Kahramanmaraş: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Rescuing 5 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0 |
BekirArslan (mesaj | katkılar) Tarihi ile alakalı bilgi eklendi, düzenlemeler yapıldı. |
||
49. satır: | 49. satır: | ||
|website = [http://www.kahramanmaras.bel.tr www.kahramanmaras.bel.tr] |
|website = [http://www.kahramanmaras.bel.tr www.kahramanmaras.bel.tr] |
||
}} |
}} |
||
'''Kahramanmaraş''', eski ve halk arasındaki adıyla '''Maraş''', [[Türkiye]]'nin [[Akdeniz Bölgesi]]nde bulunan bir ili ve en kalabalık on sekizinci |
'''Kahramanmaraş''', eski ve halk arasındaki adıyla '''Maraş''', [[Türkiye]]'nin [[Akdeniz Bölgesi]]nde bulunan bir ili ve en kalabalık on sekizinci kentidir. [[Maraş Muharebesi|Kurtuluş Savaşı]]'nda işgale direnişi nedeniyle [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]] tarafından 5 Nisan 1925'te şehre [[İstiklal Madalyası]] verilmiştir. Maraş olan adı, 7 Şubat 1973'te Kahramanmaraş olarak değiştirilmiştir. |
||
Geç [[Hititler|Hitit]] şehri olan Gurgum’un bulunduğu yerde kurulmuştur. Sistematik bir kazı yapılmamış olmasına rağmen bir çok Hitit anıtı bulunmuştur. Gurgum krallığının MÖ 8. yüzyıl sonuna kadar devam etmiş olduğu bilinmektedir. Bulunan eserlerin çoğu 9. ve 8. yüzyıla tarihlenmekle birlikte, I. Larama steli gibi MÖ 10. yüzyıla ait eserler de vardır.<ref>Bilgin, Tayfun. "[https://anatolianscripts.com/script/kahramanmaras-hiyeroglif-yazitlari/ Anadolu Yazıları- Kahramanmaraş Hiyeroglif Yazıtları]". ''Anadolu Yazıları''. Erişim tarihi: 23 Mart 2020.</ref> |
|||
Osmanlı seyyahı [[Evliya Çelebi]], [[Seyahatnâme (Evliya Çelebi)|seyahatnamesinde]] Maraş halkı için, "kelimatları lisan-ı Türkidir ve ekseriya halkı Türkmendir" der.<ref>http://turkoloji.cu.edu.tr/ATATURK/arastirmalar/mehmet_yetiskin_osmanli_maras.pdf</ref> Maraş ve çevresi başta Oğuzların Avşar, Bayat ve Beydili boyları çoğunlukta olmakla birlikte hemen hemen 24 Oğuz boyunun tamamı mevcuttur. |
Osmanlı seyyahı [[Evliya Çelebi]], [[Seyahatnâme (Evliya Çelebi)|seyahatnamesinde]] Maraş halkı için, "kelimatları lisan-ı Türkidir ve ekseriya halkı Türkmendir" der.<ref>http://turkoloji.cu.edu.tr/ATATURK/arastirmalar/mehmet_yetiskin_osmanli_maras.pdf</ref> Maraş ve çevresi başta Oğuzların Avşar, Bayat ve Beydili boyları çoğunlukta olmakla birlikte hemen hemen 24 Oğuz boyunun tamamı mevcuttur. |
||
2012'de çıkarılan 6360 sayılı kanun ile büyükşehir |
2012'de çıkarılan 6360 sayılı kanun ile büyükşehir olmuştur. Aynı zamanda il sınırları içerisinde bulunan Afşin - Elbistan [[Afşin-Elbistan A Termik Santrali|A]], [[Afşin-Elbistan B Termik Santrali|B]], [[Afşin-Elbistan C Termik Santrali|C]] termik santralleri sayesinde Kahramanmaraş, Türkiye'nin elektrik ihtiyacının %14'ünü karşılamaktadır.<ref name="kanal46">* {{Web kaynağı|url=http://www.kanal46.com/haber.php?h=43080|başlık="Kahramanmaraş Türkiye’nin enerji üretim merkezi"|arşivengelli=evet|yazar=Kanal46.com}} {{tr}} (28 Mart 2013).</ref> |
||
Dövme [[dondurma]]sı, tarhanası ve biberi şehrin önemli tescilli gıdalarıdır. 2020 itibarıyla 1.154.102 nüfusa sahiptir.<ref name=":0" /> |
|||
== Etimoloji == |
== Etimoloji == |
Sayfanın 07.12, 23 Mart 2020 tarihindeki hâli
Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Kasım 2011) |
Kahramanmaraş Maraş | |
---|---|
İl & Büyükşehir | |
Sloganlar: "Maraş bize mezar olmadan, düşmana gülzar olamaz!" | |
Kahramanmaraş'ın Türkiye'deki konumu | |
Ülke | Türkiye |
Bölge | Akdeniz Bölgesi |
İdare | |
• Belediye Başkanı | Hayrettin Güngör (AK Parti) |
• Vali | Vahdettin Özkan[1] |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 14.525 km² |
Rakım | 568 m |
Nüfus (2020) | |
• Toplam | 1,154,102 |
• Yoğunluk | 74/km² |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (UDAZD) |
Posta kodu | 46xxx |
Alan kodu | (+90) 344 |
Resmî site www.kahramanmaras.bel.tr |
Kahramanmaraş, eski ve halk arasındaki adıyla Maraş, Türkiye'nin Akdeniz Bölgesinde bulunan bir ili ve en kalabalık on sekizinci kentidir. Kurtuluş Savaşı'nda işgale direnişi nedeniyle TBMM tarafından 5 Nisan 1925'te şehre İstiklal Madalyası verilmiştir. Maraş olan adı, 7 Şubat 1973'te Kahramanmaraş olarak değiştirilmiştir.
Geç Hitit şehri olan Gurgum’un bulunduğu yerde kurulmuştur. Sistematik bir kazı yapılmamış olmasına rağmen bir çok Hitit anıtı bulunmuştur. Gurgum krallığının MÖ 8. yüzyıl sonuna kadar devam etmiş olduğu bilinmektedir. Bulunan eserlerin çoğu 9. ve 8. yüzyıla tarihlenmekle birlikte, I. Larama steli gibi MÖ 10. yüzyıla ait eserler de vardır.[2]
Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, seyahatnamesinde Maraş halkı için, "kelimatları lisan-ı Türkidir ve ekseriya halkı Türkmendir" der.[3] Maraş ve çevresi başta Oğuzların Avşar, Bayat ve Beydili boyları çoğunlukta olmakla birlikte hemen hemen 24 Oğuz boyunun tamamı mevcuttur.
2012'de çıkarılan 6360 sayılı kanun ile büyükşehir olmuştur. Aynı zamanda il sınırları içerisinde bulunan Afşin - Elbistan A, B, C termik santralleri sayesinde Kahramanmaraş, Türkiye'nin elektrik ihtiyacının %14'ünü karşılamaktadır.[4]
Dövme dondurması, tarhanası ve biberi şehrin önemli tescilli gıdalarıdır. 2020 itibarıyla 1.154.102 nüfusa sahiptir.[5]
Etimoloji
Erken Demir Çağ ve Geç Hititler döneminde baskent olarak kullanılmıs, Luvilere Kurkuma ve Asurlurlar içinse Markas olarak bilinen bir antik kent'idi.[6][7][8] MÖ 711 yılında Asurlular tarafından fethedilmiş ve adı resmi olarak Markas'a değiştirilmiş. Kahramanmaraş'ın Kurtuluş Savaşı'ndan önceki adı Maraş'tır. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiş, daha sonra ise TBMM'nin kararıyla 7 Şubat 1973'te 'Kahraman' unvanı verilmiştir. Aynı zamanda Maraşspor'un ismi de Kahramanmaraşspor olarak değiştirilmiştir.
Tarihçe
Tekir Vadisi, Döngel Köyündeki mağaralarda yapılan araştırmalarda ele geçen buluntular yörede insan yerleşiminin Üst Paleolitik Çağda başladığını; Neolitik, Kalkolitik ve Eski Tunç Çağlarında da sürdüğünü göstermektedir. 2009 yılında Kahramanmaraş merkezde yapılan kazılar esnasında da M.S. 300-400 yıllarına ait olan Germanicia Antik Kenti'ne dair birtakım mozaikler bulunmuş ve üzerlerinde çalışmalara başlanmıştır.[9]
Asur yazıtlarında adı "Markasi" veya "Markas" olarak geçen şehir, bir Geç Hitit devleti olan Gurgum Krallığı'nın başkenti oldu.[10][11] MÖ 711 yılında Asurlular tarafından Gurgum Krallığı ilhak edilince, Markas vilayet merkezi yapıldı.[12] Daha sonra Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular, Memluklular, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar şehre hakim olmuşlardır.
Maraş'a Kurtuluş Savaşı sırasında halkın gösterdiği direnişten dolayı 7 Şubat 1973'ten itibaren TBMM tarafından Kahramanlık unvanı verilerek adı Kahramanmaraş olarak değiştirildi.
11. yüzyılın sonlarında Anadolu'ya kesin olarak yerleşen Türklerin egemenliğinde kaldı. 1243'te Moğol İşgaline uğrayan Maraş,II.Anadolu Beylikleri devrinde Dulkadiroğulları'nın oldu.12 Haziran 1515 tarihinde Turnadağ Muharebesi ile Osmanlı egemenliğine geçen Maraş, 1515-1919 yılları arasında Osmanlı egemenliğinde kaldı.Mütareke Döneminde önce İngilizler, sonra Fransızlar tarafından işgal edildi.
Kurtuluş Savaşı dönemi
Kahramanmaraş'ın Kurtuluş Savaşı'ndaki yeri özellikle Türk-Fransız Cephesi ve Maraş Savunması maddelerinde daha detaylı olarak anlatılmaktadır.
Cumhuriyet dönemi
2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Kahramanmaraş'ta sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.[13]
Coğrafya
Kayseri | Sivas | Malatya |
| ||||
Adana | Adıyaman | ||||||
Kahramanmaraş | |||||||
Osmaniye | Gaziantep | Gaziantep |
Kahramanmaraş'ın merkezi Ahir Dağı'nın eteklerine kurulmuştur. Bu yüzden şehir merkezi engebelidir. Şehrin merkezi dışında kalan bazı bölgeler düzlük olsa da geneli engebeli bir yapıya sahiptir. Kahramanmaraş iklim yapısında diğer illerden farklıdır. Çünkü Kahramanmaraş'ın il haritası onu 3 bölgeye birden sokmaktadır. Bu sebeple değişken bir iklime sahiptir ancak genelde Akdeniz iklimi hakimdir. Kahramanmaraş'ın bulunduğu bölge şehir merkezi o bölgede olduğundan Akdenizdir. Diğer şehirlerle konumu ise yukarıdaki görseldeki gibidir.
İklim
Kahramanmaraş iklimi | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
En yüksek sıcaklık (°C) | 18,7 | 22,4 | 29,2 | 36,0 | 38,0 | 42,0 | 45,2 | 44,4 | 41,3 | 37,2 | 28,9 | 24,0 | 45,2 |
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 9,2 | 10,9 | 15,8 | 21,1 | 26,7 | 31,8 | 35,5 | 35,9 | 32,4 | 25,9 | 17,6 | 11,1 | 22,8 |
Ortalama sıcaklık (°C) | 4,9 | 6,4 | 10,6 | 15,4 | 20,3 | 25,2 | 28,3 | 28,5 | 25,2 | 19,0 | 11,7 | 6,7 | 16,8 |
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 1,3 | 2,2 | 5,7 | 9,8 | 14,1 | 18,8 | 22,1 | 22,1 | 18,3 | 12,8 | 6,9 | 3,1 | 11,4 |
En düşük sıcaklık (°C) | −9 | −9,6 | −7,6 | −1,8 | 5,0 | 10,3 | 15,6 | 15,7 | 8,6 | 0,0 | −5,6 | −7,6 | −9,6 |
Ortalama yağış (mm) | 129,1 | 114,4 | 98,2 | 74,4 | 41,1 | 6,6 | 1,1 | 0,9 | 8,9 | 47,5 | 83,5 | 126,4 | 732,1 |
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü[14] |
Nüfus
Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 4 Şubat 2020 verileri[15])
Kahramanmaraş İl Nüfusu: 1.154.102'dir (2019 sonu). İlin yüzölçümü 14.519 km2'dir. İlde km2'ye 79 kişi düşmektedir. (Yoğunluğun en fazla olduğu ilçe: 189 kişi ile Dulkadiroğlu)
İlde yıllık nüfus artış oranı % 0,92 olmuştur. Nüfus en çok artan ilçe: Türkoğlu (%4,53) Nüfusu en çok azalan ilçe: Göksun(-%6,66)
4 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre 11 İlçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 707 mahalle bulunmaktadır.
2019 yılı sonunda Kahramanmaraş ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri | |||||||
İlçe | Nüfus 2018 | Nüfus 2019 | Fark | Nüfus Artışı % | Mah.Say. | Alanı km2[16] | Yoğunluk |
Afşin | 81.423 | 80.447 | -976 | -1,20 | 66 | 1.502 | 54 |
Andırın | 33.193 | 32.503 | -690 | -2,08 | 57 | 1.202 | 27 |
Çağlayancerit | 23.346 | 23.133 | -213 | -0,91 | 16 | 470 | 49 |
Dulkadiroğlu | 222.938 | 222.673 | -265 | -0,12 | 103 | 1.176 | 189 |
Ekinözü | 11.839 | 11.221 | -618 | -5,22 | 21 | 656 | 17 |
Elbistan | 142.548 | 141.534 | -1.014 | -0,71 | 93 | 2.201 | 64 |
Göksun | 55.985 | 52.255 | -3.730 | -6,66 | 71 | 1.942 | 27 |
Nurhak | 12.592 | 12.279 | -313 | -2,49 | 15 | 1.028 | 12 |
Onikişubat | 418.379 | 431.848 | 13.469 | 3,22 | 137 | 2.429 | 178 |
Pazarcık | 68.838 | 69.097 | 259 | 0,38 | 84 | 1.253 | 55 |
Türkoğlu | 73.770 | 77.112 | 3.342 | 4,53 | 44 | 660 | 117 |
KAHRAMANMARAŞ | 1.144.851 | 1.154.102 | 9.251 | 0,81 | 707 | 14.519 | 79 |
Kahramanmaraş il nüfus bilgileri | ||||
---|---|---|---|---|
Yıl | Toplam | Sıra | Fark | Şehir - Kır |
1927[17] | 186.855 | 33 | %20 36.653 150.202 %80 | |
1935[18] | 188.877 | 42 | %1 | %21 39.343 149.534 %79 |
1940[19] | 202.073 | 43 | %7 | %19 38.470 163.603 %81 |
1945[20] | 261.550 | 35 | %29 | %19 49.491 212.059 %81 |
1950[21] | 288.843 | 37 | %10 | %19 54.000 234.843 %81 |
1955[22] | 336.797 | 31 | %17 | %20 66.963 269.834 %80 |
1960[23] | 389.857 | 31 | %16 | %22 85.828 304.029 %78 |
1965[24] | 438.423 | 30 | %12 | %24 105.090 333.333 %76 |
1970[25] | 528.982 | 26 | %21 | %31 165.056 363.926 %69 |
1975[26] | 641.480 | 22 | %21 | %34 220.710 420.770 %66 |
1980[27] | 738.032 | 19 | %15 | %38 281.382 456.650 %62 |
1985[28] | 840.472 | 18 | %14 | %41 342.428 498.044 %59 |
1990[29] | 892.952 | 19 | %6 | %46 407.215 485.737 %54 |
2000[30] | 1.002.384 | 18 | %12 | %53 536.007 466.377 %47 |
2007[31] | 1.004.414 | 18 | %0 | %58 584.726 419.688 %42 |
2008[32] | 1.029.298 | 18 | %2 | %58 598.471 430.827 %42 |
2009[33] | 1.037.491 | 18 | %1 | %58 605.531 431.960 %42 |
2010[34] | 1.044.816 | 18 | %1 | %61 636.828 407.988 %39 |
2011[35] | 1.054.210 | 18 | %1 | %62 656.783 397.427 %38 |
2012[36] | 1.063.174 | 18 | %1 | %64 675.589 387.585 %36 |
2013[37] | 1.075.706 | 18 | %1 | Şehir ve kır ayrımı kaldırılmıştır. |
2014[38] | 1.089.038 | 18 | %1 | |
2015[39] | 1.096.610 | 18 | %1 | |
2016[39] | 1.112.634 | 18 | %1 | |
2017[39] | 1.127.623 | 18 | %1 | |
2018[39] | 1.144.851 | 18 | %2 | |
2019[39] | 1.154.102 | 18 | %1 | |
2020[39] | 1.168.163 | 18 | %1 | |
2021[39] | 1.171.298 | 18 | %0 | |
2022[39] | 1.177.436 | 18 | %1 | |
2023[39] | 1.116.618 | 18 | -%5 |
Ekonomi
Sanayi
Kahramanmaraş, iki resmî ve iki de özel OSB'ye sahiptir. Özellikle tekstil ve iplik sanayiinde Türkiye ve Ortadoğu'da önde gelen bir merkez durumuna gelmiştir. Şehirdeki 5. OSB'nin yapımına karar verilmiş olup çalışmalar sürmektedir. Tomsuklu mevkiine yapılacak yeni OSB yaklaşık 25 bin dekar (dönüm) genişliğinde olacak ve bu büyüklüğü ile Türkiye'nin en büyük sanayi OSB'si olacaktır.
