Siyavuş Paşa: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
1. satır: 1. satır:
{{Diğer anlamı|Siyavuş Paşa (anlam ayrımı)}}
{{Diğer anlamı|Siyavuş Paşa (anlam ayrımı)}}

{{Makam sahibi bilgi kutusu
{{Makam sahibi bilgi kutusu
| isim = Siyavuş Paşa
|isim = Siyavuş Paşa
| resim =
|resim =
|makam = [[Osmanlı Sadrazamı]]
| resimbaşlık =
| sıra =
|dönembaşı = 5 Mart 1656
| makam = [[Osmanlı Sadrazamı]]
|dönemsonu = 26 Nisan 1656
|hükümdar = [[IV. Mehmed]]
⚫
| dönembaşı = 21 Ağustos 1651
⚫
|öncegelen = [[Zurnazen Mustafa Paşa]]
⚫
| dönemsonu = 27 Eylül 1651
| öncegelen = [[Melek Ahmed Paşa]]
|sonragelen = [[Boynuyaralı Mehmed Paşa]]
⚫
|dönembaşı1 = 21 Ağustos 1651
| sonragelen = [[Gürcü Mehmed Paşa]]
⚫
|dönemsonu1 = 27 Eylül 1651
| dönembaşı1 = 5 Mart 1656
|hükümdar1 = [[IV. Mehmed]]
| dönemsonu1 = 26 Nisan 1656
| öncegelen1 = [[Zurnazen Mustafa Paşa]]
|öncegelen1 = [[Melek Ahmed Paşa]]
| sonragelen1 = [[Boynuyaralı Mehmed Paşa]]
|sonragelen1 = [[Gürcü Mehmed Paşa]]
⚫
|doğum_tarihi =
<!-- Kişisel Bilgiler -->
⚫
|doğum_yeri =
⚫
| doğum_tarihi =
⚫
|ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi|1656|4|26}}
⚫
| doğum_yeri =
⚫
|ölüm_yeri = İstanbul
⚫
| ölüm_tarihi = {{Ölüm tarihi|1656|4|26}}
⚫
| ölüm_yeri = İstanbul
}}
}}
⚫
'''Siyavuş Paşa''' [[IV. Mehmed]] saltanatında 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 ve 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 tarihleri arasında iki kez toplam iki ay yirmi dokuz gün [[sadrazam]]lık yapmış bir [[Osmanlı]] devlet adamıdır. 1641 - 1642 döneminde [[Kaptan-ı Derya]]'lık da yapmıştır.

⚫
'''Siyavuş Paşa''' [[IV. Mehmet|Avcı Mehmet]] saltanatında 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 ve 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 tarihleri arasında iki kez toplam iki ay yirmi dokuz gün [[sadrazam]]lık yapmış bir [[Osmanlı]] devlet adamıdır. 1641 - 1642 döneminde [[Kaptan-ı Derya]]'lık da yapmıştır.


==Hayatı==
==Hayatı==

Abaza asıllıdır.<ref name="uzunçarsılı">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu say.400-402</ref> İstanbul'a getirilmiş ve Abaza Mehmed Paşa'nın kölesi olmuştur. Yetenekleri dolayısıyla bu paşanın hazinedarlığına yükselmiştir. [[IV. Murad]] döneminde Abaza Mehmed Paşa idam edildiği zaman, fevkalade güzelliği sebebiyle, Sivayuş saraya alınıp seferli odasına kaydedilmiştir. Bir gün IV. Murat huzurunda cirit oynarken, Sultan'ın gözüne ilişmiş ve [[Enderun]] kanununa aykırı olarak, birdenbire Hasodaya alınmıştır. [[Bağdat]] seferinden sonra IV. Murat'ın silahtarı [[Melek Ahmed Paşa]] [[Diyarbakır]] valiliğine tayin edilmesi üzerine Aralık 1683'de "Silahtar"lık görevi verilmiştir. IV. Murat öldükten sonra vezirlik görevi verilmiş ve kubbealtı veziri olmuştur.<ref name="uzunçarsılı"/>
Abaza asıllıdır.<ref name="uzunçarsılı">Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) ''Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar)'', Ankara: Türk Tarih Kurumu say.400-402</ref> İstanbul'a getirilmiş ve Abaza Mehmed Paşa'nın kölesi olmuştur. Yetenekleri dolayısıyla bu paşanın hazinedarlığına yükselmiştir. [[IV. Murad]] döneminde Abaza Mehmed Paşa idam edildiği zaman, fevkalade güzelliği sebebiyle, Sivayuş saraya alınıp seferli odasına kaydedilmiştir. Bir gün IV. Murat huzurunda cirit oynarken, Sultan'ın gözüne ilişmiş ve [[Enderun]] kanununa aykırı olarak, birdenbire Hasodaya alınmıştır. [[Bağdat]] seferinden sonra IV. Murat'ın silahtarı [[Melek Ahmed Paşa]] [[Diyarbakır]] valiliğine tayin edilmesi üzerine Aralık 1683'de "Silahtar"lık görevi verilmiştir. IV. Murat öldükten sonra vezirlik görevi verilmiş ve kubbealtı veziri olmuştur.<ref name="uzunçarsılı"/>


41. satır: 37. satır:


==Değerlendirme==
==Değerlendirme==

Silahdar tarihi Sivayuş Paşa'yı <ref>Silahdar Tarihi</ref> "halim, selim, akîl, çelebi-meşrep, melek tabiatlı, muamelesi güzel, cömert" olarak övmektedir. Diğer taraftan Naima tarihi ise<ref>Naima Tarihi, Cilt 5 say. 165, 170</ref> onu "câhil, cesur, garazkâr, mütaazzim" oalrak niteler. Uzunçarşılı ise Valide Sultan'ın Sivayuş Paşa'nın kibir ve azâmetinin, oğlu olan pâdişahın azâmetinden daha fazla olduğunu söylediğini belirtmektedir.<ref name="uzunçarsılı" />
Silahdar tarihi Sivayuş Paşa'yı <ref>Silahdar Tarihi</ref> "halim, selim, akîl, çelebi-meşrep, melek tabiatlı, muamelesi güzel, cömert" olarak övmektedir. Diğer taraftan Naima tarihi ise<ref>Naima Tarihi, Cilt 5 say. 165, 170</ref> onu "câhil, cesur, garazkâr, mütaazzim" oalrak niteler. Uzunçarşılı ise Valide Sultan'ın Sivayuş Paşa'nın kibir ve azâmetinin, oğlu olan pâdişahın azâmetinden daha fazla olduğunu söylediğini belirtmektedir.<ref name="uzunçarsılı" />
==Ayrıca bakınız==
*[[IV. Mehmet]]
*[[Osmanlı kaptan-ı deryaları listesi]]
*[[Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi]]


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==
59. satır: 50. satır:
{{başlangıç kutusu}}
{{başlangıç kutusu}}
{{s-off}}
{{s-off}}
{{sıra kutusu | önce= [[Melek Ahmed Paşa]] | başlık= [[Duraklama dönemi Osmanlı sadrazamları listesi|Osmanlı Sadrazamı]] | yıllar= 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 | sonra= [[Gürcü Mehmed Paşa]] }}
{{sıra kutusu
{{sıra kutusu| önce= [[Zurnazen Mustafa Paşa]] | başlık= [[Duraklama dönemi Osmanlı sadrazamları listesi|Osmanlı Sadrazamı]] | yıllar= 5 Mart 1656 -26 Nisan 1656 | sonra= [[Boynuyaralı Mehmed Paşa]] }}
| önce= [[Melek Ahmed Paşa]]
| başlık= [[Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi|Osmanlı Sadrazamı]]
| yıllar= 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651
| sonra= [[Gürcü Mehmed Paşa]]}}
{{sıra kutusu
⚫
| önce= [[Zurnazen Mustafa Paşa]]
| başlık= [[Duraklama Dönemi Osmanlı Sadrazamları listesi|Osmanlı Sadrazamı]]
| yıllar= 5 Mart 1656 -26 Nisan 1656
| sonra= [[Boynuyaralı Mehmed Paşa]]}}
{{s-mil}}
{{s-mil}}
{{sıra kutusu| önce= [[Deli Hüseyin Paşa]] | başlık= [[Kaptan-ı deryalar listesi|Kaptan-ı Derya]] | yıllar= 1641 - 1642 | sonra= [[Piyale Paşa]] }}
{{sıra kutusu
| önce= [[Deli Hüseyin Paşa]]
| başlık= [[Kaptan-ı deryalar listesi|Kaptan-ı Derya]]
| yıllar= 1641 - 1642
| sonra= [[Piyale Paşa]]}}
{{bitiş kutusu}}
{{bitiş kutusu}}


Sayfanın 11.53, 2 Temmuz 2016 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için Siyavuş Paşa (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Siyavuş Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi
5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656
Hükümdar IV. Mehmed
Yerine geldiği Zurnazen Mustafa Paşa
Yerine gelen Boynuyaralı Mehmed Paşa
Görev süresi
21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651
Hükümdar IV. Mehmed
Yerine geldiği Melek Ahmed Paşa
Yerine gelen Gürcü Mehmed Paşa
Kişisel bilgiler
Ölüm 26 Nisan 1656
İstanbul

Siyavuş Paşa IV. Mehmed saltanatında 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 ve 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 tarihleri arasında iki kez toplam iki ay yirmi dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 1641 - 1642 döneminde Kaptan-ı Derya'lık da yapmıştır.

Hayatı

Abaza asıllıdır.[1] İstanbul'a getirilmiş ve Abaza Mehmed Paşa'nın kölesi olmuştur. Yetenekleri dolayısıyla bu paşanın hazinedarlığına yükselmiştir. IV. Murad döneminde Abaza Mehmed Paşa idam edildiği zaman, fevkalade güzelliği sebebiyle, Sivayuş saraya alınıp seferli odasına kaydedilmiştir. Bir gün IV. Murat huzurunda cirit oynarken, Sultan'ın gözüne ilişmiş ve Enderun kanununa aykırı olarak, birdenbire Hasodaya alınmıştır. Bağdat seferinden sonra IV. Murat'ın silahtarı Melek Ahmed Paşa Diyarbakır valiliğine tayin edilmesi üzerine Aralık 1683'de "Silahtar"lık görevi verilmiştir. IV. Murat öldükten sonra vezirlik görevi verilmiş ve kubbealtı veziri olmuştur.[1]

1640'da kaptan-ı derya olan Deli Hüseyin Paşa Özi valiliğine tayin edilince, onun yerine Siyavuş Paşa'ya kaptan-ı derya görevi verilmiştir. Fakat bu görevde iken Kırım'da Kazaklar tarafından ele geçirlmış olan Azak kalesine gönderilen donanma bu kaleyi geri almayı başaramamıştır. Donanma İstanbul'a döner dönmez bu başarısızlık nedeniyle 1642'de Sivayuş Paşa kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir.[1]

Bundan sonra 1643'de Erzurum Valisi, 1646'da Anadolu Valisi[2] ve 1647'de Diyarbakır Vallılığine atanmıştır. Oradan da Silistre'de bulunan Özi Valiliğine geçmiştir.

Ayarı bozuk piyasada geçmez para çıkartılması yüzünden İstanbul'da bir esnaf ve asker isyanı çıkmasına neden olduğundan dolayı Sadrazam Melek Ahmet Paşa sedâretten azledildiği zaman 21 Ağustos 1651'de Sivayuş Paşa birinci kez sadrazamlığa getirildi. Bu görevde yaptığı ilk iş isyana destek veren ocak ağalarını disiplin altına almak ve böylece onların siyasi güçlerini kırmak oldu. Fakat bu güç merkezinin elimine edilmesi diğer bir güç merkezi olan saraylıların, özellikle hadım Darüssade Ağası'nın, siyasi gücünü daha da kuvvetlendirdi. Sivayuş Paşa sedârette bir aydan biraz daha fazla kalmış iken Darüssaade Ağası ve kızlar ağası Büyük Valide Sultan Kösem Sultan ve Valide Sultan Turhan Hatice Sultan'a ve onlar vasıtasıyla da padişaha tesir etmişler ve onun yerine Gürcü Mehmet Paşa'yı sadrazam yapma izni almışlardır.

Naima tarihinin anlattığına göre,[3] Sivayuş Paşa saraya çağrılmıştır. Saraya varınca vezirlere yapılan karşılama yapılmamış; saray kapısında Darüssaade Ağası onu karşılayarak mühr-ü hümâyunu vermesini istemiştir. Sıvayuş Paşa nedenini sorup pâdişah huzuruna çıkmayı talep edince Darüssaade Ağası hiddetle yumruğunu kaldırıp onu tehdit ederek mühr-ü hümâyunu istemiştir. Sivayuş Paşa, ağanın bu çok cüretli tutumundan, azledildiğini anlayıp mühr-ü hümâyunu ona teslim etmiştir. Bundan sonra Darüssaade Ağası bostancıları çağırarak onu bostancı hapsine göndertmiştir.[1] Bunun anlamının idam edilmek olduğu bilinmekte idi. Îdama götürülmeye hazırlanmakta iken, Büyük Valide Kösem Sultan, Sivayuş Paşa'nın devlete iyi hizmeti dolayısıyla, onun îdamına rıza göstermemiştir. Fakat Sivayuş Paşa'nın bütün mal ve mülkü devletçe müsâdere edilmiş ve kendi de Malkara'ya sürgün edilmiştir. Bu müsadere ile devlet hazinesine milyonlarca kese altın girmiş ve serveti devletin bekâsına katkıda bulunmuştur.

Ekim 1651'de affedilmiş ve Fazlı Paşa yerine Bosna Beylerbeyliği görevi verilmiştir.[1] Sipâhiler tarafından istenmediği için sedârete getirildikten dört saat sonra azledilen Zurnazen Mustafa Paşa yerine 5 Mart 1656'da ikinci defa sadrazam olmuştur. Fakat hasta olduğu için hiçbir iş görememiş ve 50 gün süren bu sadrazamlık sonunda hummadan vefat etmiştir. Öldüğünde 45 yaşlarında olduğu bildirilmektedir.[1] Mezarı İstanbul Divanyolu Atik Ali Paşa Camii mezarlığındadır.

Eyüp Sultan camii güney tarafında kendi adına yaptırmış olduğu bir çeşme yer almaktadır.

Değerlendirme

Silahdar tarihi Sivayuş Paşa'yı [4] "halim, selim, akîl, çelebi-meşrep, melek tabiatlı, muamelesi güzel, cömert" olarak övmektedir. Diğer taraftan Naima tarihi ise[5] onu "câhil, cesur, garazkâr, mütaazzim" oalrak niteler. Uzunçarşılı ise Valide Sultan'ın Sivayuş Paşa'nın kibir ve azâmetinin, oğlu olan pâdişahın azâmetinden daha fazla olduğunu söylediğini belirtmektedir.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f g Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu say.400-402
  2. ^ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, 1932, s, 162
  3. ^ Naima Tarihi, Cilt 5 say.170
  4. ^ Silahdar Tarihi
  5. ^ Naima Tarihi, Cilt 5 say. 165, 170

Dış bağlantılar

  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.400-402
  • Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5, say.109.
  • Kültür Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi, Erişim tarihi:12.12.2011
  • Danişmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi, ISBN 9789944397681
Siyasi görevi
Önce gelen:
Melek Ahmed Paşa 		Osmanlı Sadrazamı
21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 		Sonra gelen:
Gürcü Mehmed Paşa
Önce gelen:
Zurnazen Mustafa Paşa 		Osmanlı Sadrazamı
5 Mart 1656 -26 Nisan 1656 		Sonra gelen:
Boynuyaralı Mehmed Paşa
Askerî görevi
Önce gelen:
Deli Hüseyin Paşa 		Kaptan-ı Derya
1641 - 1642 		Sonra gelen:
Piyale Paşa
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Siyavuş_Paşa&oldid=17269328" sayfasından alınmıştır