Laos: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
| 141. satır: | 141. satır: | ||
'''Yüzey Biçimleri:''' Üzerinde yeraldığı [[Çinhindi]] Yarımadası'nın yüzey biçimleriyle benzer özellikler gösterir. [[Tibet Platosu]]'ndan güneydoğuya doğru uzanan dağ sıralarından en doğudaki, ülkenin kuzeyini iki ana kütle olarak engebelendirdikten sonra Vietnam-Laos sınırı bounca [[Annam Dağları]] olarak güneye iner. [[Mekong]] Irmağı ve kollarının derin vadileriyle yarılı ve tepeleri kalkerli platolarla birbirinden ayrılan bu iki kütle arasında yeralan 1 200 - 1 500 m yükseliti [[Tran Nınh platosu]] güneye ülkenin orta kesimine [[Vieng-Chan ovası]]yla açılır. Ülkenin en yüksek noktası kuzeyde yükselen [[Pou Bia Dağı]]'dır(2 817 m). Ülkenin orta ve güney kesimlerinde egemen yer biçimleriyse, doğudan batıya doğru eğimi ve tabanları kırmızı kumtaşlı kalın bir tabakayla örtülü, orta yükseltili platolardır. Bunların en önemlsi[[ Boloven platoları]]dır. Ovalar ise Jarres dışında Mekong Irmağı kıyılarında dizilidir. Laos'da Mekong dışında en önemli akarsular, bu ırmağın kolları olan Tu, Hou ve Seng ırmaklarıdır. |
'''Yüzey Biçimleri:''' Üzerinde yeraldığı [[Çinhindi]] Yarımadası'nın yüzey biçimleriyle benzer özellikler gösterir. [[Tibet Platosu]]'ndan güneydoğuya doğru uzanan dağ sıralarından en doğudaki, ülkenin kuzeyini iki ana kütle olarak engebelendirdikten sonra Vietnam-Laos sınırı bounca [[Annam Dağları]] olarak güneye iner. [[Mekong]] Irmağı ve kollarının derin vadileriyle yarılı ve tepeleri kalkerli platolarla birbirinden ayrılan bu iki kütle arasında yeralan 1 200 - 1 500 m yükseliti [[Tran Nınh platosu]] güneye ülkenin orta kesimine [[Vieng-Chan ovası]]yla açılır. Ülkenin en yüksek noktası kuzeyde yükselen [[Pou Bia Dağı]]'dır(2 817 m). Ülkenin orta ve güney kesimlerinde egemen yer biçimleriyse, doğudan batıya doğru eğimi ve tabanları kırmızı kumtaşlı kalın bir tabakayla örtülü, orta yükseltili platolardır. Bunların en önemlsi[[ Boloven platoları]]dır. Ovalar ise Jarres dışında Mekong Irmağı kıyılarında dizilidir. Laos'da Mekong dışında en önemli akarsular, bu ırmağın kolları olan Tu, Hou ve Seng ırmaklarıdır. |
||
'''İklim ve Bitki Örtüsü:''' Laso'ta sıcak ve nemli [[tropikal iklim]] egemendir. Mayıs ve Ekim aylarında düşen [[Muson]] yağmurları yıllık yağış ortalamasının 2 000 mm'in üzerine çıkmasında en önemli etkendir. Ülkenin güney kesiminde yılın on iki ayı sıcaklık 25°C'nin altına düşmez. Ülkenin %60'ı tekağaç ve türlerinin egemen olduğu herdem yeşil, seyrek ağaçlı ormanlarla kaplıdır. Kuzeydeki dağların yüksek kesimlerindeyse bu ormanlar yerlerin otsu [[savan]]lara bırakır |
'''İklim ve Bitki Örtüsü:''' Laso'ta sıcak ve nemli [[tropikal iklim]] egemendir. Mayıs ve Ekim aylarında düşen [[Muson]] yağmurları yıllık yağış ortalamasının 2 000 mm'in üzerine çıkmasında en önemli etkendir. Ülkenin güney kesiminde yılın on iki ayı sıcaklık 25°C'nin altına düşmez. Ülkenin %60'ı tekağaç ve türlerinin egemen olduğu herdem yeşil, seyrek ağaçlı ormanlarla kaplıdır. Kuzeydeki dağların yüksek kesimlerindeyse bu ormanlar yerlerin otsu [[savan]]lara bırakır. |
||
=== Tarih === |
|||
Bugün Laos'tta egemen etnik grup olan Lao'lar. Tay halklarının bir koludur. Taylar MS VIII. yy'da Güneybatı Çin'de güçlü Nanchao krallığını kurduktan sonra güneye doğru ilerleyerek Çinhindi Yarımadası'na girdiler. Laolar, öbür Tay halklarıyla birlikte, V yy'dan beri Kambpçya'daki Khmer İmparatorluğu'nun gemenliği altında yaşayan Laos'un yerli kabilelerine üstünlüklerini kabu ettirdiler. XII. ve XIII. yy'lar boyunca Laolar, Muong Swa (daha sonradan Luang Prabang) prensliklerini kurdular. Lan Xang dönemi: Laos'a ilişkin ilk tarihsel kayıtlara , Angkor'daki Khmer kralının da yardımlarıyla Lao'taki ilk devlet olan Lan Xang'ı(MilyonFil Kralığı) kuran Fa Ngumla başlar. F Ngum 1353-1371 arasında bügünkü Laos topraklarının bütününü ve Tayland'ın kuzey ve doğu bmlgelerini fethetti. 1373'te yerine oğlu Phya Sam Sene Thai geçti ve krallığın yönetim ilkelerini belirleyip, savumasını örgütledi. 1416'da onun ölümünden sonra 1478'de Vietnamlılar'ın işgaliyle kısa süreli bir kesintiye uğrayan uzun barış dönemi, 1520-1548' arasında hüküm süren Photisarath döneminde son buldu ve Burma ce Siam'a karşı savaş yürütüldü. Siam'a karşı yürütülen üç savaştan sonra 158'de Lan Xang devleti en geniş sınırlarına ulaştı. Photisarath' ölümü üzerine tahta çıkan oğlu Sethatrirath döneminde başkent, Luang Prabang'dab Vientiane'ye taşındı. 1565 ve 1570'deki iki Burma saldırısı püskürtüldü. Ne ki 1571'de Sethhathrirah ölünde, Burmalılar'ın saldırıları yoğunlaştı. ve 1574DE Vientiane düştü; ülke Burmalılarca yıkıma uğratıldı. Bu karanlık dönem 1637'de SouignaVongsa'nın tahta çıkıp düzeni yeniden kurana dek sürdü. Souigna-Vongsa Vietnam ve Siam'la antlaşmalar yaparak sınırları belirlediç Budacılığın tutkulu bir savunucusu ve güzel sanatların koruyucusu oldu. Vientiane'yi güzelleştirdi; 1694'te ölünce yerine Vietnam ordularının da yardımıyla yeğenleri geöti ve böylece Laos'ta Vietnam egemenlği başladı. Bu dönemde Lan Xang krallığı parçalandı. Vietnam egemenliği kabul etmeyen kimi kraliyet ailesi üyeleri, 1707'de egemenlikleri altındaki kuzey bölgelerimde bağımsızlıklarını ilan ettiler ve Luang Prabang ve Vientiane krallıklarını kurdular. Güneyde ise 1713'te Champassak krallığı kurulduç Böylece Lan Xang üç krallığa bölündü. |
|||
=== Şehir/Eyalet Listesi === |
=== Şehir/Eyalet Listesi === |
||
Sayfanın 08.16, 2 Ekim 2014 tarihindeki hâli
 | Bu maddede Hata: Eksik olan bilgileri belirtmelisiniz. konusunun eksik olduğu düşünülmektedir. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Laos ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ Sathalanalat Paxathipatai Paxaxon Lao Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Slogan "ສັນຕິພາບ ເອກະລາດ ປະຊາທິປະໄຕ ເອກະພາບ ວັດທະນາຖາວອນ" "Peace, Independence, Democracy, Unity and Prosperity" | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Vientiane | ||||||||
| En büyük | Başkent | ||||||||
| Resmî dil(ler) | Laoca | ||||||||
| Resmi Alfabe | Lao Alfabesi | ||||||||
| Hükûmet | Demokratik Halk Cumhuriyeti | ||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 236.800 km2 (83..) | ||||||||
• Su (%) | 2 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 1995 sayımı | 4.574.848 | ||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2008 tahminî | ||||||||
• Toplam | 13,310 milyar $ (129..) | ||||||||
• Kişi başına | 2.127 $ (137..) | ||||||||
| GSYİH (nominal) | 2008 tahminî | ||||||||
• Toplam | 5,374 milyar $ | ||||||||
• Kişi başına | 859 $ | ||||||||
| Gini (2008) | 34.6 orta | ||||||||
| İGE |  0.619Hata: Geçersiz İGE değeri · 2007. | ||||||||
| Para birimi | Kip (LAK) | ||||||||
| Zaman dilimi | UTC+7 | ||||||||
| Trafik akışı | sağ | ||||||||
| Telefon kodu | 856 | ||||||||
| İnternet alan adı | .la | ||||||||
Laos resmi adı ile Laos Demokratik Halk Cumhuriyeti, batıda Tayland ve Burma, doğuda Vietnam, kuzeyde Çin Halk Cumhuriyeti, güneyde Kamboçya tarafından çevrelenmiş denize kıyısı olmayan bir Güneydoğu Asya ülkesidir. Başkenti Vientiane'dir. Luang Prabang, Savannakhet ve Pakse diğer büyük şehirleridir. Resmi adı Lao People's Democratic Republic (Lao Demokratik Halk Cumhuriyeti) olan Laos, tek parti sosyalist bir cumhuriyet olarak yönetilir.
Burma 235 km, Çin 423 km, Vietnam 2.130 km, Kamboçya 541 km ve Tayland'a 1.754 km sınırı vardır. Denize sınırı yoktur. Türkiye ile Laos arasındaki saat farkı -4 saattir.
Coğrafya
Yüzey Biçimleri: Üzerinde yeraldığı Çinhindi Yarımadası'nın yüzey biçimleriyle benzer özellikler gösterir. Tibet Platosu'ndan güneydoğuya doğru uzanan dağ sıralarından en doğudaki, ülkenin kuzeyini iki ana kütle olarak engebelendirdikten sonra Vietnam-Laos sınırı bounca Annam Dağları olarak güneye iner. Mekong Irmağı ve kollarının derin vadileriyle yarılı ve tepeleri kalkerli platolarla birbirinden ayrılan bu iki kütle arasında yeralan 1 200 - 1 500 m yükseliti Tran Nınh platosu güneye ülkenin orta kesimine Vieng-Chan ovasıyla açılır. Ülkenin en yüksek noktası kuzeyde yükselen Pou Bia Dağı'dır(2 817 m). Ülkenin orta ve güney kesimlerinde egemen yer biçimleriyse, doğudan batıya doğru eğimi ve tabanları kırmızı kumtaşlı kalın bir tabakayla örtülü, orta yükseltili platolardır. Bunların en önemlsiBoloven platolarıdır. Ovalar ise Jarres dışında Mekong Irmağı kıyılarında dizilidir. Laos'da Mekong dışında en önemli akarsular, bu ırmağın kolları olan Tu, Hou ve Seng ırmaklarıdır.
İklim ve Bitki Örtüsü: Laso'ta sıcak ve nemli tropikal iklim egemendir. Mayıs ve Ekim aylarında düşen Muson yağmurları yıllık yağış ortalamasının 2 000 mm'in üzerine çıkmasında en önemli etkendir. Ülkenin güney kesiminde yılın on iki ayı sıcaklık 25°C'nin altına düşmez. Ülkenin %60'ı tekağaç ve türlerinin egemen olduğu herdem yeşil, seyrek ağaçlı ormanlarla kaplıdır. Kuzeydeki dağların yüksek kesimlerindeyse bu ormanlar yerlerin otsu savanlara bırakır.
Tarih
Bugün Laos'tta egemen etnik grup olan Lao'lar. Tay halklarının bir koludur. Taylar MS VIII. yy'da Güneybatı Çin'de güçlü Nanchao krallığını kurduktan sonra güneye doğru ilerleyerek Çinhindi Yarımadası'na girdiler. Laolar, öbür Tay halklarıyla birlikte, V yy'dan beri Kambpçya'daki Khmer İmparatorluğu'nun gemenliği altında yaşayan Laos'un yerli kabilelerine üstünlüklerini kabu ettirdiler. XII. ve XIII. yy'lar boyunca Laolar, Muong Swa (daha sonradan Luang Prabang) prensliklerini kurdular. Lan Xang dönemi: Laos'a ilişkin ilk tarihsel kayıtlara , Angkor'daki Khmer kralının da yardımlarıyla Lao'taki ilk devlet olan Lan Xang'ı(MilyonFil Kralığı) kuran Fa Ngumla başlar. F Ngum 1353-1371 arasında bügünkü Laos topraklarının bütününü ve Tayland'ın kuzey ve doğu bmlgelerini fethetti. 1373'te yerine oğlu Phya Sam Sene Thai geçti ve krallığın yönetim ilkelerini belirleyip, savumasını örgütledi. 1416'da onun ölümünden sonra 1478'de Vietnamlılar'ın işgaliyle kısa süreli bir kesintiye uğrayan uzun barış dönemi, 1520-1548' arasında hüküm süren Photisarath döneminde son buldu ve Burma ce Siam'a karşı savaş yürütüldü. Siam'a karşı yürütülen üç savaştan sonra 158'de Lan Xang devleti en geniş sınırlarına ulaştı. Photisarath' ölümü üzerine tahta çıkan oğlu Sethatrirath döneminde başkent, Luang Prabang'dab Vientiane'ye taşındı. 1565 ve 1570'deki iki Burma saldırısı püskürtüldü. Ne ki 1571'de Sethhathrirah ölünde, Burmalılar'ın saldırıları yoğunlaştı. ve 1574DE Vientiane düştü; ülke Burmalılarca yıkıma uğratıldı. Bu karanlık dönem 1637'de SouignaVongsa'nın tahta çıkıp düzeni yeniden kurana dek sürdü. Souigna-Vongsa Vietnam ve Siam'la antlaşmalar yaparak sınırları belirlediç Budacılığın tutkulu bir savunucusu ve güzel sanatların koruyucusu oldu. Vientiane'yi güzelleştirdi; 1694'te ölünce yerine Vietnam ordularının da yardımıyla yeğenleri geöti ve böylece Laos'ta Vietnam egemenlği başladı. Bu dönemde Lan Xang krallığı parçalandı. Vietnam egemenliği kabul etmeyen kimi kraliyet ailesi üyeleri, 1707'de egemenlikleri altındaki kuzey bölgelerimde bağımsızlıklarını ilan ettiler ve Luang Prabang ve Vientiane krallıklarını kurdular. Güneyde ise 1713'te Champassak krallığı kurulduç Böylece Lan Xang üç krallığa bölündü.
Şehir/Eyalet Listesi
Laos eyalet sistemini kullanmaktadır ve on yedi eyalete bölünmüştür. Bunlar; [1]
_-_monochrome.svg)
|
Dış bağlantılar
Kaynaklar
- ^ "National Statistics Centre". National Statistics Centre.
Uluslararası kuruluşlar | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||
 | Laos ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |