Pavlus: Revizyonlar arasındaki fark

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
31. satır: 31. satır:


==İslâmiyette==
==İslâmiyette==
İslâm’ın ana kaynağı [[Kuran]]’da Pavlus’tan açıkça bahsedilmemekle birlikte, Pavlus’un savunduğu dinî akidelerin ve amellerin bir kısmı Kuran’ın getirdiği akideler ve amellerle açıkça reddedilmektedir. Bunların başında Pavlus’un kararlılıkla savunduğu İsa’nın Allah’ın oğlu olduğu inancı<ref>Romalılar 1:1-7</ref><ref>Kuran, 18:1-5 ve Kuran 112:1-4</ref> ve Kefaret akidesi (İsa’nın kendisine tabi olan herkesin günahlarına kefaret olmak için çarmıhta öldürüldüğü) gelmektedir.<ref>Romalılar, 5:6-11</ref><ref>Kuran, 4:157 ve 39:7</ref> Ameller bakımından ise en belirgin zıtlık, Pavlus’un her türlü yiyeceğin insanlara helâl olduğunu savunmasına karşılık,<ref>Koloseliler, 2:20-23</ref> Kuran’da domuz eti ve içkinin açıkça haram olduğunun beyan edilmesi gösterilebilir.<ref>Kuran, 2:173</ref> İslam Peygamberi’nin hadislerinde Pavlus’un adı açıkça zikredilmemekle birlikte, İbrahim Peygamber’in [[Erkek sünneti|sünnet olma]] geleneğini (hitan) Pavlus’un ilga etmesine karşılık İslam Peygamberinin bu ameli ihya etmesi<ref>[http://sunnah.com/urn/629750 Tirmizî, Edeb, Hadis: 2981]</ref>, Pavlus'un bekar kalmayı öğütlemesine karşılık İslam peygamberinin [[Nikâh|evliliği]] emretmesi, Hristiyanlık'taki [[Vaftiz|vaftize]] karşılık İslam'daki her doğanın günahsız doğuşu ikisi arasındaki karşıtlıklara örnek gösterilebilir. Bunun gibi, Pavlus’un savunduğu inanç ve amellerle İslamiyetin beyan ettiği inanç ve ameller arasında birçok karşıtlık kendini göstermektedir.
İslâm’ın ana kaynağı [[Kuran]]’da Pavlus’tan açıkça bahsedilmemekle birlikte, Pavlus’un savunduğu dinî akidelerin ve amellerin bir kısmı Kuran’ın getirdiği akideler ve amellerle açıkça reddedilmektedir. Bunların başında Pavlus’un kararlılıkla savunduğu İsa’nın Allah’ın oğlu olduğu inancı<ref>Romalılar 1:1-7</ref><ref>Kuran, 18:1-5 ve Kuran 112:1-4</ref> ve Kefaret akidesi (İsa’nın kendisine tabi olan herkesin günahlarına kefaret olmak için çarmıhta öldürüldüğü) gelmektedir.<ref>Romalılar, 5:6-11</ref><ref>Kuran, 4:157 ve 39:7</ref> Ameller bakımından ise en belirgin zıtlık, Pavlus’un her türlü yiyeceğin insanlara helâl olduğunu savunmasına karşılık,<ref>Koloseliler, 2:20-23</ref> Kuran’da domuz eti ve içkinin açıkça haram olduğunun beyan edilmesi gösterilebilir.<ref>Kuran, 2:173</ref> İslam Peygamberi’nin hadislerinde Pavlus’un adı açıkça zikredilmemekle birlikte, İbrahim Peygamber’in [[Erkek sünneti|sünnet olma]] geleneğini (hitan) Pavlus’un ilga etmesine karşılık İslam Peygamberinin bu ameli ihya etmesi<ref>[http://sunnah.com/urn/629750 Tirmizî, Edeb, Hadis: 2981]</ref>, Pavlus'un bekar kalmayı öğütlemesine karşılık İslam peygamberinin [[Nikâh|evliliği]] emretmesi, Hristiyanlık'taki [[Vaftiz|vaftize]] karşılık İslam'daki ''her doğanın günahsız doğuşu'' ikisi arasındaki karşıtlıklara örnek gösterilebilir. Bunun gibi, Pavlus’un savunduğu inanç ve amellerle İslamiyetin beyan ettiği inanç ve ameller arasında birçok karşıtlık kendini göstermektedir.


[[İbn-i Teymiyye]], Pavlus’un Hristiyanlık içinde yaptıklarını [[İbn-i Sebe]]’nin [[İslamiyet]] içinde yaptıklarıyla karşılaştırarak, birincisinin Hristiyanlığı tahrif etmede başarılı olduğunu ancak İbn-i Sebe’nin nihai amacına ulaşamadığını savunur. 20. asrın [[Sünnilik|Sünni]] önderlerinden [[Mehmed Kırkıncı]], Pavlus'un, Hıristiyanlığı bozmak ve Hristiyanlar arasında ayrılık çıkarmak için Yahudiler tarafından özellikle görevlendirilmiş olduğunu ve amacına ulaştığını, Yahudilerin benzer bir tahrifat projesini İslamiyet üzerinde İbn-i Sebe ile yapmaya çalıştıklarını savunur.<ref>[[Mehmed Kırkıncı]]; ''Alevilik Nedir?''; s. 30-31; Zafer Yayınları; İstanbul: 2007; ISBN 978-975-7762-37-9</ref>
[[İbn-i Teymiyye]], Pavlus’un Hristiyanlık içinde yaptıklarını [[İbn-i Sebe]]’nin [[İslamiyet]] içinde yaptıklarıyla karşılaştırarak, birincisinin Hristiyanlığı tahrif etmede başarılı olduğunu ancak İbn-i Sebe’nin nihai amacına ulaşamadığını savunur. 20. asrın [[Sünnilik|Sünni]] önderlerinden [[Mehmed Kırkıncı]], Pavlus'un, Hıristiyanlığı bozmak ve Hristiyanlar arasında ayrılık çıkarmak için Yahudiler tarafından özellikle görevlendirilmiş olduğunu ve amacına ulaştığını, Yahudilerin benzer bir tahrifat projesini İslamiyet üzerinde İbn-i Sebe ile yapmaya çalıştıklarını savunur.<ref>[[Mehmed Kırkıncı]]; ''Alevilik Nedir?''; s. 30-31; Zafer Yayınları; İstanbul: 2007; ISBN 978-975-7762-37-9</ref>

Sayfanın 12.42, 8 Ocak 2016 tarihindeki hâli

Pavlus
Bartolomeo Montagna'nın Pavlus tasviri
DoğumMS y. 5[1]
Tarsus, Kilikya
ÖlümMS 67[2]
Roma, İtalya
Diğer ad(lar)ıTarsuslu Saul
MeslekHıristiyanlık misyoneri

Pavlus (Yunanca: Παῦλος Paulos; d. MS 5 Tarsus – ö. 67 Roma) Pavlik Kiliselerin kurucusu Hristiyan misyoner. Miladi birinci asırda yaşamış Roma vatandaşı Farisi Yahudilerindendir. Asıl adı Saul’du.[3] Luka'nın kaleme aldığı İncil'de önemli bir yere sahiptir. Yeni Ahit’teki on dört mektuptan oluşan, Pavlus'un mektupları olarak da bilinen bölümler onun tarafından kaleme alınmıştır.

Yeni Ahit'te Pavlus hakkındaki bilgilere göre, o Paul adını almadan önce Saul olarak anılıyordu. Kendisini İsevileri ve İseviliği yok etmeye adamıştı.[4] Hristiyan olmadan önce İsevilere şiddetli zulümler yaptığını Pavlus kendisi itiraf etmektedir. [5] İstefanos’un infazını bizzat onaylamıştı. [6]

Pavlus, İsevileri tutuklamak amacıyla Şam'a yolculuk ederken İsa kendisine göründü ve Pavlus bu vakada görme kabiliyetini kaybetti. Üç gün sonra Şamlı Hananya, Pavlus'un gözlerinin tekrar şifa bulmasına vesile oldu. [7] Pavlus, bu yolculukta Hristiyan oldu ve bunun sebebi olarak, Şam yolculuğunda, Meryem oğlu İsa’nın kendisine göründüğünü dile getirmeye başladı. [8]

O günden itibaren Pavlus, Nasıralı İsa'nın İsrailoğullarının beklediği mesih ve aynı zamanda da Allah'ın oğlu olduğunu insanlara vaaz etmeye başladı.[9] Elçilerin İşleri kitabının yaklaşık yarısı Pavlus'un hayatından bahseder. Pavlus Hristiyanlığın Yahudilikten ayrı müstakil bir din haline gelmesi konusunda en önemli rolü üstlenmiştir.[10][11]

Hristiyanlıkta

Pavlus’un Hıristiyanlık üzerindeki etkisi diğer bütün Hristiyan önderlerinden daha fazla oldu.[12] Pavlus, İsa’nın dinî hukukun sonu olduğunu[13] ve Hristiyan kilisesinin İsa’nın bedeni olduğunu öğretiledi, Kilise kurumu dışında kalan dünyâyı yargılanacaklar olarak sınıflandırdı.[14] Pavlus’un yazıları, Son Akşam Yemeği’nden bahsedilen eldeki en eski kaynaktır.[15] Son Akşam Yemeği’nin, Ekmek Şarap Ayini’nin kökenindeki vaka olduğu kabul edilir. Pavlus’un Romalılara mektubunun 9. babında bahsi geçen seçilmişlik unsurunu Doğu kiliseleri Tanrı’nın kader bilgisi olarak yorumlar. Bununla birlikte aynı babın Cebrilik akidesi şeklinde algılanışı Batı kiliselerinin ilahiyatında görülür. Augustinus’un İncil’i Tanrı’nın lütfu (rahmeti); ahlâkı Ruh’un hayatı olarak görmesi; determinizm inancı ve aslî günah akîdesi tamâmen Pavlus’un mektuplarına, özellikle Romalılar mektubuna dayanarak inşa edilmiş öğretilerdir.[14]

Günümüz ilâhiyatında durumu

Günümüzde bazı ilahiyatçılar, Pavlus’un öğretilerinin, İsa’nın kanonik incillerdeki öğretilerinden oldukça farklı olduğunu vurgulamaktadır.[16] Bu ilahiyatçılardan Barrie Wilson, Pavlus’un öğretilerinin İsa’nın öğretilerinden mesajının kökeni, öğretileri ve ameller açısından farklılık arzettiğini vurgular.[17] Pavlus ve İsa’nın arasındaki bu köklü farklılıktan dolayı, bazıları İsa’nın, Hristiyanlığın birinci kurucusu iken, Pavlus’un Hristiyanlığın ikinci kurucusu olduğunu dile getirirler.[18][19]

Doğu kiliselerinde olduğu gibi, günümüzde Batılı hümanistler de Romalılar 9’daki seçilmişlik unsurunu, Batılı kiliselerin aksine determinizm olarak değil, ilahi kader bilgisi olarak tevil ederler.[14]

Yahudilikte

Pavlus, Yahudi dünyâsında uzun zaman açıkça hiç dile getirilmeyen bir din adamıydı. Talmud’da ve diğer Yahudi sözel geleneğinde Pavlus’tan açıkça bahsedilmez. Ancak Ortaçağ Avrupasında ortaya çıkan Hz. İsa’nın yaşamöyküsü Toledot Yeşu’da Pavlus’tan bahsedilir. Toledot Yeşu’da Pavlus’un, Hristiyanlığı tahrif etmek için görevlendirilmiş bir Yahudi ajanı olduğu anlatılır.[20] Günümüzde Yahudi otoriteleri Toledot Yeşu’yu bağlayıcı ve itibarlı bir bilgi kaynağı olarak kabûl etmezler. Yahudi kökenli Pavlus’un Hristiyanlıktaki konumu ve Hristiyanlığa getirdiği yenilikler, Yahudilerin Hristiyanlarla dinlerarası ilişkilerinde Pavlus’a önemli bir yer vermelerine sebep olmaktadır. Yahudi-Hristiyan dinlerarası ilişkisinde Pavlus, iki din arasında bir sınır (meselâ Heinrich Graetz ve Martin Buber tarafından) veya köprü (meselâ Isaac Mayer Wise ve Claude G. Montefiore tarafından) olarak[21] ya da Yahudiler arası münazaralarda Yahudiliğin hakikiliğinin delillerinin ne olduğu ile ilgili bir kaynak olarak kullanılır (meselâ Richard L. Rubenstein ve Daniel Boyarin tarafından).[22] Yahudilerin Pavlus’a olan ilgileri günümüzde ilk zamanlardan daha fazladır. O, Yahudi yapımı -Felix Mendelssohn’un eseri- bir oratoryoda, -Ludwig Meidner’in eseri- bir tabloda, ve -Franz Werfel’in eseri- bir tiyatro oyununda konu edildi.[23] Onun hakkında Yahudilerin yazdığı romanlar da mevcuttur (örneğin Şalom Aş ve Samuel Sandmel’in eserleri).[24] Batı düşünce sisteminde Pavlus’un büyük yeri olduğunu kabûl eden -Baruch Spinoza, Leo Shestov ve Jacob Taubes gibi- Yahudi filozoflar ve -Sigmund Freud ve Hanns Sachs gibi- psikoanalistler vardır.[25] Hagner’in (1980), [26] Meissner’in (1996) [27] ve Langton’ın (2010, 2011),[28][29] Yahudilerin Pavlus’a yaklaşımını ele alan akademik çalışmaları vardır.

İslâmiyette

İslâm’ın ana kaynağı Kuran’da Pavlus’tan açıkça bahsedilmemekle birlikte, Pavlus’un savunduğu dinî akidelerin ve amellerin bir kısmı Kuran’ın getirdiği akideler ve amellerle açıkça reddedilmektedir. Bunların başında Pavlus’un kararlılıkla savunduğu İsa’nın Allah’ın oğlu olduğu inancı[30][31] ve Kefaret akidesi (İsa’nın kendisine tabi olan herkesin günahlarına kefaret olmak için çarmıhta öldürüldüğü) gelmektedir.[32][33] Ameller bakımından ise en belirgin zıtlık, Pavlus’un her türlü yiyeceğin insanlara helâl olduğunu savunmasına karşılık,[34] Kuran’da domuz eti ve içkinin açıkça haram olduğunun beyan edilmesi gösterilebilir.[35] İslam Peygamberi’nin hadislerinde Pavlus’un adı açıkça zikredilmemekle birlikte, İbrahim Peygamber’in sünnet olma geleneğini (hitan) Pavlus’un ilga etmesine karşılık İslam Peygamberinin bu ameli ihya etmesi[36], Pavlus'un bekar kalmayı öğütlemesine karşılık İslam peygamberinin evliliği emretmesi, Hristiyanlık'taki vaftize karşılık İslam'daki her doğanın günahsız doğuşu ikisi arasındaki karşıtlıklara örnek gösterilebilir. Bunun gibi, Pavlus’un savunduğu inanç ve amellerle İslamiyetin beyan ettiği inanç ve ameller arasında birçok karşıtlık kendini göstermektedir.

İbn-i Teymiyye, Pavlus’un Hristiyanlık içinde yaptıklarını İbn-i Sebe’nin İslamiyet içinde yaptıklarıyla karşılaştırarak, birincisinin Hristiyanlığı tahrif etmede başarılı olduğunu ancak İbn-i Sebe’nin nihai amacına ulaşamadığını savunur. 20. asrın Sünni önderlerinden Mehmed Kırkıncı, Pavlus'un, Hıristiyanlığı bozmak ve Hristiyanlar arasında ayrılık çıkarmak için Yahudiler tarafından özellikle görevlendirilmiş olduğunu ve amacına ulaştığını, Yahudilerin benzer bir tahrifat projesini İslamiyet üzerinde İbn-i Sebe ile yapmaya çalıştıklarını savunur.[37]

İsmail Hakkı Bursevî, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin Mesnevi-yi Manevi’de dile getirdiği tarihsel hikâye Taassup Yüzünden Hıristiyanları Öldüren Yahudi Padişahın Hikayesi’nde[38] bahsi geçen, Hristiyanların arasına bid’at ve tefrika aşılayan Yahudi vezirin Pavlus olduğunu savunur. Bununla birlikte Mesnevî şârihlerinin çoğunluğu vezirin Pavlus olup olmadığı konusunda bir fikir belirtmezler. 20. asır Mesnevî şârihlerinden Şefik Can, bu hikâyenin kaynağının Kısas-ı Enbiyâ kültürü ve Eski Ahit olduğunu ve Mesnevî şârihlerinin çoğunluğunun görüşünün, anlatılan hilekâr vezirin Pavlus olduğu konusunda baskın olduğunu belirtmekle beraber, kendisi bu konudaki reyinde tarafsızdır.[39]

Galeri

Kaynakça

  1. ^ Peter and Paul . In the Footsteps of Paul . Tarsus . 1. PBS. Retrieved 2010–11–19.
  2. ^ Harris, Stephen L. Understanding the Bible. Palo Alto: Mayfield. 1985. ISBN 978-1-55934-655-9
  3. ^ Elçilerin İşleri, 13:9
  4. ^ Elçilerin İşleri; 8:1; 9:13; 9:21; 26:10
  5. ^ Elçilerin İşleri, 8:1-3
  6. ^ Elçilerin İşleri, 8:1; 22:20
  7. ^ Elç. 9:1-2
  8. ^ 1. Korintliler, 15:8
  9. ^ Elçilerin İşleri, 9:20, "Hemen havralarda, İsa Allahın Oğludur, diye vaaz etmeye başladı."
    Elçilerin İşleri, 9:21, Ve işitenlerin hepsi şaşıp diyorlardı: Kudüs'te bu ismi (İsa'nın adını) ananları perişan eden bu değil mi? Onları (İsevileri), başkâhinlere bağlı götürmek için buraya gelmişti."
  10. ^ Aydın, Fuat, Pavlus'un ahlak anlayışı, sakarya üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi 9 / 2004 s. 1-23.http://isamveri.org/pdfdrg/D01529/2004_9/2004_9_AYDINF.pdf
  11. ^ Aydın Fuat, Pavlus Hristiyanlığına giriş, eski yeni yayınları, 2011.
  12. ^ Sanders, E. P.; "Saint Paul, the Apostle"; Encyclopædia Britannica; Encyclopædia Britannica Online Academic Edition; Encyclopædia Britannica Inc.; 2013; Erişim Tarihi: 8 Haziran 2013
  13. ^ Romalılar, 10:4
  14. ^ a b c "Paul, St"; Cross, F. L.; ed. The Oxford dictionary of the Christian church; New York; Oxford University Press; 2005
  15. ^ 1. Korintliler, 10:14-17; 11:17:34
  16. ^ Maccoby, Hyam; The Mythmaker: Paul and the Invention of Christianity (Harpercollins, Ekim 1987), s. 14.
  17. ^ Wilson, Barrie A. (2008); How Jesus Became Christian; New York; Toronto: St. Martin's Press; 9., 10. ve 12. bölümler
  18. ^ Dwyer, John C.; Church History: Twenty Centuries of Catholic Christianity (Paulist Press, Temmuz 1985 ), s. 27.
  19. ^ Wrede, William; Paul; (çev. Edward Lummis; Londra: Philip Green, 1907); s. 179.
  20. ^ Langton 2010, s. 23-56
  21. ^ Langton 2010, s. 57-96
  22. ^ Langton 2010, s. 97-153
  23. ^ Langton 2010, s. 178-209
  24. ^ Langton 2010, s. 210-230
  25. ^ Langton 2010, s. 234-262
  26. ^ Hagner, Donald (1980); Hagner, Donald, ed. ‘’Paul in Modern Jewish Thought’’ in Pauline Studies; Exeter: Paternoster Press; s. 143–165.
  27. ^ Meissner, Stefan (1996); Die Heimholung des Ketzers; Tübingen: Mohr.
  28. ^ Langton, Daniel (2011); Westerholm, Stephen; ed. 'Jewish Readings of Paul' in Blackwell Companion to Paul; Blackwell; s. 55–72.
  29. ^ Langton, Daniel (2011); Levine, Amy-Jill; ed. 'Paul in Jewish Thought' in The Jewish Annotated New Testament; Oxford University Press; s. 585–587.
  30. ^ Romalılar 1:1-7
  31. ^ Kuran, 18:1-5 ve Kuran 112:1-4
  32. ^ Romalılar, 5:6-11
  33. ^ Kuran, 4:157 ve 39:7
  34. ^ Koloseliler, 2:20-23
  35. ^ Kuran, 2:173
  36. ^ Tirmizî, Edeb, Hadis: 2981
  37. ^ Mehmed Kırkıncı; Alevilik Nedir?; s. 30-31; Zafer Yayınları; İstanbul: 2007; ISBN 978-975-7762-37-9
  38. ^ Mevlânâ Celâleddin-i Rumî; Konularına Göre Açıklamalı Mesnevi Tercümesi; 1-2; çev. Şefik Can; s. 33-43; Ötüken Yayınları; İstanbul:2005; ISBN 975-437-229-2
  39. ^ a.g.e. s. 43

Bibliyografya

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pavlus&oldid=16486772" sayfasından alınmıştır