Kâzım Orbay

Başlığın diğer anlamları için Orbay (soyadı) sayfasına bakınız.

Mehmet Kâzım Orbay
Temsilciler Meclisi Başkanı
Kâzım Orbay
Görev süresi 9 Ocak 1961 - 26 Ekim 1961
3. Türkiye Genelkurmay Başkanı
Görev süresi 12 Ocak 1944 - 30 Temmuz 1946
Yerine geldiği	Fevzi Çakmak
Yerine gelen	Salih Omurtak
Kişisel bilgiler
Doğum	11 Mart 1886(1886-03-11) İzmir
Ölüm	03 Haziran 1964 (78 yaşında) İstanbul
Evlilik(ler)	Mediha Orbay (1895-1983)
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Osmanlı (1904-1920) Türkiye (1920-1950)
Rütbesi	Orgeneral
Çatışma/savaşları	Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Kurtuluş Savaşı

Mehmet Kâzım Orbay, (d. 11 Mart 1886, İzmir - ö. 3 Haziran 1964), Türk Silahlı Kuvvetleri'nin 3. Genelkurmay Başkanı'dır.

1904 yılında Topçu Teğmen rütbesi ile Harp Okulu'nu bitirdikten sonra, aynı yıl girdiği Harp Akademisi'ni 1907 yılında bitirerek Kurmay oldu. 1922 yılına kadar çeşitli birlik ve karargâh görevlerinde bulundu.

1922 yılında Tümgeneral (Mirliva), 1926 yılında Korgeneral ve 1935 yılında Orgeneralliğe yükseldi. Tümgeneral rütbesi ile 3. Kafkas Tümeni Komutanlığı ve Genelkurmay 2. Başkanlığı, Korgeneral Rütbesi ile aynı göreve devam ederek bilahare Afganistan Askeri Heyet Reisliği ve 4. Kolordu Komutanlığı görevlerinde bulundu. 30 Temmuz 1930 tarihinde Jandarma Genel Komutanlığı'na, 24 Ağustos 1935 tarihinde, 3. Ordu Müfettişliğine atandı. 30 Ağustos 1935'te Orgeneral oldu ve 15 Şubat 1943'te Yüksek Askerî Şura Üyeliği ve Genelkurmay 2. Başkanlığı görevlerinde bulundu. 12 Ocak 1944 tarihinden 23 Temmuz 1946 tarihine kadar Genelkurmay Başkanlığı yaptı. 1946'da istifa etti ancak askeri görevlere devam etti. Yüksek Askeri Şura Üyeliği görevinden, 6 Temmuz 1950 tarihinde emekli oldu.

Genelkurmay Başkanlığı döneminde tarihe Ankara Cinayeti olarak geçen olay sonrası bu görevi bırakmak zorunda kaldı. Hala gizemini koruyan bu cinayette Kazım Orbay'ın oğlu Haşmet Orbay Doktor Neşet Naci Arzan'ın öldürülmesinde azmettiren olarak yargılandı. Doktor Arzan aynı zamanda Sovyetler Birliği elçiliginde çalışmakta idi.

Hareket Ordusu ile 31 Mart İsyanı'nın bastırılmasına, Karadağ Hudut Olaylarına Balkan Savaşı, I. Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve Dersim Harekâtı'na katıldı. 6 Temmuz 1950 tarihinde emekli oldu.

Kazım Orbay, görevde bulunduğu sürece gösterdiği başarılardan dolayı IV. Osmani, Gümüş, Altın, Liyakat, IV. Mecidi, I. Demir Salip, Kılıçlı Krom Şövalye, Alman Kırmızı Kartal ve İstiklal madalyası gibi nişanlar aldı.

9 Ocak 1961 ile 26 Ekim 1961 tarihleri arasında Kurucu Meclis Devlet Başkanı Temsilcisi olarak katılmış ve bu meclisin başkanlığını yapmıştır. Temsilciler Meclisi başkanlığından sonra 1961'de Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel tarafından kontenjan senatörü olarak seçilmiştir.Orbay 1963 Aralık ayında mide ameliyatı geçirmiş ancak bu rahatsızlığını atlatamayarak 1964'te vefat etmiştir.Kazım Orbay aynı zamanda Enver Paşa'nın eniştesiydi.

Ayrıca bakınız

• Kurtuluş Savaşı'na katılan üst kademelerdeki komutanlar
• Ankara cinayeti

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen: Refik Koraltan	Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı 9 Ocak 1961 - 26 Ekim 1961	Sonra gelen: Fuat Sirmen
Askerî görevi
Önce gelen: Fevzi Çakmak	TSK Genelkurmay Başkanı 12 Ocak 1944 - 30 Temmuz 1946	Sonra gelen: Salih Omurtak
Önce gelen: Asım Gündüz	TSK Genelkurmay II. Başkanı 1 Aralık 1943 - 12 Ocak 1944	Sonra gelen: Salih Omurtak
Önce gelen: Ali Sait Akbaytogan	3. Ordu Komutanı 24 Ağustos 1935 - 1 Aralık 1943	Sonra gelen: Mustafa Muğlalı
Önce gelen: Ahmet Zeki Soydemir	Türk Jandarma Genel Komutanı 30 Temmuz 1930 - 24 Ağustos 1935	Sonra gelen: Naci Tınaz
Önce gelen: Asım Gündüz	TSK Genelkurmay II. Başkanı 11 Mayıs 1924 - 18 Aralık 1928	Sonra gelen: Asım Gündüz