Osmanlı padişahları listesi

Osmanlı İmparatorluğu Padişahları
Eski Monarşi
İmparatorluk
Osmanlı Devlet Nişanı
I. Osman'dan V. Mehmed'e kadar Osmanlı İmparatorluğu padişahları montajı
İlk hükümdar	Osman Gazi
Son hükümdar	VI. Mehmed
Unvan	Kendi unvanı
Resmi konum	İstanbul’daki saraylar: Topkapı (1460lar–1853) Dolmabahçe (1853–1889) Yıldız (1889–1909) Dolmabahçe (1909–1922)
Atayan	Kalıtsal
Monarşi başlangıcı	1299
Monarşi sonu	1 Kasım 1922
Talip	Bayezid Osman

Osmanlı Hanedanı’nın sultanları 1299’dan 1922’ye kadar kıtalararası geniş bir imparatorluğa hükmetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu zirvedeyken; kuzeyde Macaristan, güneyde Somali, batıda Cezayir ve doğuda Irak'a kadar uzanmıştır. İlk başlarda imparatorluk Bursa’da yönetilirken 1366'da Edirne başkent oldu. Son olarak da Bizans İmparatorluğu’ndan alınan İstanbul başkent oldu. İmparatorluğun ilk yıllarının anlatımında efsane ve gerçeği ayırmanın zor olması nedeniyle değişen konular olmuştur; buna rağmen çoğu çağdaş bilginler imparatorluğun aşağı yukarı 1299 yılında ortaya çıktığını ve kurucusunun Oğuz Türkleri’nin Kayı Boyu’ndan gelen Osman Gazi olduğunu kabul eder. Osmanlı Hanedanı 36 sultanla 6 yüzyıl boyunca var oldu. Osmanlı İmparatorluğu, I. Dünya Savaşı’nda müttefik olduğu İttifak Devletleri’nin yenilgiye uğraması sonucuyla tarih sahnesinden silindi. İmparatorluğun İtilaf Devletleri tarafından bölünmesi ve ardından gelen Kurtuluş Savaşı çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin doğmasına yol açtı.

Osmanlı devlet teşkilatı

Osmanlı İmparatorluğu varolduğundan beri mutlak monarşi ile yönetilirdi. Sultan hiyerarşik Osmanlı sisteminde ve siyasi, askeri, hukuki, sosyal ve çeşitli başlıklarda en üstteydi. Teorik olarak sadece Allah’a ve yerine getirmesi gereken Allah’ın yasaları (İslam’daki şeriat)’na sorumluydu. Onun ilahi görevi İran-İslam başlıklarına yansıtılan "Allah’ın yeryüzündeki gölgesi" (zill Allah fi’l-âlem) ve "yeryüzünün halifesi" (halife-i ru-yi zemin) olmaktı. Tüm devlet dairesi onun hükmündeydi ve verdiği her karar ferman adı verilen kararnamede yayımlanırdı. Başkomutandı ve tüm yurttaki resmi unvanıydı. 1453'te İstanbul'un Fethi’nden sonra kendilerini Roma İmparatorluğu'nun varisi olarak görürlerdi bu nedenle ara sıra Kayser ve İmparator unvanını kullanırlardı. 1517’de Mısır’ın Fethi’nden sonra I. Selim halife unvanını da benimsedi. Böylece evrensel Müslüman hükümdarı olduğunu iddia etti. Yakın zamanlarda Osmanlı hükümdarları tahta çıkmada Avrupa hükümdarlarının taç giyme törenine eşdeğer olarak Osman’ın Kılıcı ile kuşatılırdı. Kuşatılmayan sultanın çocukları verasete uygun değildi.

Teoride ve ilkelerde teokratik ve salt olmasına rağmen, uygulamada padişah’ın yetkileri sınırlıydı. Siyasi kararlarda hanedanın önemli üyelerinin görüş ve tutumlarını dikkate alırdı, bürokratik ve askeri kuruluşlarda aynı zamanda dini liderlerdi. 17. yüzyıldan bu yana, imparatorluk uzun süren durgunluk dönemine girdi, bu dönemde sultanlar çok güçsüzleştiler. Birçoğu güçlü Yeniçeri Ocağı tarafından tahttan indirildi. Tahta geçmesi yasaklı olmasına rağmen Harem-özellikle hükümdarın annesi (Valide Sultan olarak da bilinir)- sahne arkası önemli politik rollerde Kadınlar saltanatı dönemi boyunca etkili oldu.

