Antik Roma yolları

Antik Roma ordusu İÖ 753 – İÖ 476 Yapısal tarih Roma ordusu (birim türleri, lejyonlar, Auxilia, generaller) Roma donanması (filolar, amiraller) Mücadele tarihi Savaşların ve muharebelerin listeleri Nişanlar ve cezalar Teknolojik tarih Askeri mühendislik (castra, kuşatma makineleri, taklar, yollar) Siyasi tarih Strateji ve taktikler Piyade taktikleri Cepheler ve tahkimatlar (limes, Hadrian Duvarı)

Pompeii'deki bir antik Roma sokağı

Romada Trajan'in Sütunu anıtında yol yapımı gösterimi.

Antik Roma yolları Roma İmparatorluğu'nun büyüyüp gelişmesinde zorunlu bir unsur olmuştu. Bu yollar nedeniyle Romalılar orduları için emniyetle ve hızla büyük alanlar içinde hareket alanı sağlamışlardır. Bu yollar aynı zamanda haberleşme ve iletişim için elzem olmuşlardır. İktisadi bakımdan ise antik Roma yolları Roma yiyecek ve emtia ticaretinin gelişmesinde ve çok geniş bir alanda Roma mallarının yayılıp dağıtılabilmesini sağlamıştır. Roma İmparatorluğunun en parlak zamanlarında antik Roma yolları ağı 85.004 km. kara yolunu kapsamaktaydı ve 372 bağlantıdan oluşmaktaydı.

Latince viae adı verilen antik Roma yollarının yapımı askeri, ticari ve siyasal nedenlerle gerekmiş ve Romalılar bu yollar ağ sistemini yapıp ve sonra bakımını sağlamakta büyük deneyim kazanmışlardır. Antik Roma yollari bir mahallden diğer mahalle asker ve askeri malzeme tasimak için yapilmakla beraber bu yollar ana tasit olarak atli araba icin yapilmisti. Roma askeri lejyonlari bu yollar nedeniyle cabuk ve emniyetli olarak ulke içinden Roma sinirlarina gidebilmekte idiler. Boylelikle bu yollar imparatorlugun emniyetini nve istikrarini saglamak icin en büyük unsur olmuslardir. Diğer taraftan Orta Caglara girmeden Roma Impartorlugu'nun cokusune de bir amil olmuslardir Romalilarin dusmanlari olan barbar kavimler bu yollardan Roma topraklarina gelip yerlesip idaresini ellerine gecirmislerdir. Roma imparatorlugu'nun ortadan kalkmasi ile birlikte bu yollarin cogu bin, iki bin yıl aynı guzergahtan iletisimi saglamaya devam etmislerdir.

İsimlendirme

Antik Roma yollari Latince "viae" olarak tanimlanmakta idi ve Latince vehere yani taşıma, getirme ve götürme anlamına gelen sözcükten türetilmişti. Belirli Antik Roma yollari bir özel yol isimi tasimaktaydi. Özel yol ismi, çok kere yolu yapmak icin devlet emirini veren censor unvanlı yuksek Romali devlet memuruna atfen verilmiştir. Bu yol yapmaya izin veren memur Roma cumhuriyet zamaninda en yuksek devlet rutbesi olan konsulun altındaydı. Bazi yollar isim veren kişiler sonradan konsul rutbesini de tasimislardir ama yol isim censor rutbesinde iken verdikleri emire dayanmaktaydaydi. Bazi antik Roma yollar daha censor rutbesi ortaya cikmadan yapilmis iseler o zaman ya vardıkları son merhale veye icinden gectikleri bolgelerden en buyugu ismin almislardir. Eğer antik Roma yolunda büyük bir degisme (yani yolun sathini tumunu degistirilmesi veya yol guzergah degismesi) halinde yeniden isim verilirdi.

Antik Roman yol agi sistemleri

Yollarda seyahat

Mesafe taşları

Potaissa Napoca Miliarium.

Roma Forum'da bulunan miliarium aureum adi verilen antik Roma yollarinin baslangic tasi.

Tasitlar

Romalı dört tekerlekli kapali araba

Guzergah

Tabula Peutingeriana (merksi Güney İtalya.

Yol yapimi

Metot

Ayrıca bakınız

• Roman kopruleri

Dışsal kaynaklar

Genel makaleler

• Roman Roads
• Road Map
• Viae - Article by William Ramsay
• Traianus - Technical investigation of Roman public works

Antik yolların tanımları

• [1] Akdeniz etrafinda bulunan ulkelerde Roma yollari (İngilizce)
• [2] Fransa'da bulunan Antik Roma yollari (Fransızca)
• [3] Antik Raetia eyaletinde bulunan Roma yollarinin fotolari (Almanca)

Amme ve özel sahışlar hakkında Roma hukuku

• Servitutes

Antik Roma yol yapımı

• Antik Roma yol yapimi (İngilizce)
• Antik Roma yol yapimi (İngilizce)
• Antik Roma yol yapimi (İngilizce)

Birincil Roma Kaynakları

• Siculus Flaccus, 'De condicionibus agrorum' cap. XIX
• Isidori Hispalensis Episcopi Etymologiarum sive Originum Liber XV, 15-16
• Codex Theodosianus:
  • 8.5 De cursu publico angariis et parangariis;
  • 15.3 De itinere muniendo
• Corpus Iuris Civilis
  • C.12.50 De cursu publico angariis et parangariis
  • D.8.3.0 De servitutibus praediorum rusticorum.
  • D.8.6.2
  • D.43.7 De locis et itineribus publicis
  • D.43.8 Ne quid in loco publico vel itinere fiat.
  • D.43.10 De via publica et si quid in ea factum esse dicatur.
  • D.43.11 De via publica et itinere publico reficiendo.
  • D.43.19 De itinere actuque privato.

Dipnotlar

• Von Hagen, Victor W., The Roads That Led To Rome, The World Publishing Company, Cleveland and New York, 1967