Âmir (Fâtımî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
bag duzelt: <ref> İbn-i Hallikân, Cilt 1, sayfa 613-614.</ref> |
Hâfızîlik ve Tâyyîb’îyye kolları birbirinden ayrılıyor bunların imamları da farklı burada belirtmek gerekli; Ayrıca Halifelik numaraları ile imamlık numaraları da farklı bunu da belirtmek gerek : {{ana|Hâfızîlik|Tâyyîb’ |
||
| 29. satır: | 29. satır: | ||
1121 (H.515)'de [[Ramazan]] ayının son günü olan Bayram Arife/Pazar gecesi [[El-Efdâl Şehinşâh]] katledildi ve cesedi ırmağa atıldi. <ref> [[İbn-i Hallikân]], Cilt 1, sayfa 613-614.</ref> Bazi tarihciler bunun Halife Amir tarafından planlatılıp uygulmaya koyulduğunu belirtmişlerdir. Bu hükümet darbesi neticesinde [[El-Efdâl Şehinşâh]] katlinden sonra El-Memun İbni Bataihi Vezir oldu. Halife Amir böylece tedricen devletin yönetimini ele geçirmeğe başladı. 1128'de Vezir El-Memun İbni Bataihi de görevinden atıldı ve sonradan idam edildi. Bundan sonra Halife Amir hiç kimseyi Vezir olarak tayin etmemeye karar verdi ve bunu uyguladı. Fakat Halifenin gayet yakın baş danışmanı olan ve dini Hristiyan olan Ebu Naca vel Kanna Halife'ye yakınlığı dolayısiyla devlet politikalarına gayet büyük şahsi etki yapmıştır. Fakat 1129/30'da o da tutuklanmış ve idam edilmiştir. |
1121 (H.515)'de [[Ramazan]] ayının son günü olan Bayram Arife/Pazar gecesi [[El-Efdâl Şehinşâh]] katledildi ve cesedi ırmağa atıldi. <ref> [[İbn-i Hallikân]], Cilt 1, sayfa 613-614.</ref> Bazi tarihciler bunun Halife Amir tarafından planlatılıp uygulmaya koyulduğunu belirtmişlerdir. Bu hükümet darbesi neticesinde [[El-Efdâl Şehinşâh]] katlinden sonra El-Memun İbni Bataihi Vezir oldu. Halife Amir böylece tedricen devletin yönetimini ele geçirmeğe başladı. 1128'de Vezir El-Memun İbni Bataihi de görevinden atıldı ve sonradan idam edildi. Bundan sonra Halife Amir hiç kimseyi Vezir olarak tayin etmemeye karar verdi ve bunu uyguladı. Fakat Halifenin gayet yakın baş danışmanı olan ve dini Hristiyan olan Ebu Naca vel Kanna Halife'ye yakınlığı dolayısiyla devlet politikalarına gayet büyük şahsi etki yapmıştır. Fakat 1129/30'da o da tutuklanmış ve idam edilmiştir. |
||
Bu yıllarda Fatımiler tarafından Filistin'de kurulu Haçlılar [[Kudüs Krallığı]]'na karşı sıksık askeri seferler düzenlendi: Bunlar 1101'de Sad El-Devle El-Tavasi; 1102'de Şeref al-Maal İbni El-Afdal ; 1103'de İbni El-Ajam Kadu; 1104'de Camal El-Mülk; 1105'de Sana El-Mülk El-Hüseyn El-Afdal; 1112 El-Aazz ve 1113 Masud komutasında [[Aşkelon]] şehrinden yapılmıştır. Buna karşılık olarak Kudüs Krallığı Haçlılar orduları da Fatimiler elinde bulunan şehir ve arazilere akınlar yapmışlardır. Bunların hedefi 1109'da [[Trablusşam]]; 1111'de [[Sayda]] ve 1126'da [[Sur (şehir)|Sur]] olup Haçlılar bu şehri ellerine geçirmişlerdir. 1117'da Kudüs Krallığı kralı [[I. Baudouin (Kudüs Kralı)|I. Baudouin]] ordusu ile Mısır'a hücum etmiş ve yukarı Mısır'da Farama ve Tınnıs mevkilerine kadar ilerlemiş; ama hastalandığı için geriye dönmek zorunda kalmıştır. Kral I. Baudouin bu seferden [[Kudüs]]'e geri dönmekte iken yolda 2 Nisan 1118'de [[El Ariş]] (günümüzde [[Mısır]]) |
