Termometre: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 13.48, 31 Aralık 2014 tarihindeki hâli

Sıcaklıkölçer ya da Termometre, (Antik Yunanca'dan: thermos sıcaklık ve métron ölçü; eski dilde: mizanül-harâre) sıcaklığı ölçmek için kullanılan alet.

Meteorolojide Celsius, Fahrenheit veya Kelvin gibi değişik ölçekler termometrelerde kullanılmaktadır. Gündelik kullanımdaki termometrelerin çoğu, değişen sıcaklık karşısında sıvıların hacim değiştirmesi mantığına dayanır. Bu cinsten en fazla kullanılan termometreler cıvalı termometrelerdir. Sıcaklığın çok düşük olduğu yerlerde ise donma sıcaklığı daha düşük olan alkollü termometreler tercih edilir.

Yapısı

En çok rastlananı civalı termometredir. Bu çok küçük kesite sahip ve üst ucu kapalı bir tüpten ibarettir. Alt ucundaysa içinde cıva bulunan küresel veya silindirik bir hazne bulunur. Isıtılmasıyla, cıva genişler ve tüpte yükselir. Tüpün kesitinin küçük olmasından dolayı az bir hacim büyümesinde cıvanın yükselmesi oldukça fazladır.

Termometre iki sabit nokta arasında kalibre edilir. Bunlar suyun donma noktasıyla kaynama noktasıdır. Normal atmosfer basıncında (760 mm cıva basıncı) bu iki nokta arasındaki mesafe Celsius termometresinde 100 eşit parçaya bölünür. Bunların her biri bir Centigrad'ı (1 °C) gösterir. Fahrenheit ölçüsündeyse bu 180 eşit parçaya bölünür. Bunların her biriyse Fahrenheit'i (1 °F) gösterir. Bu ölçümde, suyun donma ve kaynama noktası sırayla 32 °F ve 212 °F olarak belirlenir. Réaumur ölçümündeyse bu noktalar 0°R ve 80°R olarak isimlendirilir. Ara da 80 parçaya bölünür. Cıva -38.83 °C'de donduğu için çok düşük sıcaklıkların ölçümü için uygun değildir. Bu tür olanlar donma noktası düşük olan renkli alkolle doldurulmuştur. Ulaşılabilecek en düşük sıcaklık mutlak sıfır olup, -273,16 °C'dir. Mutlak sıfırdan başlayan bir ölçü de Kelvin'dir, yani -273,16 °C = 0K'dır.

Isınınca genleşmeleri sıcaklıkla orantılı olan katı, sıvı, gaz maddelerden çeşitli termometreler yapılmıştır. Çok yaygın olarak kullanılan sıvılı ve metal termometrelerdir. Sıvılı Termometreler: Sıvılı termometrelerde genleşmeleri büyüyen ve sıcaklıkla orantılı olan sıvılar kullanılır. İnce cam boru içindeki sıvı; cıva ise cıvalı termometre, alkol ise alkollü termometre adını alır. Cıva -39 santigrat derecede donar, 357 santigrat derecede kaynar. Cıvalı termometreler ile 39 santigrat derece ile 357 santigrat derece arasındaki sıcaklıkları ölçebiliriz. Çok soğuk kış günlerinde bu termometreler kullanılmaz. Bunu yerine donma sıcaklığı daha düşük olan alkollü termometreler kullanılır. Çünkü alkol yaklaşık olarak-115 santigrat derecede donar. Bu termometreleri kutuplarda kullanmak mümkündür. Ancak kılcal boru içindeki sıvının iyi görülebilmesi için kırmızı, mavi, sarı vb. renkli boya maddeleri ile boyanması gerekir. Sıvılı termometreler kullanıldıkları yerlere göre çeşitli isimler alırlar. Duvar termometresi, laboratuvar termometresi ve hasta termometresi gibi. Hasta Termometresi: Cıvalı bir termometredir. Vücut sıcaklığını ölçmede kullanılır. 35 santigrat derece ile 42 santigrat derece arasındaki sıcaklıkları 1/10 incelikle ölçer. Bu termometrelerin haznesi ile kılcal borunu birleştiği yerde bir boğum bulunur. Vücut sıcaklığı ölçüldükten sonra termometre sapından tutularak sallanır. Neden? Yeni bir ölçmeye hazır olan termometre ağız içi ya da koltuk altına konularak vücut sıcaklığı ölçülür. Metal Termometre: Cıvalı ve alkollü termometreler ile ölçülemeyen sıcaklık derecelerini ölçmek için metal termometreler kullanılır. Metal termometreler ile 1600 santigrat dereceye kadar olan yüksek sıcaklıklar ölçülebilir. Fabrika ve fırınlar kullanıldığı yerlerdir.

Kaynakça

Termometre - Rehber Ansiklopedisi

Resimler

Dijital termometre
Bimetal termometre
Galilei termometresi
Civalı termometre
Et termometresi

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
 [[Dosya:Thermometer - by Don.jpg|180px|thumb|Termometre]]
+'''Sıcaklıkölçer''' ya da '''Termometre''', ([[Antik Yunanca]]'dan: ''thermos'' sıcaklık ve ''métron'' ölçü; eski dilde: ''mizanül-harâre'') sıcaklığı ölçmek için kullanılan alet.
+[[Meteoroloji]]de [[Celsius (birim)|Celsius]], [[Fahrenheit (birim)|Fahrenheit]] veya [[Kelvin]] gibi değişik ölçekler termometrelerde kullanılmaktadır. Gündelik kullanımdaki termometrelerin çoğu, değişen sıcaklık karşısında sıvıların hacim değiştirmesi mantığına dayanır. Bu cinsten en fazla kullanılan termometreler [[cıva]]lı termometrelerdir. Sıcaklığın çok düşük olduğu yerlerde ise donma sıcaklığı daha düşük olan [[alkol]]lü termometreler tercih edilir.
-=== '''''Sıcaklıkölçer ya da '''''<nowiki/>'''''Termometre, ([[Antik Yunanca]]'dan: thermos sıcaklık ve métron ölçü; eski dilde: mizanül-harâre) sıcaklığı ölçmek için kullanılan alet.''''' ===
+== Yapısı ==
-=== [[Meteoroloji|'''''Meteorolojide''''']]''''' [[Celsius (birim)|Celsius]], [[Fahrenheit (birim)|Fahrenheit]] veya [[Kelvin]] gibi değişik ölçekler termometrelerde kullanılmaktadır. Gündelik kullanımdaki termometrelerin çoğu, değişen sıcaklık karşısında sıvıların hacim değiştirmesi mantığına dayanır. Bu cinsten en fazla kullanılan termometreler [[cıva]]lı termometrelerdir. Sıcaklığın çok düşük olduğu yerlerde ise donma sıcaklığı daha düşük olan [[alkol]]lü termometreler tercih edilir.''''' ===
+En çok rastlananı [[civa]]lı termometredir. Bu çok küçük kesite sahip ve üst ucu kapalı bir tüpten ibarettir. Alt ucundaysa içinde cıva bulunan küresel veya silindirik bir hazne bulunur. Isıtılmasıyla, cıva genişler ve tüpte yükselir. Tüpün kesitinin küçük olmasından dolayı az bir hacim büyümesinde cıvanın yükselmesi oldukça fazladır.
+Termometre iki sabit nokta arasında kalibre edilir. Bunlar suyun donma noktasıyla kaynama noktasıdır. Normal [[atmosfer]] [[basınç|basıncında]] (760 mm cıva basıncı) bu iki nokta arasındaki mesafe [[Celsius (birim)|Celsius]] termometresinde 100 eşit parçaya bölünür. Bunların her biri bir Centigrad'ı (1&nbsp;°C) gösterir. [[Fahrenheit (birim)|Fahrenheit]] ölçüsündeyse bu 180 eşit parçaya bölünür. Bunların her biriyse Fahrenheit'i (1&nbsp;°F) gösterir. Bu ölçümde, suyun donma ve kaynama noktası sırayla 32&nbsp;°F ve 212&nbsp;°F olarak belirlenir. [[Réaumur (birim)|Réaumur]] ölçümündeyse bu noktalar 0°R ve 80°R olarak isimlendirilir. Ara da 80 parçaya bölünür. [[Cıva]] -38.83&nbsp;°C'de donduğu için çok düşük sıcaklıkların ölçümü için uygun değildir. Bu tür olanlar donma noktası düşük olan renkli [[alkol]]le doldurulmuştur. Ulaşılabilecek en düşük sıcaklık [[mutlak sıfır]] olup, -273,16&nbsp;°C'dir. Mutlak sıfırdan başlayan bir ölçü de [[Kelvin]]'dir, yani -273,16&nbsp;°C = 0K'dır.
-=== '''''Yapısı''''' ===
+Isınınca genleşmeleri sıcaklıkla orantılı olan katı, sıvı, gaz maddelerden çeşitli termometreler yapılmıştır. Çok yaygın olarak kullanılan sıvılı ve metal termometrelerdir.
-=== '''''En çok rastlananı [[civa]]lı termometredir. Bu çok küçük kesite sahip ve üst ucu kapalı bir tüpten ibarettir. Alt ucundaysa içinde cıva bulunan küresel veya silindirik bir hazne bulunur. Isıtılmasıyla, cıva genişler ve tüpte yükselir. Tüpün kesitinin küçük olmasından dolayı az bir hacim büyümesinde cıvanın yükselmesi oldukça fazladır.''''' ===
+Sıvılı Termometreler:
-=== '''''Termometre iki sabit nokta arasında kalibre edilir. Bunlar suyun donma noktasıyla kaynama noktasıdır. Normal [[atmosfer]] [[basınç|basıncında]] (760 mm cıva basıncı) bu iki nokta arasındaki mesafe [[Celsius (birim)|Celsius]] termometresinde 100 eşit parçaya bölünür. Bunların her biri bir Centigrad'ı (1&nbsp;°C) gösterir. [[Fahrenheit (birim)|Fahrenheit]] ölçüsündeyse bu 180 eşit parçaya bölünür. Bunların her biriyse Fahrenheit'i (1&nbsp;°F) gösterir. Bu ölçümde, suyun donma ve kaynama noktası sırayla 32&nbsp;°F ve 212&nbsp;°F olarak belirlenir. [[Réaumur (birim)|Réaumur]] ölçümündeyse bu noktalar 0°R ve 80°R olarak isimlendirilir. Ara da 80 parçaya bölünür. [[Cıva]] -38.83&nbsp;°C'de donduğu için çok düşük sıcaklıkların ölçümü için uygun değildir. Bu tür olanlar donma noktası düşük olan renkli [[alkol]]le doldurulmuştur. Ulaşılabilecek en düşük sıcaklık [[mutlak sıfır]] olup, -273,16&nbsp;°C'dir. Mutlak sıfırdan başlayan bir ölçü de [[Kelvin]]'dir, yani -273,16&nbsp;°C = 0K'dır.''''' ===
-===== === '''''Isınınca genleşmeleri sıcaklıkla orantılı olan katı, sıvı, gaz maddelerden çeşitli termometreler yapılmıştır. Çok yaygın olarak kullanılan sıvılı ve metal termometrelerdir.'''''
-''Sıvılı Termometreler:
 Sıvılı termometrelerde genleşmeleri büyüyen ve sıcaklıkla orantılı olan sıvılar kullanılır. İnce cam boru içindeki sıvı; cıva ise cıvalı termometre, alkol ise alkollü termometre adını alır.
 Cıva -39 santigrat derecede donar, 357 santigrat derecede kaynar. Cıvalı termometreler ile 39 santigrat derece ile 357 santigrat derece arasındaki sıcaklıkları ölçebiliriz. Çok soğuk kış günlerinde bu termometreler kullanılmaz. Bunu yerine donma sıcaklığı daha düşük olan alkollü termometreler kullanılır. Çünkü alkol yaklaşık olarak-115 santigrat derecede donar. Bu termometreleri kutuplarda kullanmak mümkündür. Ancak kılcal boru içindeki sıvının iyi görülebilmesi için kırmızı, mavi, sarı vb. renkli boya maddeleri ile boyanması gerekir. Sıvılı termometreler kullanıldıkları yerlere göre çeşitli isimler alırlar. Duvar termometresi, laboratuvar termometresi ve hasta termometresi gibi.
@@ 18. satır: / 16. satır: @@
 Cıvalı bir termometredir. Vücut sıcaklığını ölçmede kullanılır. 35 santigrat derece ile 42 santigrat derece arasındaki sıcaklıkları 1/10 incelikle ölçer. Bu termometrelerin haznesi ile kılcal borunu birleştiği yerde bir boğum bulunur. Vücut sıcaklığı ölçüldükten sonra termometre sapından tutularak sallanır. Neden? Yeni bir ölçmeye hazır olan termometre ağız içi ya da koltuk altına konularak vücut sıcaklığı ölçülür.
 Metal Termometre:
-Cıvalı ve alkollü termometreler ile ölçülemeyen sıcaklık derecelerini ölçmek için metal termometreler kullanılır. Metal termometreler ile 1600 santigrat dereceye kadar olan yüksek sıcaklıklar ölçülebilir. Fabrika ve fırınlar kullanıldığı yerlerdir.''' ===''''' =====
+Cıvalı ve alkollü termometreler ile ölçülemeyen sıcaklık derecelerini ölçmek için metal termometreler kullanılır. Metal termometreler ile 1600 santigrat dereceye kadar olan yüksek sıcaklıklar ölçülebilir. Fabrika ve fırınlar kullanıldığı yerlerdir.
-===== '''''Kaynakça''''' =====
+== Kaynakça ==
-=== [http://kitap.hakikatkitabevi.com/cgi-bin/cgi.exe/rehber/query=termometre+/doc/{@86149}? '''''Termometre - Rehber Ansiklopedisi'''''] ===
+* [http://kitap.hakikatkitabevi.com/cgi-bin/cgi.exe/rehber/query=termometre+/doc/{@86149}? Termometre - Rehber Ansiklopedisi]
-=== '''''Resimler''''' ===
+== Resimler ==
 <gallery>
 Resim:Digital thermometer.jpg|Dijital termometre