Mercidâbık Muharebesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Kaynak yoktu ve düzensiz yazılmıştı. Baştan hazırlandı. |
kDeğişiklik özeti yok |
||
| 47. satır: | 47. satır: | ||
=== Anlatımda yer alan bazı bilgilerin kaynakçası: === |
=== Anlatımda yer alan bazı bilgilerin kaynakçası: === |
||
<br />{{I. Selim dönemi}} |
<references /><br />{{I. Selim dönemi}} |
||
[[Kategori:Memlûk Sultanlığı'nın muharebeleri]] |
[[Kategori:Memlûk Sultanlığı'nın muharebeleri]] |
||
Sayfanın 12.25, 27 Ağustos 2019 tarihindeki hâli
| Mercidâbık Muharebesi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Büyük Mısır Seferi Fırat-Dicle Seferi | |||||||||
.jpg) Osmanlı süvari hücumu | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
 Osmanlı İmparatorluğu Kırım Hanlığı |
 Memlûk Sultanlığı | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
|
Yavuz Sultan Selim Hadım Sinan Paşa Zeynel Paşa Küçük Sinan Paşa Bıyıklı Mehmet Paşa Divane Hüsrev Paşa Yunus Paşa Şehsüvaroğlu Ali Bey Mahmut Bey Saadet Giray |
Kansu Gavri (ölü) Hayır Bey Emir Sibay (ölü) Canberdi Gazali Abdürrezzak Bey | ||||||||
| Çatışan birlikler | |||||||||
|
Kapıkulu ordusu Rumeli ordusu Anadolu ordusu |
Mısır ordusu Suriye ordusu | ||||||||
| Güçler | |||||||||
|
Toplamda 50-70 Bin ve 300 Top
| 70-80 Bin | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Bilinmiyor | Ağır | ||||||||
Mercidabık Muharebesi (Arapça: مرج دابق, | Dabık Ovası), 1516'da Osmanlı İmparatorluğu ile Memlûk Devleti arasında Halep yakınlarında gerçekleşip, Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı ordusunun kazanmasıyla sonuçlanmıştır. Savaş sonucunda Sultan Kansu Gavri ölmüş ve Suriye toprakları da Osmanlı egemenliğine geçmiştir. Ayrıca Osmanlı ve Memlükler arasında geçmiş en büyük muharebedir.
Öncesi
5 Haziran 1516'da ordusuyla İstanbul'dan ayrılan Yavuz Sultan Selim, Kansu Gavri'ye hedefinin İran toprakları olduğunu belirtmişti. Önden 40 bin kişilik bir kuvvetle ilerleyen Sadrazam paşa, Memlükler'in Osmanlı hududunda gezdiğini öğrenince olası bir harp sonucunda Safevi ve Memlük ordularının arasında kalma ihtimali olduğu için daha fazla ilerleyemedi. İlerleyen günlerde hem iki ülke elçilerinin yaşadığı krizler hem de Memlük ordusunun sınır tacizleri yüzünden savaş kaçınılmaz hale geldi ve Osmanlı kurmayları 30 Temmuz'da Malatya ovasında konakladığı sırada Suriye'ye girme kararı aldı. Ertesi gün de Memlük ordusunun Halep'i geçerek yaklaştığını öğrendi[1].
Esasen Memlük ordusu savaşa çok istekliydi. Fatih Sultan Mehmet döneminden beri hasım olan iki devletin bu sorunu şiddet ile nihayete erdirme niyeti vardı. Memlük ordusu ağır süvarileri ile Osmanlı ordusunu dağıtabileceğini düşünürken ihtiyar ve temkinli Kansu Gavri barıştan yanaydı ancak diğer komutanlara karşı gelemedi ve yanında Abbasi halifesi olduğu halde sefere çıktı[2]. İki ordu 24 Ağustos Pazar günü Halep'in kuzeyinde yer alan Dâbık ovasında karşı karşıya geldi.
Diziliş[2][3][4]
Osmanlı
Merkezde Kapıkulu ordusu ile Yavuz Sultan Selim ve Sadrazam Hadım Sinan Paşa yer alıyordu,. Sağ kanatta Anadolu Beylerbeyi Zeynel Paşa ve Karaman Beylerbeyi Hüsrev paşa, Şehsüvaroğlu Ali Bey ve Dulkadirli Mahmut Bey vardı. Sol kanatta da Rumeli Beylerbeyi Küçük Sinan Paşa ve Diyarbakır Beylerbeyi Bıyıklı Mehmet Paşa, arkalarında da Hanzade Saadet Giray vardı. Ordunun önüne de 300 top dizildi ve önlerine arabalar ile siper yapıldı.
Memlük
Merkezde Sultan Kansu Gavri, sol kanatta Halep Valisi Hayır Bey ve sağ kanatta da Şam Valisi Emir Sibay yer alıyordu.
