Âmir (Fâtımî halifesi): Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 09.31, 25 Ağustos 2014 tarihindeki hâli

Şablon:Hükümdar bilgi kutusu

Amir veya El-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh (d: 31 Aralık 1096 , Kahire – ö: 7 Ekim 1130, Kahire) Tam Adı: Ebû Ali Mansur ibni el-Mustâ‘lî el-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh (Şablon:Lang-ar , ) Onuncu Fâtımî Hâlifesi ve İsmâilîyye-Mustâlîlik Mezhebi'nin "Yirminci İmâmı".

Yaşamı

Babası Mustâ‘lî b'il-Lâh gibi o da Bedr El-Cemâli'nin oğlu vezir El-Efdâl Şehenşâh'ın gölgesi altında hilâfet makâmına yükseltilmişti. Vezir El-Efdâl aynen babası Bedr el-Cemâli'nin Hâlife Mûstensir devrinde yaptığı gibi, tek olarak devleti kendisi yönetti. Halife Amir'in siyâsî mes'eleler hakkında çok az yetkisi bulumamaktaydı.

1121 (H.515)'de Ramazan ayının son günü olan Bayram Arife/Pazar gecesi El-Efdâl Şehenşâh katledildi ve cesedi ırmağa atıldi. ^[1] Bazi tarihciler bunun Halife Amir tarafından planlatılıp uygulmaya koyulduğunu belirtmişlerdir. Bu hükümet darbesi neticesinde El-Efdâl Şehinşâh katlinden sonra El-Memun İbni Bataihi Vezir oldu. Halife Amir böylece tedricen devletin yönetimini ele geçirmeğe başladı. 1128'de Vezir El-Memun İbni Bataihi de görevinden atıldı ve sonradan idam edildi. Bundan sonra Halife Amir hiç kimseyi Vezir olarak tayin etmemeye karar verdi ve bunu uyguladı. Fakat Halifenin gayet yakın baş danışmanı olan ve dini Hristiyan olan Ebu Naca vel Kanna Halife'ye yakınlığı dolayısiyla devlet politikalarına gayet büyük şahsi etki yapmıştır. Fakat 1129/30'da o da tutuklanmış ve idam edilmiştir.

Bu yıllarda Fatımiler tarafından Filistin'de kurulu Haçlılar Kudüs Krallığı'na karşı sıksık askeri seferler düzenlendi: Bunlar 1101'de Sad El-Devle El-Tavasi; 1102'de Şeref al-Maal İbni El-Afdal ; 1103'de İbni El-Ajam Kadu; 1104'de Camal El-Mülk; 1105'de Sana El-Mülk El-Hüseyn El-Afdal; 1112 El-Aazz ve 1113 Masud komutasında Aşkelon şehrinden yapılmıştır. Buna karşılık olarak Kudüs Krallığı Haçlılar orduları da Fatimiler elinde bulunan şehir ve arazilere akınlar yapmışlardır. Bunların hedefi 1109'da Trablusşam; 1111'de Sayda ve 1126'da Sur olup Haçlılar bu şehri ellerine geçirmişlerdir. 1117'da Kudüs Krallığı kralı I. Baudouin ordusu ile Mısır'a hücum etmiş ve yukarı Mısır'da Farama ve Tınnıs mevkilerine kadar ilerlemiş; ama hastalandığı için geriye dönmek zorunda kalmıştır. Kral I. Baudouin bu seferden Kudüs'e geri dönmekte iken yolda 2 Nisan 1118'de El Ariş (günümüzde Mısır)da ölmüştür.

Döneminde İsmâ‘îl’îyye'nin Nizâr’îyye ve Mustâ‘lîyye kolları arasındaki ayrılığın daha da büyümesi iktidârına büyük darbe indirmişti. 1122'de Kahire'de Nizariler aleyhinden büyük halk toplantısı ve gösterileri yapılmıştir. Bunun üzerine Nizarilerin bazı ibadethaneler üzerine olan hakları ortadan kaldırılmıştır.

Nizâr’îyye taraftarları ile aralarından şiddetlenen iktidâr mücadeleleri sonucunda Halife Amir, Hasan Sabbah'ın Haşhaşin cephesi mensûplarınca 7 Ekim 1130 tarihinde katledildi.

Ölümünden sonra iktidâr mücadeleleri daha da şiddetlendi ve akabinde yeğeni Hafız'ın iktidâra gelmesiyle neticelendi. Taraftarları ise Hafız'ın hükümetini tanımayarak Âmir'in henüz dört yaşında olan Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım'ın imâmlığını ilân ederek Tâyyîb’îyye fırkasını oluşturdular.

Kaynakça

^ İbni Hallikân, Cilt 1, sayfa 613-614.

Dış bağlantılar

El-Efdâl'in öldürülmesi

Resmî unvanlar
Âmir (Fâtımî halifesi) Doğumu: 31 Aralık 1086 Ölümü: 7 Ekim 1130
Önce gelen Mustali (Fatımi)	Fâtımîler Hâlifesi Amir (El-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh) 8 Aralık 1101 - 7 Ekim 1130	Sonra gelen Hâfız (Fatımi)
Şii İslam unvanları
Önce gelen Mustali (Fatımi) On Dokuzuncu İsmâ‘îlî-Mustâ‘lîyye İmâmı	İmâm El-Âmir bi'Ahkâmi’l-Lâh İsmâ‘îl’îyye-Mustâ‘lîyye Şîʿa İsmâ‘îlî İmâmı 1102 - 1130	Sonra gelen Tâyyibî Hâfız (Hâfızî) İsmâ‘îlî-Mustâ‘lîyye İmâmı

İslam ile bağlantılı dikkate değer bir kişi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Şablon:Link SM

[1] İbni Hallikân, Cilt 1, sayfa 613-614.

[1]

@@ 29. satır: / 29. satır: @@
 (H.515)'de [[Ramazan]] ayının son günü olan Bayram Arife/Pazar gecesi [[El-Efdâl Şehenşâh]] katledildi ve cesedi ırmağa atıldi. <ref> [[İbni Hallikân]], Cilt 1, sayfa 613-614.</ref> Bazi tarihciler bunun Halife Amir tarafından planlatılıp uygulmaya koyulduğunu belirtmişlerdir. Bu hükümet darbesi neticesinde [[El-Efdâl Şehinşâh]] katlinden sonra El-Memun İbni Bataihi Vezir oldu. Halife Amir böylece tedricen devletin yönetimini ele geçirmeğe başladı. 1128'de Vezir El-Memun İbni Bataihi de görevinden atıldı ve sonradan idam edildi. Bundan sonra Halife Amir hiç kimseyi Vezir olarak tayin etmemeye karar verdi ve bunu uyguladı. Fakat Halifenin gayet yakın baş danışmanı olan ve dini Hristiyan olan Ebu Naca vel Kanna Halife'ye yakınlığı dolayısiyla devlet politikalarına gayet büyük şahsi etki yapmıştır. Fakat 1129/30'da o da tutuklanmış ve idam edilmiştir.
-Bu yıllarda Fatımiler tarafından  Filistin'de kurulu Haçlılar [[Kudüs Krallığı]]'na karşı sıksık askeri seferler düzenlendi: Bunlar 1101'de Sad El-Devle El-Tavasi; 1102'de Şeref al-Maal İbni El-Afdal ; 1103'de  İbni El-Ajam Kadu; 1104'de Camal El-Mülk; 1105'de  Sana El-Mülk El-Hüseyn El-Afdal; 1112 El-Aazz ve 1113 Masud komutasında [[Askelon]] şehrinden yapılmıştır. Buna karşılık olarak Kudüs Krallığı Haçlılar orduları da Fatimiler elinde bulunan şehir ve arazilere akınlar yapmışlardır. Bunların hedefi 1109'da [[Trablusşam]]; 1111'de [[Sayda]] ve 1126'da [[Sur (şehir)|Sur]] olup Haçlılar bu şehri ellerine geçirmişlerdir. 1117'da Kudüs Krallığı kralı [[I. Baudouin (Kudüs Kralı)|I. Baudouin]] ordusu ile Mısır'a hücum etmiş ve yukarı Mısır'da Farama ve Tınnıs mevkilerine kadar ilerlemiş; ama hastalandığı için geriye dönmek zorunda kalmıştır. Kral I. Baudouin bu seferden [[Kudüs]]'e geri dönmekte iken yolda 2 Nisan 1118'de [[El Ariş]] (günümüzde [[Mısır]])da ölmüştür.
+Bu yıllarda Fatımiler tarafından  Filistin'de kurulu Haçlılar [[Kudüs Krallığı]]'na karşı sıksık askeri seferler düzenlendi: Bunlar 1101'de Sad El-Devle El-Tavasi; 1102'de Şeref al-Maal İbni El-Afdal ; 1103'de  İbni El-Ajam Kadu; 1104'de Camal El-Mülk; 1105'de  Sana El-Mülk El-Hüseyn El-Afdal; 1112 El-Aazz ve 1113 Masud komutasında [[Aşkelon]] şehrinden yapılmıştır. Buna karşılık olarak Kudüs Krallığı Haçlılar orduları da Fatimiler elinde bulunan şehir ve arazilere akınlar yapmışlardır. Bunların hedefi 1109'da [[Trablusşam]]; 1111'de [[Sayda]] ve 1126'da [[Sur (şehir)|Sur]] olup Haçlılar bu şehri ellerine geçirmişlerdir. 1117'da Kudüs Krallığı kralı [[I. Baudouin (Kudüs Kralı)|I. Baudouin]] ordusu ile Mısır'a hücum etmiş ve yukarı Mısır'da Farama ve Tınnıs mevkilerine kadar ilerlemiş; ama hastalandığı için geriye dönmek zorunda kalmıştır. Kral I. Baudouin bu seferden [[Kudüs]]'e geri dönmekte iken yolda 2 Nisan 1118'de [[El Ariş]] (günümüzde [[Mısır]])da ölmüştür.
 Döneminde [[İsmâ‘îl’îyye]]'nin [[Nizâr’îyye]] ve [[Mustâ‘lîyye]] kolları arasındaki ayrılığın daha da büyümesi iktidârına büyük darbe indirmişti. 1122'de Kahire'de Nizariler aleyhinden büyük halk toplantısı ve gösterileri yapılmıştir. Bunun üzerine Nizarilerin bazı ibadethaneler üzerine olan hakları ortadan kaldırılmıştır.
-[Nizâr’îyye]] taraftarları ile aralarından şiddetlenen iktidâr mücadeleleri sonucunda Halife Amir, [[Hasan Sabbah]]'ın [[Haşhaşin]] cephesi mensûplarınca 7 Ekim 1130 tarihinde katledildi.
+[[Nizâr’îyye]] taraftarları ile aralarından şiddetlenen iktidâr mücadeleleri sonucunda Halife Amir, [[Hasan Sabbah]]'ın [[Haşhaşin]] cephesi mensûplarınca 7 Ekim 1130 tarihinde katledildi.
 Ölümünden sonra iktidâr mücadeleleri daha da şiddetlendi ve akabinde yeğeni [[Hâfız (Fatımi)|Hafız]]'ın iktidâra gelmesiyle neticelendi. Taraftarları ise  [[Hâfız (Fatımi)|Hafız]]'ın hükümetini tanımayarak Âmir'in henüz dört yaşında olan [[Et-Tâyyîb Ebû’l-Kâsım]]'ın [[imâm]]lığını ilân ederek [[Tâyyîb’îyye]] fırkasını oluşturdular.