Rakı: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Tarihçe ek
Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği iOS uygulaması değişikliği
Değişiklik özeti yok
Etiketler: Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği iOS uygulaması değişikliği
11. satır: 11. satır:
Rakıdan bahseden en eski ikinci yazılı kayıt ise [[1520]] tarihli bir Osmanlı Vergi Nizamnamesidir. Bu belgede de diğerinde olduğu gibi [[Trabzon]], rakının üretildiği ve diğer bölgelere sevk edildiği yer olarak gösterilir.<ref>Trabzon Livası Kanunnamesi (H.926) m.16</ref>
Rakıdan bahseden en eski ikinci yazılı kayıt ise [[1520]] tarihli bir Osmanlı Vergi Nizamnamesidir. Bu belgede de diğerinde olduğu gibi [[Trabzon]], rakının üretildiği ve diğer bölgelere sevk edildiği yer olarak gösterilir.<ref>Trabzon Livası Kanunnamesi (H.926) m.16</ref>


Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde Rumeli'deki gayrimüslim tebaa tarafından da üretilmeye başlanmış ve zamanla tüm Osmanlı coğrafyasında yaygın olarak kullanılan bir içki haline gelmiştir. 19. yüzyıla gelindiğinde gayrimüslimlerin çalıştırdığı meyhanelerde en popüler içki idi.<ref>Adabıyla Rakı ve Çilingir Sofrası. Vefa Zat, İletişim Yayınları, 1994.Albüm bölümü</ref><ref>Çilingir Sofrasında Rakı. Deniz Gürsoy, Oğlak Yayınları, 2001.s.37-38</ref><ref>http://www.buyukkeyif.com/readArticle.jsp?objectID=7000000000033698</ref>
Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde Rumeli'deki gayrimüslim tebaa tarafından da üretilmeye başlanmış ve zamanla tüm Osmanlı coğrafyasında yaygın olarak kullanılan bir içki haline gelmiştir.
19. yüzyıla gelindiğinde ise gayrimüslimlerin çalıştırdığı meyhanelerde en popüler içki olmuştur.<ref>Adabıyla Rakı ve Çilingir Sofrası. Vefa Zat, İletişim Yayınları, 1994.Albüm bölümü</ref><ref>Çilingir Sofrasında Rakı. Deniz Gürsoy, Oğlak Yayınları, 2001.s.37-38</ref><ref>http://www.buyukkeyif.com/readArticle.jsp?objectID=7000000000033698</ref>


== Üretimi ==
== Üretimi ==

Sayfanın 19.06, 16 Ağustos 2019 tarihindeki hâli

Rakı, damıtma yoluyla elde edilen suma kullanılan ve genellikle anason tohumu ile aromalandırılan alkollü bir içkidir.

Etimoloji

Bazı kaynaklara göre[hangileri?] rakı kelimesi, sözcük anlamı "damıtılmış" olan Arap arak içkisinden gelmektedir.[kaynak belirtilmeli]Kimi kaynaklarda[hangileri?] Arapça kökenli başka kelimelere dayandırır.[kaynak belirtilmeli] Bazı kaynaklara göre ise[hangileri?] ismini razaki üzümünden ya da kımız'dan elde edilen arik'den almıştır.[kaynak belirtilmeli]

RAKı ve aRAK tabirleri, aynı kök ismin eş anlamlı iki farklı telaffuzudur ve asli anlamıyla damıtılmış üzüm suyu içkisini ifade eder.

Tarihçe

Anadolu coğrafyasında bu isimlerle belgelenebilen en eski rakı üretimi ve ticareti 15. yüzyılda Trabzon civarından yazılı kayıtlara girmiştir.[1]

Rakıdan bahseden en eski ikinci yazılı kayıt ise 1520 tarihli bir Osmanlı Vergi Nizamnamesidir. Bu belgede de diğerinde olduğu gibi Trabzon, rakının üretildiği ve diğer bölgelere sevk edildiği yer olarak gösterilir.[2]

Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde Rumeli'deki gayrimüslim tebaa tarafından da üretilmeye başlanmış ve zamanla tüm Osmanlı coğrafyasında yaygın olarak kullanılan bir içki haline gelmiştir. 19. yüzyıla gelindiğinde ise gayrimüslimlerin çalıştırdığı meyhanelerde en popüler içki olmuştur.[3][4][5]

Üretimi

Şıra haline getirilen üzümler pastörize edildikten sonra; etil alkol mayası ile fermante edilerek alkollü bir sıvı oluşturulur. İçinde meyan kökü de bulunmaktadır. Alkollü sıvı, kolonlu distilasyon ünitesinde damıtılarak suma haline getirilir. Sonrasında bir tutam meyan kökü atılır. Stoklanan suma, 5000 litre veya daha küçük hacimli bakır imbiklerde anason tohumu ile yeniden damıtılır. Bakır imbiklerde fraksiyonel distilasyon sonunda elde edilen rakının orta kısmının alkolü yüksek dereceli olup "göbek" adını alır. Bu kısım su eklenerek içilecek alkol derecesine getirilir ve tarifine göre tatlandırılır. Bu aşamalarda havalandırma yapılarak rakının olgunlaşmasına katkıda bulunulur. Rakı şişelenmeden önce en az 1 ay süreyle dinlendirilir.[6]

Özellikleri

Türk Gıda Kodeksi Distile Alkollü İçkiler Tebliği'ne göre standard bir rakıdan şu özellikler beklenir.[6]

  • Üretiminde ikinci kez damıtmaya alınan toplam alkolün en az % 65’i suma olmalıdır.
  • Hazırlanmasında rafine beyaz şeker kullanılmalı, şeker miktarı ürün litresinde en fazla 10 gram olmalıdır.
  • Uçucu madde içeriği, hacmen %100 alkolün hektolitresinde 100 grama eşit veya daha fazla olmalıdır.
  • Metil alkol içeriği, hacmen %100 alkolün hektolitresinde 150 gramdan fazla olmamalıdır.
  • Anason tohumdan gelen uçucu yağın anetol miktarı, ürünün litresinde en az 800 miligram olmalıdır.
  • Hacmen alkol miktarı en az % 40 olmalıdır.
  • Dolum öncesi en az bir ay dinlendirilmelidir.

Ülkelerine göre rakılar

Rakı benzeri birçok içki Akdeniz çevresindeki bazı ülkelerde[hangileri?] tüketilmektedir:[7].

Bulgaristan'da sert ve etkili meyve rakıları vardır. Su katınca beyazlamayan sarımtrak renklidir ve genellikle erik ve üzümden yapılır. Bulgar rakısı piyasada Mastika, Targovitsche ve Pechterska isimleriyle bilinir. %37 alkol oranına sahip olan bu rakılar Türk rakısına kıyasla daha tatlı, çabuk sarhoş yapar.

Yunanistan'da ise yaş üzümden üretilen benzer bir içkiye uzo; anasonlu ve kurum üzüm sumasından yapılan sert tadlı bir içkiye ise tsipouro denir. Sakız aromalı uzo'ya ise "mastika" denir. Türk rakısı, kullanılan anason çeşidinin daha az olması ve genelde alkol oranının fazla olması ile uzo'dan ayrılır.

Makedonya'da üzümden ve anasonsuz olarak sarı ve beyaz çeşitleriyle üretilir ve mastika denir. Türkiye'de özellikle Akdeniz bölgesinin doğusunda üretilen boğma rakıyla benzerlikler göstermektedir. Makedonya'daki Türkler arasında ise sarı rakı popülerdir. Sarı rengini meşe fıçısından ya da içerisine renk ve aroma versin diye atılan meşe çubuklardan alır. Arnavutluk'da ise Makedon rakısına benzer anasonsuz olarak üretilir ancak sarı olanı popüler değildir.

Balkan ülkeleri dışında Fransa, İspanya ve Portekiz'de bu içkinin genel adı anis veya pastis'tir. Aynı rakıda olduğu gibi sulandırıldıklarında kirli sarı-beyaz renk alırlar. İtalya'da sambuca ve Slavcada ise düziko denir.

Kaynakça

  1. ^ Zehiroğlu, A.M. "Trabzon İmparatorluğu" 3.cilt (2018) s.104-105 ISBN 978-6058103207
  2. ^ Trabzon Livası Kanunnamesi (H.926) m.16
  3. ^ Adabıyla Rakı ve Çilingir Sofrası. Vefa Zat, İletişim Yayınları, 1994.Albüm bölümü
  4. ^ Çilingir Sofrasında Rakı. Deniz Gürsoy, Oğlak Yayınları, 2001.s.37-38
  5. ^ http://www.buyukkeyif.com/readArticle.jsp?objectID=7000000000033698
  6. ^ a b Türk Gıda Kodeksi Distile Alkollü İçkiler Tebliği
  7. ^ Çilingir Sofrasında Rakı. Deniz Gürsoy, Oğlak Yayınları, 2001 s.19-25

Dış bağlantılar

  • tapdk.gov.tr T.C. Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu