İntihar yöntemleri: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Ahmet Turhan (mesaj | katkılar)
Devriyeler
65.955 değişiklik
Türkçeleşme sorunu bitti. Eksik olanı tartışma sayfasında belirttim
Manco Capac (mesaj | katkılar)
Devriyeler
19.240 değişiklik
→‎Aktif intihar: intermedia eklendi
4. satır: 4. satır:


== Aktif intihar ==
== Aktif intihar ==
Aktif intihar, müntehirin doğrudan biçimde gerçekleştirdiği eylem sonucunda ölmesidir.<ref name="mektuptez">{{tez kaynağı|soyadı=Tanrıvere|ad=Utku|başlık=İntihar Mektuplarının Psikodilbilimsel İçerik ve Tür Özellikleri Bağlamında İncelenmesi: Adli Dilbilimsel Bir Yaklaşım|tip=Yüksek Lisans Tezi|yıl=2016|yayıncı=Hacettepe Üniversitesi|yer=Ankara|isbn=|oclc=|sayfa=|sayfalar=|url=https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=cbOXH84ZayrLjc0tI-QXKmSLy7KdT2CRlZdC1YjAo8WUDo91K6ESjw4d-6sbP9SN|erişimtarihi=17 Nisan 2020|yazarbağı=}}</ref>
Aktif intihar, [[wikt:müntehir|müntehirin]] doğrudan biçimde gerçekleştirdiği eylem sonucunda ölmesidir.<ref name="mektuptez">{{tez kaynağı|soyadı=Tanrıvere|ad=Utku|başlık=İntihar Mektuplarının Psikodilbilimsel İçerik ve Tür Özellikleri Bağlamında İncelenmesi: Adli Dilbilimsel Bir Yaklaşım|tip=Yüksek Lisans Tezi|yıl=2016|yayıncı=Hacettepe Üniversitesi|yer=Ankara|isbn=|oclc=|sayfa=|sayfalar=|url=https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=cbOXH84ZayrLjc0tI-QXKmSLy7KdT2CRlZdC1YjAo8WUDo91K6ESjw4d-6sbP9SN|erişimtarihi=17 Nisan 2020|yazarbağı=}}</ref>


=== Yüksekten atlama ===
=== Yüksekten atlama ===

Sayfanın 12.11, 15 Mayıs 2020 tarihindeki hâli

İntihar yöntemi, bir kişinin intiharı tamamlaması ve bilerek hayatını sona erdirmesi için herhangi bir araçtır. İntihar girişiminde bulunan ve hayatta kalan insanlar kırık kemikler veya beyin hasarı gibi ciddi yaralanmalarla karşılaşabilirler. Bu yaralanmaların sağlıkları üzerinde uzun vadeli etkileri olabilir.[1] ABD'de intihar girişimlerinin yaklaşık %8'i ölümle sonuçlanır.[2] İntiharları önlemenin bazı yolları, risk altındaki bir kişinin evinden silahların kaldırılması, alkolün kötüye kullanılmasına yönelik politikalar ve zihinsel bozuklukların tedavisi gibi yöntemleri daha az erişilebilir hale getirmeyi içerir.[3]

Aktif intihar

Aktif intihar, müntehirin doğrudan biçimde gerçekleştirdiği eylem sonucunda ölmesidir.[4]

Yüksekten atlama

Yüksekten atlama, yüksek bir irtifadan atlayarak intihar etme eylemidir. Bu olgunun felç, organlarda hasar ve kemik kırılmasına neden olduğu bildirilmiştir.[kaynak belirtilmeli]

Amerika Birleşik Devletleri'nde, yükseklikten atlama en az yaygın intihar yöntemleri arasında olduğu belirtilmiştir. (2005'te ABD'de bildirilen tüm intiharların %2'sinden az).[5]

Kaynaklara göre Hong Kong'da yüksekten atlama en yaygın intihar yöntemidir, zira 2006 yılında bildirilen tüm intihar vakalarının %52,1'i yüksekten atlama yöntemiyle meydana gelmiştir.[6] Hong Kong Üniversitesi İntihar Araştırma ve Önleme Merkezi, bunun Hong Kong'daki kolay erişilebilir yüksek binaların bolluğu nedeniyle olabileceğini bildirmiştir.[7]

Ateşli silahlar ile intihar etme oranını gösteren harita[8]

Ateşli silah ile intihar

Ateşli silah kullanılarak yapılan intihar yöntemidir.[9] Çeşitli kaynaklar Amerika Birleşik Devletleri'nde intihara teşebbüslerin %5'i ateşli silahlar ile gerçekleştirildiğini ve bu intihar denemelerinin %90'ının ölümle sonuçlandığını belirtir. ABD'de ateşli silahlar ile intihar 2017 yılında intihar ölümlerinden en çok sorumlu yöntem olmuştur.[10][11]

Kendini asma

Ixtab, Maya medeniyetinde intihar tanrısı.

Kendini asarak intihar girişimi, vakaların yaklaşık %53'ünde ölümle sonuçlanır.[2] Kendini astığı objenin yerleşmesine ve diğer bazı faktörlere bağlı olarak, kişi boğulur veya boynu kırılır.[12]

Kendini boğma

Mekanik boğulma

Mekanik boğulma, karotis arterleri sıkıştıracak, beyne oksijen verilmesini önleyecek ve bilinç kaybına ve ölüme neden olacak şekilde boynun etrafındaki bir ligatürün sıkılmasını içerir. Teknik aynı zamanda bazı judo tutuşları ve kilitleri ve oto-erotik boğulma ile ilişkilidir.[13]

Boğulma ile intihar, kişinin nefes alırken nefes alma veya oksijen alımını sınırlama, hipoksiye ve nihayetinde asfiksiye neden olma yeteneğini engelleme eylemidir.

Suda boğulma

Boğularak intihar kasıtlı önlemek için su ya da diğer sıvı kendini daldırarak nefes ve oksijenden beyin mahrum etme eylemidir. kaynaklar Amerika Birleşik Devletleri'ndeki tüm intiharların %2'sinden daha azını oluşturduğunu ifade etmektedir.[5] İntihar girişiminde boğulmaya çalışanların %56'sının öldüğü ifade edilmiştir.[2]

Kesi

Kesi ile intiharlarda kanama görülür. İlk kesikler sığ yaralara yol açabilmektedir ve genellikle öldürücü olmayan, çoklu paralel kesimlerdir.[14] Kesi nispeten yaygın olmakla birlikte, Amerika Birleşik Devletleri'nde intihar nedeniyle ölümlerin %1'ini oluşturur.[15]

Kesi bazen intihar değil, kendine zarar verme amacı ile uygulanır; ancak kanama şiddetli olursa hipovolemik şok ve ardından ölüm meydana gelebilir.[16]

Ölümcül olmayan bir intihar girişimi durumunda, kişi tendonlarda veya el kaslarını kontrol eden ulnar ve median sinirlerde yaralanma yaşayabilir, bu ikisi de kişinin duyusal veya motorunda geçici veya kalıcı bir azalmaya neden olabilir. Bu durumlar yetenek veya kronik ağrı ile sonuçlanır.[17]

Elektrik çarpması

Elektrik çarpmasıyla intihar, kendini öldürmek için ölümcül düzeyde elektrik akımının kullanıldığı durumlardır. Elektrik akımı kalpte aritmiye neden olur, yani kalbin farklı odaları arasında senkronize olarak kasılmaması dolayısıyla kan akışının ortadan kaldırılmasına neden olur. Vücuttan geçen elektrik aynı zamanda ısı üreteceği için yanıklara neden olabilir. Çarpılan kişi hayatta kalsa bile vücudunda büyük yanık izleri kalabilir. Elektrik akımının vereceği etki akım miktarı ve uygulanan süre ile doğru orantılıdır.[18]

Yakma

Genellikle ateşle yapılan intihar olgusudur.

Volkan

Volkan ile intihar etme, aktif bir volkan krateri, lav gölü veya lav akıntısında yer alan lavlara atlayarak intihar etmeyi kapsamaktadır. Japonya'da yer alan Miharo Yanardağı'nda, 1933 ile 1936 yılları arasında yaklaşık 1.800 kişi bu şekilde intihar etmiştir.[19][20][21]

Zehir

Sokrates'in elinde bir kadeh zehirli baldıran ile tasviri

İnsan vücuduna hızlı etki eden zehirlerin veya insanlar için yüksek toksisite seviyeleriyle bilinen maddelerim kullanılmasıyla meydana gelir.[22] Dini bir mezhebin lideri olanJim Jones, 1978'de bir zehirli kokteyl içerek bazı Jonestown'lularla birkikte toplu intihar düzenledi.[23]

Araştırmalara göre dünyadaki tüm intiharların %30'u pestisit zehirlenmesi ile gerçekleştirilmektedir, ancak bu oran Batı dünyasında çok düşük bir seviyede iken, Asya-Pasifik bölgesinde çok daha yüksektir.[24]

Aşırı doz ile intihar

Uyuşturucu, uyarıcı ve diğer sınıflara ait psikoaktif maddeler veya çeşitli ilaçlar ile doz aşımı vasıtasıyla intihar etmek, ABD'deki intihar teşebbüslerinin yaklaşık 3'te 2'sini oluşturmaktadır. Bu yöntem ile ölüm oranı %2'dir.[11] Aşırı doz ilaç ile intihar, karbonmonoksit kullanımı gibi diğer yöntemlerin aksine ötanazi destekçilerinin de tercih ettiği bir metottur.[25]

Araç çarpmasıyla intihar

Kasıtlı olarak kendisini büyük ve hızlı hareket eden bir aracın yoluna girerek ölüme neden olmak araç çarpmasıyla intihar kapsamında ele alınır.

Tren

Bir treni ölüme sebep olacak şekilde kullanılarak gerçekleştirilen intihar olgusudur.[26][27]

Pasif intihar

Pasif veya dolaylı intihar, eylemi doğrudan kendi başına gerçekleştirmeden bariz bir şekilde ölümcül bir yola çıkma eylemidir. Dolaylı intihar, yasalara göre[hangileri?] tanımlanmış intihardan ayrılır. Dolaylı intihar örnekleri arasında, açıkça savaşta öldürülme niyeti ve beklentisi ile orduya katılan bir asker ya da bir silahlı subayı onlara karşı öldürücü güç kullanmaya teşvik edebilir. İkincisi genellikle "polis tarafından intihar" olarak adlandırılır. Bazı durumlarda, kişi ölüme mahkum olma umuduyla büyük bir suç işlemektedir. Bununla beraber müntehirin bir eylemi gerçekleştirerek değil, bunu reddederek (yemek reddi, tedavi reddi vb.) ölmeyi hedeflemesi de pasif intihar örneğidir.[4]

Açlık ve susuzluk

Ayrıca bakınız: Ölüm orucu

Açlık grevi sonuçta ölüme yol açabilir. Açlık Hindu ve Jain asetizmi tarafından ritüel bir kefaret yöntemi olarak (sırasıyla Prayopavesa ve Santhara olarak bilinir) veya kişinin kendi ölümünü hızlandırma yöntemi olarak kullanılmıştır.[28] Bu ölüm yöntemi genellikle savaş esiri statüsü talep eden İrlandalı cumhuriyetçi paramiliter mahkumlardan on kişinin öldüğü 1981 İrlanda Açlık Grevi gibi siyasi protestolarla ilişkilidir. Kaşif Thor Heyerdahl, kanser teşhisi konduktan sonra hayatının son ayında yemek yemeyi veya ilaç almayı reddetmiştir.[29] Mayıs 2020'de Grup Yorum üyesi İbrahim Gökçek yerine getirilmesini istediği talepler nedeniyle ölüm orucundan kaynaklanan semptomlardan dolayı hayatını kaybetmiştir.[30]

Bu olguda dehidrasyon meydana gelir. Terminal dehidrasyonla ölenler tipik olarak ölümden önce bilinç kaybına uğrarlar ve ayrıca deliryum ve dengesiz serum sodyum oranıan sahip olabilirler.[31] Hidrasyonun kesilmesi gerçek susuzluk üretmez, ancak ağızda kuruluk hissi sıklıkla "susuzluk" olarak bildirilir. Bunun gerçek susuzluk olmadığına dair kanıtlar geniştir ve hasta hissini intravenöz sıvılar vererek rahatlamadığını gösterir, ancak dili ve dudakları ıslatarak ve ağzın uygun bakımıyla rahatlar.[32]

Hastalık

İntihar aracı olarak HIV / AIDS gibi bir hastalığı kasıtlı olarak kullanmaya çalışan vakalar belgelenmiştir.[33][34][35]

Hayvan saldırıları

Yırtıcı hayvanlar tarafından saldırıya uğrayarak intihar etme olgusudur. Bazı durumlarda kişi canlı olarak yenilmiştir. Güney Afrika'nın 2011 yılında, bir timsah tarafından saldırıya uğramak isteyen bir kişi bir nehre atlamış ve bir timsah tarafından parçalanmıştır.[36] 2002 yılında Samutprakarn Timsah Çiftliği ve Tayland Hayvanat Bahçesi'ndeki bir timsah havuzuna atlayarak kendini öldürdüğü olgu bildirilmiştir.[37] 2014 yılında Tayland'daki aynı timsah havuzuna atlayarak kendini öldürmüştür.[38] Her iki kadın da canlı olarak yendi.

Törensel intihar

Hara-kiri gerçekleştirmeye hazırlanan bir samuray tasviri

Törensel veya ritüelistik intihar, dini veya kültürel bir uygulamanın parçası olarak da görülür. Bu intiharlar, ilgili kültürü paylaşan kişiler tarafından hoşgörüyle karşılanabilir veya bir erdem olarak da görülebilir.[4]

Seppuku

Seppuku (veya hara-kiri), çoğunlukla orta çağda uygulanan bir Japon ritüel intihar yöntemidir. Suçluluk ve aşağılanma gibi hisler sonucu günümüzde de görülebilmektedir.[4] Örneğin, Yukio Mishima 1970 yılında seppuku yaparak Japon imparatoruna tam güç sağlamak için başarısız bir darbe sonrası öldü.[39] Kaynaklar bu intihar olgusunun kişinin onurunu korumanın bir yolu olarak görüldüğünü bildirir. Ritüel, samurayların kodu olan bushido'nun bir parçasıdır.[kaynak belirtilmeli]

Hindistan

Hindistan'da kocası ölen kadınların kendilerini yakarak intihar ettiklerinin görüldüğü bildirilmiştir.[4]

Toplu intihar

Ana madde: Toplu intihar

Bir grup insanın aynı anda kendilerini öldürmeleri durumudur. Toplu intihar bazen dini ortamlarda meydana gelir. Toplum ya da otorite tarafından mağlup edilen gruplar, yakalanmak yerine kitle intiharına başvurabilir. Kitle intiharları, bir açıklama yapma aracı olarak da kullanılabileceklerini gösteren bir siyasi protesto biçimi olarak da kullanılmıştır.[40]

