Tekeoğulları Beyliği: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
→Kaynakça: düzeltme AWB ile |
Gerekçe: + kaynak gerektiren bilgi eklentisi + deneme amaçlı değişiklik |
||
| 135. satır: | 135. satır: | ||
|- |
|- |
||
| [[Osman Çelebi]] || 1402-1421 || |
| [[Osman Çelebi]] || 1402-1421 || |
||
|- |
|||
|-Menteşe Beyliği |
|||
Vikipedi, özgür ansiklopedi |
|||
Menteşeoğulları Beyliği |
|||
Menteşe |
|||
— Beylik — |
|||
← |
|||
← |
|||
1261-1424 → |
|||
Anadolu Beylikleri |
|||
Başkent Menteşe |
|||
Dil(ler) Türkçe |
|||
Din Sünni İslam |
|||
Yönetim Bey |
|||
Başlığın diğer anlamları için Menteşe (anlam ayrımı) sayfasına bakınız. |
|||
Türk tarihi |
|||
Mahmud al-Kashgari map.jpg |
|||
İlk Çağ[göster] |
|||
Orta Çağ[göster] |
|||
Yeni Çağ[göster] |
|||
Yakın Çağ[göster] |
|||
g t d |
|||
Menteşeoğulları Beyliği (kısaca Menteş Beyliği olarak da anılır) Türkiye Selçuklu Devleti'nin çökmesi ve dağılmasıyla başlayan Anadolu Beylikleri döneminde Güneybatı Anadolu’da kurulmuş bir Türk beyliğidir.[1] Sınırları aşağı yukarı bugünkü Muğla iline denk gelen bu beyliğin hakimiyeti, 13. yüzyılın ortalarından 15. yüzyılın başlarına kadar devam etti. Diğer Anadolu Beylikleri gibi Osmanlı İmparatorluğu hakimiyetine girdi. Muğla ili Osmanlı Devleti 'nin son dönemlerine kadar Menteşe vilayeti olarak anıldı. |
|||
ATürkiye Selçuklu Devleti Anadolu'yu iskan politikası çerçevesinde, özellikle Moğol zulmünden kaçarak doğudan gelen Türk boylarını Batı Anadolu'daki uç bölgelerine yerleştiriyorlardı. Menteşe Bey'in kumandasındaki Türkler de, Bizanslılar ın Karya dedikleri, bugünkü Muğla bölgesine yerleştirildi. Bu arada Moğol baskısının etkisiyle Türkiye Selçuklu Devleti'nin nüfuzunun günden güne azalması, uçlardaki bu Türk unsurlara geniş bir hareket serbestliği vermekteydi. Nitekim, Menteşe Bey idaresindeki Türkmenler de, 1261’den sonra Muğla çevresinde fetihlere girişerek, bölgeye daha sağlam bir şekilde yerleşmeye başladılar. 1278 yılında, Bizans İmparatoru VIII. Mikhail Palaiologos’un oğlu Andronikos, Muğla’yı büyük bir ordu ile kuşattı ise de alamadı. Aydın ve Güzelhisar kalelerini tahkim etmekle yetinip geri dönmek zorunda kaldı. Onun dönüşü ile harekete geçen Menteşe Bey, kısa sürede Aydın ile Güzelhisar'ı zaptetti (1282). Böylece Türkler, Menderes havzası na ve güneyine tamamen hâkim oldular. |
|||
Bölgede 13. yüzyılın ikinci yarısından sonra başlayan Menteşe Beyliği hakimiyeti, Antalya’nın Alakır Çayı batısından itibaren; Finike, Kaş, Elmalı, bütün Muğla, Çameli, Acıpayam, Tavas, Bozdoğan ve Çine’ye kadar yayıldı. Donanmaya sahip olan Beylik, Akdeniz'de faaliyetlerde bulundu. |
|||
1282 yılından sonra vuku bulan olaylarda, Menteşe Beyin adına rastlanmamaktadır. Bu durumda onun, 1282 yılı sonunda veya 1283’te vefat ettiği sanılmaktadır. Fethiye yakınlarında bulunan türbesinde gömülüdür. Menteşe Beyden sonra, yerine oğlu Menteşeoğlu Mesud Bey geçti. Saltanat değişikliğinden faydalanmak isteyen Bizanslılar, tekrar Karya üzerine sefer yaptılarsa da muvaffak olamadılar. Bizanslıları bozguna uğratan Mesut Bey, oluşturduğu güçlü donanmayla Rodos Adasına çıkartma yaptı. 1300’de yapılan çıkartma ile Rodos Adasının Türkler tarafından fethi, Papalığı harekete geçirdi. Papa V. Klement ile Fransa Kralı Güzel Filip’in teşvik ve yardımları üzerine, yarı korsan yarı tarikat mensubu Sen Jan Şövalyeleri, Rodos’a hücum ettiler. Sen Jan Şövalyelerinin 1310 yılında başlayan hücumu, 1314 yılında Rodos’un tamamını Hristiyanlık adına geri almalarına kadar devam etti. Mesud Bey, 1320’den önce vefat edince, yerine oğlu Menteşeoğlu Şücaüddin Orhan Bey geçti. |
|||
Şücaüddin Bey de, 1320'de Rodos Adasına sefer tertip edip adayı geri almak istedi, fakat muvaffak olamadı. 1340’larda vefat ettiği tahmin edilen Şücâüddin Orhan Bey’in yerine oğlu Menteşeoğlu İbrahim Bey geçti. |
|||
İbrahim Bey, Latin Haçlıların işgaline uğrayan İzmir’i geri almak için, 1344’te Aydınoğlu Umur Bey'e yardım etti. Menteşe donanması bu dönemde Latinleri devamlı surette taciz etti. Menteşe ve Venedik donanmasının mücadelesi, 1355 antlaşmasına kadar sürdü. İbrahim Bey'in 1360’larda vefatıyla beylik, Musa, Mehmet ve Ahmet adlarındaki üç oğlu arasında taksim olunarak idare edildi. |
|||
Osmanlı Devleti'nin Anadolu ve Rumeli ’nde genişleyip büyümesine paralel olarak, Menteşeoğulları Beyliği toprakları da, Yıldırım Bayezid'in 1390 Anadolu seferi sonunda Osmanlı hakimiyetine geçti ve 1402 Ankara Savaşı'na kadar Osmanlı hakimiyetinde kaldı. |
|||
Timur, Anadolu Beyliklerine eski yerlerini iade ettiğinde, Menteşeoğlu İbrahim Bey'in oğlu Menteşeoğlu İlyas Bey'e de Menteşe’yi verip, emir tayin etti. 1402-1413 yılları arasındaki Fetret Devrinden sonra, Menteşeoğulları ailesi, 1414 yılında Osmanlı Sultanı I. Mehmet'in hakimiyetini tanıdı. Menteşe toprakları, 1424 yılında, bütünüyle Osmanlı Devletine katıldı. |
|||
Anadolu’nun güneybatısında 200 yıla yakın hakim olan Menteşeoğullarına ait kültür ve sanat eserleri, hala mevcuttur. Bölgede cami, medrese, türbe ve diğer sosyal müesseseler inşa eden Menteşe Beyliğinin Milas, Muğla, Beçin ve Balat şehirlerinde, zamanına göre fakülte derecesinde, yüksek vasıflı medreseleri vardı. İlyas Beyin, 1404 yılında Balat’ta (Milet) yaptırdığı İlyas Bey Camii, Türk sanat eserleri arasında orijinal ve nadide bir örnek olarak göze çarpmaktadır. |
|||
Menteşe beyleri, ilme, alimlere çok değer verir, himaye ederlerdi. Mevlana'nın torunlarından Ulu Arif Bey'e hürmet gösterip; Mevleviliğin, bölgelerinde yayılmasına müsaade etmişlerdir. Menteşeoğlu İlyas Bey adına İlyasiye fi’t-Tıb adında bir tıp kitabının, Menteşeoğlu Mehmet Bey oğlu Mahmud Çelebi adına da Bazname adında avcılığa dair bir kitabın Farsça’dan tercüme edilmiş olması bir başka örnektir. |
|||
Menteşeoğulları güçlü bir donanma geliştirme yolunda ciddi çalışmalar yapmış olmaları nedeniyle de diğer Anadolu Beylikleri arasında dikkat çekmektedir. Mısır'daki Memluk Devleti Frenklere karşı Anadolu’dan yardım istediğinde, Menteşeoğulları'nın 200 kadırga gönderme vaadinde bulunmuş olmaları denizlerdeki güç ve seviyelerini göstermesi bakımından önemlidir.[2] |
|||
Beyler[değiştir | kaynağı değiştir] |
|||
Bey Hüküm Süresi Notlar |
|||
Menteşe Bey 1261-1282 Beyliğin kurucusu. |
|||
Menteşeoğlu Mesud Bey 1282-1320 |
|||
Menteşeoğlu Şücaüddin Orhan Bey 1320-1341 |
|||
Menteşeoğlu İbrahim Bey 1341-1359 |
|||
Menteşeoğlu Musa Bey |
|||
Menteşeoğlu Gıyaseddin Mehmed Bey (Balat) |
|||
Menteşeoğlu Gazi Ahmed Bey (Beçin-Milâs) 1359-1374 |
|||
1359-1390 |
|||
1359-1391 Üçlü Yönetim |
|||
Osmanlı Hakimiyeti (1391-1402) |
|||
Menteşeoğlu İlyas Bey 1402-1421 1421 yılında Osmanlı hakimiyetini kabul etti. |
|||
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir] |
|||
^ Ahdnameler ışığında Osmanlı-Venedik diplomatik ilişkileri - Ottoman-Venetian diplomatics, the Ahd-Names (İngilizce), Dr. Hans Theunissen, Leiden Üniversitesi, Hollanda, 1998, içinde 5. bölüm |
|||
^ Venedik ile Türkmen Beylikleri Menteşe and Aydın - Venice and the Turcoman Begliks of Menteşe and Aydın |
|||
Stub icon Türk tarihi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
|||
[gizle] g t d Anadolu beylikleri |
|||
I. dönem |
|||
Ahlatşahlar Artuklu Çaka Çubukoğulları Danişmendliler Dilmaçoğulları Erbil İnaloğulları Mengüçlü Saltuklu |
|||
II. dönem |
|||
Aydınoğulları Candaroğulları Canik beylikleri Bafra Hacıemiroğulları Kubadoğulları Kutluşahlar Taceddinoğulları Taşanoğulları Çobanoğulları Dobruca Dulkadiroğulları Eretna Erzincan Eşrefoğulları Germiyanoğulları Hamitoğulları İnançoğulları Kadı Burhaneddin Karamanoğulları Karesi Menteşe Pervaneoğulları Ramazanoğulları Sâhib Ataoğulları Saruhanoğulları Tekeoğulları |
|||
Kategoriler: Türk tarihi taslaklarıMenteşe Beyliği |
|||
Gezinti menüsü |
|||
Oturum açık değilBu IP'ye mesaj yazKatkılarHesap oluşturGiriş yapMaddeTartışmaOkuDeğiştirKaynağı değiştirGeçmişi gör |
|||
Ara |
|||
Git |
|||
Ana Sayfa |
|||
Hakkımızda |
|||
İçindekiler |
|||
Rastgele madde |
|||
Seçkin içerik |
|||
Katılım |
|||
Wikimedia Dükkanı |
|||
Bağış yapın |
|||
Deneme tahtası |
|||
İş birliği projesi |
|||
Köy çeşmesi |
|||
Son değişiklikler |
|||
Topluluk portali |
|||
Yardım |
|||
Yazdır/dışa aktar |
|||
Bir kitap oluştur |
|||
PDF olarak indir |
|||
Basılmaya uygun görünüm |
|||
Araçlar |
|||
Sayfaya bağlantılar |
|||
İlgili değişiklikler |
|||
Özel sayfalar |
|||
Kalıcı bağlantı |
|||
Sayfa bilgisi |
|||
Vikiveri öğesi |
|||
Sayfayı kaynak göster |
|||
Dosya yükle |
|||
Diğer diller |
|||
Alemannisch |
|||
العربية |
|||
Azərbaycanca |
|||
Català |
|||
Deutsch |
|||
English |
|||
Español |
|||
Français |
|||
日本語 |
|||
Latina |
|||
Português |
|||
Русский |
|||
Bağlantıları düzenle |
|||
Bu sayfa son olarak 18 Nisan 2015 tarihinde ve 11:32 saatinde güncellenmiştir. |
|||
Metin Creative Commons Alıntı-LisansDevam altındadır; ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak, Kullanım Şartlarını ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursunuz. |
|||
Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan Wikimedia Foundation, Inc. tescilli markasıdır. |
|||
|} |
|} |
||
Sayfanın 12.31, 8 Ocak 2016 tarihindeki hâli
Tekeoğulları Beyliği | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1321-1423 | |||||||||
 Bayrak | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Teke | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Türkçe[1] | ||||||||
| Bey | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Makale serilerinden |
 |
Tekeoğulları Beyliği, Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkılmasından sonra Antalya ve çevresinde kurulan ikinci dönem Anadolu Beylikleri'ndendir. Antalya'nın adı Türkiye Cumhuriyeti'ne kadar "Teke" olarak kalmıştır. Kuzeyde bulunan Hamidoğulları'na komşudur. Yivli Minare Tekeoğulları döneminde yapılmıştır. Antalya Yarımadası'na hala Teke Yarımadası denilmektedir.
Feleküddin Dündar Bey, babası İlyas ve dedesi Hamid, Selçuklular döneminde bir uç beyidir. Dündar Bey'in kardeşi Yunus Bey Antalya ve Korkuteli merkezli, Hamidoğulları Beyliği güneyinde, komşu Tekeoğulları Beyliği'ni kurmuştur.
İran'da hüküm suren Moğol İlhanlı Bahadır Han'ın en güçlü adamı Emir Çoban'a Anadolu'da boyun eğmeyenlerin içinde Dündar Bey de vardı. Emir Çoban, İlhanlı İmparatorluğu'nun en güçlü adamı haline geldikten sonra, oğullarını her ile vali yapıp oğlu Demirtaş'ı da Anadolu'ya gönderdi. Demirtaş (1317)'de Anadolu'ya geldikten sonra, kendilerine boyun eğmeyenleri ortadan kaldırma girişimine başladı ve Hamit Bey'i Dündar Bey'ini yakalattı ve yaşamına son verdi. Onun bu uğraşında Yunus Bey'in oğlu Mahmut kendisine yardım etmişti. Bu yardımın bir karşılığı olarak da, Antalya ve çevresi Mahmut Bey'e verildi ve Tekeoğulları Beyliği'nin devamı sağlandı.
Tekeoğulları kökeni bilinmese de, Ebu'l Gazi, Teke ile birlikte Sarık ve Yomut oymaklarını "Dış Salur" (taşki Salür) adı altında tanımlamıştır. Onların 10. yüzyılda günümüz Türkmenistan'da Küren-Dağ ve Balkhan bölgesinde yaşadıklarından söz eder[2].
Beyler
| Bey[3] | Hüküm Süresi[4] | Notlar |
|---|---|---|
| Yunus Bey | 1319-1324 | |
| Mahmud Bey | 1324-1328 | |
| Sinânüddin Hızır Bey | 1328-1355 | |
| Dadı Bey | 1355-1360 | |
| Mübârizüddin Mehmed Bey | 1360-1380 | |
| Osman Çelebi | 1380-1391 | |
| Osman Çelebi | 1402-1421 | |
Kaynakça
- ^ http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=1547
- ^ Clifford Edmund Bosworth E.J. Brill's Encyclopaedia of Islam: 1913-1936 herausgegeben von M. Th Houtsma, sayfa 720. (İngilizce)
- ^ Yılmaz Öztuna, Devletler ve Hanedanlar, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996, cilt 2.
- ^ Clifford Edmund Bosworth E.J. Brill's Encyclopaedia of Islam: 1913-1936.
 | Türk tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |