Necdet Calp: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
köy->mahalle AWB ile
29. satır: 29. satır:
|imza =
|imza =
}}
}}
'''Necdet Calp''' ([[7 Eylül]] [[1922]], [[Karamürsel, Kocaeli|Karamürsel]] - [[13 Eylül]] [[1998]], [[Ankara]], [[Türkiye]]), [[Türk]] [[bürokrat]] ve [[siyasetçi]]. Bürokraside kariyer yapmış, [[12 Eylül Dönemi]] sonrasında da günün şartlarının sol kanat partisi [[Halkçı Parti]]'nin lideri olarak hatırlarda kalmış olan Calp, 22 Ekim 1983 günü [[Turgut Özal]]'ın da yer aldığı bir seçim öncesi televizyon tartışmasında [[Boğaziçi Köprüsü]] için "Satamazsınız beyefendi satamazsınız" deyişi ile akıllardadır. <ref name="Açık oturum video kaydı">{{video kaynağı|url=http://www.youtube.com/watch?v=P0ei580fjhI|yayıncı=CNN Türk|erişimtarihi=25 Aralık 2012|tarih=22 Ekim 1983|yıl=1983}}</ref>
'''Necdet Calp''' ([[7 Eylül]] [[1922]], [[Karamürsel]] - [[13 Eylül]] [[1998]], [[Ankara]], [[Türkiye]]), [[Türk]] [[bürokrat]] ve [[siyasetçi]]. Bürokraside kariyer yapmış, [[12 Eylül Dönemi]] sonrasında da günün şartlarının sol kanat partisi [[Halkçı Parti]]'nin lideri olarak hatırlarda kalmış olan Calp, 22 Ekim 1983 günü [[Turgut Özal]]'ın da yer aldığı bir seçim öncesi televizyon tartışmasında [[Boğaziçi Köprüsü]] için "Satamazsınız beyefendi satamazsınız" deyişi ile akıllardadır.<ref name="Açık oturum video kaydı">{{video kaynağı|url=http://www.youtube.com/watch?v=P0ei580fjhI|yayıncı=CNN Türk|erişimtarihi=25 Aralık 2012|tarih=22 Ekim 1983|yıl=1983}}</ref>


==Yaşamı==
==Yaşamı==
1922 yılında [[Karamürsel, Kocaeli|Karamürsel]]'de doğan Necdet Calp, ilköğrenimini Karamürsel Merkez İlkokulu'nda gördü. Ortaokulu [[İzmit]]'te okudu. [[Ankara Erkek Lisesi]] edebiyat bölümünü birincilikle bitirdi. 1944 yılında [[Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi]]'ni bitirirken, fark sınavını vererek [[Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi|Hukuk Fakültesi]]'nde de mezun oldu.
1922 yılında [[Karamürsel]]'de doğan Necdet Calp, ilköğrenimini Karamürsel Merkez İlkokulu'nda gördü. Ortaokulu [[İzmit]]'te okudu. [[Ankara Erkek Lisesi]] edebiyat bölümünü birincilikle bitirdi. 1944 yılında [[Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi]]'ni bitirirken, fark sınavını vererek [[Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi|Hukuk Fakültesi]]'nde de mezun oldu.


Kaymakamlık, mülkiye müfettişliği ve valilik görevlerinde bulundu; Kazımpaşa, [[Karasu]] ve [[Hendek, Sakarya|Hendek]]'te kaymakam vekilliği yaptıktan sonra [[Kütahya (il)|Kütahya]]'ya bağlı, yeni ilçe olan [[Altıntaş]]'ın ilk kaymakamı oldu. 1951-1954 arasında [[Çınar, Diyarbakır|Çınar]], [[Kaman, Kırşehir|Kaman]] ve [[Haymana]]'da kaymakamlık yaptı.<ref>[http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/41/05/955113/icerikler/tarihce_141729.html?CHK=25380d61fe3064a50ee08297a0723e3c Necdet Calp İlköğretim Okulu - Tarihçe]</ref> Yedeksubaylığını topçu asteğmeni olarak yaptı. Topçu okulunu da birincilikle bitirdi. 1956-1958 yıllarında [[London School of Economics]]'de yerel yönetimler maliyesi hakkında seminerleri izledi. 1960'ta [[Siirt (il)|Siirt]] valiliğine atandı.
Kaymakamlık, mülkiye müfettişliği ve valilik görevlerinde bulundu; Kazımpaşa, [[Karasu]] ve [[Hendek, Sakarya|Hendek]]'te kaymakam vekilliği yaptıktan sonra [[Kütahya (il)|Kütahya]]'ya bağlı, yeni ilçe olan [[Altıntaş]]'ın ilk kaymakamı oldu. 1951-1954 arasında [[Çınar, Diyarbakır|Çınar]], [[Kaman, Kırşehir|Kaman]] ve [[Haymana]]'da kaymakamlık yaptı.<ref>[http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/41/05/955113/icerikler/tarihce_141729.html?CHK=25380d61fe3064a50ee08297a0723e3c Necdet Calp İlköğretim Okulu - Tarihçe]</ref> Yedeksubaylığını topçu asteğmeni olarak yaptı. Topçu okulunu da birincilikle bitirdi. 1956-1958 yıllarında [[London School of Economics]]'de yerel yönetimler maliyesi hakkında seminerleri izledi. 1960'ta [[Siirt (il)|Siirt]] valiliğine atandı.


1960 yılında Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü'ne atandıktan sonra Türkiye'nin dördüncü cumhurbaşkanı [[Cemal Gürsel]] ve Türkiye'nin ikinci cumhurbaşkanı olup da [[1961 Türkiye genel seçimleri|1961 genel seçimleri]]nden sonra kurulan koalisyon hükümetlerinin başbakanı olan [[İsmet İnönü]] ile birlikte beş yıl bu görevde kaldı.
1960 yılında Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü'ne atandıktan sonra Türkiye'nin dördüncü cumhurbaşkanı [[Cemal Gürsel]] ve Türkiye'nin ikinci cumhurbaşkanı olup da [[1961 Türkiye genel seçimleri|1961 genel seçimleri]]nden sonra kurulan koalisyon hükümetlerinin başbakanı olan [[İsmet İnönü]] ile birlikte beş yıl bu görevde kaldı.
42. satır: 42. satır:
12 Eylül sonrasında demokrasiye geçiş döneminde Başbakanlık Müsteşarlığı'ndan emekliye ayrıldı. 20 Mayıs 1983'te kurduğu [[Halkçı Parti]]'nin (HP) Genel Başkanlığı'na getirildi. [[Özelleştirme]] karşıtı tutumuyla tanınan Calp'ın, 6 Kasım 1983'te yapılan [[1983 Türkiye genel seçimleri|milletvekili genel seçimlerin]]den iki hafta önce, 22 Ekim'de yapılan açık oturumda köprü ve otoyolları satma planlarını anlatan [[Anavatan Partisi]] (ANAP) lideri [[Turgut Özal]]'a "Satamazsınız beyefendi satamazsınız" diye tepki göstermesi Türk siyasi tarihine geçti. HP seçimlerde yüzde 30 oy oranıyla 117 milletvekilliği kazanırken, Calp da HP Ankara Milletvekili seçildi ve ANAP'ın iktidar olmasıyla anamuhalefet lideri sıfatıyla siyasi yaşamda yerini aldı.
12 Eylül sonrasında demokrasiye geçiş döneminde Başbakanlık Müsteşarlığı'ndan emekliye ayrıldı. 20 Mayıs 1983'te kurduğu [[Halkçı Parti]]'nin (HP) Genel Başkanlığı'na getirildi. [[Özelleştirme]] karşıtı tutumuyla tanınan Calp'ın, 6 Kasım 1983'te yapılan [[1983 Türkiye genel seçimleri|milletvekili genel seçimlerin]]den iki hafta önce, 22 Ekim'de yapılan açık oturumda köprü ve otoyolları satma planlarını anlatan [[Anavatan Partisi]] (ANAP) lideri [[Turgut Özal]]'a "Satamazsınız beyefendi satamazsınız" diye tepki göstermesi Türk siyasi tarihine geçti. HP seçimlerde yüzde 30 oy oranıyla 117 milletvekilliği kazanırken, Calp da HP Ankara Milletvekili seçildi ve ANAP'ın iktidar olmasıyla anamuhalefet lideri sıfatıyla siyasi yaşamda yerini aldı.
25 Mart 1984 tarihinde yapılan [[1984 Türkiye yerel seçimleri|yerel seçimler]]de HP'nin oy oranının yüzde 8'e gerilemesi üzerine parti içinde yoğun tartışmalar başladı. Calp, 3 Nisan tarihinde istifa etmesine rağmen aynı gün içinde yapılan Kurucular Kurulu toplantısında 118 oydan 80'ini alarak yeniden HP Genel Başkanı seçildi.
25 Mart 1984 tarihinde yapılan [[1984 Türkiye yerel seçimleri|yerel seçimler]]de HP'nin oy oranının yüzde 8'e gerilemesi üzerine parti içinde yoğun tartışmalar başladı. Calp, 3 Nisan tarihinde istifa etmesine rağmen aynı gün içinde yapılan Kurucular Kurulu toplantısında 118 oydan 80'ini alarak yeniden HP Genel Başkanı seçildi.


