Çıyanlar: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Gerekçe:: vandalizm |
Değişiklik özeti yok Etiket: Mobil değişiklik |
||
| 15. satır: | 15. satır: | ||
| dış_bağlantılar = {{commons-species|Chilopoda}} |
| dış_bağlantılar = {{commons-species|Chilopoda}} |
||
}} |
}} |
||
'''Çıyanlar''' (Chilopoda) ([[Latince]] centi-, "yüz", ve , pedis, "ayak") , çok hızlı hareket eden, uzun vücuda sahip, [[eklembacaklılar]] [[şube]]sine ait bir [[Çok bacaklılar]] [[sınıf]]ı. İri türleri zehirlidir, fakat allerji vakaları haricinde tehlikeli değildir,<ref> [http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/_0_0/success_08 Arthropod evolibrary] </ref><ref> [http://ask.metafilter.com/20665/Can-a-centiped-bite-kill-a-largebreed-dog Problem Filter.com] </ref> birçoğu boy olarak küçük olduğundan deriyi delemez, Antarktika dışında heryerde yaşarlar. Arı'larda olduğu gibi şahdamar, göz gibi organlar sakınılmalıdır, ısırılan yere buz |
'''Çıyanlar''' (Chilopoda) ([[Latince]] centi-, "yüz", ve , pedis, "ayak") , çok hızlı hareket eden, uzun vücuda sahip, [[eklembacaklılar]] [[şube]]sine ait bir [[Çok bacaklılar]] [[sınıf]]ı. İri türleri zehirlidir, fakat allerji vakaları haricinde tehlikeli değildir,<ref> [http://evolution.berkeley.edu/evolibrary/article/_0_0/success_08 Arthropod evolibrary] </ref><ref> [http://ask.metafilter.com/20665/Can-a-centiped-bite-kill-a-largebreed-dog Problem Filter.com] </ref> birçoğu boy olarak küçük olduğundan deriyi delemez, Antarktika dışında heryerde yaşarlar. Arı'larda olduğu gibi şahdamar, göz gibi organlar sakınılmalıdır, ısırılan yere buz konulmalıdır. Boyları 1 mm ile 30 cm arasıda değişir. Zararlıları yiyerek beslenir. |
||
Tesbih böceğinin bir akrabası olup, daha yavaş ve zararsız olan diğer çöpçül [[kırkayak]]larda (Diplopoda) her boğumda iki çift bacak varken, Çıyanlardada bir çift bacak olması ikisini ayırteder. Etçil beslenen Çıyanların irilerinin utangaç olsa da tehdit esnasında ısırabilmesine karşın Kırkayaklar ise genel kanının aksine sokmaz ve ısırmaz, dokunulduğunda veya tehlike sezince hemen kıvırılıp ölü taklidi yapar, bazı dev kırkayak türlerinin kitinli derisinden tehlike anında kıvrılınca salgıladığı antibiyotik toksin nedeniyle ezilmesi allerjilere yol açabilir. Göze dokunulursa su ile yıkanmalı, yutulmamasına dikkat edilmelidir. Gösterişli türleri pet olarak evcilleştirilebilir. Bilinen en sosyal kırkayak türü Tanzanya asıllı Pembe ayaktır. Asabi olmayıp, evcilleştirildikten sonra kıvrılmamaktadır. |
Tesbih böceğinin bir akrabası olup, daha yavaş ve zararsız olan diğer çöpçül [[kırkayak]]larda (Diplopoda) her boğumda iki çift bacak varken, Çıyanlardada bir çift bacak olması ikisini ayırteder. Etçil beslenen Çıyanların irilerinin utangaç olsa da tehdit esnasında ısırabilmesine karşın Kırkayaklar ise genel kanının aksine sokmaz ve ısırmaz, dokunulduğunda veya tehlike sezince hemen kıvırılıp ölü taklidi yapar, bazı dev kırkayak türlerinin kitinli derisinden tehlike anında kıvrılınca salgıladığı antibiyotik toksin nedeniyle ezilmesi allerjilere yol açabilir. Göze dokunulursa su ile yıkanmalı, yutulmamasına dikkat edilmelidir. Gösterişli türleri pet olarak evcilleştirilebilir. Bilinen en sosyal kırkayak türü Tanzanya asıllı Pembe ayaktır. Asabi olmayıp, evcilleştirildikten sonra kıvrılmamaktadır. |
||
Sayfanın 05.36, 13 Nisan 2014 tarihindeki hâli
| Çıyanlar | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||
| ||||||||||||
Çıyanlar (Chilopoda) (Latince centi-, "yüz", ve , pedis, "ayak") , çok hızlı hareket eden, uzun vücuda sahip, eklembacaklılar şubesine ait bir Çok bacaklılar sınıfı. İri türleri zehirlidir, fakat allerji vakaları haricinde tehlikeli değildir,[1][2] birçoğu boy olarak küçük olduğundan deriyi delemez, Antarktika dışında heryerde yaşarlar. Arı'larda olduğu gibi şahdamar, göz gibi organlar sakınılmalıdır, ısırılan yere buz konulmalıdır. Boyları 1 mm ile 30 cm arasıda değişir. Zararlıları yiyerek beslenir.
Tesbih böceğinin bir akrabası olup, daha yavaş ve zararsız olan diğer çöpçül kırkayaklarda (Diplopoda) her boğumda iki çift bacak varken, Çıyanlardada bir çift bacak olması ikisini ayırteder. Etçil beslenen Çıyanların irilerinin utangaç olsa da tehdit esnasında ısırabilmesine karşın Kırkayaklar ise genel kanının aksine sokmaz ve ısırmaz, dokunulduğunda veya tehlike sezince hemen kıvırılıp ölü taklidi yapar, bazı dev kırkayak türlerinin kitinli derisinden tehlike anında kıvrılınca salgıladığı antibiyotik toksin nedeniyle ezilmesi allerjilere yol açabilir. Göze dokunulursa su ile yıkanmalı, yutulmamasına dikkat edilmelidir. Gösterişli türleri pet olarak evcilleştirilebilir. Bilinen en sosyal kırkayak türü Tanzanya asıllı Pembe ayaktır. Asabi olmayıp, evcilleştirildikten sonra kıvrılmamaktadır.
Tropik iklimlerde'deki çıyanlar en fazla 30 cm olabilirler. Böcek olmaktan çok karides türevi eklem bacaklılar'dır.
Kaynakça
Dış bağlantılar
- http://atshq.org/articles/centipedes.html
- Çiyanlar
- http://www.cut-the-knot.org/language/centipede.shtml
 | Eklem bacaklılar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |