Habsburg Hanedanı: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Abuk SABUK (mesaj | katkılar) →Tarihçe: + |
Abuk SABUK (mesaj | katkılar) |
||
| 30. satır: | 30. satır: | ||
IV. Albert'in oğlu IV. Rudolf 1273'te [[Almanya|Alman]] Kralı seçildi ve [[I. Rudolf]] olarak anılmaya başlandı. I. Rudolf, 1282 yılında, Avusturya ve Styria'yı oğulları Albert (gelecekteki Alman Kralı [[I. Albert]]) ve II. Rudolf'a -birlikte yönetmeleri için- verdi; zira Habsburglarda yönetimi tek bir kişi yerine tüm erkeklere devretme geleneği vardı.<ref name="Britannica"/> Ancak ikibaşlılığa alışık olmayan Avusturya halkı bu yönetim şeklini benimsemedi ve 1283 yılındaki bir antlaşma ile II. Rudolf haklarından feragat etti.<ref name="Britannica"/> Kral I. Albert 1308'de ölünce yeniden yönetim sorunları ortaya çıktı. Bir süre ortak yönetimin (''condominium'') denenmesinden sonra Avusturya Dükü IV. Rudolf 1364 yılında kardeşleriyle bir antlaşma yaptı ve eşit haklara sahip olmalarına rağmen kendisinin hanedanın ''[[de facto]]'' başı olduğunu ilan etti.<ref name="Britannica"/> Tüm bunlara rağmen Rudolf'un ölümünden sonra III. Albert ve III. Leopold 1379'da Neuberg Antlaşması'nı imzaladı ve bölgeyi yeniden bölüştü: Avusturya Albert'in; Styria, Carinthia ve Tirol Leopold'un oldu.<ref name="Britannica"/> |
IV. Albert'in oğlu IV. Rudolf 1273'te [[Almanya|Alman]] Kralı seçildi ve [[I. Rudolf]] olarak anılmaya başlandı. I. Rudolf, 1282 yılında, Avusturya ve Styria'yı oğulları Albert (gelecekteki Alman Kralı [[I. Albert]]) ve II. Rudolf'a -birlikte yönetmeleri için- verdi; zira Habsburglarda yönetimi tek bir kişi yerine tüm erkeklere devretme geleneği vardı.<ref name="Britannica"/> Ancak ikibaşlılığa alışık olmayan Avusturya halkı bu yönetim şeklini benimsemedi ve 1283 yılındaki bir antlaşma ile II. Rudolf haklarından feragat etti.<ref name="Britannica"/> Kral I. Albert 1308'de ölünce yeniden yönetim sorunları ortaya çıktı. Bir süre ortak yönetimin (''condominium'') denenmesinden sonra Avusturya Dükü IV. Rudolf 1364 yılında kardeşleriyle bir antlaşma yaptı ve eşit haklara sahip olmalarına rağmen kendisinin hanedanın ''[[de facto]]'' başı olduğunu ilan etti.<ref name="Britannica"/> Tüm bunlara rağmen Rudolf'un ölümünden sonra III. Albert ve III. Leopold 1379'da Neuberg Antlaşması'nı imzaladı ve bölgeyi yeniden bölüştü: Avusturya Albert'in; Styria, Carinthia ve Tirol Leopold'un oldu.<ref name="Britannica"/> |
||
Bu esnada Kral I. Albert'in oğlu Avusturyalı III. Rudolf 1306-1307 yıllarında [[Bohemya]] Kralı idi ve kardeşi I. Frederick, 1314-1330 yılları arasında -III. Frederick unvanıyla- Alman Kralı idi.<ref name="Britannica"/> Avusturyalı V. Albert 1438'de Almanya, [[Macaristan]] ve [[Bohemya]] Kralı seçildi ve [[II. Albert]] unvanını aldı. II. Albert'in hayatta kalan tek oğlu [[Ladislas Posthumus]] 1446'dan itibaren Macaristan'ın, 1453'ten itibaren Bohemya'nın kralı oldu. 1457 yılında Ladislas ölünce Avusturyalı III. Albert'in tüm erkek nesli tükenmiş oldu. Aynı esnada III. Leopold'dan gelen Styrian nesli İç Avusturya ve Tirol dallarına ayrıldı.<ref name="Britannica"/> |
|||
=== 13. yüzyıl ve sonrası === |
=== 13. yüzyıl ve sonrası === |
||
Sayfanın 18.33, 1 Şubat 2015 tarihindeki hâli
| Habsburg Hanedanı | |
|---|---|
 | |
| Ülke | Almanya, Avusturya, Bohemya, İspanya |
| Milliyet | Almanlar, Avusturyalılar, diğer Cermenler ve İspanyollar |
| Kurucu | II. Otto |
| Son hükümdar | Maria Theresia (Avusturya'da) II. Charles (İspanya'da) |
| Makale serilerinden |
| Almanya tarihi |
|---|
 |
| Avusturya tarihi |
|---|
 |
| Macaristan tarihi |
|---|
 |
Habsburg Hanedanı, Avrupa'nın çeşitli ülkelerini yüzyıllar boyunca yönetmiş bir hanedan. Hapsburg veya Avusturya Hanedanı olarak da bilinir.[1]
Tarihçe
Hanedanın kökeni
Hanedan adını, bugün İsviçre'de bulunan ve "Şahin Kalesi" anlamına gelen Habichtsburg'dan alır. Aargau kantonunda, Aare ırmağı yakınlarındaki bu kale, 1020 yılında, Strazburg Piskoposu Werner ve kayınbiraderi Kont Radbot tarafından yaptırılmıştır.[1] Hanedanın bugün tespit edilebilen en eski atası, Kont Radbot'un büyükbabası Zengin Guntram'dır. Zengin Guntram'ın, 950 yılında Alman Kralı I. Otto'ya başkaldıran Kont Guntram ile aynı kişi olduğu düşünülür.[1]
Radbot'un oğlu I. Werner (ö. 1096), "Habsburg Kontu" unvanını aldı.[1] I. Werner, Zürih ve Yukarı Alsas bölgelerinin kontu olan III. Albert'in (ö. yak. 1200) büyükbabasıdır. Habsburglardan II. Rudolf (ö. 1232), Laufenburg ve Waldstätte'yı ele geçirdi; ancak ölümünden sonra bu bölgeler oğulları IV. Albert ve III. Rudolf arasında paylaşıldı. Sonradan III. Rudolfun mirasçıları, kendi hisselerini IV. Albert'in mirasçılarına sattı.[1]
Hanedanın Avusturya ile özdeşleşmesi
IV. Albert'in oğlu IV. Rudolf 1273'te Alman Kralı seçildi ve I. Rudolf olarak anılmaya başlandı. I. Rudolf, 1282 yılında, Avusturya ve Styria'yı oğulları Albert (gelecekteki Alman Kralı I. Albert) ve II. Rudolf'a -birlikte yönetmeleri için- verdi; zira Habsburglarda yönetimi tek bir kişi yerine tüm erkeklere devretme geleneği vardı.[1] Ancak ikibaşlılığa alışık olmayan Avusturya halkı bu yönetim şeklini benimsemedi ve 1283 yılındaki bir antlaşma ile II. Rudolf haklarından feragat etti.[1] Kral I. Albert 1308'de ölünce yeniden yönetim sorunları ortaya çıktı. Bir süre ortak yönetimin (condominium) denenmesinden sonra Avusturya Dükü IV. Rudolf 1364 yılında kardeşleriyle bir antlaşma yaptı ve eşit haklara sahip olmalarına rağmen kendisinin hanedanın de facto başı olduğunu ilan etti.[1] Tüm bunlara rağmen Rudolf'un ölümünden sonra III. Albert ve III. Leopold 1379'da Neuberg Antlaşması'nı imzaladı ve bölgeyi yeniden bölüştü: Avusturya Albert'in; Styria, Carinthia ve Tirol Leopold'un oldu.[1]
Bu esnada Kral I. Albert'in oğlu Avusturyalı III. Rudolf 1306-1307 yıllarında Bohemya Kralı idi ve kardeşi I. Frederick, 1314-1330 yılları arasında -III. Frederick unvanıyla- Alman Kralı idi.[1] Avusturyalı V. Albert 1438'de Almanya, Macaristan ve Bohemya Kralı seçildi ve II. Albert unvanını aldı. II. Albert'in hayatta kalan tek oğlu Ladislas Posthumus 1446'dan itibaren Macaristan'ın, 1453'ten itibaren Bohemya'nın kralı oldu. 1457 yılında Ladislas ölünce Avusturyalı III. Albert'in tüm erkek nesli tükenmiş oldu. Aynı esnada III. Leopold'dan gelen Styrian nesli İç Avusturya ve Tirol dallarına ayrıldı.[1]
13. yüzyıl ve sonrası
Zamanla güç ve nüfuslarını artıran Habsburg Kontları Avusturya'ya hakim oldular ve 13. yüzyıldan itibaren aralıklarla da olsa Kutsal Roma Cermen İmparatorları Habsburglardan çıkmaya başladı. Habsburgların 15. yüzyıldan itibaren evlilik politikalarıyla güçlerini daha da arttırmasıyla artık imparatorlar, imparatorluğun yıkılış yılı olan 1806 yılına kadar aralıksız Habsburg Hanedanı'ndan çıktılar.[2]
Yönettikleri ülkeler
Habsburg Hanedanlığının yönetmiş oldukları bazı ülkeler şunlardır:
- Kutsal Roma Cermen İmparatoru (1273-1806)
- Avusturya İmparatoru (1806-1867)
- Avusturya-Macaristan İmparatoru (1867-1918)
- Hırvatistan Kralı (1437-1918)
- Macaristan Kralı (1437-1918)
- İspanya Kralı (1516-1700)
- Portekiz Kralı (1580-1640)
- Bohemya (Çek) Kralı (1526-1918)
- Erdel (Transilvanya) Kralı (1690-1867)
Ayrıca kısa süreli olarak aşağıdaki ülkeleri de yönetmişlerdir:
- Meksika İmparatoru (1864-1867)
- Toskana Grandükü (1790-1859)
- Parma Dükü (1814-1847)
- Modena Dükü (1814-1859)