Çengel Han: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
→Notlar: Çengel Han Rahmi Koç Müzesi |
IpsumVelit (mesaj | katkılar) Gerekçe: + kaynak gerektiren bilgi eklentisi |
||
38. satır: | 38. satır: | ||
{{Kaynakça}} |
{{Kaynakça}} |
||
. Şimdiki adı “Koyun Pazarı Sokağı” olan ve taş kaplamalı yokuş bir sokağın sonlarına doğru Ankara Kalesi’nin ana giriş kapısının karşısında hemen yer almaktadır. Bitişiğinde ise Çukur Han vardır. Ankara’nın tarihi değerlerini inceleyen araştırmacı yazar Yavuz İşçen Osmanlı Devleti Döneminde Ankara Hanları ve Otelleri adlı inceleme yazısında Çengel Han’dan şöyle bahsetmektedir. “15. Yüzyıl Ankara hanları içinde tarihi özelliklerini yitirmemiş ender yapılardan biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Giriş kapısı üzerinde bulunan sülüs yazılı kitabede tarihinin yazılı olduğu kısım ebcet hesabıyla Hicri 229 olarak tespit edilmiştir. Bu bilgiden yapının 1522 ile 1523 yılları arasında yapıldığı anlaşılmaktadır. Ankara şerriye-i sicilinde hanı yaptıran kişinin Rüstem Paşa Evkafından olduğuna dair kanıtlar bulunmaktadır. Sicil-i Osmaniye’de Rüstem Paşa hakkında sarayda Enderun okullarında eğitim aldığı Yeniçeri ağalığı ve Budin Beylerbeyi görevinde bulunduğu ve 1539 tarihinde öldüğü bilgilerine ulaşılmıştır. Kanuni’nin kızı Mihriban Sultan ile evlenen damat Rüstem Paşa ile karıştırılmamalıdır. Bazı kaynaklarca Çengel Han’ı yaptıran kişinin Damat Rüstem Paşa olduğu yazılmaktadır. |
|||
{{Ankara-taslak}} |
{{Ankara-taslak}} |
||
{{Osmanlı-yapı-taslak}} |
{{Osmanlı-yapı-taslak}} |
Sayfanın 14.21, 19 Mart 2016 tarihindeki hâli
Çengel Han | |
Yapı Bilgileri | |
Konum: | Ulus Semti, Altındağ, Ankara |
Ülke: | Türkiye |
Yapım Tarihi: | 1522-1523 |
Yaptıran: | Rüstem Paşa |
Çengel Han , Ankara'nın Altındağ ilçesinde Ulus'ta 1522-1523 tarihlerinde Mihrimah Sultan’ın eşi Damat Rüstem Paşa tarafından inşa ettirilmiş tarihi bir handır. Atpazarı mahallesi Kaleönü Depo sokakda bulunmaktadır. Mimarisi klasik Osmanlı mimarisidir: kareye yakın dikdörtgen bir plan üzerine kurulmuştur. Ortasında bir avlu bulunmakta, kuzeydoğu cephesinde tek katlı, cephenin giriş tarafinda iki katlı dükkânlar sıralanmaktadır. Güneybatı cephesiyse arazinin eğilimli olması nedeniyle üç katlıdır. Duvarları sağlam Horasan duvarı olan han korumaya uygun olduğu için uzun süre tiftik deposu olarak kullanılmıştır. Sağlam mimarisi nedeniyle iyi bir durumda günümüze kadar gelebilmiştir.
Osmanlı devrinde İpek Yolu üzerinde bulunan Çengel Han, Anadolu kervanlarının uğrak noktası olan önemli bir ticaret merkezi olmuştur. 1991 yılında istimlak edilişine kadar sahibi, Anadolu Beylerbeyi Karacapaşa’nın torunlarından Raife Kocabeyoğlu-Öngen’dir. Karacapaşa, Sultan Birinci Mehmed’in damadı olup Anadolu Beylerbeyi olarak katıldığı Varna savaşı'nda Osmanlı ordusunun sol kanadına komuta ederken 1444 de öldürülmüştür [1]
Uzun süre tiftik deposu olarak kullanılan Çengel Han, aralarında Ankara’nın belli ailelerinden olan Kınacıların ve Bulgurluluların bulunduğu 18-20 kiracının pirinç gibi gıda maddesi deposu olarak da kullanılmıştir. 1980’lerde Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından “korunması gerekli eski eser” olarak tanınmıştır. Raife Kocabeyoğlu-Öngen’in 1990 yılında vefatı üzerine Çengel Han çocukları Reşadet Öngen-Ceyhan ve Reşat Öngen’e geçmiştir. Ancak, Ankara Belediyesi 1991 yılında hanı Belediye Sarayı yapmak üzere istimlak etmiştir. Fakat Belediye bu projesini gerçekleştirememiş ve uzun süre boş bıraktığı hanı Vakıflar Genel Müdürlügüne devretmiştir. Çengel Han 2005 yılında Koç Holding tarafından kiralanıp restore ettirilmiştir. Han günümüzde müze olarak kullanılmaktadır [2].
Hanın ismi ile ilgili olarak şu bilgi mevcuttur:
“ | Atpazarı ya da Hergelen meydanında yakalanan hırsızlar , katiller Çengel Han'ın avlusundaki çengelde asılırlarmış. Hanı ünlü yapanda buymuş[3][4] | „ |
Giriş kapısının üstünde bir çerçeve içinde inşa kitabesi yazılmıştır. Sülüs hatlarla Türkçe olarak yazılan bu kitabe iki satır olarak şöyle demektedir:
“ | Tamam oldu çün binası bu hanın sarayıdır hakikat kârıbanın”. “Tamam olduğunu görüp dedi dil “Melih’il-hayır tarihin bu hanın 1522” | „ |
.
Notlar
- ^ Bkz. Büyük Larousse cilt 12
- ^ Çengelhan Rahmi Koç Müzesi
- ^ Tayfun Bayındır - Vatan Gazetesi - 2 Mayıs 2004
- ^ Önder Şenyapılı - Ne demek Ankara; Balgat niye Balgat!? - ODTÜ yayıncılık - ISBN 975-7064-87-4
Ankara ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Osmanlı yapıları ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Türkiye'deki yapılar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
[Kategori:Osmanlı hanları]]