TUSAŞ Milli Muharip Uçak: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
k Çakır, TUSAŞ TF-X sayfasını TAI TF-X sayfasına taşıdı: Üretici tarafından kullanılan resmi ad+ Uluslar arası bilinirlik ve tanıtım |
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği |
||
| 114. satır: | 114. satır: | ||
[[Kategori:Türk savaş uçakları]] |
[[Kategori:Türk savaş uçakları]] |
||
[[Kategori:Türkiye'deki projeler]] |
[[Kategori:Türkiye'deki projeler]] |
||
tüh yav ingiliz ler bizden önce yapmis (sizdirip) sonunda ucagi mız oldu hehehe |
|||
Sayfanın 18.26, 2 Ağustos 2017 tarihindeki hâli
| TF-X | |
|---|---|
| TF-X'in üç kavramsal tasarımından çift motorlu olanı TF-X'in üç kavramsal tasarımından çift motorlu olanı | |
| Türü | Çok amaçlı avcı uçağı |
| Ulusal köken |  Türkiye |
| Üretici | TUSAŞ |
| Tasarımcı | TUSAŞ - BAE Systems |
| İlk uçuş | 2023 (planlanan) |
| Hizmete giriş | 2030 (planlanan) |
| Durumu | Tasarım Aşamasında |
| Ana kullanıcı | Türk Hava Kuvvetleri |
| Üretim sayısı | 250+ (planlanan)[kaynak belirtilmeli] |
| Program maliyeti | 15-20 milyar $ (tahmini) |
| Birim maliyeti | 100-110 milyon $ (tahmini) |
| Gelişimi | TUSAŞ FX-1 (Çift motorlu savaş uçağı) TUSAŞ TX-1 (Jet eğitim uçağı) |
TUSAŞ TF-X veya TAI TF-X, TUSAŞ tarafından şekillendirilen Türkiye'nin 2020'li yıllarda seri üretim aşamasına getirmeyi planladığı jet eğitim uçağı ve muharip uçak tasarım ve üretim projesidir.[1]
Theresa May, Ocak 2017'de Türkiye'yi ziyareti sırasında BAE ve TAI yetkilileri, BAE'nin uçakları geliştirme konusunda yardım sağlaması için yaklaşık 100 milyon sterlin tutarında bir anlaşma imzaladı.[2]
Savunma Sanayii İcra Komitesi’nin 15 Aralık 2010 tarihindeki toplantısında; Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın 2020’li yıllardan sonraki jet eğitim uçağı ve savaş uçağı ihtiyacının ulusal olanaklarla geliştirilme projesi olarak ilk aşamada kavramsal tasarım yapılması için TUSAŞ ile sözleşme görüşmelerine başlanmasına karar verilmiştir.[1]
5. Nesil savaş uçakları sınıfında, sahip olacağı aviyoniklerle ve radar dalgalarını sönümleme özelliğine sahip kompozit malzemelerden üretilecek, radarda düşük görünürlüklü bir gövde tasarımına sahip olması amaçlanan TF-X'in 2011 yılı itibarıyla TUSAŞ tarafından kavramsal tasarım aşaması başlatılmış olup kavramsal tasarım çalışmaları 29 Eylül 2013'te tamamlanmıştır.[3]
Jet Eğitim Uçağı ve Muharip Uçak ihtiyacına yönelik olarak;
- HvKK harekât ihtiyaçlarının belirlenmesi,
- Gereksinimlerin analizi çalışmaları ve bunları karşılayan
- Uçağın ve sistemlerinin kavramsal tasarımı,
- Milli imkân ve kabiliyetler ile yapılabilirliğin araştırılması ve
- Uluslararası işbirliği modelleri
başlıklarında çalışılacaktır.[4]
Proje tasarımı ve simülasyonları konusunda İsveçli uçak üreticisi SAAB Havacılık ile teknik bilgi ortaklığında bulunulacak ve geliştirilecek uçağın hangi gereksinimleri karşılayacağının tespiti için SAAB şirketinin kullandığı FLAMES Development Suite[5] yazılımı kullanılacaktır. Proje maliyetinin 10 milyar dolar olması beklenmektedir. Uçağın yapımı konusunda İsveçli SAAB şirketi ile ortaklık imzalanmıştır.[6][7][8]
SSİK, çift motorlu FX-1 modelinin tercih edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Maliyeti yüksek olmasına karşın, boyu diğerlerinden daha uzun olan, daha fazla silah yükü taşıyabilen, daha yüksek hızlara ve menzile ulaşabilen çift motorlu FX-1 modelinin tercih edilmesi gerektiğini belirtilmiştir.[9]
Geliştirme aşaması
15 Aralık 2010 tarihinde, Türkiye'nin Savunma Sanayii İcra Komitesi (SSİK), Türkiye'nin F-16 filosu yerine ve F-35 ile birlikte kullanılacak bir yerli yeni nesil hava-hava muharebe avcı uçağı tasarlamaya, geliştirmeye ve üretmeye karar verdi. 20 milyon dolar TAI tarafından gerçekleştirilecek 2 yıllık kavramsal tasarım aşaması için tahsis edilmiştir. TUSAŞ yetkilileri, kavramsal tasarım aşaması 2013 yılı sonlarında tamamlanmış olması gerektiğini ifade etmişlerdir. Geliştirme aşaması bütçesi ve çerçeve onayı için Başbakan'a sunulan bir rapor hazırlanmıştır. TUSAŞ ve TUSAŞ Motor Sanayii (TEI) savaş uçağı tasarımı, giriş ve gelişme süreçlerini sağlayacaktır. TAI gövde özelliğine ve diğer bileşenleri geliştirmeye odaklanırken TEI, uçağın motorlarının üretimine odaklanacaktır. Savaş uçağının ne kadara mal olacağını ilgili çalışmalar ortaya çıkaracaktır. Hangi mekanik ve elektronik sistemlerin ekleneceği ve askeri havacılıkta fırsatlar ve zorluklar daha geniş bir perspektifte ele alınacaktır.
Saab AB ile ortaklık
13 Mart 2013 tarihinde İsveç'e Türk Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün devlet ziyareti sırasında, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI) öngörülen İsveç'in Saab AB şirketi ile bir anlaşma imzaladı:
- Saab AB, Türkiye'nin TF-X programı için teknolojik tasarım yardımı sağlayacaktır.
- TUSAŞ'ın Saab AB'nin savaş uçağı tasarım birimini satın alma seçeneği vardır.
8 Ocak 2015 Türkiye Başbakanı Ahmet Davutoğlu TF-X programının Kore, İsveç, Brezilya ve Endonezya ortaklığında değil tamamen bağımsız yerli bir platform olacağını açıkladı.
BAE Systems'in teknolojik yardımı
Aralık 2015'te, Türkiye'nin Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM), ülkenin yeni nesil hava üstünlük savaşçısının tasarımına yardımcı olması için Birleşik Krallık kuruluşu BAE Systems'i seçtiğini açıkladı. Aynı gün Rolls-Royce, Türkiye'ye EJ200 motoru teknoloji transferi ve TF-X programı için bir türevinin ortak geliştirilmesi teklifinde bulundu.[10]
Türk Hava Kuvvetleri 2025'den itibaren başlayarak 250 üzeri TF-X tedarik etmek ve bir ağ merkezli Hava Kuvvetleri yapısında F-16 Blok 50+, Gelecek Nesil İnsansız Savaş Uçağı, Havadan Stand-Off Jammers ve Boeing 737 AEW & C Barış Kartalı ile bütünleştirmek niyetindedir.[kaynak belirtilmeli] Türkiye çift savaş uçağı filosunu içeren bu ve F-35A'ya sahip olarak 2025 yılında TF-X'i tanıtmayı planlıyor.[kaynak belirtilmeli] TF-X hava-hava muharebesinde F-35'in zayıflıklarını telafi etmek için tasarlanıyor. Resmen gelişiminin ilk aşamasının başlatılması için 2014 yılı sonu bekleniyor.[kaynak belirtilmeli]
Öneri
13 Mart 2015 tarihinde Türk Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 'bir sonraki uçak tedarik programını karşılayacak' yerli tasarım, geliştirme ve üretim faaliyetlerini gerçekleştirmek için resmen Türk şirketlerine bilgi isteğini yayınladı.[11]
Tasarım
Uçak gövdesi
Hüseyin Yağcı, TF-X programının TUSAŞ'ın üç kavramsal tasarımında görselleştirilen şimdiye kadar düşük radar kesit yoğunluğu, iç silah koyları ve süperseyir yeteneği için en uygun hale getirilmiş bir tasarımda olduğunu ifade etmiştir; bunlar beşinci nesil savaş uçağı ile ilgili özelliklerdir. TAI'nin Gelişmiş Karbon Kompozit gövde tesisi, Lockheed Martin'in Müşterek Taarruz Uçağına (F-35) gövde üretmek için hazırlanmıştır. Türk Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) ayrıca TF-X gövdesi için yeni bir hafif karbon kompozit termoplastik gelişimi için bir ihale yayınladı.
Radar ve algılayıcılar
ASELSAN, şu anda TF-X programı için galyum nitrür (GaN) teknolojisini kullanacak son derece gelişmiş bir AESA radarı geliştirilmesi üzerinde çalışmaktadır.[kaynak belirtilmeli]
Aviyonik ve donanımı
TF-X, ona eşlik eden İHA'lara (büyük olasılıkla TUSAŞ Anka'ya) şifrelenmiş veri bağlantısı aracılığıyla entegre olacaktır.[12]
TF-X'te büyük olasılıkla Aselsan'ın daha önce geliştirilmiş olan kendi radar uyarı alıcısı (RWR - Radar Warning Receiver), füze uyarı sistemi (MWS - Missile Warning System), lazer uyarı sistemi (LWS - Laser Warning System), yanıltıcı parçacık ve işaret ışığı yönetimi, dağıtım sistemi ve sayısal radyo frekans hafızası (DRFM - Digital Radio Frequency Memory) tabanlı yayın bozma sistemi ile donatılacaktır.[13][14]
İtki
Türkiye eski Başbakanı Ahmet Davutoğlu, TF-X'in ikiz motorlu bir savaş uçağı olacağını, 8 Ocak 2015 tarihinde açıkladı.[15] Türk Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM), Türk Silahlı Kuvvetleri için ihale kurumu, şu üç motor üreticisi için niyet mektubu yazmıştır: General Electric, Pratt & Whitney ve Eurojet Turbo.
20 Ocak 2015 tarihinde, Türkiye, Eurofighter Typhoon'da kullanılan EJ200 motorunun üreticisi Eurojet Turbo ile bir mutabakat anlaşması yaptığını duyurdu.[kaynak belirtilmeli] Duyuruda EJ200'ün bir türevinin TF-X programında kullanılacağı belirtildi.[16][17][18][19] İki şirket ayrıca işbirliği ile motor kontrol yazılım sistemleri ve motor bakım izleme sistemleri gelişecektir.[19] Türkiye'nin seçimi süperseyir yeteneğini kullanmak için EJ200'de TUSAŞ niyetini açıklamaktadır.
Pakistan Ve Tf-X
Milli Muharip Uçak Projesine partner ülke olarak Pakistan da dahil edilmek isteniyor. Daha önce Çin ile birlikte savaş uçağı üreten Pakistan ile de bu kapsamda iyi niyet anlaşması üzerinde çalışma yürütülmektedir.[kaynak belirtilmeli]
Ayrıca bakınız
- Karşılaştırılabilir rolü, yapılandırma ve dönemin uçakları
- Lockheed Martin F-22 Raptor
- Lockheed Martin F-35 Lightning II
- Northrop YF-23
- Sukhoi PAK FA
- Chengdu J-20
- Flygsystem 2020
- HAL AMCA
- KAI KF-X
- Mikoyan LMFS
- Mitsubishi ATD-X
- Shenyang J-31
- İlgili listeler
Kaynakça
- ^ a b "Jet Eğitim Uçağı ve Muharip Uçak Kavramsal Tasarım Projesi". T.C. M.S.B. Savunma Sanayii Müsteşarlığı, ssm.gov.tr. 12 Ekim 2012. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2012.
- ^ "Britain, Turkey sign defence deal to develop Turkish fighter jet". Reuters. 27 January 2017.
- ^ Proje, ssm.gov.tr
- ^ "Jet Eğitim Uçağı ve Muharip Uçak Kavramsal Tasarım Projesi". TUSAŞ - Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş., tai.com.tr. 18 Ekim 2012. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2012.
- ^ "FLAMES Development Suite" (İngilizce). Ternion Corporation. ternion.com. 18 Ekim 2012. 10 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2012.
- ^ "TAI Selects FLAMES for Conceptual Design" (İngilizce). Ternion Corporation, ternion.com. 02 Şubat 2012. 12 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2012. Tarih değerini gözden geçirin:
|tarih=(yardım) - ^ "GATechFLAMESDemo" (İngilizce). Phoenix Integration Inc., phoenix-int.com, asdl.gatech.edu, ternion.com. 2007. 12 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2012. Bilinmeyen parametre
|yayımcı2=görmezden gelindi (yardım) - ^ "TAI Conducts FLAMES Training Event" (İngilizce). Ternion Corporation, ternion.com. 29 Mart 2012. 12 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2012.
- ^ "İşte milli savaş uçağı!". Habertürk.com. Habertürk. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Rolls-Royce Offers Engine for Turkish-Made Fighter Jet". Defense News. 6 Aralık 2015. Erişim tarihi: 8 Ocak 2016.
- ^ TF-X Program RFI
- ^ "TAI TFX / F-X Experimental Fifth Generation Fighter Concept". Military Factory, militaryfactory.com. 18 June 2013. 29 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Could Aselsan provide EW/ECM gear for the JF-17?". Quwa, quwa.org. 11 Mayıs 2016. 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Helicopter Electronic Warfare System (HEWS)". Aselsan, aselsan.com.tr. 11 Mayıs 2016. 9 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Turkey advances TFX fighter project, orders new rifles, more F-35s, CH-47s (İngilizce), Jane’s
- ^ http://www.brahmand.com/news/Turkeys-ASELSAN-inks-deal-with-Eurojet-for-EJ200-engine/13417/1/13.html
- ^ "Aselsan, Eurojet sign MoU". 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2016.
- ^ "ASELSAN ve EUROJET arasında İşbirliği". 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2016.
- ^ a b "Aselsan signs cooperation deal with Eurojet - BUSINESS". Hurriyetdailynews.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2016.
tüh yav ingiliz ler bizden önce yapmis (sizdirip) sonunda ucagi mız oldu hehehe