Tiberius Gracchus: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
LostMyMind (mesaj | katkılar) k Kategori:MÖ 162 doğumlular eklendi (HotCat) |
Değişiklik özeti yok |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
{{Kraliyet bilgi kutusu |
|||
'''Tiberius Sempronius Gracchus''' (MÖ 163 veya 162 - MÖ 133), [[Romalı]] komutan, politikacı ve [[tribün]]. [[Gracchus]] kardeşlerin büyüğü. |
|||
| isim = Tiberius Gracchus |
|||
| başlık = Roma Cumhuriyeti |
|||
| resim = [[File:Moord op Tiberius Gracchus, RP-P-1905-2184.jpg|thumb|Moord op Tiberius Gracchus, RP-P-1905-2184]] |
|||
| resim_boyutu = |
|||
| alt yazı = Tiberius'un linci |
|||
| veraset = [[Roma Cumhuriyeti]] [[Tribünlük|Tribünü]] |
|||
| görev_süresi = MÖ 147-MÖ 133 |
|||
| makam = Halk tribünü |
|||
| eşi = Claudia |
|||
| tam ad = Tiberius Sempronius Gracchus |
|||
| hanedan = [[Sempronii]] |
|||
| babası = [[Tiberius Sempronius Gracchus]] |
|||
| annesi = [[Cornelia]] |
|||
| doğum_tarihi = MÖ 169 |
|||
| doğum_yeri = [[Roma]] |
|||
| ölüm_tarihi = MÖ 133 (36 yaşında) |
|||
| ölüm_yeri = [[Capitol]], [[Roma]] |
|||
}} |
|||
'''Tiberius Sempronius Gracchus''' (MÖ 169 veya 164 - MÖ 133, Roma), [[Romalı]] komutan, politikacı ve [[tribün]]. [[Gracchus]] kardeşlerin büyüğü. [[Agrarian Reformu]] da denen toprak reformunun mimarı.<ref name="t">{{web kaynağı |soyadı1=The Editors of Encyclopaedia Britannica |ad1=The Editors of Encyclopaedia Britannica |başlık=Tiberius Gracchus |url=Tiberius Gracchus |website=Encyclopædia Britannica |yayıncı=Encyclopædia Britannica, inc.}}</ref> |
|||
== Erken yaşamı == |
|||
Bir halk tribünü olarak [[tarımcılık]] kanunlarında reformlar ile varlıklılar, [[patrici]]ler ve diğerlerinin zenginliklerini fakirlere transfer etmeye çalışmış ve bu durum [[Roma Cumhuriyeti]]'nde politik kargaşaya neden olmuştur. Bu reformlar zengin toprak sahiplerini tehdit ettiği için öldürülmüştür. |
|||
Büyük bir Romalı figür olan Scipio Africanus Major'un kızı Cornelia ile Tiberius Sempronius Gracchus'un en büyük çocuğu olan Tiberius Gracchus |
|||
Gaius Gracchus ve Sempronia'nın abisidir. Soylu bir aileye doğan Tiberius, annesinin akrabalık ilişkilerinin sayesinde(Cornelii Scipiones) erken yaşta siyasi bir kariyere hazırlandı ve Appius Claudius Pulcher'in kızı Claudia ile evlendi. Özellikle Doğu'daki fetihlerle helen kültürü deneyimleyen bir Romalı üst sınıf oluşmuştu. antik yunan kültürü ve anlayışına yatkın bir eğitim almıştı. Stoacılıktan etkilendiğine inanılmaktadır, zira bu felsefenin inatçı ve idealist bir kişiliğe sahip olmasında payı olabilir. <ref name="t"/> |
|||
== Erken kariyeri == |
|||
Her soylu Romalı erkek gibi ilk kariyeri askeri memur olarak başladı. Anne tarafından akrabası olan Scipio Africanus Minor'un komutası altında Kartaca ile yapılan Üçüncü Pön Savaşı'nda roma için hizmet etti. MÖ 137'de konsül Mancinus'un yönetiminde Numantialılara karşı olan seferde quaestor olarak görev aldı. Bu sefer büyük başarısızlıkla bitmişti, konsül Mancinus'un ise savaş alanından esir düşmemek için kaçması orduyu başıboş bıraktı. Tiberius pratik bir fikirle kargaşa büyümeden Numantialılarla müzakereye oturdu ve ordunun imhasını önleyerek bir barış anlaşması imzaladı. 20 bin askerin hayatını kurtarmış ve bozgunu önlemişti. Bu başarısı roma'da pek önemsenmedi, zira senato barış anlaşmasını onaylamamıştı. Scipio Africanus Minor'un ısrarıyla senato anlaşmayı onaylamayınca, Mancinus'un hakkında dava açıldı ve suçlandı. Tiberius, felaketi önleyen tavrı sayesinde kovuşturmaya uğramadı. Bu olaylar onu akrabaları olan Scipiolardan uzaklaştırdı ve Claudialarla daha fazla yakınlaştı. <ref name="t"/> |
|||
== Tribünlük faaliyetleri == |
|||
| ⚫ | |||
Genç yaşında gördüğü savaşlar ve aldığı askeri görevler sonucu Tiberius roma ekonomisinin mevcut düzene ayak uyduramadığını ve askeri insan gücünün sınırlı kaldığını düşünüyordu. Kısaca roma askeri sisteminin toprak sahibi üreticilere dayandığını ve cumhuriyet dönemi başından beri orduya her toprak sahibinin kendi masraflarını ödeyerek katıldığını hatırlamak gerekir. Burada asıl sorun uzun süren savaşlar sonucunda Roma'daki aristokrat bir kesimin sivrilerek kapitallerini büyütmesi ve fakirleşen köylü sınıfınsa zamanla topraklarını kaybedip büyük çiftliklerde yevmiyeyle çalışır hale gelmesidir. Topraksız kalan köylüler hem üretimin düşmesine hem de ordunun güç kaybetmesine neden oluyordu. bu noktada özellikle Ager Publicus da denen Roma Cumhuriyeti'nin ilk kurulduğu yıllardan yakın zamanlara kadar fethettiği ve kamulaştırdığı toprakların son 30 yıl içinde bırakılmış olanlarına, bu topraksız köylüler yerleştirilecekti. Bu sayede tüm Akdeniz üzerinde hakimiyet kuran cumhuriyet, insan gücü sorunu yaşamayacaktı. Özellikle senatonun içindeki Scipioların başını çektiği hizipten güçlü bir muhalefet geleceği belliydi. bu yüzden muhaliflerini yatıştıracak tavizler de vererek bir yasa hazırlayacak ve halk meclisine sunacaktı. MÖ 133'te tribün seçilen Tiberius, yasanın geçmesi için büyük bir güvence elde etmişti. Bu reformlardan faydalanmak umuduyla etrafında bir destekçi grubu vardı, söylendiği gibi Claudia ailesi. bir yasa genel teamülde senato tavsiyesi üzerine halk meclisinde oylanırken; tiberius senato'yu aradan çıkartıp bu teamülü ihlal etti. Scipio Africanus Minor İspanya'da savaştayken; destek alabileceği tek konsül Publius Mucius Scaevola'ydı. Yasa tartışılıp oylanacaktı, halk meclisi üyelerinin çoğu hatta köylüler de oylama için şehre geliyordu. Bu sırada bir diğer tribün Octavius veto hakkını kullanarak oylamaları durdurdu. Bu hamleye Tiberius'un cevabı şok ediciydi. Halk meclisini acil toplantıya çağırarak tribün Octavius'u azletti. Bu yani bir tribünün yetkilerinin askıya alınması Tiberus'un destekçilerini de memnun etmemişti. Yasa kargaşa içinde geçti. Senato için yapacak bir şey artık yoktu, sadece yasanın iğdiş edilmesini sağlayabilirlerdi. Tiberius için asıl sorun yeni toprak sahibi yapacağı köylülerin sermayesi sorunuydu. Üretime geçmeleri için bir birikim gerekiyordu ve Tiberius senato'dan gelir bölüşümü talep icrasını talep etti ve bu konuda senato ayak diretmişti. En yaşlı üye Scipio Nasica oldukça komik bir rakam önerdi ve Tiberius'un bu engellemeye de cevabı sert oldu. MÖ 134'te ölen Bergama kralı tüm servetini ve topraklarını Roma'ya miras bırakmıştı. Scipio herkesi hayrete düşürecek şekilde bu miras alınan paraya tribün olarak el koyduğunu ve topraksız köylülere verilmek üzere toprak komisyonuna verileceğini ilan etti. Bu noktada aristokratlar dehşete düşmüştü, Tiberius'u tribünlük sonrası yargılamakla tehdit ettiler ki, kendisi hemen hiçbir araçla kendisini savunamazdı zira soyluların önceliği olan Comitia Centuriata'da yargılanabilirdi. Tiberius bu noktada bir hata yaptı ve mö 132 yılı tribünlük seçimi için adaylığını koydu ki, yüzlerce yıldır roma'da ertesi sene aynı kişi yine seçilmiyordu ve gücün adil dağılımı adına bu teamül halini almıştı. Scipio Nasica ve yandaşları zamanın konsülü Scaevola'yı bu yeni adaylığı durdurması adına ikna etmeye çalıştıysa da konsül kaçamak yanıtlar verip müdahale etmedi ve senatodaki hizip bir ayaklanma başlattı.<ref name="t"/> |
|||
| ⚫ | |||
Tiberius yeni adaylığı adına Capitol'de söylev verirken; senato'da ise aristokratlar bir araya geldi ve ayaklandı. Senato'ya haber taşıyanlar Tiberius'un halk desteğiyle taç giyeceği şayiasını yayıp hizbi daha da saldırgan hale getirmişlerdi, bunun üzerine Nasica bu sırada Tiberius'u kral olma hevesiyle suçladı ve sopalar ve çubuklarla silahlanıp Capitol'e yürüdüler. Ortaya çıkan şiddet olaylarında Tiberius ve 20 yandaşı dövülerek öldürüldü. Bu olay artık bir dönüm noktası olmuştu, zira roma'da linç kültürü ortaya çıktı ve demokrasi bir güç yarışının ortasına düşmüştü. MÖ 132'de Tiberius'un birkaç yandaşı kurulan bir mahkemeyle cezalandırılmasına rağmen, senato toprak komisyonunu dağıtmadan devamını sağladı.<ref name="t"/> |
|||
== kaynakça == |
|||
{{kaynakça}} |
|||
Babası da bir politikacı ve komutan olup aynı ismi taşımaktadır. Annesi [[Afrikalı Scipio]]'nun kızı [[Afrikalı Cornelia]]'dır. Ailesi komutanlar ve politikacıların çıktığı Roma'nın en soylu ailelerindendir. |
|||
== Askeri Kariyeri == |
|||
Askeri kariyeri [[Üçüncü Pön Savaşı]] ile başlar. Tiberius bu savaşta cesareti ve disiplini ile tanınır. Düşman duvarlarına ilk tırmananlar arasındadır. Daha sonra [[konsül]] [[Gaius Hostilius Mancinus]]'un yanında [[quaestor]] olarak [[Numansiya]]'da bulunmuştur.{{Romalı-taslak}} |
|||
{{spqr-taslak}} |
{{spqr-taslak}} |
||
Sayfanın 18.18, 28 Mart 2020 tarihindeki hâli
| Tiberius Gracchus | |
|---|---|
| Roma Cumhuriyeti | |
 | |
| Roma Cumhuriyeti Tribünü | |
| Doğum | MÖ 169 Roma |
| Ölüm | MÖ 133 (36 yaşında) Capitol, Roma |
| Eş(ler)i | Claudia |
| Hanedan | Sempronii |
| Babası | Tiberius Sempronius Gracchus |
| Annesi | Cornelia |
Tiberius Sempronius Gracchus (MÖ 169 veya 164 - MÖ 133, Roma), Romalı komutan, politikacı ve tribün. Gracchus kardeşlerin büyüğü. Agrarian Reformu da denen toprak reformunun mimarı.[1]
