Shogun: Total War

Shogun: Total War, Total War serisinin ilk oyunu. 2000 yılında çıkmıştır. Kendisinden tam 12 yıl sonra Shogun 2: Total War oyununun çıkması ile artık Shogun 1 olarak isimlendirilmektedir. Kendisinden sonra çıkan ek paketi ise Mongol İnvasion'dır.

Kudretli Japon İmparatoru Shogun öldükten sonra ülkede bir iç savaş hüküm sürmekteydi. Bütün büyük klanlar bir savaş hazırlıgına çoktan başlamış, yavaş yavaş birbirlerinin topraklarını istilaya girişmişlerdi. Ödül büyük ve şanlı, ancak kaybetmenin bedeli ise klanın sonu olacaktı...

Evet yapımcılar işlerini biliyorlar, oyun satabilmek için tek tek ülkelerin tarihsel oyunlarını yapmaya başladılar. Şahsen bana sorulsaydı önce "Han: Total War" veya "Padişah: Total War" isimli bir oyunu daha zevkle oynardım, ama ülkemizdeki orjinal oyun satış oranına bakarlarsa asla böyle bir oyun yapmazlar herhalde. Ama bi düşünün "Hocam Bu gün Malazgirt savaşını oynayabilirmiyiz tarih dersinde?" ...

Oyuna Shogun olabilmek için çırpınan ailelerin birinin lideri olarak başlıyoruz ve Ninjalarla, Samuraylarla akraba olup çıkıyoruz... Oyunda yaklaşık 11 ünite tipi var ve her birinin başka bir üniteye göre üstünlüğü vaya zayıflığı var. Bunlar bilinen şeyler, mesela atlılar okçuları yener, mızraklı askerler atlıları, okçular ise mızraklıları gibi...

Oyunun savaş kısımları Myth 2'dekine benziyor, oyunu 3. kişi gözünden izliyoruz ve görme sınırlarımız adamlarımızın bulunduğu alanla da sınırlı. Sağanak yağmurlu, kar yağışlı günler görme sınırınızı kısaltıyor. Oyun gerçekten çok dikkatli hazırlanmış. Oyunda "marş"layarak koşan veya dağ tepe tırmanan adamlarınızın yorulması ve savaşırken karşı tarafla eşit bir durumda kaybetmenize neden olması, o zamanlar yeni yeni bulunmuş tabanca tüfek kullanan askerlerin silahlarının yağmurda, karda çalışmaması, okçu birliklerin yüksek yerlerden daha iyi atış yapabilmesi bunlardan sadece birkaçı.

Oyundaki bir yenilik ise düşman ile savaşırken hava durumuna göre gün seçmeniz. Mesela düşmanla karşılaştınız. Gün 1: Güneşli, savaşacakmısın? yoksa bekleyecek misin? beklersen ve düşman da saldırmazsa 2. Gün: Hafif sisli... Gün 3: Sağnak yagmur... gibi hava koşullarında savaşabiliyorsunuz. Ve dikkatli olun bilgisayar komutasındaki (AI) komutanlar bu konuda çok seçici. Eğer düşmanınız sizden güçsüzse savaşmak için genelde yagmurlu günleri seçiyor. Eğer güçlü ise güneşli açık havayı, okçulardan korunmak isterse sisli havayı seçmesi sadece birkaç örnek.

Bilgisayar deyip geçmeyin en güçsüz ordularla bile size ne oyunlar oynayıp savaşı yok yere uzatıyorlar: yok ormanlara saklanmalar, tüm harita boyu (uzun bi mesafe) vur kaç taktiği kullanmaları. Oyunda bol bol ünitelerinizi dizmeye, sıraya sokmaya ihtiyacınız var. Bu yüzden oyun yapımcıları gerekli 5-10 taktigi bir menüde toplamış. Sag defansif, sol defansif, orta defans, orta saldırı, sağa saldırı gibi bir sürü diziliş yapmışlar ama en iyisi kendinizin yapması... Bu işi yaparken ise oyunun beklemeye alırsanız (pause) daha rahat çalışırsınız. Yukarıda da yazdığım gibi okçular atlılardan uzak durmalı, ama çok geride de kalmamalı. Mızraklılar bol olmalı, çünkü onlar ucuz fedaileriniz, en önde ince sıra halinde atlıları durdurmalı (ama okçulara dikkat). Atlı samuraylar ise okçulara yardım ulaşamadan onları kısa sürede az kayıp vererek öldürmenin bir başka yolu. Her ünite, bölüğünün başındaki bayraktar lider ölünce dağılıyor. Bayraktarlara tıklayınca bölük hakkında detaylı bilgiler alabilirsiniz. Yorgunluk durumları (taze, hazır, bitkin, yorgun, argın, vs), yaptıkları iş (yürümek, koşmak, kaçmak, saldırmak, vs), savaşıyorlarsa savaş durumu (rahat yeneriz, yeneriz, eşit, yeniliyoruz, kötü dövüyolar, vs). Bu durumlara bakarak askerlerinize yardım gönderebilir veya geri çekebilirsiniz.

Oyunun Yönetim kısmı ise Risk 2'yi andırıyor ya da bir nevi Civilization gibi. Standart ülke yönetim haritası, ülke parçalar halinde. Bina kurma, ordu yapma işlemleri ise bu kısımda gerçekleşiyor. Hız önemli bir unsur, kısa sürede adamlarınızı yapıp cenge çıkmanız tavsiye olunur. Bir diğer önemli unsur ise para: her hasat dönemi gelirleri ve vergileri bir kez alıyorsunuz ama bunları tüm bir sene boyunca kullanıyorsunuz.

Oyunun grafikleri gerçekten de güzel. Sisler, yagmur, kar görüntüleri, uçsuz bucaksız ovalar gerçekten etkileyici. Benim bilgisayarımda yağmurlu havada bir sürü ünite varken sistem oldukça yavaşlasa da tahminimce bir P2 400 veya üstünde oyun iyi çalışacaktır. Oyunun sesleri ise grafiklerine uyuyor. Gerçekçi savaş sesleri ve eski uzak-doğu müzikleri sizi savaşın ortasındaki komutan rolüne oldukça ısındırıyor.

Shogun gerçekten de başarılı bir yapım, sevilen strateji oyunlarındaki özellikleri bir araya getirmiş. Strateji oyunlarını sevmeyenler ve Japon tarihinden hoşlanmayanlar dışında herkesin sevecegi bir oyun, Shogun: Total War. Umarım firma yakında dediğim gibi Padişah: Total War gibi bir oyun çıkarırda bu sefer Japon'ları değil de bizi sevindirir. İyi savaşlar Daimyo...

Oyunda 11 ünite mevcut. Oyun içinde açıklama zahmetinde bulunmadıklarından ben tek tek açıklanır:

Samurai Archer: Bu ünite oyunun en kullanışlı ünitesi ünvanını elinde tutan okçulardır. Yapımı hızlı ve ucuz, bir samuray olarak morali ve kabiliyeti ise mükemmeldir. Hem ok, hem kılıç taşıyan bu üniteler gerektiği yerde kılıçlarıyla da düşmanları alt edebilirler ve her klan ordusunda belli bir miktar okçu bulunur. Bu ünitenin tek dezavantajı ise atlılar tarafından kolayca dağıtılabilmesi.

Naginata Samurai: Uzun mızrak (naginata) ünite üzerindeki ağır zırhla ordunun ağır birliği, okçuların koruması, atların ve sürücülerinin katilidir. Uzun mızrakları ile kolayca üzerine doğru şahlanmış bir atın bögrünü delip binicisini mızrağın ucuna asabilir. kimi zaman giydikleri ağır zırhları onların kolayca yorulmalarını sağlasa da önemli bir ünitedir.

Yari Samurai: Elinde ucuna Uzun bir kılıç takılı mızrak (yari) taşıyan bu askerler de naginataların benzeridir aralarındaki tek fark atlıları gerçekten çok daha aciz bırakmaları.

No Dachi Samurai: Yüksek seviyede eğitimli No dachi'ler eğitimlerin simgesi olan uzun kılıçlarını taşırlar. Bu Kılıç eğer yetenekli ellerde ise bir darbesi bile rakibi iki parçaya ayırabilir. No dachi'ler oyunun şok üniteleridir, morali az bile olsa dengesiz bir üniteye saldırıp bir kaçını parçalarlarsa oluşan karmaşa işe oldukça yarar. Kısacası düşman hatlarını bozmada iyi ama diğer işlerde zayıf bir ünite.

Worrior Monks: Dini bütün ve samuray eğitimli bu savaşçılar, savaşa ölüm korkusu olmadan savaşır, ve cesurca ölürler. Savaşta ölmek onlar için bir ödüldür. Oyunun en güçlü yer saldırı ünitesi olan monklara karşı savaşan üniteler onlara karşı saldırırken isteksiz oluyorlar. Bir rahibi öldürmek istemeyen askerler moral kaybediyorlar (monklara karşı moral kaybetmeyen tek ünite Hıristiyan samuraylar).

Cavalry Archer: Hem kılıcı hem oku olan bu cengaverler, atları savesinde maksimum hareket hızına sahip. ünitelere gerek ok atıyor gerek kılıcıyla kesiyor. Ama hafif zırhı iyi defanslı ünitelere saldırmasını tehlikeli hale getiriyor ve bütün atlıların olduğu gibi tüfekli üniteler önünde yıkılıyorlar.

Heavy Cavalry: Ağır zırhlı ve silahlanmış olan bu atlı ünite No Dachi'lerin ata binmişi gibi iş görüyor. Ama ata binmenin hız avantajı yanında mızrak taşıyan üniteleri karşı zor anlar yaşama dezavantajını da yanında taşıyor.

Yari Cavalry: Bu ünite tam okçu ve ağır atlı arasında kalıyor. Uzun mızrakları sayesinde düşmana kolayca ulaşabiliyor, yari'lere bile kafa tutabiliyor ama ağır atlılar gibi zırhları yok. Düşman hatlarını yarmak için ideal. Fakat tüfekli ünitelere karşı zamanlama hatası olursa dağılma tehlikesi var.

Yari Ashigaru: İşte her oyunda olan piyademiz. Çiftçi bozması adamlara ne versek diye düşünen klan liderleri (Daimyo) en sonunda kolay kullanılan mızrakları tutuşturmuşlar ellerine. Sonra göstermişler, demişler "İşte böle ucunu adama tutucan saplayacan filan". Tabi bunlar da inanmışlar "harbiden kahraman olacaz" diye sevinmişler. Gel görki bu amcaları savaşta direk niyetine kullanıp çit çekmişler. Tabi fedai misali ölmüşler. Her savaşta da en bol olan ve en çok ölen ashigaru'lar bir nevi dublör gibiler. Her an korkmaya hazırdırlar. Tek yararları okçuların ve tüfeklilerin önünde durup onlara "geçici" koruma sağlamak.

Arquebus Ashigaru: Sonra bakmışlar bu adamlar hep ölüyor ve pek bir işe yaramıyor bu kez de ellerine top bozması tüfekleri vermişler. Yavaş dolan her havadan nem kapan bu ünite biraz yavaş ateş eder. Yağmurlu ve karlı havalarda hiç bir işe yaramayan bu ünitenin silahları da yavaş dolar. Atlılar üzerinde iyi bir üstünlüğü olan Arquebus ünitesi yakın dövüşte ise sıfırdır.

Musketeer Ashigaru: Arquebus'ın bir yeni versiyonunu kullanan bu ünite daha hızlı ve daha uzaklara ateş edebilir, ama yakın dövüşte yine çok zayıf.

Oyundaki basit ünitelerin yanında birkaç tanede stratejik ünite mevcut, bunlar:

Taisho: En üst rütbeli bu general, ordunun bir kısmına (ya da hepsine) hükmeder. Savaş alanında birkaç bodyguard'ı ile gözüken taisho, savaşlar boyunca onur ve yetenek kazanır. Onun yetenekleri ve onuru ordusuna moral bonusu olarak eklenir. Savaş alanında çok etkili bir güçtür ama ölünce ordunun bütünlüğü bozulur. Ninjalar için ideal bir av.

Emissary: Oyundaki mektupçunuz. Diğer Daimyo'lar ile iletişiminize bu ünite yardımcı oluyor. Her başarılı görev sonrası diplomatik gücü ve kabiliyeti artıyor. Bu da onun ninjalara karşı korumasını arttırıyor. Eğer size kızgın bir Daimyo'ya gönderdiğiniz emissary'nin sadece kafası geri dönerse bunun anlamı "hayır" olmalı.

Ninja: Ölüm üstadı ninja önemli kişileri öldürmede kullanılır. Daimyolar, Taisholar ve Emissary'ler ninjanın hedefidir. Öldürdüğü kişinin önemi arttıkça öldürme şansı da o kadar azalır. Yeterince yetenekli ninjalar kuşatma anında içeri sızıp kale kapılarını açabilir. Her görevi başarıyla bitirdiğinde yetenekleri gelişirken, başarızlığın cezası ise şehrin ortasında ilginç bir idam oluyor.

Shinobi: Gizlilik üstadı olan Shinobi, düşman bölgeler hakkında bilgi alır: bölgenin üretimi, binaların durumu, ordunun durumu, vs. Defans'ta kullanıldığında ise gizli bir polis görevi yapar ve casusları yakalamaya çalışır.

The Legendary Geisha: Bu güzel hatun üstün politik, estetik ve ölümcül bilgileriyle her işin üstesinden gelebilir. Yani, aynı zamanda bir emissary ve casus rolü oynuyan bu hatunu gerektiğinde başka bi spy ile öldürtmek en iyisidir.

Jusiut Priest: Bu amca da emissary ile aynı işi yapar ama genelde öldürülmüyor. Hıristiyan daimyolar onu serbest bırakırken, budist olanlar tapınakta zorla alıkoyuyor.

Yapılar ise şöyle açıklanır:

Samurai Castle: 4 seviye olan bu kaleler üniteler için gerekli olan ilk binadır. İlk seviye olan castle'da sadece basit birlikler yapılırken diğerlerinde gittikçe yeni binalar ve üniteler yapılabilecektir. Japon kaleleri ninjalar için bir sürü tuzak barındırır. Kaleler düşmanlara gözdağı, dostlara güvence olur. Bütün kaleler Daimyo'larına onur katar.

Palace: Saraylar zenginligin ifadesidir. Ordunuza moral bonusu katar. Saygınlığınız burada artar.

Armoury: Askerlere zırh sağlar. 2 upgrade'i vardır.

Bow Dojo: ok-yay yapımına (okçu asker) yarar. 2 upgrade'i vardır, daha onurlu asker çıkarmak için upgrade etmeniz şart.

Church ve Cathedral: Yakın çevrede hıristiyanlığı yaymak için kullanılır ama önce daimyo'nun ve klanının da hıristiyan olması şart.

Geisha House: Geishaların eğitim gördükleri evler. Ama önce infamous ninja evi, tranquil garden ve legendery tea house şart.

Gun Factory: Silah yapmaya yarayan fabrika.

Horse Dojo: Atlı birlikleri üreten bina.

Ninja house: Ninjaların kara savaş sanatını öğrendikleri bina.

Portuguese & Dutch Trading Posts: Ticaret noktalarını kurmak için önce bir port kurmak şart. Ticaret yapılırken de ya Portekizli'ler ya da Alman'larla çalışıyorsunuz, ama ikisi birden olmuyor. Silah teknolojisini de ögrendiğiniz bina bu.

Spear Dojo: Mızrak ünitelerinin üretildiği yer.

Sword Dojo: Kılıç üniteleri burada yetiştiriliyor.

Swordsmith: Silahlar burada geliştiriliyor.

Tea House: Malum çay evi, Ninjaların ve samurayların gelip geyik yaptıkları ve okey oynadıklar çay bahçesi.

Buddhist Temple: Monkların üretildiği din merkezi aynı anda anti-hıristiyan hareketi destekleyen budist binası çevredeki hıristiyanlaşmayı terse çeviriyor.

Tranquil Garden: Tapınaklardan önce yapılaması gereken minik bahçeler.

Border Defenses: sınır koruma duvarları ve kuleleri. Girişleri denetler ve düşman bölgeyi sürekli gözetler. Girip çıkan tüm halktan etraftaki birlikler hakkında bilgi toplanır.