kızı. Muhammed gibi Kureyş kabilesindendir Müslümanlar tarafından Muhammed'in diğer eşleri gibi Müminlerin Annesi ve "sıddıka" sıfatları ile anılmakla birlikte benzer saygı ve güven bazı Müslümanlarca gösterilmez. Muhammed'in ölümünden sonra siyasi açıdan önemli bir rol oynamıştır.[4] İslamiyeti kabul eden on dokuzuncu kişi olarak kabul edilmektedir.[5]

Aişe, günümüze ulaşan birçok hadis rivayetinde birincil kaynak olarak kabul edilir.

Kimliği

Baba tarafından soyu: Aişe bint-i Ebû Bekir-i Sıddîk, b. Ebu Kuhâfe, b. Amir, b.Ömer, b.Kâb, b. Sa'd, b. Teym, b. Mürre, b.Kâb, b. Lüey, b. Galib, b. Fihr, b. Mâlik'tir.[6]

Anne tarafından soyu: Aişe bint Ümmü Rûman, bint Amir, b. Uveymir, b. Abdşems, b. Attâb, b. Üzeyne, b. Sübey', b. Dehmân, b. Hâris, b. Ğanem, b. Mâlik, b. Kinâne'dir.[6]

Aişe, babası tarafından Kureyş, Temîmî, annesi tarafından Kenanî'dir.[6] İslam Peygamberi Muhammed ile nesepleri baba tarafından yedinci-sekizinci kuşakta; anne tarafından nesepleri ise, on bir-on ikinci kuşakta birleşmektedir.[6] Aişenin künyesi, Abdullah'ın annesi demek olan "Ümmü Abdullah" tır.[7] Bu künyenin kendisine Muhammed tarafından verildiği ifade edilmektedir.[7][8][9] Söz konusu edilen Abdullah, Aişe'nin kız kardeşi Esma'nın ve eniştesi Zübeyr'in oğlunun ismidir.

Erken dönem hayatı

Aişe'nin erken dönem hayatı hakkında fazla bilgi bulunmamaktadır. Doğumu 613 yılı sonlarında veya 614 yılı başlarındadır. Babası ilk halife Ebû Bekir Annesi Ümmü Rûmân'dır. Aişe Muhammed'in 3. sırada evlendiği en genç eşidir.

Muhammed ile evliliği

Hadislerde Aişe'nin 6 yaşındayken 50 yaşındaki Muhammed ile nişanlandığı ancak dokuz yaşında evlendiği aktarılmaktadır.[10][11][12][13][14]

Muhammed el-Buhari'nin Sahih-i Buhari'de de aktardığı üzere Aişe şunları der:[10]

Peygamber benimle altı (yaşında) bir kızken nişanlandı. Medine'ye gittik ve Beni-el-Haris bin Hazrec'in evinde kaldık. Sonra hastalandım ve saçlarım döküldü. Daha sonra saçlarım büyüdü ve annem, Ümmü Rûmân, salıncakta kız arkadaşlarımla oynarken yanıma geldi. Beni çağırdı, yanına gittim, bana ne yapacağını bilmiyordum. Elimden yakaladı ve beni kapıda bekletti. Soluğum kesilmişti, nefesim yerine geldiğinde biraz su aldı ve yüzümle başımı bu su ile ovdu. Daha sonra beni eve aldı. Evde Ensâr`dan birtakım kadınlar hazır bulunuyordu. Bunlar bana: "Hayır ve bereket üzere geldin, hayırlı kısmet getirdin!" dediler. Annem beni bu kadınlara teslim etti. Bunlar da benim kılığımı, kıyafetimi düzlediler ve Resûlullah'a teslim ettiler. Ensâr kadınları beni Resûlullah`a takdim ettiklerinde ben dokuz yaşında bir kızdım.

Evlilik yaşı ile ilgili yorum ve tartışmalar

Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili olarak farklı kişi ve kaynaklarda birbirinden farklı ifadeler yer almaktadır. Muhammed'in kızı Fatıma ve Aişe'nin kızkardeşi Esma'ya ait rivayetler üzerinden Aişe'nin doğumu ve evlilik yaşı ile ilgili farklı rakamlar elde edilen çıkarımlar şeklinde yapılmaktadır.

TDV İslâm Ansiklopedisi'nde 614 yılında doğduğu, 624 senesinde evlendiği ve on dört, on sekiz yaşlarında evlendiğini söyleyen çağdaş araştırmacıların kaynaklarının sağlam olmadığı yazar.[1]

Yaşar Nuri Öztürk[15] Aişe'nin evlilik yaşının 17 ile 20 yaş aralığında olduğunu ifade etmektedir.

Süleyman Ateş, Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili olarak "Tarihçilerin ve bibliyografların tespitine göre Ayşe, Peygamberimizin kızı Fatıma'dan beş yaş küçüktür. Fatıma Peygamberlikten 5 yıl önce doğmuştur. Demek ki Ayşe, Peygamberliğin başlangıç yılında doğmuştur. Muhammed Peygamber olduktan itibaren 13 yıl Mekke'de kaldı. Peygamber hicret ettiği zaman Ayşe 13 yaşında olmalıdır. Peygamber Medine'ye göçtükten iki yıl sonra Ayşe ile evlendiğine göre (el-İsâbe: 4/359) demek ki evlendiği zaman Ayşe en az 15 yaşında idi. Ayrıca Ayşe, Peygamber'le nişanlanmadan önce Cübeyr ibn Mut‘im’e nişanlı veya sözlü idi. Bu da onun, Peygamber, kendisini istemeden önce evlenecek yaşta olduğunu göstermez mi? Bu yaş da her hâlde dokuz yaş değildir. Demek ki Peygamber istediği zaman Ayşe, en azından evlenecek çağ olan 15 yaşlarında idi. [...] Ayşe'yi direkt olarak Peygamber istememiş, halası onu Peygamber'e önermiş, o da uygun görmüştü. Bir başka rivayete göre Ayşe Peygamberimizin kızı Fatma ile yaşıttır. Fatma’nın doğumunda babası 35 yaşında idi. Bu durumda Ayşe evlendiğinde 20 yaşlarındadır." ifadesini kullanmaktadır.[16]

Aişe'nin evlilik yaşı ile ilgili günümüzde ileri sürülen görüşlerden birisi de o dönemde kızların yaşının âdet görmeye başladıktan itibaren sayılmaya başlanmasıdır. Buna göre rivayetlerde belirtilen 6 ve 9 yaş Aişe'nin âdet gördükten sonraki yıllarını ifade etmektedir. Ahmet Tekin ve Mustafa İslamoğlu'nun da dile getirdiği bir görüşe göre, Arapça belagatinde 10'dan sonraki rakamların sayım biçimine istinaden bu rakamların 16 ve 19 olarak anlaşılması gerekir.[17][18]

Kişisel hayatı

Aişe ilk dönem İslam tarihinde Muhammed'le tartışmaları, 15 yaşında iken zina ile suçlanması, halife seçimindeki rolü, hadis rivayetleri, Muhammed'in ölümü sonrasında da Ali ile olan Cemel Vak'ası ile önemli bir figürdür.

Politik kariyeri

İlk Fitne ve Cemel Vakası

Halife Osman'ın, kendisinin yönetiminden hoşnut olmayan asilerce öldürülmesi, İlk Fitne olarak bilinen iç savaşı başlatmıştır. Osman'ın ölümünden sonra başa peygamberin kuzeni ve damadı Ali bin Ebu Talib geçmiştir.

Fitne olarak adlandırılan bu dönemde Ayşe, Talha ve Peygamber'in kuzeni Zübeyr ile işbirliği yaparak Halife Ali ile savaşmıştır. Ali savaşı kazanarak Aişe'yi Medine'ye göndermiştir.[19] Bu savaşta Talha ve Zübeyr öldürülmüştür.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 2,  sayfa: 201
  2. ^ a b "Aishah." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
  3. ^ "ÂİŞE". Bi‘setin 4. yılında (614) Mekke’de doğdu. Onun daha önce doğduğunu ve dolayısıyla Hz. Peygamber ile evlendiğinde on dört ile on sekiz yaşlarında olduğunu ileri süren bazı çağdaş araştırmacıların dayandıkları rivayetler sağlam değildir. İslam Ansiklopedisi. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  4. ^ Asma Afsaruddin. "ʿĀʾishah; wife of Muḥammad". ʿĀʾishah, in full ʿĀʾishah bint Abī Bakr, (born 614, Mecca, Arabia [now in Saudi Arabia]—died July 678, Medina), the third wife of the Prophet Muhammad (the founder of Islam), who played a role of some political importance after the Prophet’s death. Encyclopædia Britannica. 10 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2020. 
  5. ^ "ʿĀʾisha bt. Abī Bakr". She was born in Mecca around 614 C.E. to Abū Bakr b. Abī Quḥāfā, from the Banū Taym, and Umm Rūmān bt. ʿUmayr b. ʿĀmir, from the Banū Kināna. ʿĀʾisha is deemed to have been the nineteenth person to embrace Islam. BRILL: Encyclopaedia of Islam, THREE. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020. 
  6. ^ a b c d "Hazreti Aişe", Seyyid Süleyman Nedvi,s.20, Timaş yayınları, İstanbul-2003
  7. ^ a b "Hazreti Aişe", Seyyid Süleyman Nedvi,s.19, Timaş yayınları, İstanbul-2003
  8. ^ Ebû Dâvud, "Kitâbul-edeb"
  9. ^ İbn Hanbel,"Müsne-i Aişe"
  10. ^ a b Sahih-i Buhari - 5.Kitap
  11. ^ Müslim, Kitabu'n-Nikâh, bab: 69
  12. ^ Tirmizi, Nikâh 9, (1093)
  13. ^ Nesai, Nikâh 77, (6, 130)
  14. ^ Ebu Dâvud, Nikâh 34, (2121); Edeb 63, (4933, 4934, 4935, 4936, 4937)
  15. ^ Prof. Dr. Yaşar Nuri Öztürk'ün katıldığı, ulusal basında yayın yapan bir TV'nin tartışma programında "Aişe’nin evlilik yaşı" ile ilgili olarak yaptığı açıklama
  16. ^ "Ayşe’nin evlenme yaşıyla ilgili rivayetler tarihi bilgilere terstir" (suleyman-ates.com)
  17. ^ "Lisan-ul Arap'a bakıldığı takdirde, Arapçada 11'den 19'a kadar olan sayılar kullanılırken, "birler" hanesi kullanıldığı takdirde "onlar" hanesinin de kastedildiğinin anlaşılmasının gerektiği ifade edilmektedir. (...) Aişe, Arapçayı en edebî konuşan hanımlarından biridir. Arapçadaki bu özelliği kullanarak 6 ve 9 yaşla, 16 ve 19 yaşı kastettiği anlaşılmalıdır." Ahmet Tekin ile Röportaj: Asrı Saadette Kadın Olmak ve Aişe'nin Evlilik Yaşı
  18. ^ Mustafa İslamoğlu da konuyu Arapça belagat kurallarına göre açıklamaktadır. Mustafa İslamoğlu, Hz.Aişenin evlenme yaşı
  19. ^ Karaköse, Hasan. Ortaçağ Tarihi ve Uygarlığı, Ankara, Nobel Yayın Dağım, 2002