kişilerden bahsedilirken bağlaçlar niteliği birlikte etkilemez. Türk müzik ve iş adamı değil; 'Türk müzisyen ve Türk iş adamı' ifadesinin tam karşılığı olan 'Türk müzisyen ve iş adamı' ifadesinin uygun olacağı değerlendirilmekte.
'''Ahmet Ertegün''' (31 Temmuz 1923, [[İstanbul]] – 14 Aralık 2006, [[New York]]). [[Türk]] [[müzik]] ve iş adamı. [[The Rolling Stones]], [[Led Zeppelin]]'in yanı sıra [[Eric Clapton]], [[Aretha Franklin]] ve [[Ray Charles]] gibi isimleri müzik dünyasına kazandıran [[Atlantic Records]]'un kurucusu.<ref>[http://haber.gazetevatan.com/iste-o-turk/433923/2/Ekonomi İşte o Türk!]</ref>
'''Ahmet Ertegün''' (31 Temmuz 1923, [[İstanbul]] – 14 Aralık 2006, [[New York]]). [[Türk]] [[müzik|müzisyen]] ve iş adamı. [[The Rolling Stones]], [[Led Zeppelin]]'in yanı sıra [[Eric Clapton]], [[Aretha Franklin]] ve [[Ray Charles]] gibi isimleri müzik dünyasına kazandıran [[Atlantic Records]]'un kurucusu.<ref>[http://haber.gazetevatan.com/iste-o-turk/433923/2/Ekonomi İşte o Türk!]</ref>
Ertegün'ün büyük dedesi İbrahim Edhem Efendi, Üsküdar Özbekler Tekkesi'nin eski şeyhidir. ABD'deki Türk Büyükelçisi olan Diplomat Münir Ertegün ve Hayrunisa Rüstem’in ikinci oğludur. Babası Münir Ertegün, Milli Mücadele döneminde önemli görevler almış bir devlet adamı olup Cumhuriyet'in ilanından sonra Milletler Cemiyeti gözlemcisi ve büyükelçi olarak çeşitli Avrupa metropollerinde ve daha sonra Amerika'da bulunmuştur.
Ertegün 1923 yılında İstanbul’da doğar. Babasının görevi dolayısıyla İsviçre, Paris ve Londra'da eğitim gören Ertegün, 1935 yılında babasının Washington’a Türkiye Büyükelçisi olarak atanmasıyla birlikte ailesiyle beraber Amerika’ya gelir.
14 yaşındayken annesi, Cootie Williams'ın enstrumental West and Blues albümünü ve kayıt yapabilen bir plak makinesini ona hediye eder. Ertegün bir yandan çalarken kendi yazdığı sözleri mikrofona okuyor ve bunları kaydediyor, abisi Nasuhi Ertegün ile birlikte odalarında sevdikleri müzikleri dinliyorlardı. "16 yaşındayken bir pop müzik uzmanı sayılabilecek kadar bilgim, 18 yaşımdayken de 50 bin plağım vardı" diyen Ertegün, abisi ile beraber o yıllarda Duke Ellington, Lena Horne, Jelly Roll Morton gibi sanatçılarla arkadaşlık kurdu.
Ahmet Ertegün ve Nasuhi Ertegün
St. John’s Üniversitesi’nde felsefe eğitimi gören Ertegün, 1945 yılında babasının ölümü ile ailesi Türkiye'ye dönerken ağabeyi ile birlikte Amerika’da kaldı. İki kardeş 1947 yılında Herb Abramson ile beraber, aile dostları olan diş hekimi Dr. Vahdi Sabit'den 10 bin dolar borç alarak Atlantic Records[1] adlı plak şirketini kurdu. Siyah müzisyenlerle arasındaki iyi bağlardan ötürü dönemin en önemli jazz müzisyenleri hiç düşünmeden anlaşmalarını onunla yapmışlardır.
1947’de Atlantic Records albümlerini çıkarmaya başladı. İlk olarak stüdyolarında Harlemaies’in "The Rose of the Rio Grande" albümü kaydedildi. 1949 yılının Nisan ayında çıkarılan Stick Mcghee’in "Drinkin’ Wine Spo-Dee-O-Dee" albümü, 1 milyondan fazla satışı ile Atlantic’in ilk hiti oldu. 1955 yılında Elvis Presley’e kontrat imzalaması için 25 bin dolar teklif edildi, ancak 20 bin dolar farkla kontrat RCA plak şirketine satıldı. 1959'da Arif Mardin de aralarına katıldı.
Ertegün 1991 yılında Boston'daki Berklee Müzik Okulu'ndan onursal doktora ünvanını, 1993 yılında da Sanat ve Bilim Kayıtları Ulusal Akademisi'nden (National Academy of Recording Arts & Sciences) bir ödül aldı ve 2000 yılında ABD Kongre Kütüphanesi tarafından "Yaşayan Efsane" ünvanıyla onurlandırıldı. Haziran 2006'da 40. Montreux Caz Festivali'nin açılış konseri kendisinin onuruna verildi.
Kardeşi Nasuhi Ertegün
Ertegün, ABD'li ünlü caz yorumcusu Ray Charles’ın 1952-1959 yılları arasında seslendirdiği kayıtlardan derlenen “Pure Genius: The Complete Atlantic Recordings” adlı koleksiyonun yapımcısı olarak “en iyi tarihi albüm” kategorisinde Grammy Müzik Ödülleri'ne aday gösterildi. Daha önce üç farklı alanda Grammy Ödülü kazanmış olan Ertegün, 2006 yılı töreninde “icon” adı verilen Onur Ödülü’ne layık görüldü. Bu ödül, müzik dünyasına emeği geçen kişiler için ilk kez verilmeye başlanmıştı. Ertegün ödülünü alırken tek cümle söyledi:
Ahmet Ertegün
"Bana bu imkânı tanıyan Amerika'ya ve sevgili öz vatanım Türkiye'ye teşekkür ederim."
Ölümü
29 Ekim2006’da New York’ta bir Rolling Stones konseri sırasında ayağının kayması sonucu düşerek başını vuran Ertegün hastaneye kaldırılmıştı. New York Presbyterian Hastanesi’nde yapılan ilk müdahalesinden sonra yoğun bakıma alınmış, 14 Aralık2006 günü vefat etmiştir. Cenazesi 19 Aralık2006'da ailesinin diğer fertleri gibi Özbekler Tekkesine defnedilmiştir.
Diğer
Cumhuriyet ile yaşıt olan Ertegün, yaşamının büyük kısmını Türkiye dışında geçirmesine rağmen Türkiye’nin tanıtımı için gönüllü bir kültür elçisi olarak çalıştı. Hem Türkiye’ye yatırım getirmek hem de Türkiye’ye yatırım yapmak isteyenlere yardımcı olan Ertegün, medyada da büyük işlere imza attı. Bir Bodrum aşığı olan Ertegün müzik sevgisi kadar doğa sevgisi ile de şaşırtıcıydı. Büyük bir koleksiyoner olarak isimsiz Türk ressamlarının tablolarına ilgi göstermiştir.
Eartha Kitt'in yorumu ile "Üsküdar'a gider iken" şarkısının melodisinin ABD kültürünün bir parçası haline gelmesini sağladı.
Bugün Cleveland Ohio'daki müzenin ana sergi salonu Ertegün'ün ismini taşıyor.
2004 yılında New York’ta inşa edilen Time Warner ikiz gökdeleninde "Ertegün Caz Şöhretleri Müzesi"nin sponsoru oldu.
Amerika’ya Avrupa futbolunu ilk getiren kişi olan Ertegün, 70’li yıllarda New York Cosmos[3] takımını kurdu. Maradona’yı almak istediğinde, Maradona henüz 17 yaşındaydı. Lig büyüdükçe iyi oyuncular getirdi. Pele, Carlos Alberto, Franz Beckenbauer ve Galatasaray'dan kaleci Yasin gibi isimleri takıma aldı.
"Atlantic Records'u kurmamızın sebebi, müziklerini beğendiğimiz birkaç şarkıcı ile kontrat imzalamak ve satın almak isteyeceğimiz albümlerini çıkartmaktı. Açıkçası asla çok eğlenceli birşeyler yaparak para kazanabileceğimi düşünmedim. Yanılmış olduğum için çok mutluyum." Ahmet Ertegün
.jpg)
.jpg)