Bu yıllarda Fatımiler tarafından Filistin'de kurulu Haçlılar [[Kudüs Krallığı]]'na karşı sıksık askeri seferler düzenlendi: Bunlar 1101'de Sad El-Devle El-Tavasi; 1102'de Şeref al-Maal İbni El-Afdal ; 1103'de İbni El-Ajam Kadu; 1104'de Camal El-Mülk; 1105'de Sana El-Mülk El-Hüseyn El-Afdal; 1112 El-Aazz ve 1113 Masud komutasında [[Aşkelon]] şehrinden yapılmıştır. Buna karşılık olarak Kudüs Krallığı Haçlılar orduları da Fatimiler elinde bulunan şehir ve arazilere akınlar yapmışlardır. Bunların hedefi 1109'da [[Trablusşam]]; 1111'de [[Sayda]] ve 1126'da [[Sur (şehir)|Sur]] olup Haçlılar bu şehri ellerine geçirmişlerdir. 1117'da Kudüs Krallığı kralı [[I. Baudouin (Kudüs Kralı)|I. Baudouin]] ordusu ile Mısır'a hücum etmiş ve yukarı Mısır'da Farama ve Tınnıs mevkilerine kadar ilerlemiş; ama hastalandığı için geriye dönmek zorunda kalmıştır. Kral I. Baudouin bu seferden [[Kudüs]]'e geri dönmekte iken yolda 2 Nisan 1118'de [[El Ariş]] (günümüzde [[Mısır]])'te ölmüştür. |
||
Döneminde [[İsmâ‘îl’îyye]]'nin [[Nizâr’îyye]] ve [[Mustâ‘lîyye]] kolları arasındaki ayrılığın daha da büyümesi iktidârına büyük darbe indirmişti. 1122'de Kahire'de Nizariler aleyhinden büyük halk toplantısı ve gösterileri yapılmıştir. Bunun üzerine |
Döneminde [[İsmâ‘îl’îyye]]'nin [[Nizâr’îyye]] ve [[Mustâ‘lîyye]] kolları arasındaki ayrılığın daha da büyümesi iktidârına büyük darbe indirmişti. 1122'de Kahire'de Nizariler aleyhinden büyük halk toplantısı ve gösterileri yapılmıştir. Bunun üzerine [[Nizârîler]]'in bazı ibadethaneler üzerine olan hakları ortadan kaldırılmıştır. |
||
== Tâyyîbîlik ve Hâfızîlik mezheplerinin oluşumu == |
|||
{{ana|Hâfızîlik|Tâyyîb’îyye}} |
|||
[[Nizâr’îyye]] taraftarları ile aralarından şiddetlenen iktidâr mücadeleleri sonucunda Halife Amir, [[Hasan Sabbah]]'ın [[Haşhaşin]] cephesi mensûplarınca 7 Ekim 1130 tarihinde katledildi. |
[[Nizâr’îyye]] taraftarları ile aralarından şiddetlenen iktidâr mücadeleleri sonucunda Halife Amir, [[Hasan Sabbah]]'ın [[Haşhaşin]] cephesi mensûplarınca 7 Ekim 1130 tarihinde katledildi. |
||
Ölümünden sonra iktidâr mücadeleleri daha da şiddetlendi ve akabinde yeğeni [[Hâfız (Fatımi)|Hafız]]'ın iktidâra gelmesiyle neticelendi. Taraftarları ise [[Hâfız (Fatımi)|Hafız]]'ın hükümetini tanımayarak Âmir'in henüz dört yaşında olan [[Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım]]'ın [[imâm]]lığını ilân ederek [[Tâyyîb’îyye]] fırkasını oluşturdular. |
Ölümünden sonra iktidâr mücadeleleri daha da şiddetlendi ve akabinde yeğeni [[Hâfız (Fatımi)|Hafız]]'ın iktidâra gelmesiyle neticelendi. Taraftarları ise [[Hâfız (Fatımi)|Hafız]]'ın hükümetini tanımayarak Âmir'in henüz dört yaşında olan oğlu [[Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım]]'ın [[imâm]]lığını ilân ederek [[Tâyyîb’îyye]] fırkasını oluşturdular. |
||
== Kaynakça == |
== Kaynakça == |
||
| 45. satır: | 47. satır: | ||
{{s-start}} |
{{s-start}} |
||
{{s-hou||| |
{{s-hou|||1096||1130}} |
||
{{s-reg|}} |
{{s-reg|}} |
||
{{s-bef|before=[[Mustali (Fatımi)]]}} |
{{s-bef|before=[[Mustali (Fatımi)]]<br/><small>Dokuzuncu [[Fâtımîler Hâlifeliği|Fâtımîler Hâlifesi]]</small>}} |
||
{{s-ttl|title= [[Fâtımîler Hâlifeliği|Fâtımîler Hâlifesi]] |
{{s-ttl|title= Onuncu [[Fâtımîler Hâlifeliği|Fâtımîler Hâlifesi]] <br/> El-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh <br/> ibn’ûl- [[Ebû’l-Kâsım ʿAhmed el-Mustâ‘lî b'il-Lâh|Mustâ‘lî]] ibn’ûl-[[Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstensir bil-Lâh|Mûstensir]]|years=1102 - 1130}} |
||
{{s-aft|after=[[Hâfız (Fatımi)]]}} |
{{s-aft|after=[[Hâfız (Fatımi)]]<br/><small>On Birinci [[Fâtımîler Hâlifeliği|Fâtımîler Hâlifesi]]</small>}} |
||
{{s-rel|sh}} |
{{s-rel|sh}} |
||
{{s-bef|rows=3|before = [[ |
{{s-bef|rows=3|before = [[Ebû’l-Kâsım ʿAhmed el-Mustâ‘lî b'il-Lâh]]<br><small>On Dokuzuncu [[İsmâ‘îlî]]-[[Mustâ‘lîyye]] [[İmâmet (İsmâ‘ilî i'tikadı)|İmâmı]]</small>}} |
||
{{s-ttl|rows=3|title = [[İmâmlar|İmâm]] El-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh<br/> [[İsmâ‘îl’îyye]]-[[Mustâ‘lîyye]] <br/>[[Şîʿa]] [[İsmâ‘îlî]] [[İmâmlar|İmâmı]] |years = 1102 - 1130}} |
{{s-ttl|rows=3|title = [[İmâmlar|İmâm]] El-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh<br/>Yirminci [[İsmâ‘îl’îyye]]-[[Mustâ‘lîyye]] <br/>[[Şîʿa]] [[İsmâ‘îlî]] [[İmâmlar|İmâmı]] |years = 1102 - 1130}} |
||
{{s-aft|after = [[Hâfız (Fatımi)]] '' <br/> <small> [[İsmâ‘îlî]]-[[ |
{{s-aft|after = [[Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım]] ''([[Tâyyîb’îyye]])'' <br/> [[Hâfız (Fatımi)|Ebû’l-Meymûn ʿAbd el-Mecîd]] ''([[Hâfızîlik]])'' <br/> <small>Yirmi Birinci [[İsmâ‘îlî]]-[[Mustâ‘lîyye]] [[İmâmet (İsmâ‘ilî i'tikadı)|İmâmı]]</small>}} |
||
{{end}} |
{{end}} |
||
Sayfanın 01.50, 21 Ekim 2014 tarihindeki hâli
| Makale serilerinden |
 |
| Makale serilerinden |
 |
Amir veya El-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh (d: 31 Aralık 1096 , Kahire – ö: 7 Ekim 1130, Kahire) Tam Adı: Ebû Ali Mansur ibni el-Mustâ‘lî el-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh (Şablon:Lang-ar , ) Yedinci Fâtımî Hâlifesi ve İsmâilîyye-Mustâlîlik Mezhebi'nin "Yirminci İmâmı".
Yaşamı
Babası Mustâ‘lî b'il-Lâh gibi o da Bedr el-Cemâli'nin oğlu vezir El-Efdâl Şehinşâh'ın gölgesi altında hilâfet makâmına yükseltilmişti. Vezir El-Efdâl aynen babası Bedr el-Cemâli'nin Hâlife Mûstensir devrinde yaptığı gibi, tek olarak devleti kendisi yönetti. Halife Amir'in siyâsî mes'eleler hakkında çok az yetkisi bulumamaktaydı.
1121 (H.515)'de Ramazan ayının son günü olan Bayram Arife/Pazar gecesi El-Efdâl Şehinşâh katledildi ve cesedi ırmağa atıldi. [1] Bazi tarihciler bunun Halife Amir tarafından planlatılıp uygulmaya koyulduğunu belirtmişlerdir. Bu hükümet darbesi neticesinde El-Efdâl Şehinşâh katlinden sonra El-Memun İbni Bataihi Vezir oldu. Halife Amir böylece tedricen devletin yönetimini ele geçirmeğe başladı. 1128'de Vezir El-Memun İbni Bataihi de görevinden atıldı ve sonradan idam edildi. Bundan sonra Halife Amir hiç kimseyi Vezir olarak tayin etmemeye karar verdi ve bunu uyguladı. Fakat Halifenin gayet yakın baş danışmanı olan ve dini Hristiyan olan Ebu Naca vel Kanna Halife'ye yakınlığı dolayısiyla devlet politikalarına gayet büyük şahsi etki yapmıştır. Fakat 1129/30'da o da tutuklanmış ve idam edilmiştir.
Bu yıllarda Fatımiler tarafından Filistin'de kurulu Haçlılar Kudüs Krallığı'na karşı sıksık askeri seferler düzenlendi: Bunlar 1101'de Sad El-Devle El-Tavasi; 1102'de Şeref al-Maal İbni El-Afdal ; 1103'de İbni El-Ajam Kadu; 1104'de Camal El-Mülk; 1105'de Sana El-Mülk El-Hüseyn El-Afdal; 1112 El-Aazz ve 1113 Masud komutasında Aşkelon şehrinden yapılmıştır. Buna karşılık olarak Kudüs Krallığı Haçlılar orduları da Fatimiler elinde bulunan şehir ve arazilere akınlar yapmışlardır. Bunların hedefi 1109'da Trablusşam; 1111'de Sayda ve 1126'da Sur olup Haçlılar bu şehri ellerine geçirmişlerdir. 1117'da Kudüs Krallığı kralı I. Baudouin ordusu ile Mısır'a hücum etmiş ve yukarı Mısır'da Farama ve Tınnıs mevkilerine kadar ilerlemiş; ama hastalandığı için geriye dönmek zorunda kalmıştır. Kral I. Baudouin bu seferden Kudüs'e geri dönmekte iken yolda 2 Nisan 1118'de El Ariş (günümüzde Mısır)'te ölmüştür.
Döneminde İsmâ‘îl’îyye'nin Nizâr’îyye ve Mustâ‘lîyye kolları arasındaki ayrılığın daha da büyümesi iktidârına büyük darbe indirmişti. 1122'de Kahire'de Nizariler aleyhinden büyük halk toplantısı ve gösterileri yapılmıştir. Bunun üzerine Nizârîler'in bazı ibadethaneler üzerine olan hakları ortadan kaldırılmıştır.
Tâyyîbîlik ve Hâfızîlik mezheplerinin oluşumu
Nizâr’îyye taraftarları ile aralarından şiddetlenen iktidâr mücadeleleri sonucunda Halife Amir, Hasan Sabbah'ın Haşhaşin cephesi mensûplarınca 7 Ekim 1130 tarihinde katledildi.
Ölümünden sonra iktidâr mücadeleleri daha da şiddetlendi ve akabinde yeğeni Hafız'ın iktidâra gelmesiyle neticelendi. Taraftarları ise Hafız'ın hükümetini tanımayarak Âmir'in henüz dört yaşında olan oğlu Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım'ın imâmlığını ilân ederek Tâyyîb’îyye fırkasını oluşturdular.
Kaynakça
- ^ İbn-i Hallikân, Cilt 1, sayfa 613-614.
Dış bağlantılar
Âmir (Fâtımî halifesi) Doğumu: 1096 Ölümü: 1130
| ||
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Mustali (Fatımi) Dokuzuncu Fâtımîler Hâlifesi |
Onuncu Fâtımîler Hâlifesi El-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh ibn’ûl- Mustâ‘lî ibn’ûl-Mûstensir 1102 - 1130 |
Sonra gelen Hâfız (Fatımi) On Birinci Fâtımîler Hâlifesi |
| Şii İslam unvanları | ||
| Önce gelen Ebû’l-Kâsım ʿAhmed el-Mustâ‘lî b'il-Lâh On Dokuzuncu İsmâ‘îlî-Mustâ‘lîyye İmâmı |
İmâm El-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh Yirminci İsmâ‘îl’îyye-Mustâ‘lîyye Şîʿa İsmâ‘îlî İmâmı 1102 - 1130 |
Sonra gelen Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım (Tâyyîb’îyye) Ebû’l-Meymûn ʿAbd el-Mecîd (Hâfızîlik) Yirmi Birinci İsmâ‘îlî-Mustâ‘lîyye İmâmı |
 | İslam ile bağlantılı dikkate değer bir kişi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |