Borçalı: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 16.48, 4 Ekim 2018 tarihindeki hâli

**Borçalı**

Merkezi

Marneuli (Sarvan)^{[kaynak belirtilmeli]}

Yüzölçümü

6.900 km² (1905)^[1]

Borçalı (Rusça: Борчалы, Борчало, Борчалу, Борчали; Azerice: Borçalı, Gürcüce: ბორჩალო), Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesinde yer alan tarihsel bir yerin adıdır.^[2]

Borçalı bölgesinin esas kısmı bugün Rustavi merkezli Kvemo Kartli bölgesine, kalan toprakları da Kaheti bölgesine bağlıdır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Tarih

Borçalı adı Timur zamanında 1380'de Gürcüce kaynakta ilk defa kullanılmıştır.^[3]

18. yüzyılda Safevilerin yerini alıp Afşar Hanedanını kuran Nadir Şah'ın öldürülmesinden sonra Afşarlar hanlıklara bölünmüştür. Bu sırada Gence Beylerbeyliğinin yerine Gence Hanlığı kurulmuştur. Borçalı'da da Gence Hanlığı'na bağımlı Borçalı Sultanlığı^{[kaynak belirtilmeli]} kurulmuştur. Borçalı Sultanlığı, sık sık Kartli Krallığı'na baş kaldırmış ve İran’ın bölgeye seferleri yapmasına yol açıyordu. 1750'li yıllarda Kartli kralı II. Teymuraz, Borçalı Sultanlığı’nı kendi yönetimine bağlamıştır. Kartli ve Kaheti krallıklarını birleştirerek Gürcistan’ın doğusunu bütünleştiren II. İrakli (1746-1798), 1765'te hanlığa son vermiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

1801'de Rus İmparatorluğu'nun Kartli-Kakheti Krallığı'nı ilhak ettikten sonra 1840'ta Borçalı bölgesi Gürcü Guberniyasına (Грузинская губерния) bağlanmıştır. 1880’de de Tiflis Guberniyası (Тифлисская губерния) içinde Borçalı Uyezdi (Борчалинский уезд) kurulmuştur. Borçalı Uyezdi sınırları içinde yönetim merkezi Büyük Şulaveri^{[kaynak belirtilmeli]}’nin yanı sıra bugünkü Tsalka, Manglisi, Tetritskaro, Dmanisi (Başkeçid), Bolnisi (Garatepe) ve Marneuli (Sarvan) ilçelerini, ayrıca Azerbaycan ve Ermenistan sınırları içindeki bazı toprakları kapsıyordu.^{[kaynak belirtilmeli]}

Sovyetler Birliği döneminde Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir bölgesi olmuştur. Borçalı Uyezd'da Türkler, Almanlar, Urumlar, Ruslar ve Gürcüler yaşıyordu. Gürcistan bağımsız olunca yine Gürcistan sınırları içinde kalmıştır.

Not

[1] Parliamentary Assembly

[2] Халаддин Ибрагимли. Азербайджанцы Грузии. 2006

[3] vostlit (Rusça)

[1]

[2]

[3]