Calp, 29 Haziran 1985'te toplanan partisinin ilk kurultayında [[Aydın Güven Gürkan]]'a karşı genel başkanlık mücadelesini kaybetti, bundan sonra da HP ile [[SODEP]]'in birleşme süreci başladı. HP, 2 Kasım 1985 tarihinde topladığı olağanüstü kurultayında tüzük, program ve amblemini değiştirerek [[Sosyal Demokrat Halkçı Parti]] (SHP) adını aldı. [[Sosyal Demokrasi Partisi]] (SODEP) bir gün sonra 3 Kasım 1985'te yaptığı olağanüstü kurultayında kendini feshederek SHP'ye katıldı. Calp, [[1987 Türkiye genel seçimleri|1987 Genel Seçimleri]]'nde aday olmayarak aktif siyasetten çekildi.
Calp, 29 Haziran 1985'te toplanan partisinin ilk kurultayında [[Aydın Güven Gürkan]]'a karşı genel başkanlık mücadelesini kaybetti, bundan sonra da HP ile [[SODEP]]'in birleşme süreci başladı. HP, 2 Kasım 1985 tarihinde topladığı olağanüstü kurultayında tüzük, program ve amblemini değiştirerek [[Sosyal Demokrat Halkçı Parti]] (SHP) adını aldı. [[Sosyal Demokrasi Partisi]] (SODEP) bir gün sonra 3 Kasım 1985'te yaptığı olağanüstü kurultayında kendini feshederek SHP'ye katıldı. Calp, [[1987 Türkiye genel seçimleri|1987 Genel Seçimleri]]'nde aday olmayarak aktif siyasetten çekildi.

Sayfanın 22.20, 20 Ocak 2016 tarihindeki hâli

Necdet Calp
Halkçı Parti Genel Başkanı
Görev süresi
20 Mayıs 1983 - 29 Haziran 1985
Yerine gelen Aydın Güven Gürkan
Türkiye Ana Muhalefet Lideri
Görev süresi
6 Kasım 1983 - 29 Haziran 1985
Yerine geldiği Bülent Ecevit
Yerine gelen Aydın Güven Gürkan
Türkiye Başbakanlık Müsteşarı
Görev süresi
23 Eylül 1980 - 11 Nisan 1983
Başbakan Bülend Ulusu
Yerine geldiği Turgut Özal
Yerine gelen Erdoğan Yazıcı (vekil)
Türkiye Büyük Millet Meclisi
17. Dönem Milletvekili
Seçim bölgesi 1983 − Ankara
Kişisel bilgiler
Doğum 7 Eylül 1922(1922-09-07)
Kocaeli, Türkiye
Ölüm 13 Eylül 1998 (76 yaşında)
Partisi Halkçı Parti
(20 Mayıs 1983-3 Kasım 1985)
Sosyaldemokrat Halkçı Parti

Necdet Calp (7 Eylül 1922, Karamürsel - 13 Eylül 1998, Ankara, Türkiye), Türk bürokrat ve siyasetçi. Bürokraside kariyer yapmış, 12 Eylül Dönemi sonrasında da günün şartlarının sol kanat partisi Halkçı Parti'nin lideri olarak hatırlarda kalmış olan Calp, 22 Ekim 1983 günü Turgut Özal'ın da yer aldığı bir seçim öncesi televizyon tartışmasında Boğaziçi Köprüsü için "Satamazsınız beyefendi satamazsınız" deyişi ile akıllardadır.[1]

Yaşamı

1922 yılında Karamürsel'de doğan Necdet Calp, ilköğrenimini Karamürsel Merkez İlkokulu'nda gördü. Ortaokulu İzmit'te okudu. Ankara Erkek Lisesi edebiyat bölümünü birincilikle bitirdi. 1944 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni bitirirken, fark sınavını vererek Hukuk Fakültesi'nde de mezun oldu.

Kaymakamlık, mülkiye müfettişliği ve valilik görevlerinde bulundu; Kazımpaşa, Karasu ve Hendek'te kaymakam vekilliği yaptıktan sonra Kütahya'ya bağlı, yeni ilçe olan Altıntaş'ın ilk kaymakamı oldu. 1951-1954 arasında Çınar, Kaman ve Haymana'da kaymakamlık yaptı.[2] Yedeksubaylığını topçu asteğmeni olarak yaptı. Topçu okulunu da birincilikle bitirdi. 1956-1958 yıllarında London School of Economics'de yerel yönetimler maliyesi hakkında seminerleri izledi. 1960'ta Siirt valiliğine atandı.

1960 yılında Başbakanlık Özel Kalem Müdürlüğü'ne atandıktan sonra Türkiye'nin dördüncü cumhurbaşkanı Cemal Gürsel ve Türkiye'nin ikinci cumhurbaşkanı olup da 1961 genel seçimlerinden sonra kurulan koalisyon hükümetlerinin başbakanı olan İsmet İnönü ile birlikte beş yıl bu görevde kaldı.

1965 yılında Sevil Örten ile evlendi. Aynı yıl Sümerbank Yönetim Kurulu Başkanlığı'na getirilen Calp, önce İzmir vali vekilliği, 1978 yılında da İzmir valisi olarak atandı. 1979 tarihine kadar bu görevde kaldı. İzmir Valiliği'nden sonra bir süre önce Merkez Valiliği'nde bulundu. 12 Eylül Darbesi'nden sonra 23 Ekim 1980 - 11 Nisan 1983 tarihleri arasında Başbakanlık Müsteşarlığı yaptı.[3]

12 Eylül sonrasında demokrasiye geçiş döneminde Başbakanlık Müsteşarlığı'ndan emekliye ayrıldı. 20 Mayıs 1983'te kurduğu Halkçı Parti'nin (HP) Genel Başkanlığı'na getirildi. Özelleştirme karşıtı tutumuyla tanınan Calp'ın, 6 Kasım 1983'te yapılan milletvekili genel seçimlerinden iki hafta önce, 22 Ekim'de yapılan açık oturumda köprü ve otoyolları satma planlarını anlatan Anavatan Partisi (ANAP) lideri Turgut Özal'a "Satamazsınız beyefendi satamazsınız" diye tepki göstermesi Türk siyasi tarihine geçti. HP seçimlerde yüzde 30 oy oranıyla 117 milletvekilliği kazanırken, Calp da HP Ankara Milletvekili seçildi ve ANAP'ın iktidar olmasıyla anamuhalefet lideri sıfatıyla siyasi yaşamda yerini aldı.

25 Mart 1984 tarihinde yapılan yerel seçimlerde HP'nin oy oranının yüzde 8'e gerilemesi üzerine parti içinde yoğun tartışmalar başladı. Calp, 3 Nisan tarihinde istifa etmesine rağmen aynı gün içinde yapılan Kurucular Kurulu toplantısında 118 oydan 80'ini alarak yeniden HP Genel Başkanı seçildi.

Calp, 29 Haziran 1985'te toplanan partisinin ilk kurultayında Aydın Güven Gürkan'a karşı genel başkanlık mücadelesini kaybetti, bundan sonra da HP ile SODEP'in birleşme süreci başladı. HP, 2 Kasım 1985 tarihinde topladığı olağanüstü kurultayında tüzük, program ve amblemini değiştirerek Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) adını aldı. Sosyal Demokrasi Partisi (SODEP) bir gün sonra 3 Kasım 1985'te yaptığı olağanüstü kurultayında kendini feshederek SHP'ye katıldı. Calp, 1987 Genel Seçimleri'nde aday olmayarak aktif siyasetten çekildi.

13 Eylül 1998 günü kalp yetmezliği sonucu Ankara'daki evinde vefat etti.

Kaynakça

  1. ^ . CNN Türk. 22 Ekim 1983 http://www.youtube.com/watch?v=P0ei580fjhI. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012.  Tarih değerini gözden geçirin: Tarih ve yıl parametreleri birlikte kullanılmamalı (yardım); Eksik ya da boş |başlık= (yardım)
  2. ^ Necdet Calp İlköğretim Okulu - Tarihçe
  3. ^ Porte: Necdet Calp, Milliyet, 24 Ekim 1983.
Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Önce gelen yoktur. 		Halkçı Parti Genel Başkanı
20 Mayıs 1983 - 29 Haziran 1985 		Sonra gelen:
Aydın Güven Gürkan
Siyasi görevi
Önce gelen:
Bülent Ecevit 		Türkiye Ana Muhalefet Lideri
6 Kasım 1983 - 29 Haziran 1985 		Sonra gelen:
Aydın Güven Gürkan
Hükûmet görevi
Önce gelen:
Turgut Özal 		Türkiye Başbakanlık Müsteşarı
23 Eylül 1980 - 11 Nisan 1983 		Sonra gelen:
Erdoğan Yazıcı (vekil)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Necdet_Calp&oldid=16544957" sayfasından alınmıştır