Galileo Galilei: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Metehanduzgun (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Metehanduzgun (mesaj | katkılar)
galileo hakkında olan bilgimizi biraz daha çoğaltmak istedim
29. satır: 29. satır:
'''Galileo Galilei''' (d. 15 Şubat 1564 – ö. 8 Ocak 1642), [[İtalyan]] [[fizikçi]], [[matematikçi]], [[gökbilimci]] ve [[filozof]].
'''Galileo Galilei''' (d. 15 Şubat 1564 – ö. 8 Ocak 1642), [[İtalyan]] [[fizikçi]], [[matematikçi]], [[gökbilimci]] ve [[filozof]].
[[Dosya:Justus Sustermans - Portrait of Galileo Galilei, 1636.jpg|right|thumb|250px|Galileo Galilei [[Giusto Sustermans]] tarafından çizilmiş portresi.]]
[[Dosya:Justus Sustermans - Portrait of Galileo Galilei, 1636.jpg|right|thumb|250px|Galileo Galilei [[Giusto Sustermans]] tarafından çizilmiş portresi.]]
Galileo hem yüzyıllardır hakim olan [[Aristoteles]] akımından, hem de [[Kitab-ı Mukaddes|Kutsal Kitap]]'tan şüphe duyarak [[Orta Çağ]]'daki [[bilim]] anlayışında devrim yaratmıştır.<ref name="Bulu2"/> İtalya'nın [[Pisa]] kentinde dünyaya gelen Galileo, ilk önce [[tıp]] eğitimine başlamış, sonra ilgisi matematik ve felsefeye dönmüştür. 25 yaşında Matematik [[profesör]]ü olan Galileo, genç yaşlarından itibaren [[Hareket (fizik)|hareket]] hakkında kendi başına [[deney]]ler yapmaya başlamıştır.{{kaynak belirt}} 1609'da yapılmış basit bir [[teleskop]]tan ilham alarak daha üstün teleskoplar geliştirmiş ve [[uzay]] hakkında daha önce hiç yapılamamış gözlemler yapmıştır.
Galileo hem yüzyıllardır hakim olan [[Aristoteles]] akımından, hem de [[Kitab-ı Mukaddes|Kutsal Kitap]]'tan şüphe duyarak [[Orta Çağ]]'daki [[bilim]] anlayışında devrim yaratmıştır.<ref name="Bulu2"/> İtalya'nın [[Pisa]] kentinde dünyaya gelen Galileo, ilk önce [[tıp]] eğitimine başlamış, sonra ilgisi matematik ve felsefeye dönmüştür. 25 yaşında Matematik [[profesör]]ü olan Galileo, genç yaşlarından itibaren [[Hareket (fizik)|hareket]] hakkında kendi başına [[deney]]ler yapmaya başlamıştır.{{kaynak belirt}} 1609'da yapılmış basit bir [[teleskop]]tan ilham alarak daha üstün teleskoplar geliştirmiş ve [[uzay]] hakkında daha önce hiç yapılamamış gözlemler yapmıştır.En önemli iki kitabı "Dialogo ve Diagramma" Vatikan Gizli Arşivleri'ndedirg


Galileo, kendisinden önce [[Copernicus]]'un öne sürdüğü [[Günmerkezlilik|güneş merkezli evren]] kuramını benimsemiş ve bu nedenle [[Vatikan|Vatikan kilisesi]] tarafından iki defa yargılanmıştır. Kilise dünya merkezli bir evren anlayışını savunuyordu ve Copernicus teorisini dine aykırı buluyordu. 1614'te ilk [[mahkeme]]sinde görüşlerini yayması ve öğretmesi yasaklanmış, 1632'de yazdığı bir kitap nedeniyle yargılanması sonucu ömür boyu [[ev hapsi]]ne mahkum edilmiştir. Bu olaylar nedeniyle Galileo tarihte bilim ve din çatışmasının bir sembolü haline gelmiştir.
Galileo, kendisinden önce [[Copernicus]]'un öne sürdüğü [[Günmerkezlilik|güneş merkezli evren]] kuramını benimsemiş ve bu nedenle [[Vatikan|Vatikan kilisesi]] tarafından iki defa yargılanmıştır. Kilise dünya merkezli bir evren anlayışını savunuyordu ve Copernicus teorisini dine aykırı buluyordu. 1614'te ilk [[mahkeme]]sinde görüşlerini yayması ve öğretmesi yasaklanmış, 1632'de yazdığı bir kitap nedeniyle yargılanması sonucu ömür boyu [[ev hapsi]]ne mahkum edilmiştir. Bu olaylar nedeniyle Galileo tarihte bilim ve din çatışmasının bir sembolü haline gelmiştir.

Sayfanın 07.59, 28 Nisan 2014 tarihindeki hâli

Galileo Galilei
Galileo'nun Ottavio Leoni tarafından çizilmiş portresi
Doğum15 Şubat 1564
Pisa, İtalya
Ölüm8 Ocak 1642 (77 yaşında)
Arcetri, İtalya
Milliyetİtalyan
Mezun olduğu okul(lar)Pisa Üniversitesi
Kariyeri
DalıGökbilimi, fizik ve matematik
Çalıştığı kurumlarPisa Üniversitesi
Padua Üniversitesi
EtkilendikleriNicolaus Copernicus
İmza

Galileo Galilei (d. 15 Şubat 1564 – ö. 8 Ocak 1642), İtalyan fizikçi, matematikçi, gökbilimci ve filozof.

Galileo Galilei Giusto Sustermans tarafından çizilmiş portresi.

Galileo hem yüzyıllardır hakim olan Aristoteles akımından, hem de Kutsal Kitap'tan şüphe duyarak Orta Çağ'daki bilim anlayışında devrim yaratmıştır.[1] İtalya'nın Pisa kentinde dünyaya gelen Galileo, ilk önce tıp eğitimine başlamış, sonra ilgisi matematik ve felsefeye dönmüştür. 25 yaşında Matematik profesörü olan Galileo, genç yaşlarından itibaren hareket hakkında kendi başına deneyler yapmaya başlamıştır.[kaynak belirtilmeli] 1609'da yapılmış basit bir teleskoptan ilham alarak daha üstün teleskoplar geliştirmiş ve uzay hakkında daha önce hiç yapılamamış gözlemler yapmıştır.En önemli iki kitabı "Dialogo ve Diagramma" Vatikan Gizli Arşivleri'ndedirg

Galileo, kendisinden önce Copernicus'un öne sürdüğü güneş merkezli evren kuramını benimsemiş ve bu nedenle Vatikan kilisesi tarafından iki defa yargılanmıştır. Kilise dünya merkezli bir evren anlayışını savunuyordu ve Copernicus teorisini dine aykırı buluyordu. 1614'te ilk mahkemesinde görüşlerini yayması ve öğretmesi yasaklanmış, 1632'de yazdığı bir kitap nedeniyle yargılanması sonucu ömür boyu ev hapsine mahkum edilmiştir. Bu olaylar nedeniyle Galileo tarihte bilim ve din çatışmasının bir sembolü haline gelmiştir.

Hayatı

İlk yılları

Galileo 15 Şubat 1564'te İtalya'nın Pisa şehrinde doğdu.Döneminin tanınmış müzisyenlerinden Vincenzo Galile­i'nin oğlu olan Galileo, ilk tahsilini Floransa'da yaptı.[2] Babası kendi matematik uğraşısı nedeniyle varlığının çoğunu kaybetmişti ve Galileo'u matematikten uzak tutmaya çalışıyor, bir hekim olmasını istiyordu.[3] Galileo'nun müzisyenlik ve ressamlığa oldukça ilgisi vardı ama babasının isteğine uyarak Pisa Üniversitesi'nde tıp okumaya karar verdi.[3]

Babasının bir arkadaşı olan matematik öğretmeni Ricci, Galileo'yu oldukça etkiledi ve Galileo babasının karşı çıkmasına rağmen özel matematik dersleri almaya başladı.[3] Bu derslerde Arşimed'in çalışmalarını öğrendi.[2]

Galileo deneylerinin ilkini 17 yaşında tıp öğrencisiyken gerçekleştirmiştir.[3] Kilise avizelerinin rüzgar ile salınmasını inceleyen Galileo, rüzgarın sertliğine göre açının değiştiğini fakat salınım zamanının değişmediğini fark etti.[4] Bu gözlemini evde iki sarkaç oluşturarak denemiş, aynı sonucu almıştır.[4]

Akademik kariyeri

Galileo Pisa Üniversitesi'ndeki eğitimi sırasında tıp dalından vazgeçti ve felsefe ile matematik çalışmaya karar verdi.[5] 1589'da Pisa Üniversitesi'nde matematik profesörü oldu, 1592'de Padua Üniversitesi'ne geçti ve 1610 yılına kadar burada kaldı.[5]

22 yaşında "Hidrostatik Terazi" kitabını yayınlayarak bilim dünyasının ilgisini çekti.[3] O dönemde Aristoteles geleneği izlenerek bir cisim ne kadar ağır olursa, o kadar hızlı bir şekilde yere düşeceği düşünülüyordu.[3] Galileo tüy, yaprak gibi cisimlerin yere daha yavaş düşmesinin nedeni olarak geniş yüzeylerinin hava ile sürtüşmesi olduğunu gösterdi.[3] Havasız bir ortamda bütün cisimlerin yere aynı hızda düşeceğini iddia etti, o dönemde bu iddiasını kanıtlayacak bir gözlem imkanı yoktu ama gelecekte vakum ile yapılan deneyler Galileo'yu doğrulamıştır.[3]

1609 yılında Hollanda'da teleskobun icadını öğrendi ve ertesi yıl daha üstün bir teleskop geliştirdi.[5] Sonrasında Ay'ın yüzeyi, Güneş'teki lekeleri, Jüpiter'in uydularını keşfetti.[5] Gökbilimi çalışmaları Galileo'yu oldukça ünlü yapmıştı.[5]

Galileo mahkeme karşısında, Joseph-Nicolas Robert-Fleury'in portresi.

1615 Engizisyon mahkemesi

16. yüzyılda Polonyalı Copernicus, Güneş merkezli kendi evren modelini geliştirmişti.[4] Copernicus, Galileo'nun doğumundan 21 yıl önce ölmüştü.[4] Galileo dünyanın güneşin etrafında döndüğü yönündeki Copernicus kuramını destekliyordu ve bu kilisenin büyük tepkisini çekmişti.[2] Kilise bu teorinin Kutsal Kitap'ta Yeşu'nun Güneş'e hareket etmeme emri vermesine ters düştüğünü düşünüyordu.[1] Galileo Roma'da Engizisyon mahkemesi önünde sorguya çekildi.[2] Engizisyon toplandı ve sonunda Galileo'nun teorisinin asılsız ve dine aykırı olduğu kararını verdiler.[1] 1616 yılında Galileo'nun bu kuramları desteklemesi ve öğretmesi kilise tarafından yasaklandı. Galileo idam edilirken söylediğini inkar etmesi şartıyla idamının iptali belirtilirken Galileo "Görmedim, Duymadım ve Bilmiyorum" diyerek kendini idam sehpasından kurtarmıştır.Bazı söylentilere göre Galileo yargılandıktan sonra "Nasıl olsa Dünya dönüyor." demiştir.

1632 İkinci engizisyon mahkemesi

"Dünyanın İki Esas Sistemi Üzerine Diyaloglar" eserini Papalığın izni ile 1632'de bastırdı.[2] Kitap Copernicus'un teorisini destekleyen ve karşı çıkan iki adamın tartışması üzerineydi.[5] Galileo mahkeme öncesi gözaltına alındı ve ömür boyu hapse mahkum edildi.[5] Sonrasında cezası ev hapsine çevrildi ve Copernicus kuramına karşı çıkmaya zorlandı.Dan Brown'un Melekler Ve Şeytanlar adlı kitabında bir İlluminati üyesi olduğundan bahsedilmiştir.

Ölümü

Galileo ileri yaşlarında körlük geçirdi ama buna rağmen yazmaya devam etti.[5] 1638'de hareket kanunları ve mekanik ilkeleri hakkında bir çalışma yayınladı.[5] Galileo 8 Ocak 1642'de hayatını kaybetti.[5]

Galileo Galilei'nin mezarı

Bilimsel metodu

Galileo çalışmalarını yaparken fiziksel olayları parçalara ayırıyor ve bu parçaları herkesin anlayacağı kesinlikte açıklamaya çalışıyordu.[3] Bu parçalar sonra da birbirleri ile ilişkilendirilmeydi; bu yaklaşım günümüzde "model kurma" olarak adlandırılmaktadır.[3]