Sultanların azalan güçleri ilk sultanların ve sonrakilerin saltanat uzunluklarının farklılığından dolayı kanıtlandı. I. Süleyman, imparatorluğu 16. yüzyılda doruk noktasına çıkaran, 46 yıllık saltanatı olan, Osmanlı tarihinin en uzunuydu. V. Murat, 19. yüzyıl gerileme dönemine hükmeden, kayıtlardaki en kısa saltanattı: saltanatı sadece 93 gün sürdü. Parlamenter monarşi V. Murat’ın varisi II. Abdülhamit, imparatorluğun son mutlak ve ilk anasayasal monarşi hükümdarı, zamanında resmileşti. dan beri Osmanlı hanedanının başı ve Osmanlı tahtının sahibi Abdülmecit’in büyük torunu Bayezid Osman'’dır.

Padişahların listesi

Aşağıdaki tablo Osmanlı sultanlarını ve son Osmanlı halifesini tarihe göre sıralanmış olarak listeler. Tuğralar kaligrafik mühür ya da Osmanlı sultanları tarafından kullanılan imzalardır. Onlar tüm resmi belgelerde, sikkelerde ve daha önemlisi padişahın portresinin belirlenmesinde kullanılırdı. "Notlar" sütunu padişahların ebeveynlerini ve kaderlerini içerir. Padişah'ın saltanatının sonu doğal ölümle bitmediği zaman nedeni kalın gösterilir. İlk hükümdarlar için genellikle saltanatının sonu ve varisinin tahta çıkması arasında bir zaman vardır. Bunun nedeni tarihçi Quataert'e göre bu dönemde Osmanlı’da uygulanan en yaşlı olan değil en uygun olanın tahta geçmesidir: sultan öldüğünde, bir galip çıkana kadar tüm oğulları savaşmak zorundaydı. Bundan dolayı iç çatışma meydana gelmiş ve kardeş katili gerçekleşmiştir, sultanın ölüm tarihi bu nedenle her zaman varisin tahta geçmesiyle aynı tarihte değildir. 1617'de Şehzade sistemi, en uygun olanın tahta geçmesi yerine yaşça en büyük olanın tahta geçtiği sistemle (ekberiyet) değişti. Bu sistemle tahta ailenin en büyük erkeği geçti. Bu da 17. yüzyıldan bu yana neden ölen sultanın yerine nadiren kendi oğlunun genellikle amca ya da kardeşinin geçmesini açıklar. En büyük olanın tahta geçtiği sistem (ekberiyet) 19. yüzyılda alınan başarısız sonuçlara rağmen saltanatın sonuna kadar sürdü.

