Adalet ve Kalkınma Partisi: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Sarv (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Oğuzhan (mesaj | katkılar)
Düzenleme
39. satır: 39. satır:
[[Dosya:Akpartisecimmuzigi.ogg|thumb|Partinin seçimlerde kullanılan müziklerinden biri; ''Her şey bu millet için'' şarkısı
[[Dosya:Akpartisecimmuzigi.ogg|thumb|Partinin seçimlerde kullanılan müziklerinden biri; ''Her şey bu millet için'' şarkısı
'''Not:Çalıştırmak için üst mavi düğmeye basınız''']]
'''Not:Çalıştırmak için üst mavi düğmeye basınız''']]
'''Adalet ve Kalkınma Partisi''' ('''AK Parti'''<ref name="kurumsal"/> ya da '''AKP'''<ref name="h%25252525C3%25252525BCrriyet">[http://www.hurriyet.com.tr/index/AKP/ Hürriyet Arşiv] Hürriyet.com. Erişim: 30 Mart 2009</ref><ref name="t%25252525C3%25252525BCmgazeteler">[http://www.tumgazeteler.com/haberleri/akp/ AKP Haberleri] TümGazeteler.com. Erişim: 30 Mart 2009</ref>) 2001 yılında mevcut genel başkanı [[Recep Tayyip Erdoğan]]'ın kurucu başkanlığında kurulan Türk [[siyasî parti]]sidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "AK Parti" olmakla birlikte, baş harflerinden oluşan "AKP" kısaltmasının kullanımı da yaygındır.<ref name="kurumsal"/><ref name="h%25252525C3%25252525BCrriyet"/><ref name="t%25252525C3%25252525BCmgazeteler"/><ref>Parti Genel Başkanı Erdoğan partinin adıyla ilgili yaptığı açıklamada "AK Parti" yerine "AKP" diyenlerin edepsiz olduğunu ileri sürmüştür [http://www9.gazetevatan.com/haberdetay.asp?Categoryid=1&Newsid=241747 3 Haziran 2009 tarihli Vatan haberi] 30 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Amblemi turuncu ve siyah renklerden oluşan [[ampul]]dür.<ref name="t%25252525C3%25252525BCz%25252525C3%25252525BCk%2525252520madde%25252525203">[http://web.akparti.org.tr/siyasivehukuki/madde-3-partinin-kisaltilmis-adi-genel-merkezi-ve-amblemi_80.html?pID=56 AK PARTİ tüzüğü, Madde 3 - Partinin Kısaltılmış Adı, Genel Merkezi ve Amblemi] web.akparti.org.tr. Erişim: 22 Temmuz 2009</ref> <!-- (Bu bilgiyi görev verildiğinde ekleyelim) ** Haziran 2011 tarihi itibariyle, [[Türkiye]]'de yapılan son üç genel seçimde de en çok oyu alan partinin genel başkanı Recep Tayip Erdoğan hükûmeti kurdu ve parti hâlâ iktidardadır.-->
'''Adalet ve Kalkınma Partisi''' ('''AK Parti'''<ref name="kurumsal"/> ya da '''AKP'''<ref name="h%25252525C3%25252525BCrriyet">[http://www.hurriyet.com.tr/index/AKP/ Hürriyet Arşiv] Hürriyet.com. Erişim: 30 Mart 2009</ref><ref name="t%25252525C3%25252525BCmgazeteler">[http://www.tumgazeteler.com/haberleri/akp/ AKP Haberleri] TümGazeteler.com. Erişim: 30 Mart 2009</ref>) 2001 yılında mevcut genel başkanı [[Recep Tayyip Erdoğan]]'ın kurucu başkanlığında kurulan Türk [[siyasî parti]]sidir.


Erdoğan, partinin [[siyasi]] yelpazedeki yerinin [[muhafazakâr]] [[demokrat]]lık olduğunu belirtmiştir.<ref name="tr.wikisource.org"/> Kurucuları ve önde gelen isimlerinden bir bölümü, eski [[Fazilet Partisi]]ne yakın ya da Fazilet Partisi kadrosundan olup, bu partinin kapatılmasından sonra kurulan ve devam niteliğine sahip olduğu kabul edilen [[Saadet Partisi]]ne katılmayanlardır. Gerek kuruluştaki, gerekse sonraki dönemlerdeki kadroları değişik parti ve siyasi görüşlerden pek çok adı barındırmıştır. Fazilet Partisinin veya ilgili siyasi geleneğin bir uzantısı olarak gösterilmesine şiddetle karşı çıkılmıştır.<ref>http://www.aksam.com.tr/arsiv/aksam/2003/08/14/politika/politika7.html</ref> Ayrıca [[ANAP|Anavatan Partisi]]nin devamı olduğu da iddia edilmiştir.<ref>[http://www.yeniaktuel.com.tr/tur103,148@2100.html "Akp'nin Kapatılmaması Uygun Olur!"] YeniAktüel.com. Erişim: 27 Nisan 2009</ref>
Erdoğan, partinin [[siyasi]] yelpazedeki yerinin [[muhafazakâr]] [[demokrat]]lık olduğunu belirtmiştir.<ref name="tr.wikisource.org"/> Kurucuları ve önde gelen isimlerinden bir bölümü, eski [[Fazilet Partisi]]ne yakın ya da Fazilet Partisi kadrosundan olup, bu partinin kapatılmasından sonra kurulan ve devam niteliğine sahip olduğu kabul edilen [[Saadet Partisi]]ne katılmayanlardır. Gerek kuruluştaki, gerekse sonraki dönemlerdeki kadroları değişik parti ve siyasi görüşlerden pek çok adı barındırmıştır. Fazilet Partisinin veya ilgili siyasi geleneğin bir uzantısı olarak gösterilmesine şiddetle karşı çıkılmıştır.<ref>http://www.aksam.com.tr/arsiv/aksam/2003/08/14/politika/politika7.html</ref> Ayrıca [[ANAP|Anavatan Partisi]]nin devamı olduğu da iddia edilmiştir.<ref>[http://www.yeniaktuel.com.tr/tur103,148@2100.html "Akp'nin Kapatılmaması Uygun Olur!"] YeniAktüel.com. Erişim: 27 Nisan 2009</ref>


2001'den itibaren katıldığı tüm seçimlerden birinci olarak çıkan partinin adayı [[Abdullah Gül]] de Cumhurbaşkanı seçilmiş ve halen bu görevi yürütmektedir. Bu dönemde hakkında açılan kapatma davası da [[TC Anayasa Mahkemesi|Anayasa Mahkemesi]]'nce reddedilmiştir.
2001'den itibaren katıldığı tüm seçimlerden birinci olarak çıkan partinin adayı [[Abdullah Gül]] de Cumhurbaşkanı seçilmiş ve halen bu görevi yürütmektedir. Bu dönemde hakkında açılan kapatma davası da [[TC Anayasa Mahkemesi|Anayasa Mahkemesi]]'nce reddedilmiştir.

Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "AK Parti" olmakla birlikte, baş harflerinden oluşan "AKP" kısaltmasının kullanımı da yaygındır.<ref name="kurumsal"/><ref name="h%25252525C3%25252525BCrriyet"/><ref name="t%25252525C3%25252525BCmgazeteler"/><ref>Parti Genel Başkanı Erdoğan partinin adıyla ilgili yaptığı açıklamada "AK Parti" yerine "AKP" diyenlerin edepsiz olduğunu ileri sürmüştür [http://www9.gazetevatan.com/haberdetay.asp?Categoryid=1&Newsid=241747 3 Haziran 2009 tarihli Vatan haberi] 30 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Amblemi turuncu ve siyah renklerden oluşan [[ampul]]dür.<ref name="t%25252525C3%25252525BCz%25252525C3%25252525BCk%2525252520madde%25252525203">[http://web.akparti.org.tr/siyasivehukuki/madde-3-partinin-kisaltilmis-adi-genel-merkezi-ve-amblemi_80.html?pID=56 AK PARTİ tüzüğü, Madde 3 - Partinin Kısaltılmış Adı, Genel Merkezi ve Amblemi] web.akparti.org.tr. Erişim: 22 Temmuz 2009</ref> <!-- (Bu bilgiyi görev verildiğinde ekleyelim) ** Haziran 2011 tarihi itibariyle, [[Türkiye]]'de yapılan son üç genel seçimde de en çok oyu alan partinin genel başkanı Recep Tayip Erdoğan hükûmeti kurdu ve parti hâlâ iktidardadır.-->


== Tarihçe ==
== Tarihçe ==
53. satır: 55. satır:


Parti, bazı karşıtları tarafından "[[millî görüş]]" hareketinin bir parçası olmakla suçlansa da, partinin önde gelen isimleri bu yakıştırmayı şiddetle reddetmektedir. Bunun basın-yayına yansıyan en belirgin örneği, partinin kurucusu Erdoğan'ın bir konuşmasında "Milli görüş gömleğini çıkardık" şeklindeki deyişidir.<ref name="gomlek">[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=100157" AKP'nin yeni zarfı], Radikal, 26 Aralık 2003, URL son erişim tarihi: [[15 Mart]] [[2008]]</ref>
Parti, bazı karşıtları tarafından "[[millî görüş]]" hareketinin bir parçası olmakla suçlansa da, partinin önde gelen isimleri bu yakıştırmayı şiddetle reddetmektedir. Bunun basın-yayına yansıyan en belirgin örneği, partinin kurucusu Erdoğan'ın bir konuşmasında "Milli görüş gömleğini çıkardık" şeklindeki deyişidir.<ref name="gomlek">[http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=100157" AKP'nin yeni zarfı], Radikal, 26 Aralık 2003, URL son erişim tarihi: [[15 Mart]] [[2008]]</ref>

Partinin, [[Türkiye]]'nin [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]] ile müttefiklik ilişkilerini koruma siyaseti ve [[Avrupa Birliği|AB]] üyeliği yönünde attığı adımlar, milliyetçi ve sol kesimlerce "ulusal çıkarlardan ödün verildiği" iddiasıyla eleştirildi.<ref>[http://www.turksolu.org/32/kapak32.htm] www.turksolu.org Ordu düşmanları: ABD-AB-Ak Parti</ref>


[[2004]] yılında yapılan [[2004 Türkiye yerel seçimleri|yerel seçimlerde]], İl Genel Meclisi seçim sonuçlarına göre %41.67'lik oyla birinci olan parti, belediyeler bazındaki sonuçlara göre ise 1.950 belediye kazandı. 15 [[Büyükşehir Belediyeleri|büyükşehir belediyesi]]nden 11'ini de kazanarak [[Ege Bölgesi|Ege]] ve [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi|Güneydoğu Anadolu]]'daki bazı il belediyeleri hariç tüm [[Türkiye]]'de başarılı oldu.
[[2004]] yılında yapılan [[2004 Türkiye yerel seçimleri|yerel seçimlerde]], İl Genel Meclisi seçim sonuçlarına göre %41.67'lik oyla birinci olan parti, belediyeler bazındaki sonuçlara göre ise 1.950 belediye kazandı. 15 [[Büyükşehir Belediyeleri|büyükşehir belediyesi]]nden 11'ini de kazanarak [[Ege Bölgesi|Ege]] ve [[Güneydoğu Anadolu Bölgesi|Güneydoğu Anadolu]]'daki bazı il belediyeleri hariç tüm [[Türkiye]]'de başarılı oldu.
66. satır: 66. satır:
Tarihi boyunca girmiş olduğu üç genel seçimde de birinci parti olarak ipi birinci göğüsledi. Ayrıca Türkiye tarihinde girdiği üç seçimde de oyunu yükselterek iktidarda kalmayı başaran ilk partidir.
Tarihi boyunca girmiş olduğu üç genel seçimde de birinci parti olarak ipi birinci göğüsledi. Ayrıca Türkiye tarihinde girdiği üç seçimde de oyunu yükselterek iktidarda kalmayı başaran ilk partidir.


== 2007 cumhurbaşkanlığı seçimi ==
=== 2007 cumhurbaşkanlığı seçimi ===
{{double image|sağ|Tayyip Erdoğan.JPG|175|President Abdullah Gül.jpg|139|AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan [[Recep Tayyip Erdoğan]] (sol) ve 11. Cumhurbaşkanı [[Abdullah Gül]] (sağ).}}
{{double image|sağ|Tayyip Erdoğan.JPG|175|President Abdullah Gül.jpg|139|AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan [[Recep Tayyip Erdoğan]] (sol) ve 11. Cumhurbaşkanı [[Abdullah Gül]] (sağ).}}
2007 yılına girildiğinde, görev süresi dolmak üzere olan Cumhurbaşkanı Sezer'in yerine Erdoğan'ın aday gösterilmesi ihtimali üzerine özellikle büyük şehirlerde (Ankara, İstanbul ve [[İzmir]] gibi); [[ADD]], [[ÇYDD]], [[İstanbul Barosu]], [[DİSK]], [[KESK]] gibi bazı kurum ve kuruluşlar tarafından "[[Cumhuriyet Mitingleri]]" düzenlendi.<ref name="ref445">[http://www.milliyet.com.tr/default.aspx?aType=SonDakika&ArticleID=890371]</ref> 2008 yılında [[Ergenekon Operasyonu]] dahilinde bu mitinglerin darbeye zemin oluşturmak adına silahlı bir terör örgütü tarafından yapıldığı iddia edildi ve yapılan aramalarda bunu destekleyen belgelere rastlandığı öne sürüldü. ADD başkanı ve emekli Orgeneral [[Şener Eruygur]] bu iddialar neticesinde tutuklandı.<ref name="ref445" />
2007 yılına girildiğinde, görev süresi dolmak üzere olan Cumhurbaşkanı Sezer'in yerine Erdoğan'ın aday gösterilmesi ihtimali üzerine özellikle büyük şehirlerde (Ankara, İstanbul ve [[İzmir]] gibi); [[ADD]], [[ÇYDD]], [[İstanbul Barosu]], [[DİSK]], [[KESK]] gibi bazı kurum ve kuruluşlar tarafından "[[Cumhuriyet Mitingleri]]" düzenlendi.<ref name="ref445">[http://www.milliyet.com.tr/default.aspx?aType=SonDakika&ArticleID=890371]</ref> 2008 yılında [[Ergenekon Operasyonu]] dahilinde bu mitinglerin darbeye zemin oluşturmak adına silahlı bir terör örgütü tarafından yapıldığı iddia edildi ve yapılan aramalarda bunu destekleyen belgelere rastlandığı öne sürüldü. ADD başkanı ve emekli Orgeneral [[Şener Eruygur]] bu iddialar neticesinde tutuklandı.<ref name="ref445" />
75. satır: 75. satır:
22 Temmuz Seçimleri'ne göre TBMM'ye giren üçüncü parti konumundaki [[Milliyetçi Hareket Partisi (1993)|Milliyetçi Hareket Partisi]], CHP'nin aksine Cumhurbaşkanlığı seçimlerini boykot etmek amacıyla genel kurula gelmeme fikrini benimsemedi ve bunun sonucu olarak tekrar aday gösterilen Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı oldu.
22 Temmuz Seçimleri'ne göre TBMM'ye giren üçüncü parti konumundaki [[Milliyetçi Hareket Partisi (1993)|Milliyetçi Hareket Partisi]], CHP'nin aksine Cumhurbaşkanlığı seçimlerini boykot etmek amacıyla genel kurula gelmeme fikrini benimsemedi ve bunun sonucu olarak tekrar aday gösterilen Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı oldu.


== Kapatma davası ==
=== Kapatma davası ===
{{Ana madde|Adalet ve Kalkınma Partisinin temelli kapatılma davası}}
{{Ana madde|Adalet ve Kalkınma Partisinin kapatılma davası}}
[[14 Mart]] [[2008]] tarihinde [[Yargıtay]] Başsavcısı [[Abdurrahman Yalçınkaya]], "Adalet ve Kalkınma Partisinin [[laiklik|laikliğe]] aykırı eylemlerin odağı durumuna geldiği" savıyla, Anayasa Mahkemesi'nde "[[Adalet ve Kalkınma Partisinin temelli kapatılma davası]]nı açtı.<ref>[http://ntvmsnbc.com/news/439256.asp Başsavcı, AK Partiye kapatma davası açtı], NTVMSNBC, 13 Mart 2008, URL son erişim tarihi: [[15 Mart]] [[2008]].</ref> Başsavcı, Cumhurbaşkanı Gül ile Başbakan Erdoğan'ın da aralarında olduğu 71 kişinin, siyasetten 5 yıl uzaklaştırılmasını istedi. 30 Temmuz 2008'de açıklanan kararla, 10 üyenin 6'sının kapatılması yönünde, 4'ünün hazine yardımının kesilmesi yönünde ve Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın ret oylarıyla kapatılmadı. Hazine gelirinin yarısının kesilmesi kararı alındı.
[[14 Mart]] [[2008]] tarihinde [[Yargıtay]] Başsavcısı [[Abdurrahman Yalçınkaya]], "Adalet ve Kalkınma Partisinin [[laiklik|laikliğe]] aykırı eylemlerin odağı durumuna geldiği" savıyla, Anayasa Mahkemesi'nde "[[Adalet ve Kalkınma Partisinin temelli kapatılma davası]]nı açtı.<ref>[http://ntvmsnbc.com/news/439256.asp Başsavcı, AK Partiye kapatma davası açtı], NTVMSNBC, 13 Mart 2008, URL son erişim tarihi: [[15 Mart]] [[2008]].</ref> Başsavcı, Cumhurbaşkanı Gül ile Başbakan Erdoğan'ın da aralarında olduğu 71 kişinin, siyasetten 5 yıl uzaklaştırılmasını istedi. 30 Temmuz 2008'de açıklanan kararla, 10 üyenin 6'sının kapatılması yönünde, 4'ünün hazine yardımının kesilmesi yönünde ve Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın ret oylarıyla kapatılmadı. Hazine gelirinin yarısının kesilmesi kararı alındı.


[[Dosya:Nkurtulmus ankara rixos hotel kurulus.jpg|thumb|150px]]
[[Dosya:Nkurtulmus ankara rixos hotel kurulus.jpg|thumb|150px]]
== HAS Parti ile bütünleşmesi ==
=== HAS Parti ile bütünleşmesi ===
12 Temmuz 2012'de [[AK Parti]] Genel Başkanı ve [[Başbakan]] [[Recep Tayyip Erdoğan]], [[HAS Parti]] Genel Başkanı [[Numan Kurtulmuş]]'a partilerinin bütünleşmesini teklif etmiştir.<ref name=yenisafak>[http://yenisafak.com.tr/Politika/?t=12.07.2012&c=2&i=394245&k=f2 Başbakan Erdoğan resmen teklif etti - Yeni Şafak]</ref> İki partinin yetkili organlarınca alınan karara göre bir bütünleşme süreci başlamıştır.<ref name=ntvmsnbc>[http://www.ntvmsnbc.com/id/25371847/ 'AK Parti ile bütünleşmeye karar verdik'-NTVMSNBC]</ref><ref name=milliyet>[http://siyaset.milliyet.com.tr/suleyman-soylu-da-ak-parti-de/siyaset/siyasetdetay/15.08.2012/1581241/default.htmSüleymanSoylu da AK Parti'de - Milliyet]</ref> Sürecin sonunda, delegelerine genel kurul çağrısında bulunan HAS Parti, 19 Eylül 2012 günü gerçekleştirdiği olağanüstü kongrede, geçerli 177 oyun 165'i gereğince 'bütünleşme sebebiyle fesih' kararı alarak kapanmıştır.<ref name=sabah>[http://www.sabah.com.tr/Gundem/2012/09/20/has-parti-kapandi-simdi-rota-ak-parti HAS Parti kapandı rota AK Parti - Sabah]</ref>
12 Temmuz 2012'de [[AK Parti]] Genel Başkanı ve [[Başbakan]] [[Recep Tayyip Erdoğan]], [[HAS Parti]] Genel Başkanı [[Numan Kurtulmuş]]'a partilerinin bütünleşmesini teklif etmiştir.<ref name=yenisafak>[http://yenisafak.com.tr/Politika/?t=12.07.2012&c=2&i=394245&k=f2 Başbakan Erdoğan resmen teklif etti - Yeni Şafak]</ref> İki partinin yetkili organlarınca alınan karara göre bir bütünleşme süreci başlamıştır.<ref name=ntvmsnbc>[http://www.ntvmsnbc.com/id/25371847/ 'AK Parti ile bütünleşmeye karar verdik'-NTVMSNBC]</ref><ref name=milliyet>[http://siyaset.milliyet.com.tr/suleyman-soylu-da-ak-parti-de/siyaset/siyasetdetay/15.08.2012/1581241/default.htmSüleymanSoylu da AK Parti'de - Milliyet]</ref> Sürecin sonunda, delegelerine genel kurul çağrısında bulunan HAS Parti, 19 Eylül 2012 günü gerçekleştirdiği olağanüstü kongrede, geçerli 177 oyun 165'i gereğince 'bütünleşme sebebiyle fesih' kararı alarak kapanmıştır.<ref name=sabah>[http://www.sabah.com.tr/Gundem/2012/09/20/has-parti-kapandi-simdi-rota-ak-parti HAS Parti kapandı rota AK Parti - Sabah]</ref>



Sayfanın 16.01, 30 Haziran 2014 tarihindeki hâli

Adalet ve Kalkınma Partisi
KısaltmaAK Parti[1]
Genel başkanRecep Tayyip Erdoğan
Genel sekreterHaluk İpek
KurucuRecep Tayyip Erdoğan
Slogan(lar)Biz birlikte Türkiye'yiz
Kuruluş tarihi14 Ağustos 2001 (22 yıl, 227 gün önce.)
BirleşmeHalkın Sesi Partisi
(2010-2012)
MerkezSöğütözü, Ankara[2]
İdeolojiMuhafazakârlık[3][4][5][6][7][8][9]
Ekonomik liberalizm[7][10][11]
Anti-milliyetçilik[12][13]
İç hizipler:
 • İslami demokrasi[14][15]
 • Ümmetçilik[16][17]
Siyasi pozisyonMerkez sağ[18]
Uluslararası üyelikAvrupa Muhafazakarlar ve Reformcular İttifakı
Resmî renklerSarı, siyah, mavi[1]
TBMM
317 / 550
Belediye Başkanlığı:
1.540 / 2.920
İl Genel Meclisleri
1.889 / 3.281
Belediye Meclisleri
14.732 / 32.392
İnternet sitesi
Türkiye

Dosya:Akpartisecimmuzigi.ogg
Partinin seçimlerde kullanılan müziklerinden biri; Her şey bu millet için şarkısı Not:Çalıştırmak için üst mavi düğmeye basınız

Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti[1] ya da AKP[19][20]) 2001 yılında mevcut genel başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kurucu başkanlığında kurulan Türk siyasî partisidir.

Erdoğan, partinin siyasi yelpazedeki yerinin muhafazakâr demokratlık olduğunu belirtmiştir.[4] Kurucuları ve önde gelen isimlerinden bir bölümü, eski Fazilet Partisine yakın ya da Fazilet Partisi kadrosundan olup, bu partinin kapatılmasından sonra kurulan ve devam niteliğine sahip olduğu kabul edilen Saadet Partisine katılmayanlardır. Gerek kuruluştaki, gerekse sonraki dönemlerdeki kadroları değişik parti ve siyasi görüşlerden pek çok adı barındırmıştır. Fazilet Partisinin veya ilgili siyasi geleneğin bir uzantısı olarak gösterilmesine şiddetle karşı çıkılmıştır.[21] Ayrıca Anavatan Partisinin devamı olduğu da iddia edilmiştir.[22]

2001'den itibaren katıldığı tüm seçimlerden birinci olarak çıkan partinin adayı Abdullah Gül de Cumhurbaşkanı seçilmiş ve halen bu görevi yürütmektedir. Bu dönemde hakkında açılan kapatma davası da Anayasa Mahkemesi'nce reddedilmiştir.

Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "AK Parti" olmakla  birlikte, baş harflerinden oluşan "AKP" kısaltmasının kullanımı da yaygındır.[1][19][20][23] Amblemi turuncu ve siyah renklerden oluşan ampuldür.[24] 

Tarihçe

16 Ocak 1998'de Refah Partisi'nin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasıyla Milli Görüş geleneğinden gelen siyasiler Fazilet Partisi altında tekrar birleşti. Ancak değişmeyen politikalar ve değişmeyen yaşlı lider kadro sebebiyle partinin halk tabanında karşılık bulamadığını düşünen Abdullah Gül liderliğindeki Yenilikçiler, Gelenekçiler ile Fazilet Partisi kongresinde başkanlık yarışına girdi. 14 Mayıs 2000 tarihinde düzenlenen kongreyi kıl payı bir farkla kaybeden Yenilikçiler artık partide toplum tabanlı bir siyaset yapılamayacağını düşünmeye başladılar. Bu ortam içinde Fazilet Partisi de Refah Partisi ile aynı akıbete uğrayarak kapatıldı (22 Haziran 2001). Hapisten çıkan Recep Tayyip Erdoğan'ın da aralarına katılması ile Yenilikçiler hemen yeni bir parti çalışmalarına başladı.

14 Ağustos 2001 tarihinde kurulan partinin kuruculardan Recep Tayyip Erdoğan, Abdullah Gül, Abdüllatif Şener, İdris Naim Şahin, Binali Yıldırım ve Bülent Arınç partinin önde gelen isimleridir. Bünyesinde Millî Selamet Partisi-Refah Partisi-Fazilet Partisi (Millî Görüş), Anavatan Partisi (Turgut Özal'a yakın isimler) ve Adalet Partisi-Doğru Yol Partisi (merkez sağ) kökenli isimleri barındırmaktadır.

15 aylık bir parti olarak 3 Kasım 2002 tarihinde yapılan seçimlerde en yüksek oy oranını alarak (geçerli oyların %34,63'ü) Abdullah Gül başkanlığında 58. Cumhuriyet Hükümeti'ni kurdu. Aldığı siyaset yasağı[25] nedeniyle kabine ve TBMM'de yer alamayan genel başkan Erdoğan'ın bu yasağı, Cumhuriyet Halk Partisinin de desteklediği bir anayasa değişikliği ile kaldırıldı. Erdoğan, 8 Mart 2003 tarihinde Siirt'te yapılan yenileme seçimlerinde milletvekili seçilerek meclise girdi. Bunun üzerine Gül başkanlığındaki 58. Hükümetin 11 Mart 2003 tarihindeki istifasının ardından Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'den hükûmeti kurma görevini alan Erdoğan, 15 Mart 2003'te 59. Cumhuriyet Hükümeti'ni kurdu.

Parti, bazı karşıtları tarafından "millî görüş" hareketinin bir parçası olmakla suçlansa da, partinin önde gelen isimleri bu yakıştırmayı şiddetle reddetmektedir. Bunun basın-yayına yansıyan en belirgin örneği, partinin kurucusu Erdoğan'ın bir konuşmasında "Milli görüş gömleğini çıkardık" şeklindeki deyişidir.[26]

2004 yılında yapılan yerel seçimlerde, İl Genel Meclisi seçim sonuçlarına göre %41.67'lik oyla birinci olan parti, belediyeler bazındaki sonuçlara göre ise 1.950 belediye kazandı. 15 büyükşehir belediyesinden 11'ini de kazanarak Ege ve Güneydoğu Anadolu'daki bazı il belediyeleri hariç tüm Türkiye'de başarılı oldu.

2007 yılında yapılan genel seçimlerde, daha öncesinde meydana gelen cumhurbaşkanlığı seçimleri tartışmaları ve 27 Nisan Bildirisi gibi tartışmaların ardından, %46.58'lik bir oy oranı ile Türkiye tarihinde hükûmette bulunan bir parti olarak girmiş olduğu seçimlerde oy oranını arttıran birkaç partiden biri oldu. Türkiye'nin 81 ilinin, Tunceli hariç 80'inden milletvekili çıkardı.

2009 yerel seçimlerinde 15.513.554 seçmenin oyunu aldı. Yüzde 38.8 ile oy oranı düşse de Türkiye genelinde birinci parti konumunu korudu. İstanbul ve Ankara gibi 10 büyükşehir belediyesi ile beraber toplamda da 1442 belediye kazandı.

2011 genel seçimlerinde ise neredeyse %50 oranında ve yaklaşık 21 buçuk milyon oy alarak 326 milletvekili çıkardı.

Tarihi boyunca girmiş olduğu üç genel seçimde de birinci parti olarak ipi birinci göğüsledi. Ayrıca Türkiye tarihinde girdiği üç seçimde de oyunu yükselterek iktidarda kalmayı başaran ilk partidir.

2007 cumhurbaşkanlığı seçimi

2007 yılına girildiğinde, görev süresi dolmak üzere olan Cumhurbaşkanı Sezer'in yerine Erdoğan'ın aday gösterilmesi ihtimali üzerine özellikle büyük şehirlerde (Ankara, İstanbul ve İzmir gibi); ADD, ÇYDD, İstanbul Barosu, DİSK, KESK gibi bazı kurum ve kuruluşlar tarafından "Cumhuriyet Mitingleri" düzenlendi.[27] 2008 yılında Ergenekon Operasyonu dahilinde bu mitinglerin darbeye zemin oluşturmak adına silahlı bir terör örgütü tarafından yapıldığı iddia edildi ve yapılan aramalarda bunu destekleyen belgelere rastlandığı öne sürüldü. ADD başkanı ve emekli Orgeneral Şener Eruygur bu iddialar neticesinde tutuklandı.[27] Tüm gelişmelerden sonra parti tarafından cumhurbaşkanı adayı olarak Abdullah Gül gösterildi. Bunun üzerine CHP, cumhurbaşkanlığı seçimi için genel kurulda en az 367 milletvekilinin toplanmış olması gerektiğini iddia edip seçimler sırasında genel kurula gelmeyerek cumhurbaşkanlığı seçimlerini boykot etti. Aslen bu iddia anayasa kaynaklı olmayıp onursal cumhuriyet başsavcısı Sabih Kanadoğlu tarafından ortaya atılmıştı.[28]

CHP, ilk oturumda 367 milletvekili bulunmasına rağmen toplam oy 367'nin altında kalınca cumhurbaşkanlığı seçimi oturumlarının iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Mahkemenin seçimi iptal etmesi üzerine erken seçime gidilme kararı alındı. Parti, 22 Temmuz Seçimleri'nde de oyların %46,7'sini alarak seçimden oylarını arttırarak çıktı. Böylece Erdoğan, hükûmeti kurma görevini aldı. Parti aynı seçimde 18 bin Avro karşılığında AK Robot isimli bir robot kiralamış ve Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bu yolla seçim propagandası yapan ilk parti olmuştur.[29]

22 Temmuz Seçimleri'ne göre TBMM'ye giren üçüncü parti konumundaki Milliyetçi Hareket Partisi, CHP'nin aksine Cumhurbaşkanlığı seçimlerini boykot etmek amacıyla genel kurula gelmeme fikrini benimsemedi ve bunun sonucu olarak tekrar aday gösterilen Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül, Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı oldu.

Kapatma davası

14 Mart 2008 tarihinde Yargıtay Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, "Adalet ve Kalkınma Partisinin laikliğe aykırı eylemlerin odağı durumuna geldiği" savıyla, Anayasa Mahkemesi'nde "Adalet ve Kalkınma Partisinin temelli kapatılma davasını açtı.[30] Başsavcı, Cumhurbaşkanı Gül ile Başbakan Erdoğan'ın da aralarında olduğu 71 kişinin, siyasetten 5 yıl uzaklaştırılmasını istedi. 30 Temmuz 2008'de açıklanan kararla, 10 üyenin 6'sının kapatılması yönünde, 4'ünün hazine yardımının kesilmesi yönünde ve Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç'ın ret oylarıyla kapatılmadı. Hazine gelirinin yarısının kesilmesi kararı alındı.

HAS Parti ile bütünleşmesi

12 Temmuz 2012'de AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, HAS Parti Genel Başkanı Numan Kurtulmuş'a partilerinin bütünleşmesini teklif etmiştir.[31] İki partinin yetkili organlarınca alınan karara göre bir bütünleşme süreci başlamıştır.[32][33] Sürecin sonunda, delegelerine genel kurul çağrısında bulunan HAS Parti, 19 Eylül 2012 günü gerçekleştirdiği olağanüstü kongrede, geçerli 177 oyun 165'i gereğince 'bütünleşme sebebiyle fesih' kararı alarak kapanmıştır.[34]

HAS Parti'nin feshedilmesinin ardından, Numan Kurtulmuş, birçok partiliyle birlikte 22 Eylül 2012 günü düzenlenen törende AK Parti'ye katılmıştır.[35]

Seçimler ve referandumlar

Adalet ve Kalkınma Partisi kuruluşundan bu yana üç genel seçim, iki yerel seçim ve bir milletvekili ara seçimine katılmış; iki referandumda da taraf olmuştur.

Seçim Genel Başkan Kazanılan Oy Yüzdesi Diğer Oy Dağılımı Sonuç
03 Kasım 2002 Türkiye Genel Seçimleri[36] Recep Tayyip Erdoğan %34,43 CHP %19.41
DYP %9,54
MHP %8,35
GP %7,25
DİĞER %21.02
AK Parti, TBMM'den 365(/550) sandalye kazandı.
AK Parti, tek başına 58. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'ni kurdu.
AK Parti'nin Kayseri milletvekili Abdullah Gül, Başbakan oldu.
09 Mart 2003 Türkiye milletvekili ara seçimleri[37] Recep Tayyip Erdoğan %84,8 CHP %13,8
İP %0,8
TKP %0,6
Recep Tayyip Erdoğan, Siirt Milletvekili seçildi.
AK Parti tek başına 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'ni kurdu.
Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan oldu.
28 Mart 2004 Türkiye Yerel Seçimleri[38] Recep Tayyip Erdoğan % 42 CHP %18
MHP %10
DYP %10
SHP %5
DİĞER %15
2276(/3208) İl Genel Meclisi Üyesini
1750(/3193) Belediye Başkanlığını
12(/16) Büyükşehir Belediye Başkanlığını AK Parti kazandı.
22 Temmuz 2007 Türkiye Genel Seçimleri[39] Recep Tayyip Erdoğan %46,58 CHP %20,88
MHP %14,27
DP %5,42
BĞZ %5.32
DİĞER %7,53
AK Parti, TBMM'nde 341(/550) sandalye kazandı.
AK Parti tek başına 60. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'ni kurdu.
Recep Tayyip Erdoğan, tekrar Başbakan oldu.
21 Ekim 2007 Türkiye Anayasa Değişikliği Referandumu[40] Recep Tayyip Erdoğan %68,95
(EVET)
%31,05
(HAYIR)
Anayasa değişikliği kabul edildi. Cumhurbaşkanlığının seçilme şekli ve görev süresi başka olmak üzere bir takım Anayasa maddeleri değişti.
29 Mart 2009 Türkiye Yerel Seçimleri[41] Recep Tayyip Erdoğan % 38 CHP %23
MHP %16
DTP %6
SP %5
DİĞER %12
1889(/3281) İl Genel Meclisi Üyesini
1442(/2903) Belediye Başkanlığını
10(/16) Büyükşehir Belediye Başkanlığını AK Parti kazandı.
12 Eylül 2010 Türkiye Anayasa Değişikliği Referandumu[42] Recep Tayyip Erdoğan %57,88
(EVET)
%42,12
(HAYIR)
Anayasa değişikliği kabul edildi. bkz. 2010 Türkiye Anayasa Değişikliği Referandumu
12 Haziran 2011 Türkiye Genel Seçimleri[43] Recep Tayyip Erdoğan %49,90 CHP %25.91
MHP %12,99
BĞZ %6.65
SP %1,24
DİĞER %3,31
AK Parti, TBMM'nde 327(/550) sandalye kazandı.
AK Parti tek başına 61. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'ni kurdu.
Recep Tayyip Erdoğan, 3. kez Başbakan oldu.
30 Mart 2014 Türkiye Yerel Seçimleri[44] Recep Tayyip Erdoğan %43,39 CHP %25,61
MHP %17,62
BDP %4,51
SP %2,78
DİĞER %6.09
-(/-) İl Genel Meclisi Üyesini
-(/-) Belediye Başkanlığını
19(/30) Büyükşehir Belediye Başkanlığını AK Parti kazandı.

Seçim sloganları

Durmak Yok Yola Devam, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin 2007 genel seçimlerinde kullandığı sloganlardandır. Adalet ve Kalkınma partisi iktidarda olduğu 2002-2007 döneminde başta ekonomi olmak üzere birçok alanda Türkiye'nin bir istikrar yakaldığını ve bu beş yıllık sürede bir güven ortamı oluştuğunu öne sürmüştür. Slogan seçmenlere güven ve istikrarın devam etmesi bir dönem daha tek başına iktidar istedikleri mesajını vermek için seçilmiştir. Parti, ayrıca bu sloganı desteklemek için Türkiye'nin 2002 ve 2007'deki bazı ekonomik verilerin kıyaslamalarını da seçim kampanyasında kullanmıştır.

Resim galerisi

Kaynakça

  1. ^ a b c d Kurumsal Kimlik
  2. ^ http://www.akparti.org.tr/site/bize-ulas
  3. ^ Siyaset, erişim tarihi: 20 Eylül 2013 
  4. ^ a b http://tr.wikisource.org/wiki/Recep_Tayyip_Erdoğan%27ın_15_Ocak_2004_tarihli_konuşması
  5. ^ AK Parti'nin Muhafazakar Demokrat Kimliği, erişim tarihi: 30 Eylül 2013 
  6. ^ Dindar nesil polemiği, erişim tarihi: 30 Eylül 2013 
  7. ^ a b Cook, Steven A. (2012). "Recent History: The Rise of the Justice and Development Party". U.S.-Turkey Relations: A New Partnership. Council on Foreign Relations: 52. 
  8. ^ Göçek, Fatma Müge (2011). "The Transformation of Turkey: Redefining State and Society from the Ottoman Empire to the Modern Era". I.B. Tauris: 56. 
  9. ^ Tocci, Nathalie (2012). "Turkey and the European Union". The Routledge Handbook of Modern Turkey. Routledge: 241Şablon:İnconsistent citations 
  10. ^ http://www.lse.ac.uk/europeanInstitute/research/ContemporaryTurkishStudies/Paper%20SB2011.pdf
  11. ^ http://www.academia.edu/2360526/The_Analysis_Of_A_Party_In_Key_Questions_Justice_And_Development_Party_In_Turkey
  12. ^ http://www.beyazgazete.com/video/anahaber/tv8-74/2013/02/18/milliyetciligi-ayaklar-altina-aldik-379015.html
  13. ^ http://sozcu.com.tr/2013/gundem/milliyetciligi-ayak-altina-aldik-227165/
  14. ^ http://books.google.com.tr/books?id=QjNOojl8CNAC&printsec=frontcover&dq=ak+parti&hl=tr&sa=X&ei=Cp40UrieIsLBtQbmqoHADw&ved=0CD0Q6AEwAw#v=onepage&q=ak%20parti&f=false
  15. ^ http://books.google.com.tr/books?id=-NUVAQAAIAAJ&q=ak+parti&dq=ak+parti&hl=tr&sa=X&ei=Cp40UrieIsLBtQbmqoHADw&ved=0CDkQ6AEwAg
  16. ^ http://books.google.com.tr/books?id=FnSFAAAAMAAJ&q=ak+parti+%C3%BCmmet&dq=ak+parti+%C3%BCmmet&hl=tr&sa=X&ei=nZ40UsTUK4Loswax5ID4Ag&ved=0CEkQ6AEwBQ
  17. ^ http://books.google.com.tr/books?id=cDZOAQAAIAAJ&q=ak+parti+%C3%BCmmet&dq=ak+parti+%C3%BCmmet&hl=tr&sa=X&ei=nZ40UsTUK4Loswax5ID4Ag&ved=0CE0Q6AEwBg
  18. ^ Head, Jonathan (12 September 2010). "Turkey referendum vote ends with close result expected". BBC. Erişim tarihi: 26 June 2013. 
  19. ^ a b Hürriyet Arşiv Hürriyet.com. Erişim: 30 Mart 2009
  20. ^ a b AKP Haberleri TümGazeteler.com. Erişim: 30 Mart 2009
  21. ^ http://www.aksam.com.tr/arsiv/aksam/2003/08/14/politika/politika7.html
  22. ^ "Akp'nin Kapatılmaması Uygun Olur!" YeniAktüel.com. Erişim: 27 Nisan 2009
  23. ^ Parti Genel Başkanı Erdoğan partinin adıyla ilgili yaptığı açıklamada "AK Parti" yerine "AKP" diyenlerin edepsiz olduğunu ileri sürmüştür 3 Haziran 2009 tarihli Vatan haberi 30 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir
  24. ^ AK PARTİ tüzüğü, Madde 3 - Partinin Kısaltılmış Adı, Genel Merkezi ve Amblemi web.akparti.org.tr. Erişim: 22 Temmuz 2009
  25. ^ Muhtar bile olamayacak, Radikal Gazetesi, 24 Eylül 1998, URL son erişim tarihi: 20 Nisan 2008.
  26. ^ " AKP'nin yeni zarfı, Radikal, 26 Aralık 2003, URL son erişim tarihi: 15 Mart 2008
  27. ^ a b [1]
  28. ^ [2]
  29. ^ Bu da AKP'li robot, Habertürk Sitesi, 10 Temmuz 2007, URL son erişim tarihi: 22 Ekim 2008.
  30. ^ Başsavcı, AK Partiye kapatma davası açtı, NTVMSNBC, 13 Mart 2008, URL son erişim tarihi: 15 Mart 2008.
  31. ^ Başbakan Erdoğan resmen teklif etti - Yeni Şafak
  32. ^ 'AK Parti ile bütünleşmeye karar verdik'-NTVMSNBC
  33. ^ da AK Parti'de - Milliyet
  34. ^ HAS Parti kapandı rota AK Parti - Sabah
  35. ^ Numan Kurtulmuş resmen AK Parti'li - Habertürk
  36. ^ [3]
  37. ^ [4]
  38. ^ [5]
  39. ^ [6]
  40. ^ [7]
  41. ^ [8]
  42. ^ [9]
  43. ^ [10]
  44. ^ [11]

Dış bağlantılar