Kâzım Orbay: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
Gökbay (mesaj | katkılar)
297 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır: 1. satır:
{{diğer anlamı|Orbay (soyadı)}}
{{diğer anlamı|Orbay (soyadı)}}
{{Makam sahibi bilgi kutusu
{{Makam sahibi bilgi kutusu
|isim = Mehmet Kâzım Orbay
|isim = Mehmet Kâzım Orbay
|resim = Mehmet Kazim Orbay.jpg
|resim = Mehmet Kazim Orbay.jpg
⚫
|makam = [[TBMM 1961 Temsilciler Meclisi|Temsilciler Meclisi Başkanı]]
|resim_büyüklüğü = 150
|sıra =
|dönembaşı = 9 Ocak 1961
|dönemsonu = 26 Ekim 1961
⚫
|makam = [[TBMM 1961 Temsilciler Meclisi|Temsilciler Meclisi Başkanı]]
|dönembaşı = 9 Ocak 1961
|öncegelen =
|dönemsonu = 26 Ekim 1961
|sonragelen =
⚫
|makam1 = [[Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi|3. TSK Genelkurmay Başkanı]]
⚫
|öncegelen =
|sonragelen =
|dönembaşı1 = 12 Ocak 1944
⚫
|dönemsonu1 = 30 Temmuz 1946
⚫
|sıra1 = [[Türk Silahlı Kuvvetleri genelkurmay başkanları listesi|3.]]
|makam1 = Türkiye Genelkurmay Başkanı
|öncegelen1 = [[Fevzi Çakmak]]
|dönembaşı1 = 12 Ocak 1944
|sonragelen1 = [[Salih Omurtak]]
⚫
|dönemsonu1 = 30 Temmuz 1946
|öncegelen1 = [[Fevzi Çakmak]]
|sonragelen1 = [[Salih Omurtak]]
<!-- Kişisel Bilgiler -->
<!-- Kişisel Bilgiler -->
|doğum_tarihi = {{doğum tarihi|1886|03|11}}
|doğum_tarihi = {{doğum tarihi|1886|3|11}}
|ölüm_tarihi = {{ölüm tarihi ve yaşı|1964|06|03|1886|03|11}}
|ölüm_tarihi = {{ölüm tarihi ve yaşı|1964|6|3|1886|3|11}}
|doğum_yeri = İzmir
|doğum_yeri = İzmir
|ölüm_yeri = İstanbul
|ölüm_yeri = İstanbul
|başlık = Kâzım Orbay
|doğum_adı = Mehmet Kâzım
⚫
|partisi =
⚫
|takma_adı=
⚫
|eşi = Mediha Orbay (1895-1983)
<!-- Askeri Mesleği -->
|çocukları = Haşmet Orbay
⚫
|bağlılığı={{bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu|name=Osmanlı}} (1904-1920)<br /> {{bayrakülke|Türkiye}} (1920-1950)
|ilişkiler =
|hizmet_yılları=1904-1950
|öğrenim = [[Harp Okulu]] <br> [[Harp Akademisi]]
⚫
|rütbesi=[[Orgeneral]]
|meslek = Asker
⚫
|komuta_ettikleri=[[3. Kafkas Tümeni (Osmanlı)|3. Kafkas Tümeni]], Genelkurmay İkinci Başkanlığı, [[4. Kolordu (Türkiye)|4. Kolordu]], Jandarma Genel Komutanlığı, [[3. Ordu (Türkiye)|3. Ordu]], [[Yüksek Askeri Şura]] üyesi, Genelkurmay Başkan Yardımcılığı, [[Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanları listesi|Genelkurmay Başkanlığı]]
|dini = [[Sünni İslam]]
|birimleri=
|imza =
⚫
|savaşları=[[Balkan Savaşları]]<br/> [[I. Dünya Savaşı]]<br /> [[Kurtuluş Savaşı]]
⚫
|takma_adı =
|madalya=[[İstiklal Madalyası]]
⚫
|bağlılığı = {{bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu|name=Osmanlı}} (1904-1920)<br /> {{bayrakülke|Türkiye}} (1920-1950)
|sonraki_işi= Temsilciler Meclisi Üyesi
|alanı =
⚫
|eşi= Mediha Orbay (1895-1983)
|hizmetyılları = 1904-1950
⚫
|rütbesi = [[Orgeneral]]
|birimi =
⚫
|kumandaettiği = [[3. Kafkas Tümeni (Osmanlı)|3. Kafkas Tümeni]], Genelkurmay II. Başkanlığı, [[4. Kolordu (Türkiye)|4. Kolordu]], Jandarma Genel Komutanlığı, [[3. Ordu (Türkiye)|3. Ordu]], [[Yüksek Askeri Şura]] üyesi, Genelkurmay II. Başkanlığı, [[Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanları listesi|Genelkurmay Başkanlığı]], [[Yüksek Askeri Şura]] üyesi
⚫
|savaşları = [[Balkan Savaşları]]<br/> [[I. Dünya Savaşı]]<br /> [[Kurtuluş Savaşı]]
|ödüller = [[İstiklâl Madalyası]]
}}
}}
'''Mehmet Kâzım Orbay''', (d. [[11 Mart]] [[1886]]<ref>http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/SM0Jc4nFGxzxXXWl8U5_x2B_yA_x3D__x3D_</ref>, [[İzmir]] - ö. [[3 Haziran]] [[1964]]), [[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'nin 3. [[Genelkurmay Başkanı]]'dır.<ref>[http://www.tsk.tr/1_TSK_HAKKINDA/1_2_Genelkurmay_Baskanlari/konular/kazim_orbay.htm www.tsk.tr]</ref>
'''Mehmet Kâzım Orbay''', ([[11 Mart]] [[1886]]<ref>http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/SM0Jc4nFGxzxXXWl8U5_x2B_yA_x3D__x3D_</ref>, [[İzmir]] - [[3 Haziran]] [[1964]]) Türk asker ve siyasetçi. [[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'nin 3. [[Genelkurmay Başkanı]]'dır.<ref>[http://www.tsk.tr/1_TSK_HAKKINDA/1_2_Genelkurmay_Baskanlari/konular/kazim_orbay.htm 3. TSK Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kazım ORBAY]</ref>


== Askeri hayatı ==
[[1904]] yılında Topçu [[Teğmen]] rütbesi ile Harp Okulu'nu bitirdikten sonra, aynı yıl girdiği Harp Akademisi'ni [[1907]] yılında bitirerek Kurmay oldu. [[1922]] yılına kadar çeşitli birlik ve karargâh görevlerinde bulundu.
[[1904]] yılında Topçu [[Teğmen]] rütbesi ile Harp Okulu'nu bitirdikten sonra, aynı yıl girdiği Harp Akademisi'ni [[1907]] yılında bitirerek Kurmay oldu. [[1922]] yılına kadar çeşitli birlik ve karargâh görevlerinde bulundu.


⚫
[[Hareket Ordusu]] ile [[31 Mart İsyanı]]'nın bastırılmasına, [[Karadağ]] Hudut Olaylarına [[Balkan Savaşı]], [[I. Dünya Savaşı]], [[Kurtuluş Savaşı]] ve [[Dersim Harekâtı]]'na katıldı.
⚫
[[1922]] yılında [[Tümgeneral]] (Mirliva), [[1926]] yılında [[Korgeneral]] ve [[1935]] yılında [[Orgeneral]]liğe yükseldi. Tümgeneral rütbesi ile 3. Kafkas Tümeni Komutanlığı ve Genelkurmay 2. Başkanlığı, Korgeneral Rütbesi ile aynı göreve devam ederek bilahare [[Afganistan]] Askeri Heyet Reisliği ve 4. Kolordu Komutanlığı görevlerinde bulundu. [[30 Temmuz]] [[1930]] tarihinde Jandarma Genel Komutanlığı'na, [[24 Ağustos]] [[1935]] tarihinde, 3. Ordu Müfettişliğine atandı. 30 Ağustos 1935'te Orgeneral oldu ve 15 Şubat 1943'te Yüksek Askerî Şura Üyeliği ve Genelkurmay 2. Başkanlığı görevlerinde bulundu. [[12 Ocak]] [[1944]] tarihinden [[23 Temmuz]] [[1946]] tarihine kadar Genelkurmay Başkanlığı yaptı. 1946'da istifa etti ancak askeri görevlere devam etti. Yüksek Askeri Şura Üyeliği görevinden, [[6 Temmuz]] [[1950]] tarihinde emekli oldu.


⚫
31 Ağustos 1922 tarihinde [[Mirliva]] rütbesine terfi etti. Mirliva rütbesi ile 3. Kafkas Tümeni Komutanlığı ve Genelkurmay 2. Başkanlığı görevlerini yürüttü. 30 Ağustos 1926 [[Ferik]] rütbesine terfi etti. Aynı göreve devam ederek bilahare [[Afganistan]] Askeri Heyet Reisliği ve 4. Kolordu Komutanlığı görevlerinde bulundu. [[30 Temmuz]] [[1930]] tarihinde Jandarma Genel Komutanlığı'na, [[24 Ağustos]] [[1935]] tarihinde 3. Ordu Müfettişliğine atandı. 30 Ağustos 1935 tarihinde [[Orgeneral]] rütbesine terfi etti. 15 Şubat 1943 tarihinde Yüksek Askerî Şura Üyesi olarak atandı. 1 Aralık 1943 tarihinde Genelkurmay 2. Başkanlığı görevine atandı. [[12 Ocak]] [[1944]] tarihinde TSK Genelkurmay Başkanı olarak atandı.
⚫
Genelkurmay Başkanlığı döneminde tarihe [[Ankara Cinayeti]] olarak geçen olay sonrası bu görevi bırakmak zorunda kaldı. Hala gizemini koruyan bu cinayette Kazım Orbay'ın oğlu [[Haşmet Orbay]] Doktor Neşet Naci Arzan'ın öldürülmesinde azmettiren olarak yargılandı. Doktor Arzan aynı zamanda [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] elçiliginde çalışmakta idi.


⚫
[[Ankara Cinayeti]] olayı sonrası [[23 Temmuz]] [[1946]] tarihinde görevinden istifa etti. Hala gizemini koruyan bu cinayette Kazım Orbay'ın oğlu [[Haşmet Orbay]], Doktor Neşet Naci Arzan'ın öldürülmesinde azmettiren olarak yargılandı. Doktor Arzan aynı zamanda [[Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği|Sovyetler Birliği]] elçiliğinde çalışmakta idi.
⚫
[[Hareket Ordusu]] ile [[31 Mart İsyanı]]'nın bastırılmasına, [[Karadağ]] Hudut Olaylarına [[Balkan Savaşı]], [[I. Dünya Savaşı]], [[Kurtuluş Savaşı]] ve [[Dersim Harekâtı]]'na katıldı. 6 Temmuz 1950 tarihinde emekli oldu.


29 Temmuz 1946 tarihinde Yüksek Askerî Şura üyesi olarak atandı. [[6 Temmuz]] [[1950]] tarihinde Yüksek Askeri Şura üyeliği görevinden emekli oldu.
⚫
Kazım Orbay, görevde bulunduğu sürece gösterdiği başarılardan dolayı IV. Osmani, Gümüş, Altın, Liyakat, IV. Mecidi, I. Demir Salip, Kılıçlı Krom Şövalye, Alman Kırmızı Kartal ve İstiklal madalyası gibi nişanlar aldı.


⚫
Görevde bulunduğu sürece gösterdiği başarılardan dolayı 4. rütbeden Osmani, Gümüş, Altın, Liyakat, 4. rütbeden Mecidi, 1. Rütbeden Demir Salip, Kılıçlı Krom Şövalye, Alman Kırmızı Kartal ve Kırmızı şeritli İstiklal Madalyası gibi nişanlar aldı.
⚫
[[9 Ocak]] [[1961]] ile [[26 Ekim]] [[1961]] tarihleri arasında Kurucu Meclis Devlet Başkanı Temsilcisi olarak katılmış ve bu meclisin başkanlığını yapmıştır. Temsilciler Meclisi başkanlığından sonra 1961'de Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından kontenjan senatörü olarak seçilmiştir.Orbay 1963 Aralık ayında mide ameliyatı geçirmiş ancak bu rahatsızlığını atlatamayarak 1964'te vefat etmiştir.Kazım Orbay aynı zamanda [[Enver Paşa]]'nın eniştesiydi.

== Siyasi hayatı ==
⚫
[[9 Ocak]] [[1961]] ile [[26 Ekim]] [[1961]] tarihleri arasında Kurucu Meclis Devlet Başkanı Temsilcisi olarak katıldı ve bu meclisin başkanlığını yaptı. Temsilciler Meclisi Başkanlığı görevinden sonra 1961'de Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından kontenjan senatörü olarak seçildi. 1963 Aralık ayında mide ameliyatı geçirmiş ancak bu rahatsızlığını atlatamayarak 3 Haziran 1964 tarihinde vefat etti. Aynı zamanda [[Enver Paşa]]'nın eniştesiydi.

Fransızca, Almanca, İngilizce ve İtalyanca biliyordu.


== Ayrıca bakınız ==
== Ayrıca bakınız ==

Sayfanın 15.42, 28 Ağustos 2015 tarihindeki hâli

Başlığın diğer anlamları için Orbay (soyadı) sayfasına bakınız.
Mehmet Kâzım Orbay
Temsilciler Meclisi Başkanı
Görev süresi
9 Ocak 1961 - 26 Ekim 1961
3. TSK Genelkurmay Başkanı
Görev süresi
12 Ocak 1944 - 30 Temmuz 1946
Yerine geldiği Fevzi Çakmak
Yerine gelen Salih Omurtak
Kişisel bilgiler
Doğum Mehmet Kâzım
11 Mart 1886(1886-03-11)
İzmir
Ölüm 3 Haziran 1964 (78 yaşında)
İstanbul
Evlilik(ler) Mediha Orbay (1895-1983)
Çocuk(lar) Haşmet Orbay
Bitirdiği okul Harp Okulu
Harp Akademisi
Mesleği Asker
Dini Sünni İslam
Ödülleri İstiklâl Madalyası
Askerî hizmeti
Bağlılığı  Osmanlı (1904-1920)
 Türkiye (1920-1950)
Hizmet yılları 1904-1950
Rütbesi Orgeneral
Komutası 3. Kafkas Tümeni, Genelkurmay II. Başkanlığı, 4. Kolordu, Jandarma Genel Komutanlığı, 3. Ordu, Yüksek Askeri Şura üyesi, Genelkurmay II. Başkanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, Yüksek Askeri Şura üyesi
Çatışma/savaşları Balkan Savaşları
I. Dünya Savaşı
Kurtuluş Savaşı

Mehmet Kâzım Orbay, (11 Mart 1886[1], İzmir - 3 Haziran 1964) Türk asker ve siyasetçi. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 3. Genelkurmay Başkanı'dır.[2]

Askeri hayatı

1904 yılında Topçu Teğmen rütbesi ile Harp Okulu'nu bitirdikten sonra, aynı yıl girdiği Harp Akademisi'ni 1907 yılında bitirerek Kurmay oldu. 1922 yılına kadar çeşitli birlik ve karargâh görevlerinde bulundu.

Hareket Ordusu ile 31 Mart İsyanı'nın bastırılmasına, Karadağ Hudut Olaylarına Balkan Savaşı, I. Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve Dersim Harekâtı'na katıldı.

31 Ağustos 1922 tarihinde Mirliva rütbesine terfi etti. Mirliva rütbesi ile 3. Kafkas Tümeni Komutanlığı ve Genelkurmay 2. Başkanlığı görevlerini yürüttü. 30 Ağustos 1926 Ferik rütbesine terfi etti. Aynı göreve devam ederek bilahare Afganistan Askeri Heyet Reisliği ve 4. Kolordu Komutanlığı görevlerinde bulundu. 30 Temmuz 1930 tarihinde Jandarma Genel Komutanlığı'na, 24 Ağustos 1935 tarihinde 3. Ordu Müfettişliğine atandı. 30 Ağustos 1935 tarihinde Orgeneral rütbesine terfi etti. 15 Şubat 1943 tarihinde Yüksek Askerî Şura Üyesi olarak atandı. 1 Aralık 1943 tarihinde Genelkurmay 2. Başkanlığı görevine atandı. 12 Ocak 1944 tarihinde TSK Genelkurmay Başkanı olarak atandı.

Ankara Cinayeti olayı sonrası 23 Temmuz 1946 tarihinde görevinden istifa etti. Hala gizemini koruyan bu cinayette Kazım Orbay'ın oğlu Haşmet Orbay, Doktor Neşet Naci Arzan'ın öldürülmesinde azmettiren olarak yargılandı. Doktor Arzan aynı zamanda Sovyetler Birliği elçiliğinde çalışmakta idi.

29 Temmuz 1946 tarihinde Yüksek Askerî Şura üyesi olarak atandı. 6 Temmuz 1950 tarihinde Yüksek Askeri Şura üyeliği görevinden emekli oldu.

Görevde bulunduğu sürece gösterdiği başarılardan dolayı 4. rütbeden Osmani, Gümüş, Altın, Liyakat, 4. rütbeden Mecidi, 1. Rütbeden Demir Salip, Kılıçlı Krom Şövalye, Alman Kırmızı Kartal ve Kırmızı şeritli İstiklal Madalyası gibi nişanlar aldı.

Siyasi hayatı

9 Ocak 1961 ile 26 Ekim 1961 tarihleri arasında Kurucu Meclis Devlet Başkanı Temsilcisi olarak katıldı ve bu meclisin başkanlığını yaptı. Temsilciler Meclisi Başkanlığı görevinden sonra 1961'de Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından kontenjan senatörü olarak seçildi. 1963 Aralık ayında mide ameliyatı geçirmiş ancak bu rahatsızlığını atlatamayarak 3 Haziran 1964 tarihinde vefat etti. Aynı zamanda Enver Paşa'nın eniştesiydi.

Fransızca, Almanca, İngilizce ve İtalyanca biliyordu.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ http://gazetearsivi.milliyet.com.tr/GununYayinlari/SM0Jc4nFGxzxXXWl8U5_x2B_yA_x3D__x3D_
  2. ^ 3. TSK Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kazım ORBAY
Siyasi görevi
Önce gelen:
Refik Koraltan 		Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
9 Ocak 1961 - 26 Ekim 1961 		Sonra gelen:
Fuat Sirmen
Askerî görevi
Önce gelen:
Fevzi Çakmak 		TSK Genelkurmay Başkanı
12 Ocak 1944 - 30 Temmuz 1946 		Sonra gelen:
Salih Omurtak
Önce gelen:
Asım Gündüz 		TSK Genelkurmay II. Başkanı
1 Aralık 1943 - 12 Ocak 1944 		Sonra gelen:
Salih Omurtak
Önce gelen:
Ali Sait Akbaytogan 		3. Ordu Komutanı
24 Ağustos 1935 - 1 Aralık 1943 		Sonra gelen:
Mustafa Muğlalı
Önce gelen:
Ahmet Zeki Soydemir 		Türk Jandarma Genel Komutanı
30 Temmuz 1930 - 24 Ağustos 1935 		Sonra gelen:
Naci Tınaz
Önce gelen:
Asım Gündüz 		TSK Genelkurmay II. Başkanı
11 Mayıs 1924 - 18 Aralık 1928 		Sonra gelen:
Asım Gündüz
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kâzım_Orbay&oldid=16011166" sayfasından alınmıştır