Siyavuş Paşa: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
k →Dış bağlantılar: düzen |
Değişiklik özeti yok |
||
| 30. satır: | 30. satır: | ||
1640'da kaptan-ı derya olan [[Deli Hüseyin Paşa]] [[Özi]] valiliğine tayin edilince, onun yerine Siyavuş Paşa'ya kaptan-ı derya görevi verilmiştir. Fakat bu görevde iken [[Kırım]]'da [[Kazaklar]] tarafından ele geçirlmış olan [[Azak]] kalesine gönderilen donanma bu kaleyi geri almayı başaramamıştır. Donanma İstanbul'a döner dönmez bu başarısızlık nedeniyle 1642'de Sivayuş Paşa kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir.<ref name="uzunçarsılı"/> |
1640'da kaptan-ı derya olan [[Deli Hüseyin Paşa]] [[Özi]] valiliğine tayin edilince, onun yerine Siyavuş Paşa'ya kaptan-ı derya görevi verilmiştir. Fakat bu görevde iken [[Kırım]]'da [[Kazaklar]] tarafından ele geçirlmış olan [[Azak]] kalesine gönderilen donanma bu kaleyi geri almayı başaramamıştır. Donanma İstanbul'a döner dönmez bu başarısızlık nedeniyle 1642'de Sivayuş Paşa kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir.<ref name="uzunçarsılı"/> |
||
Bundan sonra 1643'de [[Erzurum]] Valisi |
Bundan sonra 1643'de [[Erzurum]] Valisi, 1646'da [[Anadolu Eyaleti|Anadolu]] Valisi<ref>Uzunçarşılı, İ.H. ''Kütahya Şehri'', 1932, s, 162</ref> ve 1647'de [[Diyarbakır]] Vallılığine atanmıştır. Oradan da [[Silistre]]'de bulunan Özi Valiliğine geçmiştir. |
||
Ayarı bozuk piyasada geçmez para çıkartılması yüzünden İstanbul'da bir esnaf ve asker isyanı çıkmasına neden olduğundan dolayı Sadrazam [[Melek Ahmet Paşa]] sedaretten azledildiği zaman [[21 Ağustos]] [[1651]]'de Sivayuş Paşa birinci kez sadrazamlığa getirildi. Bu görevde yaptığı ilk iş isyana destek veren ocak ağalarını disiplin altına almak ve böylece onların siyasi güçlerini kırmak oldu. Fakat bu güç merkezinin elemine edilmesi diğer bir güç merkezi olan saraylıların, özellikle hadım Darüssade Ağası'nın, siyasi gücünü daha da kuvvetlendirdi. Sivayuş Paşa sedarette bir aydan biraz daha fazla kalmış iken Darüssade Ağası ve kızlar ağası Büyük Valide Sultan [[Kösem Sultan]] ve Valide Sultan [[Turhan Hatice Sultan]]'a ve onlar vasıtasıyla da padişaha tesir etmişler ve onun yerine [[Gürcü Mehmet Paşa]]'yı sadrazam yapma izni almışlardır. |
Ayarı bozuk piyasada geçmez para çıkartılması yüzünden İstanbul'da bir esnaf ve asker isyanı çıkmasına neden olduğundan dolayı Sadrazam [[Melek Ahmet Paşa]] sedaretten azledildiği zaman [[21 Ağustos]] [[1651]]'de Sivayuş Paşa birinci kez sadrazamlığa getirildi. Bu görevde yaptığı ilk iş isyana destek veren ocak ağalarını disiplin altına almak ve böylece onların siyasi güçlerini kırmak oldu. Fakat bu güç merkezinin elemine edilmesi diğer bir güç merkezi olan saraylıların, özellikle hadım Darüssade Ağası'nın, siyasi gücünü daha da kuvvetlendirdi. Sivayuş Paşa sedarette bir aydan biraz daha fazla kalmış iken Darüssade Ağası ve kızlar ağası Büyük Valide Sultan [[Kösem Sultan]] ve Valide Sultan [[Turhan Hatice Sultan]]'a ve onlar vasıtasıyla da padişaha tesir etmişler ve onun yerine [[Gürcü Mehmet Paşa]]'yı sadrazam yapma izni almışlardır. |
||
Sayfanın 09.38, 4 Ağustos 2015 tarihindeki hâli
| Siyavuş Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 | |
| Yerine geldiği | Melek Ahmed Paşa |
| Yerine gelen | Gürcü Mehmed Paşa |
| Görev süresi 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 | |
| Yerine geldiği | Zurnazen Mustafa Paşa |
| Yerine gelen | Boynuyaralı Mehmed Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Ölüm | 26 Nisan 1656 İstanbul |
Siyavuş Paşa Avcı Mehmet saltanatında 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 ve 5 Mart 1656 - 26 Nisan 1656 tarihleri arasında iki kez toplam iki ay yirmi dokuz gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. 1641 - 1642 döneminde Kaptan-ı Derya'lık da yapmıştır.
Hayatı
Abaza asıllıdır.[1] İstanbul'a getirilmiş ve Abaza Mehmed Paşa'nın kölesi olmuştur. Yetenekleri dolayısıyla bu paşanın hazinedarlığına yükselmiştir. IV. Murad döneminde Abaza Mehmed Paşa idam edildiği zaman, fevkalade güzelliği sebebiyle, Sivayuş saraya alınıp seferli odasına kaydedilmiştir. Bir gün IV. Murat huzurunda cirit oynarken, Sultan'ın gözüne ilişmiş ve Enderun kanununa aykırı olarak, birdenbire Hasodaya alınmıştır. Bağdat seferinden sonra IV. Murat'ın silahtarı Melek Ahmed Paşa Diyarbakır valiliğine tayin edilmesi üzerine Aralık 1683'de "Silahtar"lık görevi verilmiştir. IV. Murat öldükten sonra vezirlik görevi verilmiş ve kubbealtı veziri olmuştur.[1]
1640'da kaptan-ı derya olan Deli Hüseyin Paşa Özi valiliğine tayin edilince, onun yerine Siyavuş Paşa'ya kaptan-ı derya görevi verilmiştir. Fakat bu görevde iken Kırım'da Kazaklar tarafından ele geçirlmış olan Azak kalesine gönderilen donanma bu kaleyi geri almayı başaramamıştır. Donanma İstanbul'a döner dönmez bu başarısızlık nedeniyle 1642'de Sivayuş Paşa kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir.[1]
Bundan sonra 1643'de Erzurum Valisi, 1646'da Anadolu Valisi[2] ve 1647'de Diyarbakır Vallılığine atanmıştır. Oradan da Silistre'de bulunan Özi Valiliğine geçmiştir.
Ayarı bozuk piyasada geçmez para çıkartılması yüzünden İstanbul'da bir esnaf ve asker isyanı çıkmasına neden olduğundan dolayı Sadrazam Melek Ahmet Paşa sedaretten azledildiği zaman 21 Ağustos 1651'de Sivayuş Paşa birinci kez sadrazamlığa getirildi. Bu görevde yaptığı ilk iş isyana destek veren ocak ağalarını disiplin altına almak ve böylece onların siyasi güçlerini kırmak oldu. Fakat bu güç merkezinin elemine edilmesi diğer bir güç merkezi olan saraylıların, özellikle hadım Darüssade Ağası'nın, siyasi gücünü daha da kuvvetlendirdi. Sivayuş Paşa sedarette bir aydan biraz daha fazla kalmış iken Darüssade Ağası ve kızlar ağası Büyük Valide Sultan Kösem Sultan ve Valide Sultan Turhan Hatice Sultan'a ve onlar vasıtasıyla da padişaha tesir etmişler ve onun yerine Gürcü Mehmet Paşa'yı sadrazam yapma izni almışlardır.
Naima tarihinin anlattığına göre,[3] Sivayuş Paşa saraya çağrılmıştır. Saraya varınca vezirlere yapılnan karşılama yapılmamış; saray kapısında Darüssade Ağası onu karşılayarak mühr-ü hümayunu vermesini istemiştir. Sıvayuş Paşa nedenini sorup Padişah huzuruna çıkmayı talep edince Darüssade Ağası hiddetle yumruğunu kaldırıp onu tehditle mühr-ü hümayunu istemiştir. Sivayuş Paşa ağanın bu çok cüretli tutumundan, azledilidiğini anlayıp mühr-ü humayunu ona teslim etmiştir. Bundan sonra Darüssade Ağası bostancıları çağırarak onu bostancı hapsine göndertmiştir.[1]
Bunun anlamının idam edilmek olduğu bilinmekte idi. İdama götürülmeye hazırlanmakta iken Büyük Valide Kösem Sultan, Sivayuş Paşa'nın devlete iyi hizmeti dolayısıyla, onun idamına rıza göstermemiştir. Fakat Sivayuş Paşa'nın bütün mal ve mülkü devletçe müsadere edilmiş ve kendi de Malkara'ya sürgün edilmiştir. Bu müsadere ile devlet hazinesine milyonlarca kese altın girmiş ve serveti devletin bekaasına katkıda bulunmuştur.
Ekim 1651'de afedilmiş ve Fazlı Paşa yerine Bosna Beylerbeyliği görevi verilmiştir.[1]
Sipahiler tarafından istenmediği için sedarete getirtildikten 4 saat sonra azledilen Zurnazen Mustafa Paşa yerine 5 Mart1656'da ikinci defa Sadrazam olmuştur. Fakat hasta olduğu için hiçbir iş görememiş ve 50 gün süren bu sadrazamlık sonunda hummadan vefat etmiştir. Öldüğünde 45 yaşlarında olduğu bildirilmektedir.[1]
Mezarı İstanbul Divanyolu Atik Ali Paşa Camii mezarlığındadır.
Eyüp Sultan camii güney tarafında kendi adına yaptırmış olduğu bir çeşme yer almaktadır.
Değerlendirme
Silahdar tarihi Sivayuş Paşa'yı [4]
halim, selim, akîl, çelebi-meşrep, melek tabiatlı, muamelesi güzel, cömert
diye övmektedir. Diğer taraftan Naima tarihi ise[5] onu şöyle nitelendirmektedir:
cahil, cesur, garazkar, mütaazzim
Uzunçarşılı ise Valide Sultan'ın Sivayuş Paşa'nın kibir ve azemetinin, oğlu olan Padişahın azemetinden daha fazla olduğunu söylediğini belirtmektedir.[1]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f g Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu say.400-402
- ^ Uzunçarşılı, İ.H. Kütahya Şehri, 1932, s, 162
- ^ Naima Tarihi, Cilt 5 say.170
- ^ Silahdar Tarihi
- ^ Naima Tarihi, Cilt 5 say. 165, 170
Dış bağlantılar
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.400-402
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5, say.109.
- Kültür Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi, Erişim tarihi:12.12.2011
- Danişmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi, ISBN 9789944397681
| Önce gelen: Melek Ahmed Paşa |
 Osmanlı Sadrazamı 1. kez 21 Ağustos 1651 - 27 Eylül 1651 |
Sonra gelen: Gürcü Mehmed Paşa |
| Önce gelen: Zurnazen Mustafa Paşa |
2. kez 5 Mart 1656 -26 Nisan 1656 |
Sonra gelen: Boynuyaralı Mehmed Paşa |
| Önce gelen: Deli Hüseyin Paşa |
Kaptan-ı Derya 1641 - 1642 |
Sonra gelen: Piyale Paşa |