Vercingetorix

Stater Vercingétorix (72-46 MÖ), Arvernilerin başkanı

Vercingétorix Arvernilerin başkanı, Romalı komutan Julius Caesara teslim oluyor

Vercingétorix abidesi Frédéric Auguste Bartholdi tarafından Clermont-Ferrandda

Vercingetorix [[vɛrtsɪŋˈgeːtorɪks]] (d. MÖ 82; ö. MÖ 46 Roma) Kelt kavimlerinin birisi olan Arvernilerin lideri. MÖ 52 yılında Galya (Gallia) Keltika toplumlarını Roma Cumhuriyeti'ne karşı son bir genel direniş ve kurtuluş savaşı için birleştirdi. Julius Caesar Roma Cumhuriyeti'nun Gallia Narbonensis valisi olarak Roma Emperyalizminin yayılma politikasını uygulamak için Keltlerin belkemiği olan Galya'yı fethetmek hedefi ile Vercingetorix ile karşılaştı.

Tarih

Vercingétorix heykeli, Place de Jaude, Clermont-Ferrand, Puy-de-Dôme, Fransa

Romaya karşı savaş

MÖ Ocak 52 yılında Roma lejyonlarına karşı Vercingetorix kendi taraftarları tarafından zorlanarak, birleşmiş Galya merkezi ve doğu toplumlarının desteği ile Julius Caesar'a karşı silahlara sarılırlar.

Vercingetorix uzun zaman kendinden güçlü düşmana karşı direnir ve aynı zamanda başarılı bir şekilde Romalılara büyük zarar verir. Galyada bulunan ve Caesar'ın askerlerine lojistik destek sağlayan tarım ürünlerinin yakılmasını emreder.

Roma lejyonuları için mesafe aratma sonucu ile erzak yolları yok olmak tehlikesine maruz kalırlar. Caesar bu nedenden dolayı başarısız olur ve yüksek kayıplar verdiği Gergovia taarruzundan sonra zorunlu geri çekilmeye zorlanır. Neticede her yedinci (cenurio) yüzbaşını kaybeder.

Vercingetorix ile güçlü Kelt birlikleri geri çekilen Roma Lejyonları kısa bir sürede olsa takip edilerek çatışmalar yer yer devam ederek bir süre böyle devam eder.

Kelt birliklerine o anda Haeduer kavimide katılır. Bu kavim Julius Caesarı o ana kadar tam desteklemektedir. Bu ihanet Julius Caesarı büyük tehlikeye sokar. Bilinmesi gereken noktada Vercingetorix ve kendi kavimi olan Arverniler ile Haeduer birbirine rakip olmasıdır.

Alesia savunması

Annamadde: Alesia savaşı

Vercingetorix bilinçli bir şekilde bu galibiyeti korumak istemektedir. Gergovia galibiyetine karşın tek bir hata tüm kazançları yok edebilecektir. Vercingetorix birliklerine Romalılara saldırmamaları için emir verir, bunun nedeni ise Caesar'ı kaynaklardan mahrum ederek askerleri arasında kargaşa çıkarmak ve onları savaş meydanından ziyade psikolojik olarak yıpratmak istemesidir. Kelt savaşçıları buna rağmen Roma Ordusu'na karşı sabırlı davranamaz ve saldırı emrini Kelt kavimlerinden bir liderin savaş borularını çalması sonrasında başlatırlar.

Kelt savaşçılarının bu sorumsuz davranışı bir muharebeye dönüşür ve Vercingetorix büyük bir yenilgiye düşer.

Sonuçta Vercingetorix Alesia'ya (Mandubierin bir Oppidumu olarak bilinen bir kente) geri çekilir. (Alise-Ste. Reine Département Côte-d'Or, Dijon'a yakın). Burada III. Napoléon 1864 yılında 6,5 metrelik bir bronz heykeli dikme emrini vermiştir. Caesar konu edilen Alesia yerleşiminin etrafını sarıp süratli bir şekilde kuşatma hazırlıklarını başlatır.

Julius Caesar öngörü ile bağlantılı şekilde toprak duvarları, harbe, cirit, mızrak dolu kargı kuyular ve çitler ile şehri kuşatır ve psikolojik açıdan her iki komutan da sabırla bekleyişlerini sürdürürler. Kuşatılan kentte erzak sıkıntısının yaşanması, şehirdeki insanların ve Vercingetorix'in uğraştığı başka bir olumsuzluktur. Nitekim halk ve askerler Vercingetorix'in planları konusunda bir fikre sahip olamıyor, Vercingetorix'in korktuğunu düşünüyorlardı.

Şehirde artan yiyecek sıkıntısını gidermek amacıyla öncelikle atlar serbest bırakılır, bunun nedeni ise Galyalıların atlarını yememesidir. İlerleyen sürede Vercingeorix radikal bir karar alır ve şehirde bulunan kadın, çocuklar ve yaşlıları şehirden çıkarma kararı alır. Alesia'dan atılan kadın, çocuk ve yaşlılar Alesia surları ve Caesar'ın kurdurduğu geçici çitler arasında kendi savaşçılarının gözleri önünde kıtlıktan ölürler.

Bölgede bunlar yaşanırken, Galya'nın diğer kabileleri kendi aralarında birleşerek Alesia şehrine doğru daha önce görülmemiş büyüklükte bir orduyla yola çıkarlar. Caesar 40.000 kişilik ordusuyla Alesia ve Galya orduları arasında kalır, ancak askeri dehası ve şansı Caesar'ın yanındadır. Vercingetorix'in "saldırmazlık" emrine karşı gelen birlikler, Caesar'ın kurduğu çitlere doğru toplu bir saldırı başlatırlar. Durumu öğrenen Vercingetorix'in "Ne kadar büyük bir hata" sözünü söylerek hayıflandığı ve çaresiz, birliklerinin başına geçtiği söylenir. İki ateş arasında kalan Caesar tedbirli ve disiplinli askerleri ile bu durumdan kurtulmayı başarır ve tarihte görülmemiş bir kıyım başlar. Savaş bittiğinde sayısız kayıp veren Galya birlikleri dağınık halde kaçarlar. Savaştan sonra çaresiz kalan Vercingetorix Caesar'a teslim olması karşısında halkının esir alınmamasını isteyerek kendi hayatını Caesar'a sunar.

Roma'da ölümü

Vercingetorix MÖ 46 yılında, zincirler içinde, bir zafer alayında Roma'ya getirildi, kafes içerisinde dolaştırılıp ve 5 yıl Roma zindanlarında kaldıktan sonra Roma'nın zafer kutlamaları esnasında idam edildi.

Anıtı

Vercingetorix abidesi Alesiada (Alise-Sainte-Rein)

Vercingétorix Alésia, Alise-Sainte-Reine, Bourgogne

III. Napoleon 7 metrelik Vercingetorix abidesinin yapımı ile 1865 yılında ,hekeltraşcı Aimé Millet'i görevlendirdi, tahmin edilen Alesia yerleşiminde kuruldu. Abide mimarisi Viollet-le-Duc olmaktadır . Heykel günümüze kadar direndi. Anıtın zemin bölgesinde , Viollet-le-Duc tarafından yaratılan sözler bulunuyor :

« La Gaule unie

Formant une seule nation

Animée d'un même esprit,

Peut défier l'Univers. »

Tercümesi:

« Birleşik Galya

Bir tek ulusu yaratmaktadır

Aynı ruhdan canlandırıldı,

Tüm evrene direnebilir. »

Ayrıca Frédéric Bartholdi, Place de Jaude Clermont-Ferrand kentinde kalan Vercingetorix heykelini yaratı. Fransa'da, Vercingetorix halk kahramanı olarak kabul görülüyor. İmkansız hiç ve hıç galibiyet imkânı gözükmeden kendi toplumu için baş kaldırdı. Serbest hür Kelt Gallik (Fransız) medeniyetin simgesi olmaktadır.

Filmler

• Druids –Vercingetorix Romaya karşı son savaş

Alesia kuşatma yapıların temsili örnekleri

Türk Tarih Tezi ile Vercingetorix

Türk Tarih Tezine göre hazırlanmış 1931 Lise Tarih kitabına göre Vercingetorix ismi Türklükle ilişkilidir.

"Fransızlar bu ismin "Grand Chef des braves" yahut "géneralisme" ifade eder gibi olduğunu ve o zaman verildiğini yazarlar. Cenk ve Toriks kelimelerini içeren bu isim, Türkçe açısından incelenmeye değerdir; Ver de er olabilir; Bu takdirde 'Er-Ceng-Türk = cenk eri Türk' demek olur."

Kaynakça

Birincil kaynaklar

• Jül Sezar (Türkçeye Çev. Hamit Dereli) (1942) Gallia Savaşı, İstanbul: Maarif Basımevi (Dünya Edebiyatından Tercümeler - Latin Klasikleri) Googlebooks Kitap VII
• Julius Caesar, Commentarii de Bello Gallico Book 7
• Dio Cassius, Roman History 40:33-41, 43:19
• Plutarch, Life of Caesar 25-27
• César, Vercingetorix with Gaul united , The Gaulish War, book VII,29

İkincil kaynaklar

• Yonge, Charlotte M. (1864), "The Chief of the Arverni", in Charlotte M. Yonge, A Book of Golden Deeds, London: Blackie & Son, Ltd., n.d.

Dış bağlantılar

• Paul Marius Martin, Vercingétorix : le politique, le straège. Paris : Perrin, 2000, 260 S.
• Curchin, Leonard A. Lingua Gallica (The Gaulish Language). Retrieved Aug. 21, 2003 from http://www.classics.uwaterloo.ca/labyrinth/gallica.htm
• Paul Marius Martin, Vercingétorix : le politique, le straège. Paris : Perrin, 260 p.