Kaynakça

  1. ^ "Preventing Suicide |Violence Prevention|Injury Center|CDC". www.cdc.gov (İngilizce). 11 Eylül 2019. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2019. 
  2. ^ a b c Conner (3 Aralık 2019). "Suicide Case-Fatality Rates in the United States, 2007 to 2014". Annals of Internal Medicine. 
  3. ^ "Suicide". www.who.int (İngilizce). 28 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2019. 
  4. ^ a b c d e Tanrıvere, Utku (2016). İntihar Mektuplarının Psikodilbilimsel İçerik ve Tür Özellikleri Bağlamında İncelenmesi: Adli Dilbilimsel Bir Yaklaşım (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020. 
  5. ^ a b "WISQARS Leading Causes of Death Reports". 17 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009. 
  6. ^ "Method Used in Completed Suicide". HKJC Centre for Suicide Research and Prevention, University of Hong Kong. 2006. 10 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2009. 
  7. ^ "遭家人責罵：掛住上網媾女唔讀書 成績跌出三甲　中四生跳樓亡". Apple Daily. 9 Ağustos 2009. Erişim tarihi: 10 Eylül 2009. 
  8. ^ "Suicide rate by firearm". Our World in Data. Erişim tarihi: 4 Mart 2020. 
  9. ^ Dorado-Fernández E, Andreu-Tena E, Magana-Loarte ˜ C, Ruiz-Tagle Fernández E, Cáceres-Monllor D, Souto López-Mosquera JL, et al. Muertes por arma de fuego y disparo intraoral: etiología medicolegal. Rev Esp Med Legal. 2017; 43: 70---78. Corresponding author. E-mail address: endorado@pdi.ucm.es (E. Dorado-Fernández), Erişim tarihi= 17 Nisan 2020
  10. ^ "NIMH » Suicide". www.nimh.nih.gov. Erişim tarihi: 3 Aralık 2019. 
  11. ^ a b Conner, Andrew; Azrael, Deborah; Miller, Matthew (3 Aralık 2019). "Suicide Case-Fatality Rates in the United States, 2007 to 2014". Annals of Internal Medicine. doi:10.7326/M19-1324. PMID 31791066. 
  12. ^ Rahman ZM, Al-Azad MAS, Ahmad M,Wahab MA, Khalil MI, Hakim M (2017). "Suicide By Hanging: An Analysis Of 312 Cases". KYAMC Journal. 4 (1). ss. 331-334. doi:10.3329/kyamcj.v4i1.32255. 
  13. ^ . ISBN 9781482594096.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  14. ^ "Lecture Notes in Forensic Medicine" (PDF). s. 6. 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2011. 
  15. ^ . ISBN 978-0-19-974870-9 https://books.google.ca/books?id=YeNe2vBFdzIC&pg=PA65.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  16. ^ Dutton (Mart 2001). "Pathophysiology of traumatic shock". Seminars in Anesthesia, Perioperative Medicine and Pain. 20 (1). ss. 7–10. 
  17. ^ Bukhari (Ekim 2004). "Spaghetti wrist: management and outcome". Journal of the College of Physicians and Surgeons Pakistan. 14 (10). ss. 608–11. 
  18. ^ Mustaf Bayram. "Elektrik Akımın İnsan Üzerine Etkisi" (PDF). Eelktrik Mühendisleri Odası. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  19. ^ Edward Robb Ellis; George N. Allen (1961). Traitor within: our suicide problem. Doubleday. s. 98. 
  20. ^ Cedric A. Mims (1998). When we die. Robinson. s. 40. ISBN 978-1-85487-529-7. 
  21. ^ Diana Kendall (2011). Sociology in Our Times: The Essentials. Cengage Learning. s. 24. ISBN 978-1-111-30550-5. 
  22. ^ "Poisoning drugs". Forums.yellowworld.org. 26 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2012. 
  23. ^ Ministry of Terror - The Jonestown Cult Massacre, Elissayelle Haney, Infoplease, 2006.
  24. ^ Gunnell D, Eddleston M, Phillips MR, Konradsen F (2007). "The global distribution of fatal pesticide self-poisoning: Systematic review". BMC Public Health. Cilt 7. s. 357. doi:10.1186/1471-2458-7-357. PMC 2262093 $2. PMID 18154668. 
  25. ^ Philip Nitschke. The Peaceful Pill Handbook. Exit International US, 2007. 0-9788788-2-5, s 33
  26. ^ Hilkevitch (4 Temmuz 2004). "When death rides the rails". Chicago Tribune. 20 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2009. 
  27. ^ Ricardo Alonso-Zaldivar (26 Ocak 2005). "Suicide by Train Is a Growing Concern". Los Angeles Times. 
  28. ^ Docker C, The Art and Science of Fasting in: Smith C, Docker C, Hofsess J, Dunn B, Beyond Final Exit 1995
  29. ^ Radford (19 Nisan 2002). "Thor Heyerdahl dies at 87". The Guardian. London. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2009. 
  30. ^ "324 gün ölüm orucu sürdüren İbrahim Gökçek hayatını kaybetti". Evrensel. 9 Mayıs 2020. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2020. 
  31. ^ Baumrucker (5 Eylül 2016). "Science, hospice, and terminal dehydration". American Journal of Hospice and Palliative Medicine. 16 (3). ss. 502–3. 
  32. ^ "Treatment of Pain and Suffering in the Terminally Ill". 3 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2020. 
  33. ^ Frances, Richard J. (1985). "Contracting AIDS as a means of committing suicide". The American Journal of Psychiatry. 142 (5). s. 656. 
  34. ^ Flavin, Daniel K. (1986). "The acquired immune deficiency syndrome (AIDS) and suicidal behavior in alcohol-dependent homosexual men". The American Journal of Psychiatry. 143 (11). ss. 1440–1442. 
  35. ^ . ISBN 978-1-57230-541-0.  Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  36. ^ "South African Police Say Man Killed Himself by Going Into Croc-Infested Waters". NewsCore. 27 Mart 2015. 21 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  37. ^ "BBC NEWS - Asia-Pacific - Thai woman eaten by crocodiles". news.bbc.co.uk. 11 Ağustos 2002. 
  38. ^ "Thai woman in crocodile pit suicide". BBC News. 16 Eylül 2014 – www.bbc.com vasıtasıyla. 
  39. ^ Nathan, John. Mishima: A biography, Little Brown and Company: Boston/Toronto, 1974.
  40. ^ "Holology: Mass Suicide". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2005. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İntihar_yöntemleri&oldid=22446003" sayfasından alınmıştır