Thorstein Veblen

Thorstein Bunde Veblen
Doğum	30 Temmuz 1857 Cato, Wisconsin, ABD
Ölüm	3 Agustos 1929 Menlo Park, Kaliforniya
Milliyet	ABD
Mezun olduğu okul(lar)	Yale Üniversitesi (Ph.D.) Carleton College (B.A.)
Kariyeri
Dalı	Evrimsel ekonomi, sosyoloji
Çalıştığı kurumlar	Şikago Üniversitesi, Stanford Üniversitesi, Missouri Üniversitesi, New School
İmza

Thorstein Bunde Veblen (d. 1857 - ö. 1929) ABD'li iktisatçı, sosyolog ve akademisyen. Kurumsal iktisat ekonomik ekolünün kurucularından biridir ve hazırladığı eserler ile bu akımın ilk teorisyenlerinin başında gelmiştir. Marksist olmayan kapitalist sistem kritikcisi.

Yaşamı

Veblen ABD'de Wisconsin eyaletinde doğmuştur. Kırsal bir küçük kasabada Norveç'ten Amerika'ya yeni göç edip Wisconsin'da yerleşmiş bir çiftçi ailesinin çocuğu idi. Çocukken ailesi Nerstrand, Minnesota'da bir çiftlik almıştı. Ailesi içınde Norveççe konuşulmakta idi ama Veblen küçükken, komşularından ve gittiği eyalet okullarında İngilizce öğrenmişti. Ama Veblen hayatı boyunca Norveççe ve Norveç ile bağlantılarını korumuştur: İskandinav mitleri olan İzlanda efsanelerini (sagalar) İngilizce'ye çevirip yayımlamıştır ve birkaç defa Avrupa'ya giderek Norveç'i ziyaret etmiştir. Ailesi çok sıkı kuralları olan Lutherci Protestanlıklığa inanmakla beraber Veblen ateist inançlarına bağlı olmuştur.

Veblen üniversite eğitimini Northfield, Minnesota'da (şimdi Carleton College olan) Carleton Kolej Akademisi'nde yaptı. Burada, daha akademi kariyerinin başında bulunan ve sonradan Amerika'da neoklasik iktisatçısı olarak ünlenecek John Bates Clark (1847–1938) tarafından verilen dersleri takip ederek, ondan çok etkilendi. Diploma sonrası eğitimini John Hopkins Üniversitesi ve Yale Üniversitesi'nde ekonomi alanında yaptı ve 1884'de Yale Üniversitesi'ne sunduğu tezle doktorasını aldı.

Veblen 1891'e kadar üniversitede bir pozisyon bulamayıp ailesinin çiftliğinde yaşadı ve o yıl Cornell Üniversitesi'ne öğrenci okutman olarak girdi. İlk akademik görevini ve (1900'da doçent olarak) ilk unvanını yeni kurulan Şikago Üniversitesi'de aldı. Bu üniversitedeyken ünlü akademik iktisat dergisi olan ''Journal of Political Economy'' editörlüğünü yaptı ve iş adamlarını kritik eden The Theory of the Leisure Class (Aylak Sınıfın Teorisi) (1899) ve The Theory of Business Enterprise (İşletme Girişimi Teorisi) (1904) kitaplarını yayınladı. 1888 yılında ise evlendi fakat bu evliliği boyunca hiç mutlu olmayacaktı.

1906'da Standford Üniversitesi'ne geçti. Fakat iş adamları ve özel işletmeler hakkında takındığı meşhur eleştirel tutumu dolayısıyla ideologlar tarafından beğenilmemesi ve ev hayatının uygunsuzluğu dolayısıyla 1911'de hem karısından hem de üniversitesinden ayrılarak Missouri Üniversitesi'ne geçti. Burada 1914'te yeni bir evlilik yaptı. Fakat üniversitedeki ve üniversite dışındaki ideologlar tarafından devamlı tenkitler ve alaylarla karşılaştı. Bu tepkiler sebebiyle 1918'de işinden ayrılıp New York'a geçti.

New York'da The Dial adlı etkili bir derginin editörlüğünü üstlendi. 1919-1926 döneminde (şimdi New School olan) "New School for Social Research" (Sosyal Araştırma için Yeni Okul) adlı üniversitenin kurulup gelişmesinde büyük katkısı oldu. Bu dönemde Sovyet Rusya devriminin "mühendisler" tarafından yapıldığını ve yeni bir ekonomik sistemin "Mühendisler Devleti" kurulacağını öngördüğü "The Engineers and the Price System" (Mühendisler ve Fiyat Sistemi) adlı kitabı yayımladı. Bu düşüncelerin geliştirip dağıltılmasına önayak olan kurumlar olan "Teknoloji İttifakı" ve "Teknokrasi Eylemi" adlı açılımlara katkılar yaptı.

1927'de Veblen Palo Alto, Kaliforniya'daki evine çekildi. 1929'da, çok önceden öngördüğü Büyük Bunalım ortaya çıkmadan üç ay önce öldü.

Eserleri

Şu seçilmiş liste Thorstein Veblen'in önemli eserlerini vermektedir:

• Thorstein Veblen (1897), "Why is Economics Not an Evolutionary Science?" Quarterly Journal of Economics C.12 (İngilizce)
• Thorstein Veblen (1899), The Theory of Leisure Class (İngilizce)
• Thorstein Veblen (1904) "The Beginning of Ownership" American Journal of Sociology, C.4 (İngilizce)
• Thorstein Veblen (19), Theory of Business Enterprise (İngilizce)
• Thorstein Veblen, () The Engineers and the price system (İngilizce)

Kaynakça

• Ingilizce Wikipedia "Thorstein Veblen" maddesi (İngilizce)

Ayrıca bakınız

• Kurumsal iktisat

Dış bağlantılar

• Amazon Thorstein Veblen eserleri listesi (İngilizce)