#	Sultan	Portre	Tahta geçişi	Tahttan inişi	Saltanat süresi	Tuğra	Notlar
1	I. Osman (Gazi-Bey)		y. 1299	y. 1326	27 yıl	—	Ertuğrul Gazi’nin oğlu; Ölene kadar tahttan inmedi.
2	I. Orhan (Gazi-Bey)		y. 1326	y. 1361	35 yıl		Osman Gazi ve Mal Hatun’un oğlu; Ölene kadar tahttan inmedi.
3	I. Murat Hüdavendigâr, Şehid (1383'ten sonra Sultan)		y. 1360	1389	29 yıl		Orhan Gazi ve Nilüfer Hatun’un oğlu; Şehid olana kadar tahttan inmedi; I. Kosova Muharebesi'nde şehid oldu.
4	I. Bayezid Yıldırım, Sultân-î İklim-i Rûm		1389	1402	13 yıl		I. Murat ve Gülçiçek Hatun’un oğlu; Anadolu' Türk birliği sağlandı. Ankara Savaşı'nda esir düştü (saltanatı bitti); 1402 Fetret Devri başladı 8 Mart 1403'te Akşehir'de tutsakken öldü.
Fetret Devri (1402–1413)
5	I. Mehmed Çelebi-Kirişçi		1413	1421	8 yıl		I. Bayezid ve Devlet Hatun’un oğlu; Ölene kadar tahttan inmedi.
6	II. Murad Koca Sultân, Gazi		1421	1444	23 yıl		I. Mehmet ve Emine Hatun’un oğlu; Kendi özgür iradesiyle oğlu II. Mehmed lehine tahttan feragât etti.
7	II. Mehmed Fatih		1444	1446	3 yıl		II. Murat ve Hüma Hatun’un oğlu; Babasına tekrar padişah olmasını rica ettikten sonra tahtı teslim etti.
—	II. Murad Koca Sultân, Gazi Han		1446	3 Şubat 1451	5 yıl		İkinci çıkışı; Yeniçeri isyanı neticesinde tahtta geri dönmek zorunda kaldı. Ölene kadar tahttan inmedi.
—	II. Mehmed Fâtih Sultân Mehmed Hân - Gazi		3 Şubat 1451	3 Mayıs 1481	30 yıl		İkinci çıkışı; 29 Mayıs 1453'te İstanbul’u fethetti; Osmanlı Devleti'nde ilk defa altın para bastırdı Ölene kadar tahttan inmedi.
8	II. Bayezid Sultân Bayezid-î Velî Han - Gazi		19 Mayıs 1481	25 Nisan 1512	31 yıl		II. Mehmet ve Gülbahar Hatun’un oğlu; Oğlu I. Selim lehine tahttan feragât etti; 26 Mayıs 1512'de Dimetoka yakınlarında öldü.
9	I. Selim Yavuz Sultân Selim Han - Gazi (1517'den beri halife)		25 Nisan 1512	21 Eylül 1520	8 yıl		II. Bayezid ve Ayşe Hatun’un oğlu; İslam birliği politikası güttü. İlk Osmanlı İslam Halifesi (Mısır'ın fethiyle başlar) Ölene kadar tahttan inmedi.
10	I. Süleyman Kanûnî Sultân Süleyman Han Muhteşem - Şehid		30 Eylül 1520	7 Eylül 1566	46 yıl		I. Selim ve Ayşe Hâfize (Ayşe Hafsa) Valide Sultan’ın oğlu; Avrupa ağırlıklı fetihler yaptı. 1526 Mohaç Savaşı’nda Macar Krallığı'na son verdi. Ölene kadar tahttan inmedi.
11	II. Selim Sarı		29 Eylül 1566	21 Aralık 1574	8 yıl		I. Süleyman ve Hürrem Haseki Sultan’ın oğlu; Denizciliğe önem verilerek, Kıbrıs ve Tunus alındı. Ölene kadar tahttan inmedi.
12	III. Murad		22 Aralık 1574	16 Ocak 1595	21 yıl		II. Selim ve Afife Nur Banû Valide Sultan’ın oğlu; Doğu ağırlıklı fetihler sürdü. Ölene kadar tahttan inmedi. Osmanlı en geniş sınırlarına ulaştı.
13	III. Mehmed Adlî		27 Ocak 1595	20 ya da 21 Aralık 1603	8 yıl		III. Murad ve Safiye Valide Sultan’ın oğlu; Ölene kadar tahttan inmedi;
14	I. Ahmed Bahtî		21 Aralık 1603	22 Kasım 1617	14 yıl		III. Mehmed ve Handan Valide Sultan’ın oğlu; Zitvatorok Antlaşması ile Osmanlı ve Avrupa eşit sayıldı. Ölene kadar tahttan inmedi.
15	I. Mustafa Deli		22 Kasım 1617	26 Şubat 1618	1 yıl		III. Mehmed ve Fûldâne Valide Sultan’ın oğlu; Zekâ geriliğinden ötürü Genç yeğeni II. Osman lehine tahttan indirildi.
16	II. Osman Genç, Şehid		26 Şubat 1618	19 Mayıs 1622	4 yıl		I. Ahmed ve Mâh-Firûze Hatice Valide Sultan’ın oğlu; 19 Mayıs 1622'deki yeniçeri isyanında tahttan indirildi; 20 Mayıs 1622'de Sadrazam Kara Davut Paşa tarafından katledildi.
—	I. Mustafa		20 Mayıs 1622	10 Eylül 1623	1 yıl		İkinci çıkışı; Yeğenine yapılan suikastin ardından tahtta geri döndü; Zihnî dengesizliği nedeniyle tahttan indirildi; 20 Ocak 1639'da İstanbul'daki ölümüne kadar hapsedildi.
17	IV. Murad Bağdat Fâtihi, Sahib-î-Kıran, Gazi		10 Eylül 1623	8 ya da 9 Şubat 1640	17 yıl		I. Ahmed ve Mâh-Peyker Kösem Valide Sultan’ın oğlu; Doğu ağırlıklı fetihler yapıldı. Ölene kadar tahttan inmedi.
18	I. İbrahim Girit Fâtihi, Asabî, Şehid		9 Şubat 1640	8 Ağustos 1648	8 yıl		I. Ahmed ve Mâh-Peyker Kösem Valide Sultan’ın oğlu; Şeyhülislam liderliğinde gerçekleştirilen darbe ile tahttan indirildi; 18 Ağustos 1648'de İstanbul'’da isyancıların önderi olan Sadrazam Mevlevî Sofu Mehmed Paşa tarafından boğduruldu.
19	IV. Mehmed Avcı		8 Ağustos 1648	8 Kasım 1687	39 yıl		I. İbrahim ve Turhan Hatice Valide Sultan’ın oğlu; İkinci Mohaç Muharebesi’nde Osmanlı Devleti’nin uğradığı yenilginin ardından tahttan indirildi; Edirne’de 6 Ocak 1693'te öldü.
20	II. Süleyman Gazi		8 Kasım 1687	22 Haziran 1691	4 yıl		I. İbrahim ve Sâliha Dil-Âşûb Valide Sultan’ın oğlu; Ölene kadar tahttan inmedi.
21	II. Ahmet Gazi		22 Haziran 1691	6 Şubat 1695	4 yıl		I. İbrahim ve Hatice Mû’azzez Sultan’ın oğlu; Ölene kadar tahttan inmedi.
22	II. Mustafa Gazi		6 Şubat 1695	22 Ağustos 1703	8 yıl		IV. Mehmed ve Mâh-Pâre Ümmetullah (Emetullah) Râbi’a Gül-Nûş Valide Sultan’ın oğlu; Karlofça Antlaşması ile Osmanlı ilk defa büyük ölçüde toprak kaybetti (1699).; Edirne Vakası olarak anılan yeniçeri ayaklanması sonucu 22 Ağustos 1703’te tahttan indirildi; 8 Ocak 1704'te İstanbul'da öldü.
23	III. Ahmed Lâle Devri Pâdişâhı - Gazi		22 Ağustos 1703	1 ya da 2 Ekim 1730	27 yıl		IV. Mehmed ve Mâh-Pâre Ümmetullah (Emetullah) Râbi’a Gül-Nûş Valide Sultân’ın oğlu; Lale Devri (1718-1730)’nde ıslâhatlar yaptı. Patrona Halil önderliğinde gerçekleştirilen yeniçeri isyanıyla tahttan indirildi; 1 Temmuz 1736'da öldü.
24	I. Mahmud Gazi		2 Ekim 1730	13 Aralık 1754	24 yıl		II. Mustafa ve Saliha Sebkat-î Sultân’ın oğlu; Ölene kadar tahttan inmedi.
25	III. Osman Sofu		13 Aralık 1754	29 ya da 30 Ekim 1757	3 yıl		II. Mustafa ve Şeh-Süvar Valide Sultân’ın oğlu; Ölene kadar tahttan inmedi.
26	III. Mustafa İlk Yenilikçi, Gazi		30 Ekim 1757	21 Ocak 1774	17 yıl		III. Ahmed ve Emine Mihr-î-Şâh İkinci Kadın Efendi’nin oğlu; Ölene kadar tahttan inmedi.
27	I. Abdülhamid Islâhatçı, Gazi		21 Ocak 1774	6 ya da 7 Nisan 1789	15 yıl		III. Ahmed ve Râbi’a Şermi Kadın Efendi’nin oğlu; Ruslara karşı mücadele etti. Ölene kadar tahttan inmedi.