Erken yaşamı
Büyük bir Romalı figür olan Scipio Africanus Major'un kızı Cornelia ile Tiberius Sempronius Gracchus'un en büyük çocuğu olan Tiberius Gracchus Gaius Gracchus ve Sempronia'nın abisidir. Soylu bir aileye doğan Tiberius, annesinin akrabalık ilişkilerinin sayesinde(Cornelii Scipiones) erken yaşta siyasi bir kariyere hazırlandı ve Appius Claudius Pulcher'in kızı Claudia ile evlendi. Özellikle Doğu'daki fetihlerle helen kültürü deneyimleyen bir Romalı üst sınıf oluşmuştu. antik yunan kültürü ve anlayışına yatkın bir eğitim almıştı. Stoacılıktan etkilendiğine inanılmaktadır, zira bu felsefenin inatçı ve idealist bir kişiliğe sahip olmasında payı olabilir. [1]
Erken kariyeri
Her soylu Romalı erkek gibi ilk kariyeri askeri memur olarak başladı. Anne tarafından akrabası olan Scipio Africanus Minor'un komutası altında Kartaca ile yapılan Üçüncü Pön Savaşı'nda roma için hizmet etti. MÖ 137'de konsül Mancinus'un yönetiminde Numantialılara karşı olan seferde quaestor olarak görev aldı. Bu sefer büyük başarısızlıkla bitmişti, konsül Mancinus'un ise savaş alanından esir düşmemek için kaçması orduyu başıboş bıraktı. Tiberius pratik bir fikirle kargaşa büyümeden Numantialılarla müzakereye oturdu ve ordunun imhasını önleyerek bir barış anlaşması imzaladı. 20 bin askerin hayatını kurtarmış ve bozgunu önlemişti. Bu başarısı roma'da pek önemsenmedi, zira senato barış anlaşmasını onaylamamıştı. Scipio Africanus Minor'un ısrarıyla senato anlaşmayı onaylamayınca, Mancinus'un hakkında dava açıldı ve suçlandı. Tiberius, felaketi önleyen tavrı sayesinde kovuşturmaya uğramadı. Bu olaylar onu akrabaları olan Scipiolardan uzaklaştırdı ve Claudialarla daha fazla yakınlaştı. [1]
Tribünlük faaliyetleri
Genç yaşında gördüğü savaşlar ve aldığı askeri görevler sonucu Tiberius roma ekonomisinin mevcut düzene ayak uyduramadığını ve askeri insan gücünün sınırlı kaldığını düşünüyordu. Kısaca roma askeri sisteminin toprak sahibi üreticilere dayandığını ve cumhuriyet dönemi başından beri orduya her toprak sahibinin kendi masraflarını ödeyerek katıldığını hatırlamak gerekir. Burada asıl sorun uzun süren savaşlar sonucunda Roma'daki aristokrat bir kesimin sivrilerek kapitallerini büyütmesi ve fakirleşen köylü sınıfınsa zamanla topraklarını kaybedip büyük çiftliklerde yevmiyeyle çalışır hale gelmesidir. Topraksız kalan köylüler hem üretimin düşmesine hem de ordunun güç kaybetmesine neden oluyordu. bu noktada özellikle Ager Publicus da denen Roma Cumhuriyeti'nin ilk kurulduğu yıllardan yakın zamanlara kadar fethettiği ve kamulaştırdığı toprakların son 30 yıl içinde bırakılmış olanlarına, bu topraksız köylüler yerleştirilecekti. Bu sayede tüm Akdeniz üzerinde hakimiyet kuran cumhuriyet, insan gücü sorunu yaşamayacaktı. Özellikle senatonun içindeki Scipioların başını çektiği hizipten güçlü bir muhalefet geleceği belliydi. bu yüzden muhaliflerini yatıştıracak tavizler de vererek bir yasa hazırlayacak ve halk meclisine sunacaktı. MÖ 133'te tribün seçilen Tiberius, yasanın geçmesi için büyük bir güvence elde etmişti. Bu reformlardan faydalanmak umuduyla etrafında bir destekçi grubu vardı, söylendiği gibi Claudia ailesi. bir yasa genel teamülde senato tavsiyesi üzerine halk meclisinde oylanırken; tiberius senato'yu aradan çıkartıp bu teamülü ihlal etti. Scipio Africanus Minor İspanya'da savaştayken; destek alabileceği tek konsül Publius Mucius Scaevola'ydı. Yasa tartışılıp oylanacaktı, halk meclisi üyelerinin çoğu hatta köylüler de oylama için şehre geliyordu. Bu sırada bir diğer tribün Octavius veto hakkını kullanarak oylamaları durdurdu. Bu hamleye Tiberius'un cevabı şok ediciydi. Halk meclisini acil toplantıya çağırarak tribün Octavius'u azletti. Bu yani bir tribünün yetkilerinin askıya alınması Tiberus'un destekçilerini de memnun etmemişti. Yasa kargaşa içinde geçti. Senato için yapacak bir şey artık yoktu, sadece yasanın iğdiş edilmesini sağlayabilirlerdi. Tiberius için asıl sorun yeni toprak sahibi yapacağı köylülerin sermayesi sorunuydu. Üretime geçmeleri için bir birikim gerekiyordu ve Tiberius senato'dan gelir bölüşümü talep icrasını talep etti ve bu konuda senato ayak diretmişti. En yaşlı üye Scipio Nasica oldukça komik bir rakam önerdi ve Tiberius'un bu engellemeye de cevabı sert oldu. MÖ 134'te ölen Bergama kralı tüm servetini ve topraklarını Roma'ya miras bırakmıştı. Scipio herkesi hayrete düşürecek şekilde bu miras alınan paraya tribün olarak el koyduğunu ve topraksız köylülere verilmek üzere toprak komisyonuna verileceğini ilan etti. Bu noktada aristokratlar dehşete düşmüştü, Tiberius'u tribünlük sonrası yargılamakla tehdit ettiler ki, kendisi hemen hiçbir araçla kendisini savunamazdı zira soyluların önceliği olan Comitia Centuriata'da yargılanabilirdi. Tiberius bu noktada bir hata yaptı ve mö 132 yılı tribünlük seçimi için adaylığını koydu ki, yüzlerce yıldır roma'da ertesi sene aynı kişi yine seçilmiyordu ve gücün adil dağılımı adına bu teamül halini almıştı. Scipio Nasica ve yandaşları zamanın konsülü Scaevola'yı bu yeni adaylığı durdurması adına ikna etmeye çalıştıysa da konsül kaçamak yanıtlar verip müdahale etmedi ve senatodaki hizip bir ayaklanma başlattı.[1]
Ölümü
Tiberius yeni adaylığı adına Capitol'de söylev verirken; senato'da ise aristokratlar bir araya geldi ve ayaklandı. Senato'ya haber taşıyanlar Tiberius'un halk desteğiyle taç giyeceği şayiasını yayıp hizbi daha da saldırgan hale getirmişlerdi, bunun üzerine Nasica bu sırada Tiberius'u kral olma hevesiyle suçladı ve sopalar ve çubuklarla silahlanıp Capitol'e yürüdüler. Ortaya çıkan şiddet olaylarında Tiberius ve 20 yandaşı dövülerek öldürüldü. Bu olay artık bir dönüm noktası olmuştu, zira roma'da linç kültürü ortaya çıktı ve demokrasi bir güç yarışının ortasına düşmüştü. MÖ 132'de Tiberius'un birkaç yandaşı kurulan bir mahkemeyle cezalandırılmasına rağmen, senato toprak komisyonunu dağıtmadan devamını sağladı.[1]
kaynakça
 | Romalı devlet adamı ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |