Nazar: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
→‎Korunma: düzeltme AWB ile
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.422 değişiklik
k Kaynaklar ve referanslarda düzenleme
19. satır: 19. satır:
Eski çağlarda, ölülerin [[ruh]]larıyla, [[peri]]ler ve [[cin]]lerin birlikte yaşadıklan bir âlemin var olduğuna inanılırdı. Bu âleme bağlı olan insanlann, özellikle de büyücülerin gözlerinde kötü ruhların yerleştiğine inanırlardı. Bu yüzden de onların bakışlarının çok güçlü ve zararlı olduğu düşünülürdü. Halk arasında nazara gelmiş biri için [[üzerlik (bitki)]] otu yakıp söylenen, "her yerde sen olasın, belâları savasın" sözünün temelinde de bu inanç vardır.<ref>Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi</ref> Anadolu'da Nazar Ocağı<ref>İslam Ansiklopedisi - [http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c33/c330217.pdf Ocak Maddesi]</ref> veya Göz Ocağı adı verilen mekanlara gidildiği de bilinmektedir.<ref>Ocak [http://www.cemvakfi.org.tr/alevilikte-ocaklar/ocak/], Cem Vakfı</ref><ref>ÇIBLAK, Nilgün (2004), “Halk Kültüründe Nazar, Nazarlık İnancı ve Bunlara Bağlı Uygulamalar”, Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), S.15, ss.103-125</ref>
Eski çağlarda, ölülerin [[ruh]]larıyla, [[peri]]ler ve [[cin]]lerin birlikte yaşadıklan bir âlemin var olduğuna inanılırdı. Bu âleme bağlı olan insanlann, özellikle de büyücülerin gözlerinde kötü ruhların yerleştiğine inanırlardı. Bu yüzden de onların bakışlarının çok güçlü ve zararlı olduğu düşünülürdü. Halk arasında nazara gelmiş biri için [[üzerlik (bitki)]] otu yakıp söylenen, "her yerde sen olasın, belâları savasın" sözünün temelinde de bu inanç vardır.<ref>Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi</ref> Anadolu'da Nazar Ocağı<ref>İslam Ansiklopedisi - [http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c33/c330217.pdf Ocak Maddesi]</ref> veya Göz Ocağı adı verilen mekanlara gidildiği de bilinmektedir.<ref>Ocak [http://www.cemvakfi.org.tr/alevilikte-ocaklar/ocak/], Cem Vakfı</ref><ref>ÇIBLAK, Nilgün (2004), “Halk Kültüründe Nazar, Nazarlık İnancı ve Bunlara Bağlı Uygulamalar”, Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), S.15, ss.103-125</ref>


İslam dininde de bazı hadislerde nazardan ve islam peygamberinin nazardan korunmak için okuduğu dualardan bahsedilmiştir. Nazar veya İn Yekad ayeti, Müslüman halkların yaşamlarında en çok kullandığı ve aynı şekilde kâmil bir şekilde yazarak nazardan korunmak amacıyla evlerin girişlerine astığı Kur’an-i ayetlerden biridir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://tr.wikishia.net/view/Nazar_Ayeti | title = Nazar Ayeti | language = Türkçe | erişimtarihi = 9 Aralık 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160126160320/http://tr.wikishia.net/view/Nazar_Ayeti | arşivtarihi = 26 Ocak 2016}}</ref>
İslam dininde de bazı hadislerde nazardan ve islam peygamberinin nazardan korunmak için okuduğu dualardan bahsedilmiştir. Nazar veya İn Yekad ayeti, Müslüman halkların yaşamlarında en çok kullandığı ve aynı şekilde kâmil bir şekilde yazarak nazardan korunmak amacıyla evlerin girişlerine astığı Kur’an-i ayetlerden biridir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://tr.wikishia.net/view/Nazar_Ayeti | başlık = Nazar Ayeti | dil = Türkçe | erişimtarihi = 9 Aralık 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160126160320/http://tr.wikishia.net/view/Nazar_Ayeti | arşivtarihi = 26 Ocak 2016}}</ref>


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==

Sayfanın 17.44, 2 Ekim 2019 tarihindeki hâli

Aynı isimli şarkı için Nazar (şarkı) sayfasına bakınız.
Gözü sembolize eden çeşitli nazar boncukları

Nazar ya da kem göz, canlı veya cansız bir varlığın başına kaza veya belâ gelmesine neden olduğuna inanılan bakış. Nazardan özellikle çocukların, hamilelerin ya da hayvanların etkilendiğine inanılır.[1]

Etimoloji

Farsça kökenli kem sözcüğü kötü, fena anlamlarına gelir.[2] Göz sözcüğü Türkçede görme organı anlamına geldiği gibi aynı zamanda halk arasında "kem göz" (kötü niyetli bakış) anlamında da kullanılır. Arapça "nazar" kelimesi de göz/bakış anlamlarına gelir.

Bazı toplumlarda kem gözün nesneleri bile çatlatabildiğine inanılır. Mavi boncuğun bu enerjiyi kendisine çekerek yok edeceği fikri yaygındır. Kelimenin köz “ateş parçası” ile bağlantısı da dikkat çekicidir. Bakışın yakıcı gücü olduğu düşünülür.[3]

Tarihçe

Kem göz inancının kökeni çok eskilere dayanır. Antik Roma ve Helen medeniyetlerinde, Müslüman, Yahudi, Budist ve Hindu toplumlarında da görülen bu inanış özellikle yerli ve köylü toplumlarında yer etmiş, günümüze kadar hayatta kalmayı başarmıştır. Tarih boyunca yabancıların, vücut deformasyonu olan engellilerin, çocuksuz kadınların ve yaşlı kadınların nazarının daha çok değdiğine inanılmıştır.[1]

Geçmişte bazı toplumlarda nazarın kasıtsız olarak değdiğine inanılırdı. Örneğin Slav folklorunda, çocuklarına nazarı değdiği için kendini kör eden bir babanın hikâyesi vardır. Daha yakın zamanlarda ise nazarın kıskançlık sonucu değdiği inanışı yaygınlaşmıştır. Bu nedenle, özellikle Ortaçağ Avrupa'sında, bir mal veya çocuk övüldüğünde "Tanrı izin verirse"[4] veya "Tanrı kutsasın"[5] sözlerini eklemek âdeti yerleşmiştir.[1] Müslüman toplumlarda ise benzer anlamlara gelen maşallah sözü kullanılır.[6]

Korunma

Kem gözlerden koruduğuna inanılan yöntemler toplumdan topluma farklılık gösterir. En yaygın yöntemlerden biri nazar boncuğu gibi takılar takmak ya da üzerinde, muska gibi dua yazılı kâğıtlar taşımaktır. Hindistan'ın bazı yörelerinde evlenen çiftler nazardan korunmak için karşı cinsin kıyafetlerini giyerler. Bazı Asyalı toplumlarda çocukların gözlerinin etrafına siyah boya sürülür. Bazı Afrikalı ve Asyalı toplumlarda kem gözlerden en çok yiyip içerken etkilenildiğine, zira ağız açıkken ruhun vücuttan daha kolay çıkacağına inanılır. Bu nedenle yemek yalnız başına veya yakın akrabaların yanında yenir.[1]

Eski çağlarda, ölülerin ruhlarıyla, periler ve cinlerin birlikte yaşadıklan bir âlemin var olduğuna inanılırdı. Bu âleme bağlı olan insanlann, özellikle de büyücülerin gözlerinde kötü ruhların yerleştiğine inanırlardı. Bu yüzden de onların bakışlarının çok güçlü ve zararlı olduğu düşünülürdü. Halk arasında nazara gelmiş biri için üzerlik (bitki) otu yakıp söylenen, "her yerde sen olasın, belâları savasın" sözünün temelinde de bu inanç vardır.[7] Anadolu'da Nazar Ocağı[8] veya Göz Ocağı adı verilen mekanlara gidildiği de bilinmektedir.[9][10]

İslam dininde de bazı hadislerde nazardan ve islam peygamberinin nazardan korunmak için okuduğu dualardan bahsedilmiştir. Nazar veya İn Yekad ayeti, Müslüman halkların yaşamlarında en çok kullandığı ve aynı şekilde kâmil bir şekilde yazarak nazardan korunmak amacıyla evlerin girişlerine astığı Kur’an-i ayetlerden biridir.[11]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "eye Nazar." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
  2. ^ "kem." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 16 Ocak 2012
  3. ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0)
  4. ^ (İngilizce) as God will
  5. ^ (İngilizce) God bless it
  6. ^ "maşallah." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 4 Aralık 2011.
  7. ^ Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük, Celal Beydili, Yurt Yayınevi
  8. ^ İslam Ansiklopedisi - Ocak Maddesi
  9. ^ Ocak [1], Cem Vakfı
  10. ^ ÇIBLAK, Nilgün (2004), “Halk Kültüründe Nazar, Nazarlık İnancı ve Bunlara Bağlı Uygulamalar”, Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR), S.15, ss.103-125
  11. ^ "Nazar Ayeti". 26 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2015. 

Ayrıca bakınız

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nazar&oldid=21023142" sayfasından alınmıştır