28	III. Selim Bestekâr, Nizâmî, Şehid		7 Nisan 1789	29 Mayıs 1807	18 yıl		III. Mustafa ve Mihr-î-Şâh Valide Sultân’ın oğlu; Çeşitli reformlar yaptı. Gerçekleştirdiği reformlarına karşı Kabakçı Mustafa önderliğinde tertiplenen yeniçeri isyanıyla tahttan indirildi; 28 Temmuz 1808'de İstanbul’da Padişah IV. Mustafa’nın emriyle katledildi.
29	IV. Mustafa		29 Mayıs 1807	28 Temmuz 1808	1 yıl		I. Abdülhamid ve Ayşe Seniyeperver Valide Sultan’ın oğlu; Rusçuk A’yan’ı Alemdar Mustafa Paşa önderliğinde gerçekleştirilen ayaklanma neticesinde tahttan indirildi; 17 Kasım 1808'de İstanbul'da Padişah II. Mahmud’un emriyle idam edildi.
30	II. Mahmud İnkılâpçı, Gazi		28 Temmuz 1808	1 Temmuz 1839	31 yıl		I. Abdülhamid ve Nakş-î-Dil Haseki Valide Sultan’ın manevî oğlu; 1826'da Yeniçeri Ocağı'nı lağvetti. (Vaka-i Hayriye); Ölene kadar tahttan inmedi.
31	Abdülmecid Tanzimâtçı, Gazi		1 Temmuz 1839	25 Haziran 1861	22 yıl		II. Mahmud ve Bezm-î-Âlem Valide Sultan’ın oğlu; 3 Kasım 1839'da Osmanlı demokratikleşmesinin ilk adımı olan (Gülhane Hatt-ı Şerif-î) Tanzimât Fermânı’nı yayımladı; 18 Şubat 1856'da (Islâhat Hatt-ı Hümâyûn-u) Islâhat Fermânı’nı ilân etmek zorunda bırakıldı; Ölene kadar tahttan inmedi.
32	I. Abdülaziz Bahtsız, Şehid		25 Haziran 1861	30 Mayıs 1876	15 yıl		II. Mahmud ve Pertav-Nihâl (Pertevniyal) Valide Sultân’ın oğlu; İlk kez Avrupa'ya seyahat' amacıyla gitti. Bakanları tarafından tahttan indirildi; Beş gün sonra da (intihar etti ya da muhtemel bir suikâsta kurban gitti) ölü bulundu.
33	V. Murad Deli		30 Mayıs 1876	31 Ağustos 1876	93 gün		Abdülmecid ve Şevk-Efzâ Valide Sultân’ın oğlu; Akıl hastalığı nedeniyle tahttan indirildi; 29 Ağustos 1904’te Çırağan Sarayı’nda öldü.
34	II. Abdülhamid Ulû Sultân Abd-ül Hamid Han - Gazi		31 Ağustos 1876	27 Nisan 1909	33 yıl		Abdülmecid ve Tîr-î-Müjgan Üçüncü Kadın Efendi’nin oğlu; ve daha sonra da Rahîme Piristû Valide Sultan'ın mânevî evlâdı; 23 Kasım 1876'da (Birinci) Meşrûtiyyet'i tesis ederek anayasa (Kanûn-î Esasî) çıkardı, daha sonra ise 13 Şubat 1878'ta askıya aldı; 23 Temmuz 1908'de (İkinci) Meşrûtiyyet’i yeniden ilân etti; 31 Mart Vakası (13 Nisan 1909) sonrasında tahttan indirildi; Vakarlı esaret hayatına başlamak üzere Selânik’e nakledildi; 1912'de Selânik’in Yunanistan’a kaybedilmesiyle 10 Şubat 1918 tarihindeki vefatına kadar Beylerbeyi Sarayı’na kapatıldı.
35	V. Mehmed Reşâd		27 Nisan 1909	3 Temmuz 1918	9 yıl		Abdülmecid ve Gül-Cemâl Dördüncü Kadın Efendi’nin oğlu; Osmanlı gücünü yitirdi, Balkanlar, Libya ve Ortadoğu kaybedildi. Ölene kadar Mehmed Talât, İsmail Enver ve Ahmed Cemal Paşaların etkisinde olarak tahtta kaldı.
36	VI. Mehmed Vahideddin		4 Temmuz 1918	1 Kasım 1922	4 yıl		Abdülmecid ve Gül-İstü (Gülistan) Münîre Dördüncü Kadın Efendi’nin oğlu; 1 Kasım 1922'de Saltanat lâğvedildi; 17 Kasım 1922’de İstanbul’dan ayrıldı; 16 Mayıs 1926’da Sanremo, İtalya'da sürgünde öldü.
Osmanlı Devleti’nin Dağılması (1922–1923)
—	Abdülmecid (Son Osmanlı Halifesi)		18 Kasım 1922	3 Mart 1924	2 yıl	—	I. Abdülaziz ve Hayran-î-Dil Kadın Efendi’nin oğlu; TBMM tarafından halife seçildi; Hilafet’in kaldırılmasıyla sürgüne gönderildi; 23 Ağustos 1944’te Paris, Fransa'da sürgünde öldü.

Soy ağacı

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Oğuz Han

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gün Han

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kayı boyu

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Saçıkaralılar

 

 

Kurtlu

 

 

Kızılkeçili

 

 

Karakeçili

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Atçekenler (Tanrıdağı Türkmenleri)

 

Sarıkeçili

 

Haculu

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaya Alp

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Süleyman Şah

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ertuğrul Gazi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Osman Gazi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Orhan Gazi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. Murat

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. Bayezid

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. Mehmet

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Murat

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Mehmed

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Bayezid

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. Selim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. Süleyman

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Selim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III. Murad

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III. Mehmed

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. Ahmed

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. Mustafa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Osman

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IV. Murad

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. İbrahim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IV. Mehmed

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Süleyman

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Ahmet

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Mustafa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III. Ahmed

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. Mahmud

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III. Osman

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III. Mustafa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. Abdülhamid

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

III. Selim

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

IV. Mustafa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Mahmud

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Abdülmecid

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Abdülaziz

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

V. Murad

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

II. Abdülhamid

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

V. Mehmed

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

VI. Mehmet

 

Ayrıca bakınız

• Şehzade
• Valide Sultan
• Osmanlı Hanedanı
• Osmanlı padişah eşleri
• Osmanlı Hanedanı soy ağacı
• Osmanlı padişah anneleri

Notlar

a^{1 2} : Osmanlı hükümdarı’nın tam unvanı kendinden olan çeşitli unvanlar ve yüzyıllar boyunca değişen unvanlar gibi karışıktı. Sultan unvanı ilk hükümdarlardan beri sürekli kullanılırdı. Çünkü bu Müslüman dünyasında yaygındı. Osmanlılar hızla diğer Müslüman hükümdarlardan kendilerini ayırmak için değişik varyasyonlarıda kabul ettiler. Üçüncü Osmanlı hükümdarı I. Murad kendi unvanları olan Sultân-î Âzam (en yüce sultan) ve Hüdavendigar (imparator)’ı kullandı. Anadolu Selçuklular’ı ve İlhanlılar sırasıyla bu unvanları kullandılar. Oğlu I. Bayezid Rumların sultanı unvanını benimsedi. Rum Anadolu'da eski bir islamik addı. Osmanlılar yönetimindeki İslam ve Orta Asya miraslarının birleşimi unvanın benimsenmesi Osmanlı hükümdarlarının standartı haline geldi: Sultan [Adı] Han. Osmanlı’nın batıda en sık sultan unvanını çağrıştırmasına rağmen, Türkiye'deki insanlar genellikle Osmanlı Hanedanı’nın hükümdarlarını tanımlarken padişah unvanını kullanırlar. Osmanlı sultanının tam unvanı bir zamanlar imparatorluğun sınırlarında stabilize oldu:

"Osmanlı Ailesi’nin hükümdarı, Sultân-es Selâtin (Sultânların Sultânı), Kağan (Hanların Hanı), Müminlerin Halifesi, Mekke, Medine ve Kudüs şehirlerinin hizmetçisi, İstanbul, Edirne ve Bursa başkentlerinin, Şam ve Mısır’ın, tüm Azerbaycan’ın, Mägris’in, Barkah’ın, Kayravan’ın, Halep’in, Irak’ın, Arabistan’ın ve Ajim’in, Basra’nın, Lahsa Eyaleti’nin, Dilen’in, Rakka’nın, Musul’un, Partlar’ın, Diyarbakır’ın, Kilikya’nın ve Erzurum, Sivas, Adana, Karaman, Van, Barbarya, Habeş, Tunus, Trablusgarp, Şam, Kıbrıs, Rodos, Girit, Mora vilayetlerinin, Akdeniz’in, Karadeniz’in, Anadolu’nun, Rumeli’nin, Bağdat’ın, Kürdistan’ın, Yunanistan’ın, Türkistan’ın, Tartarî’nin, Çerkesya’nın, Kabarda’nın iki bölgesinin, Gürcistan’ın, Kıpçaklar ovasının, Tatarlar’ın, Kefe’nin ve tüm komşu ülkelerin, Bosna’nın, Belgrat’ın, Sırbistan’ın, Arnavut’un, Eflak’ın ve Boğdan’ın, bunların yanı sıra tüm bağlı yerler ve sınırlar, ve birçok ülke ve şehirler’in padişahı"

b^: Osmanlı Hilafeti, Osmanlı Hanedanı’nın sahip olduğu en önemli konumdu. Halife manevi gücü simgeler, saltanat ise geçici gücü temsil eder. Osmanlı tarih yazmalarına göre, I. Selim halife unvanını 1517’deki Mısır’ın fethinden sonra kazandı, son Abbasi’den sonra Kahire’de, III. Mütevekkil halifeliği kendisine feragat etti. Ancak, modern bilim adamları arasındaki fikir birliği halifeliğin devrinin 18. yüzyılda Osmanlı askeri alanda güç kazanılması fikri için uydurulmuş efsane olduğunu kabul eder. Aslında, Osmanlı hükümdarları halife unvanını Mısır’ın fethinden önce de kullanıyorlardı, I. Murad’tan sonrakiler. Şu anda kabul gören halifelik bir-iki yüzyıldır "yok oldu", Osmanlı İmparatorluğu ve II. Katerina arasında 1774’te imzalanan Küçük Kaynarca Antlaşması’yla canlandırılmıştır. Osmanlıların halifelik iddiasının ilk kez uluslararası düzeyde tanınmasına kadar antlaşma son derece sembolikti. Buna rağmen antlaşma ile Osmanlı Devleti’nin Kırım Hanlığı’nı kaybettiği resmileşti, bu Osmanlı halifelerinin Rusya’daki Müslümanların dini otoritesine devam etmesini kabul etti. 18. yüzyıldan itibaren, Osmanlı sultanları giderek statülerini halifeliği harekete geçirmeyi amaçlayan Panislamizm fikrini zarar veren Avrupa emperyalizminin Müslüman yüzü arasında vurgulanmıştır. I. Dünya Savaşı'nda patlak veren, sultan/halife cihad çağrısını 1914’te müttefik düşmana karşı yayımladı, Fransa, Britanya ve Rusya imaparatorluklarındaki boşuna teşvik edici konular isyana dönüştü. II. Abdülhamid halifelik unvanını en çok kullanan Osmanlı padişahı olmuştur, ve halife olarak devletin birçok Müslüman başkanları tarafından kabul edildi, hatta olabildiği kadar uzakta Sumatra’da. İddiasını 1876 Anayasası (4. Makale)'na koydu.

c^{1 2} : Tuğralar 36 Osmanlı padişahının 35'i tarafından kullanıldı, 14. yüzyılda I. Orhan tarafından başlatıldı, iki farklı belgede tuğrası bulundu. Tuğrası olmayan padişah I. Osman’dı. Abdülmecid, son Osmanlı halifesi de kendine ait bir tuğradan yoksundur, devlet başkanı olarak hizmet vermedi (bu konum Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu tarafından düzenlendi) sadece dini bir semboldü.

d^: Fetret Devri, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1402’den 1413'e kadar süren kaos dönemi oldu. Ankara Muharebesi (20 Temmuz 1402)’ndeki yenilgi ve sonrasındaki I. Bayezid’in Timur tarafından yakalanmasından sonra başlamıştır. Yıldırım Bayezid’in oğulları 10 yıl savaşmış ve 1413’te I. Mehmed’in tartışmasız zaferiyle son bulmuştur.

e^: Osmanlı Devleti dağılma dönemi, saltanatın kaldırılmasıyla başlayan ve 16 ay sonra da halifeliğin kaldırılmasıyla son bulan bir süreç oldu. Saltanat resmen 1 Kasım 1922’de kaldırıldı. Sultan VI. Mehmed 17 Kasım’da İngiliz savaş gemisi HMS Malaya ile Malta’ya kaçtı. Bu olay Osmanlı Hanedanı’nın sonu oldu. 18 Kasım’da, Türkiye Büyük Millet Meclisi VI. Mehmed’in kuzeni Abdülmecid’i halife olarak seçti. Osmanlı Devleti’nin resmi sonu Lozan Antlaşması aracılığıyla ilan edildi (24 Temmuz 1923). Yeni tanınan "Ankara hükümeti", eski İstanbul bazlı hükümet değil, hak sahibi ve ardılı oldu. Türkiye Cumhuriyeti TBMM tarafından 29 Ekim 1923’te Mustafa Kemal’in ilk Cumhurbaşkanı olmasıyla ilan edildi. Abdülmecid’in kukla olmasına rağmen herhangi bir siyasi güç eksikti, 3 Mart 1924te TBMM 1. Dönem tarafından halifeliğin kaldırılmasına kadar konumunu korudu. VI. Mehmed daha sonra Hicaz’da tekrar halife olmaya çalıştı ama başarısız oldu.

Kaynakça

• Aşiroğlu, Orhan Gâzi (1992). Son halife, Abdülmecid. Istanbul: Burak Yayınevi. ISBN 9789757645177. OCLC 32085609. 
• Duran, Tülay (1999). Padişah Portreleri (Portraits of the Ottoman Empire's Sultans). Sirkeci: Association of Historical Research and Istanbul Research Centre. ISBN 9789756926079. OCLC 248496159. 
• Findley, Carter V. (2005). The Turks in World History. New York: Oxford University Press US. ISBN 9780195177268. OCLC 54529318. Erişim tarihi: 2009-04-29. 
• Glazer, Steven A. (1996). "bölüm 1: Historical Setting". Metz, Helen Chapin (Ed.). A Country Study: Turkey (5th bas.). Washington, D.C.: Federal Research Division of the Library of Congress. ISBN 9780844408644. OCLC 33898522. Erişim tarihi: 2009-04-22. 
• Kafadar, Cemal (1996). Between Two Worlds: The Construction of the Ottoman State. Berkeley, CA: University of California Press. ISBN 9780520206007. OCLC 55849447. Erişim tarihi: 2009-04-18. 
• Karateke, Hakan T. (2005). "Who is the Next Ottoman Sultan? Attempts to Change the Rule of Succession during the Nineteenth Century". Weismann, Itzchak; Zachs, Fruma (Ed.). Ottoman Reform and Muslim Regeneration: Studies in Honour of Butrus Abu-Manneb. London: I. B. Tauris. ISBN 9781850437574. OCLC 60416792. Erişim tarihi: 2009-05-02. 
• d'Osman Han, Nadine Sultana (2001). The Legacy of Sultan Abdulhamid II: Memoirs and Biography of Sultan Selim bin Hamid Han. Santa Fe, NM: Sultana Pub. OCLC 70659193. Erişim tarihi: 2009-05-02. 
• Peirce, Leslie P. (1993). The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. New York: Oxford University Press US. ISBN 9780195086775. OCLC 243767445. Erişim tarihi: 2009-04-19. 
• Quataert, Donald (2005). The Ottoman Empire, 1700–1922 (2nd bas.). Cambridge University Press. ISBN 9780521839105. OCLC 59280221. Erişim tarihi: 2009-04-18. 
• Stavrides, Theoharis (2001). The Sultan of Vezirs: The Life and Times of the Ottoman Grand Vezir Mahmud Pasha Angelović (1453–1474). Leiden: Brill yayımcıs. ISBN 9789004121065. OCLC 46640850. Erişim tarihi: 2009-04-18. 
• Sugar, Peter F. (1993). Southeastern Europe under Ottoman Rule, 1354–1804 (3rd bas.). Seattle: University of Washington Press. ISBN 9780295960333. OCLC 34219399. Erişim tarihi: 2009-04-18. 
• Toprak, Binnaz (1981). Islam and Political Development in Turkey. Leiden: Brill yayımcıs. ISBN 9789004064713. OCLC 8258992. Erişim tarihi: 2009-04-19. 

• Uğur, Ali (2007). Blue Imperialism. Istanbul: Çatı Publishing. ISBN 9758845873. OCLC 221203375. Erişim tarihi: 2009-04-19. 

• Toynbee, Arnold J. (1974). "The Ottoman Empire's Place in World History". Karpat, Kemal H. (Ed.). The Ottoman State and Its Place in World History. 11. Leiden: Brill yayımcıs. ISBN 9789004039452. OCLC 1318483. Erişim tarihi: 2009-05-02. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Sultans of the Ottoman Empire ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

• "Website of the 700th Anniversary of the Ottoman Empire". Erişim tarihi: 2009-02-06. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
• "Official website of the immediate living descendants of the Ottoman Dynasty". Erişim tarihi: 2009-02-06. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)