Barajlar
- Sır Barajı
- Menzelet Barajı
- Kartalkaya Barajı
- Ayvalı Barajı
- Klavuzlu Barajı
- Adatepe Barajı
Kültür
Kahramanmaraş sınırları içerisindeki Uludaz Tepesi Türkiye'de en çok uğurböceği kolonisini barındırmaktadır. Bu bölgede 2007 yılından beri amatör dağcılar ve profesyonel dağcılık kulüpleri tarafından ve belediyenin desteği ile Uludaz Uğur Böcekleri Festivali düzenlenmektedir.[40]
Mutfak
En çok bilineni dondurmasıdır. Dondurmasının yanı sıra biberi, ezmesi, tarhanası, kurabiyesi, çemeni, çöreği ve köpük sucuğu da Kahramanmaraş'ta sıkça tüketilen lezzetler olup hediyelik olarak il dışına götürülmektedir [41][42].
Edebiyat
Kahramanmaraş, yüzyıllar boyu önemli şairler yetiştirmiş ve edebiyatımıza en çok katkıda bulunmuş illerden biridir.Halen şiirin ve şairlerin başkenti olarak anılmaktadır. Son yıllarda Kahramanmaraş'ta başlayan Şiir Festivallerinde ünlü şair ve yazarlar şiir dinletileri sunmakta, vefat etmiş olan Kahramanmaraşlı şairler anılmaktadır. Son olarak TRT'de iki sezon yayınlanmış Yedi Güzel Adam adlı dizi TRT'nin ve Kahramanmaraş milletvekillerinin de desteğiyle Kahramanmaraşta çekilmiştir. Dizi, aynı yıllarda Maraş Lisesinde okumuş olan ve Türk edebiyatının 1960-80'li yıllarına damga vurmuş yedi şair ve yazarı anlatmaktadır.[kaynak belirtilmeli]
Şive
Türkçenin Kahramanmaraş ilinde kullanılan şivesinin Batı Anadolu ağızları içindeki konumu Prof. Dr. Leyla Karahan'ın Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması (Türk Dil Kurumu yayınları: 630, Ankara 1996) adlı çalışmasına göre, iki ayrı grupta yer alır:
Yönetim
- İlçeler
Altyapı
Ulaşım
Kahramanmaraş Akdeniz Bölgesinin doğusunda bulunmakta ve hem kara hem de demir yolu ulaşımında güneyden ve Akdeniz'den gelen yolları doğuya ve kuzeye bağlayan önemli bir noktadır.
Birçok ilden otobüs seferlerinin bulunduğu otobüs terminali kent merkezindedir.Yeni otobüs terminali kent merkezine 4 Km uzaklıktadır.
Kahramanmaraş tren istasyonu ile demiryolu ulaşımı sağlanmaktadır.
Türk Hava Yolları İstanbul (Atatürk Havalimanı) - Kahramanmaraş arasında haftanın her günü direkt karşılıklı günlük 2 sefer haftada 14 sefer düzenlemektedir.THY ile birlikte PEGASUS havayolları da haftanın 4 günü İstanbul (Sabiha Gökçen Havalimanı) - Kahramanmaraş arasında karşılıklı sefer düzenlemektedir. Ayrıca Anadolu Jet ile Ankara-Kahramanmaraş arasında haftanın her günü direkt karşılıklı seferler ile havayolu ulaşımı sağlanmaktadır.
Konum
Konum Bilgileri Tablosu
Konum Bilgileri | |||||
İlçe | Kuruluş Yılı[43] | Alanı km²[44] | Rakım mt. | Merkeze km[45] | Ulaşan Yollar[45] |
Afşin | 1944 | 1.502 | 1.237 | 143 | -19=>46-02 |
Andırın | Cumh.önce | 1.202 | 1.047 | 81 | -04=>46-51, 46-78 |
Çağlayancerit | 1987 | 470 | 1.103 | 64 | -04 (K.maraş)=>46-01, -03=>02-57 |
Dulkadiroğlu | 2012 | 1.176 | 538 | 3 | -K13=> -01 |
Ekinözü | 1990 | 656 | 1.282 | 174 | -19 (Elbistan)=>46-07 |
Elbistan | Cumh.önce | 2.201 | 1.139 | 158 | -19, 46-07 |
Göksun | Cumh.önce | 1.942 | 1.347 | 89 | -03, -19, 46-78 |
Nurhak | 1990 | 1.028 | 1.401 | 201 | -20=>46-03 |
Onikişubat | 2012 | 2.429 | 558 | 5 | -04 |
Pazarcık | Cumh.önce | 1.253 | 750 | 46 | -02 |
Türkoğlu | 1960 | 660 | 488 | 23 | -04, -01 |
Kahramanmaraş | Cumh.önce | 14.520 | 562 |
Spor
2018-2019 Sezonu sonunda, Kahramanmaraşspor A.Ş. 2. Ligi 14.sırada tamamladı. Futbol BAL'da 1920 Maraşspor ve Elbistan Bld.spor yer aldılar. Voleybol erkekler 2.ligde 1920 Maraşspor 1.lige çıkarken, K.maraş 15 Temmuz SK ligden ihraç edildi. Futbol kadınlar liginde K.maraş Anadolu GS, grup 1.si olmasına rağmen, play-off'da başarılı olamadı.
Ziraat Türkiye Kupası'nda Kahramanmaraşspor, 5.turda Alanyaspor'a elendi.
Önemli spor tesisleri: 12 Şubat Stadyumu (14.600), Osman Sayın Spor Salonu (1.000), Batıpark Karakucak Güreş Sahası (2.500), 12 Şubat Yüzme Havuzu (750).
Kardeş şehirler
Galeri
-
Domuztepe
-
Kahramanmaraş Ulu Camii
-
Kahramanmaraş şehir merkezi
-
Trabzon Caddesi
-
Göksun Çayı
-
Göksun Çayı'nın üzerinde bir köprü
-
Sütçü İmam Türbesi
-
Kahramanmaraş Kapalı Çarşısı
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Ntv.com.tr, Valiler Kararnamesi Yayımlandı, Erişim:01 Haziran 2016
- ^ Bilgin, Tayfun. "Anadolu Yazıları- Kahramanmaraş Hiyeroglif Yazıtları". Anadolu Yazıları. Erişim tarihi: 23 Mart 2020.
- ^ http://turkoloji.cu.edu.tr/ATATURK/arastirmalar/mehmet_yetiskin_osmanli_maras.pdf
- ^ * Kanal46.com. ""Kahramanmaraş Türkiye'nin enerji üretim merkezi"". (Türkçe) (28 Mart 2013).
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;:0
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Bryce, Trevor (2012). The World of The Neo-Hittite Kingdoms: A Political and Military History. OUP Oxford. ISBN 978-0-19-921872-1, pp. 125-128.
- ^ Maraş il yıllığı 1967. 1967. s. 74.
- ^ Bryce 2012, p. 128.
- ^ "Germanicia Antik Kenti Mozaikleri". Kahramanmaraş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ "Kahramanmaraş". Büyük Larousse. 12. Milliyet Gazetesi Yayınları. s. 6192.
- ^ Payne, Annick (2012). Iron Age Hieroglyphic Luwian Inscriptions. Society of Biblical Lit. 978-1-58983-658-7, s. 7.
- ^ Bryce 2012, s. 128.
- ^ "Kanun No. 6360". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014.
- ^ "Resmî İstatistikler - Kahramanmaraş". Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016.
- ^ https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri
- ^ https://www.harita.gov.tr/images/urun/il_ilce_alanlari.pdf
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g h i
- "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Kahramanmaraş Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Kahramanmaraş Nüfusu". nufusune.com.
- "Kahramanmaraş Nüfusu". nufusubu.com.
- ^ "Uludaz Uğur Böcekleri Festivali". Milliyet. 29 Ağustos 2013. 3 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2015.
- ^ http://kahramanmaras.bel.tr/haber/2015/10/09/buyuksehir-yorex-fuarinda
- ^ http://www.kmtb.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=128:kahramanmara-yoeresel-ueruenler-fuarinda&catid=37:mansethaber&Itemid=80
- ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;:1
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü
- ^ Kahramanmaraş Siliana İle Kardeş Şehir Oldu
Dış bağlantılar
Commons'ta dosyalar | |
Vikikaynak'ta belgeler |