Goranice: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
AllworldTechnic tarafından yapılan 22624091 sayılı değişiklik geri alınıyor. büyük bir kısmı konuşmuyor
Etiket: Geri al
Maradurio (mesaj | katkılar)
104 değişiklik
aynı metnin devamı olan veriler için ayrı ayrı kaynaklar istenmiş, satır eklendiği için galiba.
5. satır: 5. satır:
|Kendi dilindeki adı=كوردی ''Hewramî'', ''Kurdî'', ''Maçû''
|Kendi dilindeki adı=كوردی ''Hewramî'', ''Kurdî'', ''Maçû''
|ülkeler= [[İran]], [[Irak]] ve [[Avrupa]]'daki [[Kürt Diasporası]] tarafından
|ülkeler= [[İran]], [[Irak]] ve [[Avrupa]]'daki [[Kürt Diasporası]] tarafından
|kişi sayısı= ~300,000<ref>[http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90046]</ref>
|kişi sayısı=300,000<ref>[https://www.ethnologue.com/archive-redirect]</ref> (2014)
|aile1 =[[Hint-Avrupa dil ailesi]]
|aile1 =[[Hint-Avrupa dil ailesi]]
|aile2 =[[Hint-İran dilleri]]
|aile2 =[[Hint-İran dilleri]]
17. satır: 17. satır:


== Tarih ==
== Tarih ==
[[İran]] - [[Irak]] sınırındaki [[Hawraman Dağları]]nda konuşulan bu dil, oldukça zengin bir geçmişe sahiptir. Şu an itibarıyla, çoğu Yarsani, yaklaşık 300.000 kişi bu dili konuşmakta.{{kaynak belirt}}
[[İran]] - [[Irak]] sınırındaki [[Hawraman Dağları]]nda konuşulan bu dil, oldukça zengin bir geçmişe sahiptir. Şu an itibarıyla, çoğu Yarsani, yaklaşık 300.000 kişi bu dili konuşmaktadır.


Paris Üniversitesi Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Ulusal Enstitüsü (Institut national des langues et civilisations orientales de l’Université de Paris.) akademisyenlerinden dil bilimci Prof.Dr.Joyce Blau, Muhtemelen Gorani ve Zazaca‘nın mazisi Kürtçe‘nin kinden daha eskidir. Kürtler; Zazalar‘ın ve Goranların çoğunu asimile ettiler fakat hepsini edemediler.{{kaynak belirt}} Bugün Gorani'nin fazlasiyla Sorani‘nin etkisinde olduğunu biliyoruz ve Goranların çoğu Sorani konuşuyor.{{kaynak belirt}} Gorani İran‘ın Güney kesiminde, Kermanşah‘in Kuzeyinde konuşuluyor.<ref>{{Web kaynağı |url=http://dersimnews.com/kirmancki/zazaca-kurtceden-daha-eski-bir-dildir.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=2 Şubat 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160219201905/http://dersimnews.com/kirmancki/zazaca-kurtceden-daha-eski-bir-dildir.html |arşivtarihi=19 Şubat 2016 |ölüurl=yes }}</ref>
Paris Üniversitesi Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Ulusal Enstitüsü (Institut national des langues et civilisations orientales de l’Université de Paris) akademisyenlerinden dil bilimci Prof.Dr.Joyce Blau: "Muhtemelen Gorani ve Zazaca dillerinin mazisinin Kürtçe'den daha eskidir. Kürtler; Zazalar ve Goranlar'ın çoğunu asimile ettiler fakat hepsini edemediler.Bugün Gorani'nin fazlasiyla Sorani‘nin etkisinde olduğunu biliyoruz ve Goranların çoğu Sorani konuşuyor.Gorani İran‘ın Güney kesiminde, Kermanşah‘in Kuzeyinde konuşuluyor."<ref>{{Web kaynağı |url=http://dersimnews.com/kirmancki/zazaca-kurtceden-daha-eski-bir-dildir.html |başlık=Arşivlenmiş kopya |erişimtarihi=2 Şubat 2016 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20160219201905/http://dersimnews.com/kirmancki/zazaca-kurtceden-daha-eski-bir-dildir.html |arşivtarihi=19 Şubat 2016 |ölüurl=yes }}</ref><ref>Blau, Joyce 1989: “Gurânî et zâzâ”. Compendium Linguarum Iranicarum. Rüdiger Schmitt (Hrsg.), s. 336-340. Wiesbaden.</ref>


Bu dil dilbilimsel açıdan [[Kürtçe]] lehçesi olmayıp başlı başına dil olarak sınıflandırılmasına rağmen, bazı dil bilimciler tarafından Kürt lehçesi diye kabul edilir.<ref>Ludwig, P.: [http://www.iranica.com/newsite/articles/unicode/ot_grp14/ot_kurdlang_i_20081215.html HISTORY OF THE KURDISH LANGUAGE], Encyclopeadia Iranica (13. Mart 2009)</ref><ref>[http://www.muzafferorucoglu.net/deneme.asp?id=85]</ref><ref>[http://www.zazaki.de/zazakide/blau-zaza_ve_gorani_dilleri.htm]</ref>
Bu dil dilbilimsel açıdan [[Kürtçe]] lehçesi olmayıp başlı başına dil olarak sınıflandırılmasına rağmen, bazı dil bilimciler tarafından Kürt lehçesi diye kabul edilir.<ref>Ludwig, P.: [http://www.iranica.com/newsite/articles/unicode/ot_grp14/ot_kurdlang_i_20081215.html HISTORY OF THE KURDISH LANGUAGE], Encyclopeadia Iranica (13. Mart 2009)</ref><ref>[http://www.muzafferorucoglu.net/deneme.asp?id=85]</ref><ref>[http://www.zazaki.de/zazakide/blau-zaza_ve_gorani_dilleri.htm]</ref>

Sayfanın 17.16, 22 Haziran 2020 tarihindeki hâli

Goranice
كوردی Hewramî, Kurdî, Maçû
Ana dili olanlarİran, Irak ve Avrupa'daki Kürt Diasporası tarafından
Konuşan sayısı300,000[1] (2014)  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Dil kodları
ISO 639-3hac

Goranice veya Goranice Dili, bir Kuzeybatı İran dilidir. İran'ı dillerin kuzeybatı grubundan olup Zaza-Gorani Dilleri alt grubunda yer alır.[2][3]

Tarih

İran - Irak sınırındaki Hawraman Dağlarında konuşulan bu dil, oldukça zengin bir geçmişe sahiptir. Şu an itibarıyla, çoğu Yarsani, yaklaşık 300.000 kişi bu dili konuşmaktadır.

Paris Üniversitesi Doğu Dilleri ve Uygarlıkları Ulusal Enstitüsü (Institut national des langues et civilisations orientales de l’Université de Paris) akademisyenlerinden dil bilimci Prof.Dr.Joyce Blau: "Muhtemelen Gorani ve Zazaca dillerinin mazisinin Kürtçe'den daha eskidir. Kürtler; Zazalar ve Goranlar'ın çoğunu asimile ettiler fakat hepsini edemediler.Bugün Gorani'nin fazlasiyla Sorani‘nin etkisinde olduğunu biliyoruz ve Goranların çoğu Sorani konuşuyor.Gorani İran‘ın Güney kesiminde, Kermanşah‘in Kuzeyinde konuşuluyor."[4][5]

Bu dil dilbilimsel açıdan Kürtçe lehçesi olmayıp başlı başına dil olarak sınıflandırılmasına rağmen, bazı dil bilimciler tarafından Kürt lehçesi diye kabul edilir.[6][7][8]

Lehçeler

Gorani lehceleri arasında şüphesiz en önemlisi kendi içinde iki kola ayrılan Hewramî´dir[9]. Hewramî diğer Gorani lehçelerinde çokça farklı olup, sunni Kürt Spiritüalizminde önemli bir yere sahiptir. Goraninin diğer lehçeleri şunlardır[10]:

  • Hewramanî Textî: Hewramanın Irak'ta kalan kısmında konuşulur.
  • Hewramanî Lûhonî: Hewraman bölgesinin İran tarafında konuşulur.
  • Şebeki: Şabaklarca Musul yakınlarında konuşulur.
  • Bacelanî: Xanekin ve Musulda kalan büyük Bacelan boyunun konuştuğu lehçedir
  • Sarlî: Musulun kuzeyinde 15 köyde, kakai kürtlerinin kulandığı şivedir.
  • Kendulayî (asıl Gorani): Yarsanların kutsal dili olarak bilinen, Goran aşiretinin konuştuğu lehçedir.
  • Şexanî: eskiden Halepçe yöresinde konuşulan lehçedir. İran-Irak Savaşında İran askerleri desteğinde ayaklanan ve Irak yönetimine ABD tarafından verilen zehirli gaz silahlarının gerek İran ve gerekse Irak tarafından kullanımının yaşandığı Halepçe olaylarından sonra bu yöredeki Goranlar Hewraman dağlarına sığınmışlardır.

Kaynakça

Wikimedia Incubator
Wikimedia Incubator
Wikimedia Incubator'de Goranice Vikipedi deneme projesi bulunmaktadır.
  1. ^ [1]
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 9 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2009. 
  3. ^ [2]
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2016. 
  5. ^ Blau, Joyce 1989: “Gurânî et zâzâ”. Compendium Linguarum Iranicarum. Rüdiger Schmitt (Hrsg.), s. 336-340. Wiesbaden.
  6. ^ Ludwig, P.: HISTORY OF THE KURDISH LANGUAGE, Encyclopeadia Iranica (13. Mart 2009)
  7. ^ [3]
  8. ^ [4]
  9. ^ MacKenzie, D. N.: The Dialect of Awroman(Hawraman-i Luhon)
  10. ^ Karl Hadank & Oskar Mann: Mundarten der Guran Berlin 1930.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Goranice&oldid=22769379" sayfasından alınmıştır