Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji

Dosya:CBT dergisinin son sayisi.jpg

CBT dergisinin son sayisi

Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji (CBT) Dergisi, Türkiye’nin haftalık bilim haberleri ve kültür dergisidir. 1987 yılında, Cumhuriyet Gazetesi köşe yazarı Orhan Bursalı’nın yayın yönetmenliğinde Cumhuriyet Bilim Teknik adı altında, Mustafa Kemal Atatürk’ün “Benim manevi mirasım ilim ve akıldır” sözünün ışığında gazetenin ücretsiz eki olarak Cumartesi günleri (sonradan Cuma gününe alındı) yayınlanmaya başlamış, 2006 yılında Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji adını almıştır. Yaklaşık 29 yıl kesintisiz hayatını sürdüren derginin, 1501. sayısının yayınlandığı gün gazete yönetimi tarafından yayını durdurulmuştur. Gazete yönetiminin finansal sıkıntıları sebebiyle ekonomik tasarrufa başlama kararının ardından, 26 Aralık 2015 tarihinde dergi kapatılmış ve dergi çalışanlarının Orhan Bursalı dışında hepsi işten çıkartılmıştır. Orhan Bursalı ise gazetede köşe yazılarına devam etmektedir. Derginin kapatılması Twitter başta olmak üzere çeşitli sosyal ağlar üzerinden protesto edilmiş, change.org ağı üzerinden kapatılma kararına karşı bir imza kampanyası da düzenlenmiştir [1].

İmtiyaz Sahibi	Cumhuriyet Vakfı adına Orhan Erinç
Genel Yayın Yönetmeni	Can Dündar
Sorumlu Yazı İşleri Müdürü	Abbas Yalçın
Yayın Yönetmeni	Orhan Bursalı
Görsel Yönetmen	Tüles Hasdemir
Yayımlayan	Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.
İnternet sitesi (arşiv)	www.cumhuriyet.com.tr
Kuruluş yılı	Mart 1987
Kapatılış yılı	Aralik 2015

Derginin Kapsamı

Dergi yaklaşık 20 sayfa olarak yayınlanmış ve çeşitli kişi ve kurum/kuruluşların desteği ile farklı başlıkları kapsayacak şekilde hazırlanmıştır. Son sayı olan 1501. Sayının yayınlandığı gün itibariyle, dergide düzenli olarak yer alan köşeler ve hazırlayan kişi ve kurum/kuruluş bilgileri aşağıdaki tabloda belirtilmektedir.

Köşe Adı	İlgili Yazar
Gündem	Orhan Bursalı
Kültür	Doğan Kuban
Politik Bilim	Ali Akurgal
Bilim ve Düşünce Tarihi	Osman Bahadır
Ooof Off Line	Tanol Türkoğlu
Teknoloji Politik	Baha Kuban
Bilim ve Ütopya	Erdal Musaoğlu
Hukuk Politikası	Hayrettin Ökçesiz
Bir Kavram İki Görüş	Doğan Kuban ve Bozkurt Güvenç

Bilim ve teknoloji gündemindeki son gelişmelerin yanı sıra, çeşitli yabancı basın yayın organlarından (Scientific American, New Scientist, Discover, Nature, Science vb.) yararlanılarak Reyhan Oksay, Rita Urgan ve Nilgün Özbaşaran Dede tarafından hazırlanan sayfalara dergide yer verilmiş, tartışma sayfası aracılığıyla bu konular çeşitli yazarlar tarafından ele alınıp, ilerleyen haftalarda okuyucu ile buluşmaya devam etmiştir. Ayrıca, derginin “Bilim Kültür ve Eğitim” köşesi T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi, “Sağlık” köşesi Vehbi Koç Vakfı Amerikan Hastanesi ve Bilim Haberleri ve Araştırmaları Atılım Üniversitesi tarafından hazırlanmıştır. Derginin 6 Şubat 2015 tarihli sayısından itibaren, Siemens Türkiye ekibi tarafından yürütülen teknoloji odaklı çalışmalara dair bilgiler de paylaşılmıştır. Bunlara ilave olarak, derginin karikatürleri Tayfun Akgün, “Bulmaca” köşesi İlker Mumcuoğlu ve “düşünBUL” köşesi bilmece üreten okuyucular (Ender Aktulga, Naim Uygun, Ahsen Canat gibi..) tarafından hazırlanmıştır.

Derginin Önemi

1500 sayısı, Türkiye tarihinde bir bilim teknik dergisi için ulaşılmış rekor bir sayıdır. Osmanlı Devleti’nde ve Cumhuriyet Dönemi’nde bunun başka bir örneği yoktur. Örneğin; Avrupa’da ilk bilim dergisi, İngiltere’de Royal Society’nin 1665’te yayımladığı Philosophical Transactions adlı dergidir. 17. yy sonuna kadar Avrupa’daki bilim ve tıp dergilerinin sayısı 30’u bulmuştur. Fakat ya ömürleri az sürmüş ya da az sayıda sayfa sayısı ile yayınlanmışlardır. Günümüzdeki benzer bilim dergileri ise ancak 19.yy’da ortaya çıkmıştır (ünlü bilim dergisi Nature’ın ilk sayısı 1869 yılıında yayımlanmıştır) [2]. Osmanlı devletinde ilk bilim dergisi 1849’da çıkartılan ve bir tıp dergisi olan Vakayi-i Tıbbiye dergisidir. II. Meşrutiyet Dönemi’nde dergi sayısında artış görülmüş, fakat onların da ömürleri kısa sürmüştür. Benzer şekilde, Cumhuriyet Dönemi’nde yayınlanan dergilerin ömürleri de uzun süreli olamamıştır [2]. TÜBİTAK tarafından aylık olarak çıkartılan Bilim Teknik dergisi, 49 yaşındadır ve 577. sayısına ulaşmıştır. Haftalık olarak yayınlanmış olan Cumhuriyet Bilim Teknoloji (CBT) dergisi ise 29 yıllık yayın hayatı ile en uzun ömürlü ikinci dergi ve 1501 sayı yayınlanarak en çok sayıda yayınlanan birinci dergi niteliğini kazanmıştır [2]. Cumhuriyet Bilim Teknoloji (CBT) dergisi, Türkiye’deki ve dünyadaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri yakından takip edip bunları okurları ile paylaşmanın yanı sıra, tüketim ve refah ekonomisinin yol açtığı sağlık, eğitim, hukuk ve güvenlik sorunları ile özgürlük, özerklik, laiklik vb. güncel tartışmalara da yer vermiştir [3]. Ayrıca dergi, “Tartışma-Editöre Mektup” köşesinde, farklı görüş, öneri ve eleştirileri yayınlayarak, okurlarını bilim ve teknoloji alanında yazmaya ve tartışmaya özendirmeyi hedeflemiştir [3]. Bilim ve aklın öncülüğünde, sürekli atan bir kalp misali ülkesine ve insanlığa olan sorumluluğunu büyük bir özveriyle sürdürmüş olan CBT dergisi, bilim ve teknolojinin özgürce tartışıldığı bir akademi olarak düşünülebilir [3]. Cumhuriyet’in 1501 sayılık eki, Mustafa Kemal’in “Ben manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım ilim ve akıldır” sözünü her hafta anımsatırken, akılcı düşüncenin bağımsızlığının yerleşmiş olması, bilimsel kuşkuya uygun hareket etmek, bilimsel araştırmada kılavuz olarak bilimsel yöntem dışında hiçbir şeyi kabul etmemek gerçeğine işaret etmekteydi [4]. Cumhuriyet’in kuruluş yıllarının aklı eksen alan düşünce evreninin aydınlığını yansıtan bir kurum olan CBT aslında bir umuttu [5].

Sosyal Medya Paylaşımları

Orhan Bursalı: "CBT için desteklerinize çok teşekkür, ölüm ve doğum hayatın kendisidir, doğa hayat boşluk kaldırmaz, yenisi doğar, mesele salt ekonomi değil.” [1] Orhan Bursalı: “Bir bilim dergisinin kaderi salt bir gazeteye bağımlıysa, sorunun temelinde bu yatıyor bence.” [1]

Derginin Geçmiş Sayılarına Erişim

Derginin geçmiş sayılarına, Cumhuriyet Gazetesi internet sitesinde Cumhuriyet Arşivi linkinden ulaşılabilmektedir.

Derginin Geleceği

Cumhuriyet Bilim Teknoloji (CBT) dergisinin, aynı içerik, yazar kadrosu ve Orhan Bursalı’nın danışmanlığında “Herkese Bilim Teknoloji” ismiyle hem portal, hem de basılı dergi olarak yeniden yayınlanması planlanmaktadır [6].