Habsburg Hanedanı: Revizyonlar arasındaki fark

Habsburg Hanedanı
Habsburg Hanedanı
Ülke	Almanya, Avusturya, Bohemya, İspanya
Milliyet	Almanlar, Avusturyalılar, diğer Cermenler ve İspanyollar
Kurucu	II. Otto
Son hükümdar	Maria Theresia (Avusturya'da); II. Charles (İspanya'da)

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 18.09, 1 Şubat 2015 tarihindeki hâli

Habsburg Hanedanı, Avrupa'nın çeşitli ülkelerini yüzyıllar boyunca yönetmiş bir hanedan. Hapsburg veya Avusturya Hanedanı olarak da bilinir.^[1]

Tarihçe

Hanedanın kökeni

Hanedan adını, bugün İsviçre'de bulunan ve "Şahin Kalesi" anlamına gelen Habichtsburg'dan alır. Aargau kantonunda, Aare ırmağı yakınlarındaki bu kale, 1020 yılında, Strazburg Piskoposu Werner ve kayınbiraderi Kont Radbot tarafından yaptırılmıştır.^[1] Hanedanın bugün tespit edilebilen en eski atası, Kont Radbot'un büyükbabası Zengin Guntram'dır. Zengin Guntram'ın, 950 yılında Alman Kralı I. Otto'ya başkaldıran Kont Guntram ile aynı kişi olduğu düşünülür.^[1]

Radbot'un oğlu I. Werner (ö. 1096), "Habsburg Kontu" unvanını aldı.^[1] I. Werner, Zürih ve Yukarı Alsas bölgelerinin kontu olan III. Albert'in (ö. yak. 1200) büyükbabasıdır. Habsburglardan II. Rudolf (ö. 1232), Laufenburg ve Waldstätte'yı ele geçirdi; ancak ölümünden sonra bu bölgeler oğulları IV. Albert ve III. Rudolf arasında paylaşıldı. Sonradan III. Rudolfun mirasçıları, kendi hisselerini IV. Albert'in mirasçılarına sattı.^[1]

Hanedanın Avusturya ile özdeşleşmesi

IV. Albert'in oğlu IV. Rudolf 1273'te Alman Kralı seçildi ve I. Rudolf olarak anılmaya başlandı. I. Rudolf, 1282 yılında, Avusturya ve Styria'yı oğulları Albert (gelecekteki Alman Kralı I. Albert) ve II. Rudolf'a -birlikte yönetmeleri için- verdi; zira Habsburglarda yönetimi tek bir kişi yerine tüm erkeklere devretme geleneği vardı.^[1] Ancak ikibaşlılığa alışık olmayan Avusturya halkı bu yönetim şeklini benimsemedi ve 1283 yılındaki bir antlaşma ile II. Rudolf haklarından feragat etti.^[1] Kral I. Albert 1308'de ölünce yeniden yönetim sorunları ortaya çıktı. Bir süre ortak yönetimin (condominium) denenmesinden sonra Avusturya Dükü IV. Rudolf 1364 yılında kardeşleriyle bir antlaşma yaptı ve eşit haklara sahip olmalarına rağmen kendisinin hanedanın de facto başı olduğunu ilan etti.^[1] Tüm bunlara rağmen Rudolf'un ölümünden sonra III. Albert ve III. Leopold 1379'da Neuberg Antlaşması'nı imzaladı ve bölgeyi yeniden bölüştü: Avusturya Albert'in; Styria, Carinthia ve Tirol Leopold'un oldu.^[1]

13. yüzyıl ve sonrası

Zamanla güç ve nüfuslarını artıran Habsburg Kontları Avusturya'ya hakim oldular ve 13. yüzyıldan itibaren aralıklarla da olsa Kutsal Roma Cermen İmparatorları Habsburglardan çıkmaya başladı. Habsburgların 15. yüzyıldan itibaren evlilik politikalarıyla güçlerini daha da arttırmasıyla artık imparatorlar, imparatorluğun yıkılış yılı olan 1806 yılına kadar aralıksız Habsburg Hanedanı'ndan çıktılar.^[2]

Yönettikleri ülkeler

Habsburg Hanedanlığının yönetmiş oldukları bazı ülkeler şunlardır:

Kutsal Roma Cermen İmparatoru (1273-1806)
Avusturya İmparatoru (1806-1867)
Avusturya-Macaristan İmparatoru (1867-1918)
Hırvatistan Kralı (1437-1918)
Macaristan Kralı (1437-1918)
İspanya Kralı (1516-1700)
Portekiz Kralı (1580-1640)
Bohemya (Çek) Kralı (1526-1918)
Erdel (Transilvanya) Kralı (1690-1867)

Ayrıca kısa süreli olarak aşağıdaki ülkeleri de yönetmişlerdir:

Meksika İmparatoru (1864-1867)
Toskana Grandükü (1790-1859)
Parma Dükü (1814-1847)
Modena Dükü (1814-1859)

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ House of Habsburg Britannica.com. Erişim: 30 Ocak 2015
^ Osmanlı-Habsburg İlişkileri, IV/A-2-2.1.Dizi-Sayı 5, 1. Baskı, sf: 43 dip not:101, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2013, Yusuf YILDIZ

[Britannica-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ House of Habsburg Britannica.com. Erişim: 30 Ocak 2015

[Osmanlı-Habsburg_İlişkileri-2] Osmanlı-Habsburg İlişkileri, IV/A-2-2.1.Dizi-Sayı 5, 1. Baskı, sf: 43 dip not:101, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2013, Yusuf YILDIZ

[1]

[2]

@@ 25. satır: / 25. satır: @@
 Hanedan adını, bugün [[İsviçre]]'de bulunan ve "Şahin Kalesi" anlamına gelen ''Habichtsburg''{{'}}dan alır. [[Aargau (kanton)|Aargau]] [[kanton]]unda, [[Aare]] ırmağı yakınlarındaki bu kale, 1020 yılında, [[Strazburg]] [[Piskopos]]u [[Werner]] ve kayınbiraderi [[Kont Radbot]] tarafından yaptırılmıştır.<ref name="Britannica"/> Hanedanın bugün tespit edilebilen en eski atası, Kont Radbot'un büyükbabası [[Zengin Guntram]]'dır. Zengin Guntram'ın, 950 yılında Alman Kralı [[I. Otto]]'ya başkaldıran [[Kont Guntram]] ile aynı kişi olduğu düşünülür.<ref name="Britannica"/>
-Radbot'un oğlu [[I. Werner]] (ö. 1096), "Habsburg Kontu" unvanını aldı.<ref name="Britannica"/> I. Werner, [[Zürih]] ve Yukarı [[Alsas]] bölgelerinin kontu olan [[III. Albert]]'in (ö. yak. 1200) büyükbabasıdır. Habsburglardan [[II. Rudolf]] (ö. 1232), [[Laufenburg]] ve [[Waldstätte]]'yı ele geçirdi; ancak ölümünden sonra bu bölgeler oğulları IV. Albert ve III. Rudolf arasında paylaşıldı. Sonradan III. Rudolfun mirasçıları, kendi hisselerini IV. Albert'in mirasçılarına sattı.<ref name="Britannica"/>
+Radbot'un oğlu [[I. Werner]] (ö. 1096), "Habsburg Kontu" unvanını aldı.<ref name="Britannica"/> I. Werner, [[Zürih]] ve Yukarı [[Alsas]] bölgelerinin kontu olan [[III. Albert]]'in (ö. yak. 1200) büyükbabasıdır. Habsburglardan [[II. Rudolf]] (ö. 1232), [[Laufenburg]] ve [[Waldstätte]]'yı ele geçirdi; ancak ölümünden sonra bu bölgeler oğulları [[IV. Albert]] ve [[III. Rudolf]] arasında paylaşıldı. Sonradan III. Rudolfun mirasçıları, kendi hisselerini IV. Albert'in mirasçılarına sattı.<ref name="Britannica"/>
+=== Hanedanın Avusturya ile özdeşleşmesi ===
+IV. Albert'in oğlu IV. Rudolf 1273'te [[Almanya|Alman]] Kralı seçildi ve [[I. Rudolf]] olarak anılmaya başlandı. I. Rudolf, 1282 yılında, Avusturya ve Styria'yı oğulları Albert (gelecekteki Alman Kralı [[I. Albert]]) ve II. Rudolf'a -birlikte yönetmeleri için- verdi; zira Habsburglarda yönetimi tek bir kişi yerine tüm erkeklere devretme geleneği vardı.<ref name="Britannica"/> Ancak ikibaşlılığa alışık olmayan Avusturya halkı bu yönetim şeklini benimsemedi ve 1283 yılındaki bir antlaşma ile II. Rudolf haklarından feragat etti.<ref name="Britannica"/> Kral I. Albert 1308'de ölünce yeniden yönetim sorunları ortaya çıktı. Bir süre ortak yönetimin (''condominium'') denenmesinden sonra Avusturya Dükü IV. Rudolf 1364 yılında kardeşleriyle bir antlaşma yaptı ve eşit haklara sahip olmalarına rağmen kendisinin hanedanın ''[[de facto]]'' başı olduğunu ilan etti.<ref name="Britannica"/> Tüm bunlara rağmen Rudolf'un ölümünden sonra III. Albert ve III. Leopold 1379'da Neuberg Antlaşması'nı imzaladı ve bölgeyi yeniden bölüştü: Avusturya Albert'in; Styria, Carinthia ve Tirol Leopold'un oldu.<ref name="Britannica"/>
 === 13. yüzyıl ve sonrası ===