Buluşları

Gökbilimi ve Teleskop

Galileo 1609'da Hollandalı bir mucitin icat ettiği teleskobu bir arkadaşından aldığı mektuplar aracılığı ile öğrenmişti.[6] Bu mektuplardan yola çıkarak ve kendi becerilerini kullanarak bir dizi teleskop geliştirmeye başladı.[6] 1610'da bir cismi 30 kez büyüten bir teleskop geliştirdi.[2] Sonrasında teleskoplarını kullanarak uzayı gözlemlemeye başladı.[6]

Mayıs 1610'da gözlemlerini Sidereus Nuncius (Yıldız Habercisi) adlı kısa kitabında yayınladı ve bu çalışma büyük bir heyecan yarattı.[7] Kitabında Ay'ın yüzeyinde dağlar olduğunu, Samanyolu galaksisinin küçük yıldızlardan oluştuğunu ve Jüpiter gezegeninin dört uydusu olduğunu söylüyordu.[6] Ayın yüzeyinin pürüzsüz ve kusursuz olmadığını, dağ ve çukurların olduğunu gördü.[1]

Galileo ve Viviani

Temmuz 1610'da teleskobunu Satürn gezegenine çevirdi ve Satürn'ün üç parçadan oluştuğunu gördü.[6] Teleskobu Satürn'ün çevresindeki halkayı gösteremiyordu ve halkayı iki tarafında parçalar olarak görüyordu.[6] Aynı sene Venüs'ün Ay benzeri evrelerden geçtiğini gördü ve Venüs'ün Güneş etrafında döndüğü sonucuna vardı.[6] Ama bu gözlemini Dünya'nın Güneş'in etrafında döndüğü tezi için kullanmadı, sadece Venüs'ün Güneş etrafında döndüğü sonucuna vardı.[8]

Bilim tarihine etkisi

Galileo, "modern gözlemsel astronominin,"[9] "modern fiziğin,"[10] "bilimin,"[10] ve "modern bilimin" atası olarak tanımlanmaktadır[11] Stephen Hawking, "Galileo, modern bilimin doğuşunda muhtemelen diğer herkesten daha büyük bir role sahiptir." demiştir[12]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d Bulu, Atıl. "Bilim ve Din Arasındaki Bitmeyen Kavga" (PDF). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi. ss. 3-4. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011. 
  2. ^ a b c d e f Göktürk, Halil İbrahim (Şubat 1978). "Bilim Yolunda Nişan Taşları: Galileo Galilei" (PDF). Bilim ve Teknik. Cilt 123. s. 29. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011. 
  3. ^ a b c d e f g h i j Sakman, Erdoğan (Şubat 1986). "Çağlar Boyu Bilim ve Teknik Adamları: Galileo Galilei" (PDF). Bilim ve Teknik. Cilt 219. s. 38. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011. 
  4. ^ a b c d Bulu, Atıl. "Galileo Galilei" (PDF). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi. s. 2. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2011. 
  5. ^ a b c d e f g h i j "Galileo Galilei (1564-1642)" (İngilizce). BBC. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2011. 
  6. ^ a b c d e f g O'Conner, J.J. "Galileo Galilei". MacTutor History of Mathematics archive (İngilizce). University of St Andrews. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2011. 
  7. ^ Unat, Yavuz (Güz 2005). "Galileo Galilei ve Astronomiye Katkıları" (PDF). Bilim Tarihi Araştırmaları. Cilt 01. ss. 15-23. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2011. 
  8. ^ Pekünlü, Renan (Mayıs 22). ""Galileo, Venüs'ün Evrelerini Çalmadı Westfall'a Karşı Sav" (PDF). Bilim Kültür ve Eğitim. İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi. s. 12. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2011.  Tarih değerini gözden geçirin: |yıl= (yardım)
  9. ^ Singer, Charles (1941), A Short History of Science to the Nineteenth Century, Clarendon Press  (page 217)
  10. ^ a b Weidhorn, Manfred (2005). The Person of the Millennium: The Unique Impact of Galileo on World History. iUniverse. s. 155. ISBN 0-595-36877-8. 
  11. ^ Finocchiaro (2007).
  12. ^ "Galileo and the Birth of Modern Science, by Stephen Hawking, American Heritage's Invention & Technology, Spring 2009, Vol. 24, No. 1, p. 36

Dış bağlantılar

Şablon:Link KM Şablon:Link KM Şablon:Link SM Şablon:Link SM Şablon:Link SM Şablon:Link SM Şablon:Link SM Şablon:Link SM Şablon:Link SM Şablon:Link SM Şablon:Link SM