Kelile ve Dimne

Bir Suriye yazmasında Kelile ve Dimne'den betimleme; 1300-1325 civarı.

15. yüzyıl Pers el yazması Kelile ve Dimne'den.

Kelile ve Dimne, MÖ 1. yüzyıl civarında yaşadığı düşünülen Hint Beydeba tarafından kaleme alınmış, Sanskritçe orijinal adı Pança-Tantra (Beş İlke) olan, fabl tarzında hikâyeler barındıran kitabın Abdullah İbn Al Mukaffa tarafından çevrilmiş Arapça'daki adıdır. Arapça eser adını ilk bölümündeki bir hikâyenin kahramanı olan iki çakaldan alır; doğrunun ve dürüstlüğün simgesi "Kelile" ile yanlışın ve yalanın simgesi "Dimne".

Kitabın Hint hükümdarı Depşelim zamanında yazıldığı düşünülmektedir. Zira eserin hükümdara sunulduğu ve kendisine bir tür nasihat niteliğinde olduğu öne sürülmüştür. Yazılış gayesi ise hükümdarın tembel üç şeh­zadesini adam etmektir.

Fabl türünün ilk ve en önemli örneklerinden olan eserdeki hikâyeler siyâsetten erdeme kadar birçok farklı konuyu ele almıştır. Kitapta hikâyeler Binbir Gece Masalları’nda olduğu gibi iç içe geçmiş çerçeve hikâyelerden oluşur.

‘Dostluğun bozulması’, ‘Dost Kazanma’, ‘Savaş ve Barış’, ‘Zenginliklerimizin Kaybı’ ve ‘Tedbirsizlik ve Acele Karar Vermeye Dair’ isimli beş bölüm­le, bir girişten müteşekkildir. Her bölümde bir çerçeve hikâye, onun içinde de hikâyecikler, manzum hikmetler vardır.

Sanskritçe yazılmış olan eser ilk önce Pehlevice'ye, oradan Arapça'ya ve daha sonraları da Farsça'ya çevrilmiştir. Batı dillerine olan tercümeleri bu son çeviriden yapılmıştır. Edebi otoritelerce, Ezop ve La Fontaine fabllarının, Kelile ve Dimne`den ilham alınarak yazıldığı öne sürülür.