@@ 15. satır: / 15. satır: @@
 | align=center colspan=2 style="background:#fff;"|
 |-
-| '''[[Merkez]]i''' || [[Marneuli]] ([[Sarvan]]){{fact}}
+| '''[[Merkez]]i''' || [[Marneuli]] ([[Sarvan]]){{Kaynak belirt}}
 |-
 | '''[[Yüzölçümü]]''' || 6.900&nbsp;km² (1905)<ref>[http://assembly.coe.int/Documents/WorkingDocs/Doc05/EDOC10616.htm Parliamentary Assembly]</ref>
@@ 22. satır: / 22. satır: @@
 '''Borçalı''' ([[Rusça]]: Борчалы, Борчало, Борчалу, Борчали; [[Azerice]]: Borçalı, [[Gürcüce]]: ბორჩალო), [[Gürcistan]]'ın [[Kvemo Kartli]] bölgesinde yer alan tarihsel bir yerin adıdır.<ref>[http://www.imobilco.ru/books/-/644992/ Халаддин Ибрагимли. Азербайджанцы Грузии. 2006]</ref>
-Borçalı bölgesinin esas kısmı bugün [[Rustavi]] merkezli Kvemo Kartli bölgesine, kalan toprakları da [[Kaheti]] bölgesine bağlıdır.{{fact}}
+Borçalı bölgesinin esas kısmı bugün [[Rustavi]] merkezli Kvemo Kartli bölgesine, kalan toprakları da [[Kaheti]] bölgesine bağlıdır.{{Kaynak belirt}}
 == Tarih ==
@@ 28. satır: / 28. satır: @@
 Borçalı adı [[Timur]] zamanında [[1380]]'de Gürcüce kaynakta ilk defa kullanılmıştır.<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus11/Bagrationi/frametext3.htm vostlit] {{Rus}}</ref>
-. yüzyılda [[Safeviler]]in yerini alıp [[Afşar Hanedanı]]nı kuran [[Nadir Şah]]'ın öldürülmesinden sonra Afşarlar hanlıklara bölünmüştür. Bu sırada [[Gence Beylerbeyliği]]nin yerine [[Gence Hanlığı]] kurulmuştur. Borçalı'da da [[Gence Hanlığı]]'na bağımlı Borçalı Sultanlığı{{fact}} kurulmuştur. Borçalı Sultanlığı, sık sık [[Kartli Krallığı]]'na baş kaldırmış ve İran’ın bölgeye seferleri yapmasına yol açıyordu. [[1750]]'li yıllarda Kartli kralı [[II. Teymuraz]], Borçalı Sultanlığı’nı kendi yönetimine bağlamıştır. Kartli ve Kaheti krallıklarını birleştirerek Gürcistan’ın doğusunu bütünleştiren [[II. İrakli]] (1746-1798), [[1765]]'te hanlığa son vermiştir.{{fact}}
+. yüzyılda [[Safeviler]]in yerini alıp [[Afşar Hanedanı]]nı kuran [[Nadir Şah]]'ın öldürülmesinden sonra Afşarlar hanlıklara bölünmüştür. Bu sırada [[Gence Beylerbeyliği]]nin yerine [[Gence Hanlığı]] kurulmuştur. Borçalı'da da [[Gence Hanlığı]]'na bağımlı Borçalı Sultanlığı{{Kaynak belirt}} kurulmuştur. Borçalı Sultanlığı, sık sık [[Kartli Krallığı]]'na baş kaldırmış ve İran’ın bölgeye seferleri yapmasına yol açıyordu. [[1750]]'li yıllarda Kartli kralı [[II. Teymuraz]], Borçalı Sultanlığı’nı kendi yönetimine bağlamıştır. Kartli ve Kaheti krallıklarını birleştirerek Gürcistan’ın doğusunu bütünleştiren [[II. İrakli]] (1746-1798), [[1765]]'te hanlığa son vermiştir.{{Kaynak belirt}}
-'de [[Rus İmparatorluğu]]'nun [[Kartli-Kakheti Krallığı]]'nı ilhak ettikten sonra 1840'ta Borçalı bölgesi [[Gürcü Guberniyası]]na (Грузинская губерния) bağlanmıştır. 1880’de de [[Tiflis Guberniyası]] (Тифлисская губерния) içinde Borçalı Uyezdi (Борчалинский уезд) kurulmuştur. Borçalı Uyezdi sınırları içinde yönetim merkezi Büyük Şulaveri{{fact}}’nin yanı sıra bugünkü [[Tsalka]], [[Manglisi]], [[Tetritskaro]], [[Dmanisi]] ([[Başkeçid]]), [[Bolnisi]] ([[Garatepe]]) ve [[Marneuli]] ([[Sarvan]]) ilçelerini, ayrıca [[Azerbaycan]] ve [[Ermenistan]] sınırları içindeki bazı toprakları kapsıyordu.{{fact}}
+'de [[Rus İmparatorluğu]]'nun [[Kartli-Kakheti Krallığı]]'nı ilhak ettikten sonra 1840'ta Borçalı bölgesi [[Gürcü Guberniyası]]na (Грузинская губерния) bağlanmıştır. 1880’de de [[Tiflis Guberniyası]] (Тифлисская губерния) içinde Borçalı Uyezdi (Борчалинский уезд) kurulmuştur. Borçalı Uyezdi sınırları içinde yönetim merkezi Büyük Şulaveri{{Kaynak belirt}}’nin yanı sıra bugünkü [[Tsalka]], [[Manglisi]], [[Tetritskaro]], [[Dmanisi]] ([[Başkeçid]]), [[Bolnisi]] ([[Garatepe]]) ve [[Marneuli]] ([[Sarvan]]) ilçelerini, ayrıca [[Azerbaycan]] ve [[Ermenistan]] sınırları içindeki bazı toprakları kapsıyordu.{{Kaynak belirt}}
 [[Sovyetler Birliği]] döneminde [[Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'nin bir bölgesi olmuştur. Borçalı Uyezd'da [[Türk halkları|Türkler]], [[Almanlar]], [[Urumlar]], [[Ruslar]] ve [[Gürcüler]] yaşıyordu. Gürcistan bağımsız olunca yine Gürcistan sınırları içinde kalmıştır.