Meşşaîlik: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 19.35, 26 Ağustos 2016 tarihindeki hâli

Meşşailik ya da Meşşai okulu, İslam felsefesi içinde doğa felsefesinin etkisinden sonra başlayan rasyonalist felsefe eğiliminin sistemli hale gelmesinden oluşan okul anlaşılır. İslamda Aristoculuk olarak bilinen akım olarak da bilinir.

Aristo'nun Arapçaya çevrilmesi, İslam düşüncesinde hem Meşşailik denilen akımın ortaya çıkmasına hem de atomculuk ve kuşkuculuk dönemlerinin ardından kelam felsefesi denilen Rasyonalist eğilimin oluşmasında rol oynamıştır. Özellikle Organon ve Metafizik yapıtlarının ehl-i sünnet öğretisinin gelişiminde temel bir rol oynamış olduğu söylenebilir. Sokrates öncesi felsefeler ile dinin uyuşmazlığı söz konusu iken, Aristotales felsefesi, uzun bir aradan sonra da olsa medreselerde okutulabilmiş ve sonuç olarak resmî islam felsefesi olarak şekillenmiştir.

Meşşailik elbette yalnızca Aristo'ya dayanmakta değildir, ayrıca genel anlamda meşşailik, Plotinus'un yorumladığı şekliyle Platon'un öğretilerini de içine alır. Burada bir tür Aristotales ile Platon uzlaştırılması ya da sentezi söz konusudur denilebilir. Bu kaynaklardan çıkarımlar gerçekleştiren İslam düşüncesi, ayrıca özel bir düşünsel atmosfer içinde de yer almaktadır söz konusu dönemde; gnostisizm, eski Babil öğretisi ve maniciliği birleştiren bir gelenektir (Hermes) söz konusu olan. Yunan felsefesi bu etkilerle birleştirilince ortaya özgün İslam felsefesi denilen süreç çıkmıştır.

Bu felsefenin kendine özgü güçlüklerinin kaynağı da yine burasıdır. Bu güçlükler Meşşailik okulunu her zaman meşgul etmiştir. Aristo-Palton uzlaştırma girişimi bu güçlüğün ilkidir. Ayrıca, öncesiz evren ya da doğanın başlangıçsızlığı teorisiyle İslamın yaradılış teorisinin uzlaştırılması diğer bir güç sorun olmuştur. Meşşailer ve Kelamcılar bunu farklı yollardan aşmaya çalışırlar. "Sudûr teorisi" denilen bir teoriyle bu sorun giderilmeye çalışılmıştır. Bu arada Mezopotamya'daki senkretizm, İslam filozoflarını etkileyen, zaten tam oturmamış felsefelerinde karışıklık yaratan başka bir etken olmuştur. Belirlenimci bir görüşe sahip olan Meşşailik okulu, buna rağmen astrolojik görüşün etkilerinden de tamamen kurtulamamıştır.

Göz at

Kaynak

İslam felsefesi /kaynaklar ve etkileri, Hilmi Ziya Ülken, Cem Yayınevi.
İslam Felsefesi Tarihi, Henry Corbin, İletişim Yayınları.

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
+'''Meşşailik''' ya da ''Meşşai okulu'', [[İslam felsefesi]] içinde doğa felsefesinin etkisinden sonra başlayan rasyonalist felsefe eğiliminin sistemli hale gelmesinden oluşan okul anlaşılır. İslamda [[Aristotales|Aristoculuk]] olarak bilinen akım olarak da bilinir.
-{{Öksüz|date=Şubat 2016}}
-{{birleş|Meşşaîlik}}
-{{kaynaksız}}
-'''<big>Meşai</big>''' terimce, Grekçe "Peripatetisme" kelimesinin arapçada aldığı karşılıktır. Peripatetisme ise Grek filozofu '''Aristotelesin''' Atinada kurduğu okulun bahçesinde derslerini öğrencileriyle gezinerek yapmasını ifade eder...
+Aristo'nun [[Arapça]]ya çevrilmesi, İslam düşüncesinde hem Meşşailik denilen akımın ortaya çıkmasına hem de atomculuk ve kuşkuculuk dönemlerinin ardından [[kelam]] felsefesi denilen Rasyonalist eğilimin oluşmasında rol oynamıştır. Özellikle [[Organon]] ve [[Metafizik]] yapıtlarının ehl-i sünnet öğretisinin gelişiminde temel bir rol oynamış olduğu söylenebilir. Sokrates öncesi felsefeler ile dinin uyuşmazlığı söz konusu iken, Aristotales felsefesi, uzun bir aradan sonra da olsa medreselerde okutulabilmiş ve sonuç olarak resmî islam felsefesi olarak şekillenmiştir.
-Meşşaîlik, İslâm dünyasında Aristûtâlis, Aristâtâlis veya Aristû ismiyle de tanınan Aristotelesin, başta mantık ve metafizik olmak üzere psikoloji , astronomi, tabiat, siyaset, ahlâk ve diğer düşüncelerinin İslâm dünyasındaki yorumlarını ve tesirlerini ifade eder. Meşşâî terimi bu anlamına ilave olarak ayrıca Aristo ile Eflatun felsefelerinin uzlaştırılmasını, keza, Plotinos  ve Yeni Eflatunculuk (Neoplatonizm) un tesirlerini de içine alır. Bütün bu özellikleriyle Meşşâîlik, asıl felsefi meselelerde İslâm'ın esaslarına bağlı kalan, metod yönünden başta Aristo'yu takip eden ve Eflatun ile yeni Eflatuncu felsefelere de bünyesinde yer veren bir ekol olarak karşımıza çıkar.
+Meşşailik elbette yalnızca Aristo'ya dayanmakta değildir, ayrıca genel anlamda meşşailik, [[Plotinus]]'un yorumladığı şekliyle [[Platon]]'un öğretilerini de içine alır. Burada bir tür Aristotales ile Platon uzlaştırılması ya da sentezi söz konusudur denilebilir. Bu kaynaklardan çıkarımlar gerçekleştiren İslam düşüncesi, ayrıca özel bir düşünsel atmosfer içinde de yer almaktadır söz konusu dönemde; [[gnostisizm]], eski [[Babil]] öğretisi ve [[maniheizm|maniciliği]] birleştiren bir gelenektir ([[Hermes]]) söz konusu olan. Yunan felsefesi bu etkilerle birleştirilince ortaya özgün İslam felsefesi denilen süreç çıkmıştır.
-İslâm tarihinde "felsefe" denince ilk akla gelen düşünce akımı Meşşailik akımıdır. Bu düşünce sistemitabiat felsefesine paralel olarak ortaya çıkmış ve çok kısa bir sürede en uygun felsefî bir sistem halini almıştır. Çağının bütün felsefe meselelerine bünyesinde yer veren Meşşâilik, mantık ve matematiğe dayanır. Yani onun esas karakteri '''akılcı''' olmasıdır. Hicri üçüncü yüzyılda doğuşundan sonra kısa sürede Sünni telâkkiye uygun bir yapıya bürünmüş; böylece İslâm düşünce dünyasının hakim ve yaygın felsefesi olmuştur.
-Bu felsefe akımına Osmanlıda "Aristo tâlisiyye" denmiştir.
+Bu felsefenin kendine özgü güçlüklerinin kaynağı da yine burasıdır. Bu güçlükler Meşşailik okulunu her zaman meşgul etmiştir. Aristo-Palton uzlaştırma girişimi bu güçlüğün ilkidir. Ayrıca, öncesiz evren ya da doğanın başlangıçsızlığı teorisiyle İslamın [[yaradılış]] teorisinin uzlaştırılması diğer bir güç sorun olmuştur. Meşşailer ve Kelamcılar bunu farklı yollardan aşmaya çalışırlar. "[[Sudûr teorisi]]" denilen bir teoriyle bu sorun giderilmeye çalışılmıştır. Bu arada [[Mezopotamya]]'daki [[senkretizm]], İslam filozoflarını etkileyen, zaten tam oturmamış felsefelerinde karışıklık yaratan başka bir etken olmuştur. [[Determinizm|Belirlenimci]] bir görüşe sahip olan Meşşailik okulu, buna rağmen astrolojik görüşün etkilerinden de tamamen kurtulamamıştır.
+== Göz at ==
+* [[Kindi]]
+* [[Farabi]]
+* [[Yahya bin Adi]]
+* [[İbn-i Sina]]
+* [[İşrakilik]]
+* [[Gazali]]
+* [[Mutezile]]
+* [[Kelam|Kelam felsefesi]]
+* [[İbn Bacce]]
+* [[İbn Rüşd]]
+* [[Tasavvuf|Tasavvuf felsefesi]]
+== Kaynak ==
+* ''İslam felsefesi /kaynaklar ve etkileri'', [[Hilmi Ziya Ülken]], [[Cem Yayınevi]].
+* ''İslam Felsefesi Tarihi'', [[Henry Corbin]], [[İletişim Yayınları]].
+[[Kategori:İslam felsefesi]]
+[[Kategori:Felsefi akımlar]]