IV. Konstantinos

IV. Konstantin Κωνσταντίνος Δ', Kōnstantinos IV
IV. Konstantin ve maiyetindekiler, Sant'Apollinare in Classe
Bizans İmparatoru
Hüküm süresi	668 – Eylül 685
Önce gelen	II. Konstans
Sonra gelen	II. Justinianos
Doğum	652
Eş(ler)i	Anastasia
Çocuk(lar)ı	II. Justinianos Heraklius Tiberius
Hanedan	Heraklius Hanedanı
Babası	II. Konstans
Annesi	Fausta

IV. Konstantin (Yunanca adi: Κωνσταντίνος Δ', Kōnstantinos IV, (d. 652 – ö. 685); 668 – Eylül 685 döneminde Bizans İmparatorluğu imparatoru oldu.

Annesi, bir Bizans soylu aileden olan, Valentinus'un kızı "Fausta" idi. Çok genç bebekken 654de babası II. Konstans tarafından ortak imparator olarak tac giydirildi. Babası 660da Sicilya'ya gecip imparatorluğun idaresini Siraküza'dan yapmaya başlayınca Konstantin, kardesleri Heraklius ve Tiberius ile Konstantinopolis'te kalmıştı. Babasi 685de Sicilya'da bir askeri isyanda suikaste kurban gidince IV. Konstantin tek başına imparator kaldı.

Saltanat yılları

Sicilya'daki isyan

Tek başına imparator olduktan sonra IV. Konstantin Sicilya'da çıkan askeri isyan ve isyancıların gaspcı imparator olarak seçtikleri Mezezius ile uğraşmak zorunda kaldı. Hemen Sicilya'ya gonderecek bir Bizans askeri gucü hazırlattı ve bu gücü Sicilya üzerine gönderdi. Roma'da bulunan Papa Vitalian'in destegi ile tahta geçişinden 7 ay sonra bu isyanı bastırmayı başardı ve gaspcı imparator Mezezius öldürüldü. Sicilya'da babasinin imparatorluk idaresine katkida bulunan burokratlar Konstantinopolis'e getirildiler.

Arab hücumlari ve Konstantinopolis kuşatmaları

668de ilk Emevi Halifesi olan I. Muaviye oğlu Yezid komutası altında bir Arap ordusunu Bizans İmparatorluğu'na karşı göndermişti. Yezid ve ordusu bütün Anadolu'yu geçerek ta Boğaz'in karşı tarafında olan Kadikoy (eski Chaledon)'a kadar ilerledi. Özellikle Anadolu'da önemli bir Bizans şehri olan (şimdi Bolvodin yanında bir harabe olan) Amorium şehrini ellerine geçirdiler. Ama çok geçmeden Bizans kuvvetleri bu şehri tekrar Bizans ülkesine katmayı başardılar.

Karadan yapılan yıllık hücumlar devam etmekte iken Emevilerin yeni donanma gücü harekete geçip Ege Denizi'nde Bizans adalarını ve sahil sehirleri yağmalayıp ellerine geçirmeye başladı; İstankoy (Kos), Sakız (Chios) ve İzmir (Smyrna) bu zaman Arapların ellerine geçmiştir. 672de Arap donanması anakkale'den girip Kapıdağ yarımadasında (şimdiki Bandırma ve Erdek yakınlarında) ünlü Cyzikus şehrini eline geçirdi ve burada Arap orduları ve donanması için bir kışlak üssü hazırlandı. 674de bu üsden hareket eden büyük mancınık ve benzer harp aletleri ile teçhiz edilmiş gemiler ile Araplar Marmara kıyıları ve Haliç'den Konstantinopolis surlarına hücum başladılar. O zamana kadar Konstantinopolis kuşatmaları karadan gelmekte idi ve bu sefer ise denizden kuşatma başlamıştı. Bizans'in deniz surları da tahkimli idi. Ayrıca Bizans savunucuları kısa bir zaman önce Suriye'nin Heliopolis (Baalbek) asıllı bir mimar ve kimyager olan Callinicus'un icad ettiği "Rum Ateşi" adlı gizli silahı çok başarılı şekilde kullandilar. Bu nedenle bütün yaz süren denizden kuşatma şehrin fethi ile sonuçlanmadı. Arap orduları kışlak için Cyzicus'a çekildiler ve kişi donanmayı tamir ve yenileme ve ordularını Suriye'den yeni askerlerle takviye ile geçirdiler. 674-678 arasında 5 yıl bu çeşit denizden kuşatma; başarısızlık ve kışın Cyzicus'a üsse çekilme yıllarca tekrar tekrar devam etti. 678deki yazın başarısız kuşatmadan sonra Arap donanması Bizans donanması ile Syllaeum muharebesini kaybetti. Arap donanması bundan sonra da Akdeniz Antalya kıyılarında hiç beklenmedik bir fırtana yüzünden büyük zarar gördü.

IV. Konstantin ve kardeşleri. 681den once

Ekümenik Konsil

Arap tehlikesinin geçici olarak atlatılmasından sonra IV. Konstantin dikkatini Kilise sorunlarına çekti ve Ortodoks fikirler ile monotelitizm arasında bölünmüş kalan Kilise doktrinlerinin birleştirilmesini sağlamak bir başkentte bir ekümenik konsey topladı. Bu Altıncı Ekümenik Konsey veya Üçüncü İstanbul Konsili olarak bilinir. Konsey 451 yılındaki Kalkedon Konsili doktrinlerini açıklayıp tekrar kabul etti. Böylece monotelitizm prensipleri üzerindeki anlaşmazlıkları ortadan kaldırdı. Bu Bizans için çok önemliydi çünkü Arap fetihlerinden sonra "monotelitizm" doktrinlerine inanların çoğu Emevi Halifeleri idaresi altında kalmıştı.

Balkanlar

680'de Asparuh idaresi altında Bulgarlar Tuna Nehri'ni geçerek güneye inip orada bulunan ve sadece formalite olarak Bizans'a bağlı oldukları kabul edilen İslav kabilelere ve yerel halka baski yapmaya başladı. IV. Konstantin Bizans'ın Tuna donaması ve kara ordusu birlikleri ile onlar üzerine yürüdü ve Dobruca'da kurmuş oldukları merkezî müstahkem kamplarını kuşatıma aldı. İmparatorun sağlığı iyi olmadığı için ordudan ayrıldı. Geride kalan Bizans ordusu ufak bir Bulgar hariç hareketinden paniğe kapılıp Bulgarlara yenildi. 681de IV. Konstantin bir barış imzalamak zorunda kaldı ve buna göre Bizans Moesia bölgesinde bir Bulgar devletini tanıyacak ve Bulgarların Bizans Trakyası'na hücumlardan kaçınmalarını sağlamak üzere Bulgarlara yıllık tazminat verecekti.

IV. Konstantin sikkesi

Hanedan sorunlari

IV. Konstantin idareyi eline aldıktan biraz sonra 669da Anadolu'daki Bizans ordusunun birkaç büyük birliği başkent üzerine yürüyerek küçük kardeşleri Heraklius ve Tiberius de şeref ortak imparatoru olarak taç giydirilmesini istedi. Buna gösterilen neden gayet acayipti: "Kainat İsa'nın üçlü vasıflarına göre idare edilmekteydi, onun için Bizans İmparatorluğu'nun başında da üç imparator olmalıydı". IV. Konstantin çok kararlı hareket ederek bu birliklerin liderlerini bir toplantıya çağırdı ve gelenler yakalanarak idam edildiler. Kardeşlerinden hangisinin bu fitneyi çıkardığını da araştırmadan IV. Konstantin her ikisinin de burunlarını kestirerek imparatorluk tahtına geçme heveslerini ortadan kaldırdı.

681'de kendi oğlu II. Justinianos'u ortak imparator ilan etti. İmparator IV. Konstantin Eylül 685'te Konstantinopolis'de dizanteri hastalığından öldü ve yerine oğlu imparator oldu.

Ailesi

Karisi "Anastasia£ olup ismi bilinen iki cocuklari olmustur:

• II. Justinianos, sonraki imparator
• Heraklius

Dış kaynaklar

• Ostrogorsky, Georg (çev. Fikret Işıltan), (1999 5.baskı) Bizans Devleti Tarihi, Ankara:Türkiye Tarih Kurumu ISBN 975-16-0348-X (Orijinal 1.baskı:1940)
• Gregory, Timothy E. (çev. Esra Ermert), (2008), Bizans Tarihi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları ISBN 978-975-08-1507-2
• Norwich, John Julius (1988). Byzantium: Early Centuries (İngilizce). Londra: Penguin. s. 222-327. ISBN 0-14-011447-5. 
• The Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, 1991.(İngilizce)

Resmî unvanlar
Önce gelen: II. Konstans	Bizans İmparatoru 654–685 Birinci asıl İmparator 658-685 II. Konstans için ortak imparator:654-668 II. Justinianos ortak imparator: 681–685	Sonra gelen: II. Justinianos

Wikimedia Commons'ta IV. Konstantinos ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.