Haplogrup N (Y-DNA): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Kaynak düzenleme |
Kefkentuzla (mesaj | katkılar) Yazım hatası düzeltildi Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği iOS uygulaması değişikliği |
||
| 16. satır: | 16. satır: | ||
== Dağılım == |
== Dağılım == |
||
N haplogrubu, Kuzey Avrasya'da geniş bir alana yayılmıştır, ve ayrıca Nepal, Güney Avrupa, Güneybatı Asya gibi bölgelerde de nadiren rastlanmaktadır. Varlığı en çok [[Fin-Ugor kavimleri|Fin-Baltık topluluklarında]] görülmektedir. |
N haplogrubu, Kuzey Avrasya'da geniş bir alana yayılmıştır, ve ayrıca Nepal, Güney Avrupa, Güneybatı Asya gibi bölgelerde de nadiren rastlanmaktadır. Varlığı en çok [[Fin-Ugor kavimleri|Fin-Baltık topluluklarında]] görülmektedir. Ugrik ve Batı Sibiryalı [[Samoyedler]]de ve Sibiryalı Türkî bir millet olan Yakutlarda da N haplogrubu oldukça baskın olarak görülmektedir.<ref>http://www.scs.illinois.edu/~mcdonald/WorldHaplogroupsMaps.pdf</ref> |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | N haplogrubuna Türkî topluluklarda sıkça rastlanılmaktadır. Yakutlar ve Tuvalar gibi Kuzey Sibiryalı halklarda %75 gibi yüksek oranlarda bulunan N haplogrubu, Türkmenler'de %10, Kırgızlar'da %3, Azeriler'de %5 gibi oranlarda bulunmaktadır.<ref>http://www.haplogruplar.com/orta-asyanin-genetik-yapisi-ve-turkler/</ref> Diğer Türkî halklarda da bu haplogrup az ya da çok olarak yer almaktadır. Türkiye'de ise yapılan araştırmaların sonuçları farklılık gösterse de %4 oranında bulunduğu fikri yaygındır.<ref>http://www.eupedia.com/europe/european_y-dna_haplogroups.shtml</ref> Anadolu'da son dönemlerde yapılan araştırmalara göre ise bir Afşar köyünde %30 gibi yüksek sayılabilecek oranda N1b haplogrubuna rastlanmıştır.<ref>http://www.academia.edu/14630118/Oghuz_clans_ethnogenesis_and_genogeography_-_1_BEHPS_P.648-694_Vol.2_7_1_2_July_2015_</ref><ref>https://www.familytreedna.com/public/OghuzTurks?iframe=yresults</ref><ref>https://www.familytreedna.com/public/N%20Russia%20%20DNA%20Project?iframe=yresults</ref> Ancak genel olarak N ve C gibi Doğu Avrasya kökenli haplogruplar yerine, Türkiye Türklerinde J, R, G, E ve I gibi Avrupa, Orta Doğu, Akdeniz ve Kafkaslar'da yaygın olarak görülen Batı Avrasya kökenli haplogruplar toplumun çok büyük bir çoğunluğunu, yaklaşık %95'ini, oluşturmaktadır.<ref>{{Dergi kaynağı | doi=10.1007/s00414-009-0406-z| pmid=20140442|başlık = The mtDNA composition of Uzbekistan: A microcosm of Central Asian patterns| journal=International Journal of Legal Medicine| cilt=124| sayı=3| sayfalar=195–204|yıl = 2010|soyadı1 = Irwin|ad1 = Jodi A.| soyadı2=Ikramov| ad2=Abror| soyadı3=Saunier| ad3=Jessica| soyadı4=Bodner| ad4=Martin| soyadı5=Amory| ad5=Sylvain| soyadı6=Röck| ad6=Alexander| soyadı7=o'Callaghan| ad7=Jennifer| soyadı8=Nuritdinov| ad8=Abdurakhmon| soyadı9=Atakhodjaev| ad9=Sattar| soyadı10=Mukhamedov| ad10=Rustam| soyadı11=Parson| ad11=Walther| soyadı12=Parsons| ad12=Thomas J.}}</ref><ref>See [http://journals.plos.org/plosone/article/figure/image?size=large&id=10.1371/journal.pone.0076748.g003 Figure] in {{Dergi kaynağı |doi = 10.1371/journal.pone.0076748|pmid = 24204668|pmc = 3799995|bibcode = 2013PLoSO...876748D|başlık = Afghan Hindu Kush: Where Eurasian Sub-Continent Gene Flows Converge|journal = PLOS ONE|cilt = 8|sayı = 10|sayfalar = e76748|soyadı1 = Di Cristofaro|ad1 = Julie|soyadı2 = Pennarun|ad2 = Erwan|soyadı3 = Mazières|ad3 = Stéphane|soyadı4 = Myres|ad4 = Natalie M.|soyadı5 = Lin|ad5 = Alice A.|soyadı6 = Temori|ad6 = Shah Aga|soyadı7 = Metspalu|ad7 = Mait|soyadı8 = Metspalu|ad8 = Ene|soyadı9 = Witzel|ad9 = Michael|soyadı10 = King|ad10 = Roy J.|soyadı11 = Underhill|ad11 = Peter A.|soyadı12 = Villems|ad12 = Richard|soyadı13 = Chiaroni|ad13 = Jacques|yıl = 2013}}</ref> |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | N haplogrubuna |
||
==Ayrıca bakınız== |
==Ayrıca bakınız== |
||
* [[Y-DNA haplogrubu]] |
* [[Y-DNA haplogrubu]] |
||
Sayfanın 12.53, 20 Haziran 2020 tarihindeki hâli
| Haplogrup N
| |
| Çıkış tarihi | 20.000 - 25.000 yıl önce |
| Çıkış yeri | Sibirya, Moğolistan, Güney Çin |
| Köken | NO |
| Varyasyonlar | N1, N1'in alt grupları olan N1a, N1b, N1c ve bunların alt grupları |
|---|---|
| Mutasyonları | M231, M232 |
| En yüksek frekansları | Nganasanlar 92%, Yakutlar 75-84% Xu 2015, Nenetsler 75%, Finler 51-61% Purps 2014, Tuvalar 27.2-54.5% Kharkov 2013, Estonlar 40% Purps 2014, Samiler 40%, Letonlar 30% Purps 2014, Litvanyalılar 25% Purps 2014, Nanaylar 17.35% Xue 2006, İsveçliler 9-22% Purps 2014, Mançular 10% Guo 2013, Sibolar 5.9% Guo 2015, Koreliler 4.1% Kim 2011, Japonlar 1.5% Hashiyada 2008 |
.PNG)
Haplogrup N (M231 ve M232) Kuzey Avrasya coğrafyasında sıkça rastlanan Sibirya kökenli bir Y-DNA haplogrubudur.[1]
Kökenleri
N haplogrubu NO haplogrubunun varyasyonu niteliğinde olan bir alt üyesidir. Son buzul çağının ardından ortaya çıkıp Sibirya'dan dünya geneline yayılmaya başladığı için diğer haplogruplara nazaran daha genç bir haplogrup sayılır. Bu haplogrubun Amerika kıtasında yayılamaması Bering Boğazının son buzul çağının ardından erimesi dolayısıyla ortaya çıktığına dair ipuçları vermektedir.[1]
Dağılım
N haplogrubu, Kuzey Avrasya'da geniş bir alana yayılmıştır, ve ayrıca Nepal, Güney Avrupa, Güneybatı Asya gibi bölgelerde de nadiren rastlanmaktadır. Varlığı en çok Fin-Baltık topluluklarında görülmektedir. Ugrik ve Batı Sibiryalı Samoyedlerde ve Sibiryalı Türkî bir millet olan Yakutlarda da N haplogrubu oldukça baskın olarak görülmektedir.[2]
Türkî toplumlarda
N haplogrubuna Türkî topluluklarda sıkça rastlanılmaktadır. Yakutlar ve Tuvalar gibi Kuzey Sibiryalı halklarda %75 gibi yüksek oranlarda bulunan N haplogrubu, Türkmenler'de %10, Kırgızlar'da %3, Azeriler'de %5 gibi oranlarda bulunmaktadır.[3] Diğer Türkî halklarda da bu haplogrup az ya da çok olarak yer almaktadır. Türkiye'de ise yapılan araştırmaların sonuçları farklılık gösterse de %4 oranında bulunduğu fikri yaygındır.[4] Anadolu'da son dönemlerde yapılan araştırmalara göre ise bir Afşar köyünde %30 gibi yüksek sayılabilecek oranda N1b haplogrubuna rastlanmıştır.[5][6][7] Ancak genel olarak N ve C gibi Doğu Avrasya kökenli haplogruplar yerine, Türkiye Türklerinde J, R, G, E ve I gibi Avrupa, Orta Doğu, Akdeniz ve Kafkaslar'da yaygın olarak görülen Batı Avrasya kökenli haplogruplar toplumun çok büyük bir çoğunluğunu, yaklaşık %95'ini, oluşturmaktadır.[8][9]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b http://familypedia.wikia.com/wiki/Haplogroup_N_(Y-DNA)
- ^ http://www.scs.illinois.edu/~mcdonald/WorldHaplogroupsMaps.pdf
- ^ http://www.haplogruplar.com/orta-asyanin-genetik-yapisi-ve-turkler/
- ^ http://www.eupedia.com/europe/european_y-dna_haplogroups.shtml
- ^ http://www.academia.edu/14630118/Oghuz_clans_ethnogenesis_and_genogeography_-_1_BEHPS_P.648-694_Vol.2_7_1_2_July_2015_
- ^ https://www.familytreedna.com/public/OghuzTurks?iframe=yresults
- ^ https://www.familytreedna.com/public/N%20Russia%20%20DNA%20Project?iframe=yresults
- ^ Irwin, Jodi A.; Ikramov, Abror; Saunier, Jessica; Bodner, Martin; Amory, Sylvain; Röck, Alexander; o'Callaghan, Jennifer; Nuritdinov, Abdurakhmon; Atakhodjaev, Sattar; Mukhamedov, Rustam; Parson, Walther; Parsons, Thomas J. (2010). "The mtDNA composition of Uzbekistan: A microcosm of Central Asian patterns". International Journal of Legal Medicine. 124 (3). ss. 195–204. doi:10.1007/s00414-009-0406-z. PMID 20140442.
- ^ See Figure in Di Cristofaro, Julie; Pennarun, Erwan; Mazières, Stéphane; Myres, Natalie M.; Lin, Alice A.; Temori, Shah Aga; Metspalu, Mait; Metspalu, Ene; Witzel, Michael; King, Roy J.; Underhill, Peter A.; Villems, Richard; Chiaroni, Jacques (2013). "Afghan Hindu Kush: Where Eurasian Sub-Continent Gene Flows Converge". PLOS ONE. 8 (10). ss. e76748. Bibcode:2013PLoSO...876748D. doi:10.1371/journal.pone.0076748. PMC 3799995 $2. PMID 24204668.