Fener Rum Erkek Lisesi

Fener Rum Erkek Lisesi
Slogan	Mekteb-i Kebir veya Kırmızı Mektep
Kuruluş	1454
Ülke	Türkiye
Şehir	Fatih, İstanbul
Türü	Özel Okul
Müdür	Viktorya Lemopulo
Eğitim dili	Rumca ve Türkçe
Yabancı dil(ler)	İngilizce
Öğrenci sayısı	58
Resmî sitesi	www.fenerrumlisesi.k12.tr
Koordinat	41°01′45″K 28°56′58″D

Fener Rum Erkek Lisesi (Günümüzdeki adı: Özel Fener Rum Lisesi ve İlköğretim Okulu), İstanbul Fener’de yer almaktadır. Bu lise, İstanbul'da faaliyet gösteren üç Rum eğitim kurumundan biridir. Faaliyet halindeki diğer liseler Zapyon ve Zoğrafyon liseleridir.

İstanbul'un en güzel yerlerinden birinde yer alan okul, gerek mimari yapısı gerekse tarihsel değeri ile İstanbul’un en görkemli binalarından biridir.

Patrikhanenin arkasında, Sancaklar Yokuşu’nda bulunan okul, Fransa’dan getirtilen kırmızı tuğlalardan yaptırıldığı için halk arasında “Kırmızı Okul” diye de anılmaktadır. Haliç'in her iki tarafından da görülebilen okul, kırmızı rengi ve kubbeli mimari yapısı ile hemen göze çarpıyor.

Tarih

Okulu gösteren bir kartpostal, 1900

Okulun Haliç'ten görünümü (Mart 2013)

İstanbul´un fethinden sonra Bizans´ın yönetici sınıfı ve tüccarları kenti terk ederek Ege adaları, İtalya ve Fransa´ya sığınmıştır. Fatih Sultan Mehmet, 1454´te, tüm İstanbullu Ortodoksları kente geri çağırdı. Bu çağrısını bir fermanla resmileştiren Fatih, Ortodokslar´ın kendi dillerinde eğitim yapabileceklerini, patrikhanelerini yeniden ihya edebilecekleri ve tüm ibadetlerinin eskiden olduğu gibi serbestçe yerine getibileceklerini bildirdi. Bunun üzerine İstanbul´dan ayrılmış olan eski Bizanslılar gruplar halinde kente geri döndü.

Patrikhane, o dönemde Fatih Camii´nin bulunduğu, Oniki Havariler Manastırı´na yerleştirildi. Daha sonra Fethiye Kilisesi´ne nakledilen Patriklik makamı son olarak Fener´deki bugünkü yerine taşındı. Patrik Gennadios ile Fatih Sultan arasında yapılan anlaşma gereği 1454´te Fener sınırları içinde bir okul kuruldu. Yüzyıllar içinde adı, "Patrikhane Akademisi" ya da "Rum Mekteb-i Kebiri" olarak anılan bu eğitim kurumuna Osmanlı geniş olanaklar sağladı.

Osmanlı İmparatorluğu´nun en yüksek mevkilerinde görev almış bulunan pek çok Fenerli Rum, baştercuman, Eflak ve Boğdan beyleri, patrik ve yüksek din görevlileri, bu okuldan yetişti. Osmanlı döneminde okulun müdürleri din görevlileri arasından seçilirdi.

Okutulan dersler teolojik ağırlıklı, antik ve çağdaş felsefe, klasik filoloji ve edebiyattı. Okulun hocaları arasında da çok ünlü yazar ve araştırmacılar bulunuyordu. Bunlardan, baba ve oğul Zigomolar (1556-1580), Teofilos Koridaleus (1621-1639), Aleksandros Mavrokordatos (1663-1671), Avgenios Vulgaris (1760-1761) ve Konstantin Kumas, dünyaca ünlü isimlerdir.

Okul 1861´den sonra klasik eğitim veren bir liseye dönüştü. Günümüze kadar ulaşan görkemli bina 1881´de mimar Dimadis tarafından inşa edildi. 1903´te okulun bünyesine, ilkokul öğretmeni yetiştirmeye yönelik, klasik filoloji ve pedogoji eğitimi veren bölüm eklendi.

Haliç´in iki yakasında bulunan en görkemli yapılardan bir olan okul cumhuriyetten sonra Fener Rum Erkek Lisesi adını aldı. Okulun, hemen bitişiğinde, Tevkii Cafer Mektebi Sokak´ta bulanan bir binada ise kız öğrencilere eğitim veriliyordu. Okulların karma olmasından sonra kız öğrenciler de Fener Rum Erkek Lisesi binasına taşındi.

Okulun bugünkü binası, On dokuzuncu yüzyılın en önemli mimarlarından biri olan ve Fener Rum Erkek Lisesi mezunları arasında bulunan mimar Dimadis tarafından inşa edilmiş. Haliç´in her iki yakasındaki yapılar içinde Süleymaniye´den sonraki en büyük binası olan eserin yapı malzemelerinden çoğu Marsilya´dan getirilmiş. Avrupa´nın çeşitli ülkelerinde özellikle İtalya ve İspanya´da da şatolar yapan Dimadis, eseri beş sene içinde bitirmiş. Fener sırtlarındaki yüksek tepe üstüne inşa edilen eser, geniş ve yüksek cephesi, kırmızı ateş tuğlaları ve ortasındaki kubbeli kalın bir kulesiyle dikkatleri çekiyor. Büyüklüğünden dolayı sıkça, yapı olarak çok daha küçük olan, Fener Rum Patrikhanesi zannedilir.

Eğitim

Tarih ve edebiyat öncelikli bir eğitim müfredatı olan lisede eskiden yalnızca erkek öğrenciler eğitim almaktaydı. Bugünlerde ise okulda çok az sayıda 50-60 öğrenci ile karma eğitime devam edilmektedir. Öğrenim dili Türkçe ve Yunancadır. Fener Rum Lisesi 4+1 yıllık eğitim vermektedir. Bu tüm İstanbul (ve Türkiye'deki) Rum öğrencilerin yok denecek kadar az olmasından (yaklaşık 65 öğrenci) dolayı Zoğrafyon Rum Lisesi'nden sonra en "kalabalık" ikinci Rum okuludur.

Okul binası

• Okulun bulunduğu arsa, okulun mezunlarından olan Moldova Prensi Dimitri Kantemir'e aittir.
• Binanın mimarı Kostantin Dimadis'tir. Binanın yapımında Marsilyadan getirilmiş kırmızı tuğlalar ve granit kullanmıştır. Binanın yapımı dönemin parasıyla 17.210 lira tutmuştur.
• Okul giriş katı dahil olmak üzere 4 kattan oluşur ve 3020 m² kullanılabilir alana sahiptir. Kubbesinin yerden yüksekliği 40 metredir.
• Bibau kuşbakışı görünümü bir kartalı andırır.
• Binanın girişinde ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΜΕΓΑΛΗ ΤƱ ΓΕΝƱΣ ΣΧΟΛΗ (Patrikaneye Bağlı Büyük Okul) yazmaktadır.

Dış bağlantılar

• Resmî site
• İstanbul Rum azınlığı ile ilgili bir site
• Gezi sitesi