Muharebe[2][5]
Memlükler hızlı süvari hücumlarıyla yavaş Osmanlı ordusunu kolayca dağıtabileceğini düşündü. Topların etkisini kırmak için de kanatları bozmak istiyordu. Bundan dolayı muharebe, sabah saatlerinde Memlük kanatlarının taarruzu ile başladı. Memlük süvarilerinin Osmanlı kanatlarını ittirmeye başlaması üzerine Hadım Sinan Paşa sağ kanada, Yunus Paşa da sol kanada yardıma gitti. Memlükler organize ve güçlü süvari hücumları yapıyordu ancak düzenli ateş gücüne sahip Osmanlı ordusu her defasında taarruzları püskürtmeyi başarıyordu. İlerleyen saatlerde de Memlük ordusu Osmanlı ordusundan daha fazla kayıp vermeye başladı ve sürekli taarruz eden taraf oldukları için de yorulmaya başladı. Üstelik Memlük kanatları ve Osmanlı kanatları birbirini kitleyince Osmanlı merkezi de Memlük merkezine taarruza geçti. Sağ kanat komutanı Emir Sibay'ın ölmesi üzerine de Memlük sağ kanadı dağılmaya başladı. Kıskaca alınmak istemeyen Hayır Bey komutasındaki Memlük sol kanadı da çekilmeye başladı. Memlük ordusunun disiplinden koptuğunu gören Osmanlı ordusu karşı taarruza kalktı. Düzenli ateş gücü ve topçu desteğine sahip Osmanlı ordusu, ikindiye doğru kalktığı taarruz ile yorgun düşen Memlük ordusunu kolayca dağıttı.
Sultan Kansu Gavri de savaş sonucunda meydanda ölü bulundu. Ölümü hakkında birçok rivayet bulunmasına karşın hiçbiri kesin değildir. Dağılan Memlük askerlerinin bir kısmı Şam ve Kahire'ye kaçmayı başarmışsa da birçoğu esir düştü. Esir düşüp de itaat etmeyen 2.000 kadar Memlük askeri de idam edildi[2]. Kansu Gavri'nin de çadırında 200 kantar gümüş ve 100 kantar altın bulundu[6].
Sonrası
.jpg)
Sultan Kansu Gavri dahil savaş sırasında ve sonrasında öldürülen Memlük komutanlarına rütbelerine göre cenaze düzenlendi ve hiçbirine saygısızlık edilmedi. Yunus Paşa kaçan Halep Valisi Hayır Bey'in üzerine gönderildi. Yavuz Sultan Selim komutasındaki ana ordunun yaklaştığını öğrenen Halep ahalisi bir karşılama töreni düzenledi ve şehrin ileri gelenleri de şehrin anahtarlarını padişaha teslim etti. Böylece Yavuz Sultan Selim de tek kurşun atmadan 28 Ağustos'ta Halep'e girdi. Halep Valiliği'ne Karaca Paşa getirildi ve hazinesinden de bir milyon kızıl dinar değerinde altın ve eşya toplandı[7].
Ayrıca bakınız
- Fırat-Dicle Seferi
- Koçhisar Muharebesi
- Ridaniye Muharebesi
- Gazze Muharebesi (1516)
- Ridaniye Muharebesi
- I. Kahire Kuşatması
- II. Kahire Kuşatması
Kaynak
Genel kaynakça:
- Emecen, Feridun (2004). "Mercidabık Muharebesi". TDV İslam Ansiklopedisi.
- Danişmend, İsmail Hami (1971). I. Selim Dönemi. Topkapı/İstanbul: Doğu Kütüphanesi. ss. 26-29. ISBN 978-9944-397-70-4.
- Hoca Sadeddin Efendi (1585). Tacü't-Tevarih Cilt IV. ss. 280-290. ISBN 9789751710949.
- von Hammer, Joseph. Yavuz Sultan Selim Dönemi. ss. 205-210. ISBN 9786051804217.
Anlatımda yer alan bazı bilgilerin kaynakçası:
- ^ Danişmend, İsmail Hami (1971). I. Selim Dönemi. Topkapı/İstanbul: Doğu Kütüphanesi. s. 26. ISBN 978-9944-397-70-4.
- ^ a b c d https://islamansiklopedisi.org.tr/mercidabik-muharebesi
- ^ Hoca Sadeddin Efendi (1585). Tacü't-Tevarih Cilt IV. s. 285. ISBN 9789751710949.
- ^ von Hammer, Joseph. Yavuz Sultan Selim Dönemi. s. 207. ISBN 9786051804217.
- ^ Hoca Sadeddin Efendi (1585). Tacü't-Tevarih Cilt IV. ss. 287-288. ISBN 9789751710949.
- ^ von Hammer, Joseph. Yavuz Sultan Selim Dönemi. s. 208. ISBN 9786051804217.
- ^ Hoca Sadeddin Efendi (1585). Tacü't-Tevarih Cilt IV. s. 290. ISBN 9789751710949.