Alamut Kalesi: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmemiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
Coğrafi özellikler: left|240px|[[Hir, Kazvin|Hir, Batı Alamut.]]...thumb|left|240px|[[Ovan Gölü, Doğu Alamut.]] |
'''Alamut''' (Farsça: '''الموت''' Elemût); İran'da Hazar Denizi'nin güney kıyısında yer alan bir coğrafi bölgedir. |
||
7. satır: | 7. satır: | ||
[[Dosya:OvanLakeAlamut.png|thumb|left|240px|[[Ovan Gölü]], Doğu Alamut.]] |
[[Dosya:OvanLakeAlamut.png|thumb|left|240px|[[Ovan Gölü]], Doğu Alamut.]] |
||
[[Dosya:Siege of Alamut (1256).jpeg|thumb|240px|Tarihte meşhur [[Moğol İmparatorluğu|Moğollar]]'ın [[Haşhaşin]] Karargâhı ''"Elemût Kalesi"'' kuşatması.]] |
[[Dosya:Siege of Alamut (1256).jpeg|thumb|240px|Tarihte meşhur [[Moğol İmparatorluğu|Moğollar]]'ın [[Haşhaşin]] Karargâhı ''"Elemût Kalesi"'' kuşatması.]] |
||
'''Alamut''' ([[Farsça]]: '''الموت''' Elemût); [[İran]]'da [[Hazar Denizi]]'nin güney kıyısında yer alan bir coğrafi bölgedir. |
|||
'''Elemût Kalesi,''' '''Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl,''' ya da '''"[[Elemûtlar]] [[Nizârî]] [[Bâtınî]]-[[İsmâ‘îl’îyye]] Devleti"''', ([[Farsça]]: '''قلعه الموت''' Kale-ye Elemût veya '''الموت''' Elemût; [[1090]] - [[1256]]). Kurucusu [[Şiîlik]] meşrebinin [[İsmâilîlik]] [[mezheb]]inin [[Nizârîlik]] koluna bağlı [[Hasan Sabbah]]'tır. Tarihe "[[Haşhaşiler]]" ve "suikastçılar" olarak geçen [[İsmâilîler]]'in bu şekilde tanımlanmalarının nedenlerinden biri [[Marco Polo]]'nun anılarında aktardığı bilgilerdir. [[Şiîlik]] [[mezheb]]inin [[İsmailî]] koluna bağlı hareket eden bu "etnik grubun" günümüzde hala aktivitelerini (gizli olarak) sürdürdükleri bilinmektedir. Siyasi tarihçilere göre [[Haşhaşin]]ler günümüzde derin devlet olarak da adlandırılmaktadır.{{olgu}} |
|||
==Bölgenin tarihçesi== |
|||
==Tarihçe== |
|||
''Heft Bab-ı Seyyidne Kelam-i Pir'' olarak ta anılan kurucuları [[Hasan Sabbah]]’ın [[Yemen]]’den gelerek [[Kûfe]] yakınlarındaki [[Himyar Krallığı|Himyari]] bölgesinde yerleşmiş olduğu, ve oradan da [[İran]]’a geçerek bir süre [[Kum]]’da kalan, daha sonra [[Rey]]’de yaşamaya başlamış olan bir aileden geldiği iddia edilir. [[Devlet]], [[İsmâilîlik]] öğretileri, [[inanç]] ve yaşam biçimi temelleri üzerine kurulmuştur. |
''Heft Bab-ı Seyyidne Kelam-i Pir'' olarak ta anılan kurucuları [[Hasan Sabbah]]’ın [[Yemen]]’den gelerek [[Kûfe]] yakınlarındaki [[Himyar Krallığı|Himyari]] bölgesinde yerleşmiş olduğu, ve oradan da [[İran]]’a geçerek bir süre [[Kum]]’da kalan, daha sonra [[Rey]]’de yaşamaya başlamış olan bir aileden geldiği iddia edilir. [[Devlet]], [[İsmâilîlik]] öğretileri, [[inanç]] ve yaşam biçimi temelleri üzerine kurulmuştur. |
||
=== Elemût Kalesi === |
=== Elemût Kalesi === |
||
'''Elemût Kalesi,''' '''Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl,''' ya da '''"[[Elemûtlar]] [[Nizârî]] [[Bâtınî]]-[[İsmâ‘îl’îyye]] Devleti"''', ([[Farsça]]: '''قلعه الموت''' Kale-ye Elemût; [[1090]] - [[1256]]). Tarihte [[Şiîlik]] meşrebinin [[İsmâilîlik]] [[mezheb]]inin [[Nizârîlik]] koluna bağlı [[Hasan Sabbah]]'ın devrinde şöhrete kavuşmuştur. Tarihe "[[Haşhaşiler]]" ve "suikastçılar" olarak geçen [[İsmâilîler]]'in bu şekilde tanımlanmalarının nedenlerinden biri [[Marco Polo]]'nun anılarında aktardığı bilgilerdir. [[Şiîlik]] [[mezheb]]inin [[İsmailî]] koluna bağlı hareket eden bu "etnik grubun" günümüzde hala aktivitelerini (gizli olarak) sürdürdükleri bilinmektedir. Siyasi tarihçilere göre [[Haşhaşin]]ler günümüzde derin devlet olarak da adlandırılmaktadır.{{olgu}} Elemût [[İsmâilî]] Devleti'nin merkezi durumunda olan ve sarp dağların tepesine yer alan bir [[kale]]dir. İddialara göre burası [[Hasan Sabbah]]'ın fedailerine sahte bir cennet vaad ederek kendi [[Haşhaşilik]] öğretisini yaydığı mekândır. Öğretisini yaymak için fedailerine [[cennet]]in anahtarlarını elinde bulundurduğuna inandırmış ve bu sayede suikastçılar yetiştirmiştir. Dünya üzerinde suikast kavramının ilk ortaya atıldığı yerdir. Zamanın Haçlı kaynaklı tarihçileri [[Hasan bin Sabbah]] fedailerinin kendilerini feda edecek kadar davaya bağlı olmalarını anlamlandıramamış ve siyasi suikastleri yerine getirmesi için [[haşhaş]]ın uyuşturucu etkisini kullanıldığını öne sürmüşlerdir. |
|||
=== Elemût'un Komutanları ''(1090-1256)'' === |
=== Elemût'un Komutanları ''(1090-1256)'' === |
Sayfanın 20.29, 9 Mart 2014 tarihindeki hâli
Bu madde veya bölüm Alamut Kalesi adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin tek başlık altında birleştirilmesi önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{Geçmiş birleştir}} şablonunu ekleyiniz. |
Alamut (Farsça: الموت Elemût); İran'da Hazar Denizi'nin güney kıyısında yer alan bir coğrafi bölgedir.
Bölgenin tarihçesi
Heft Bab-ı Seyyidne Kelam-i Pir olarak ta anılan kurucuları Hasan Sabbah’ın Yemen’den gelerek Kûfe yakınlarındaki Himyari bölgesinde yerleşmiş olduğu, ve oradan da İran’a geçerek bir süre Kum’da kalan, daha sonra Rey’de yaşamaya başlamış olan bir aileden geldiği iddia edilir. Devlet, İsmâilîlik öğretileri, inanç ve yaşam biçimi temelleri üzerine kurulmuştur.
Elemût Kalesi
Elemût Kalesi, Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl, ya da "Elemûtlar Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye Devleti", (Farsça: قلعه الموت Kale-ye Elemût; 1090 - 1256). Tarihte Şiîlik meşrebinin İsmâilîlik mezhebinin Nizârîlik koluna bağlı Hasan Sabbah'ın devrinde şöhrete kavuşmuştur. Tarihe "Haşhaşiler" ve "suikastçılar" olarak geçen İsmâilîler'in bu şekilde tanımlanmalarının nedenlerinden biri Marco Polo'nun anılarında aktardığı bilgilerdir. Şiîlik mezhebinin İsmailî koluna bağlı hareket eden bu "etnik grubun" günümüzde hala aktivitelerini (gizli olarak) sürdürdükleri bilinmektedir. Siyasi tarihçilere göre Haşhaşinler günümüzde derin devlet olarak da adlandırılmaktadır.[kaynak belirtilmeli] Elemût İsmâilî Devleti'nin merkezi durumunda olan ve sarp dağların tepesine yer alan bir kaledir. İddialara göre burası Hasan Sabbah'ın fedailerine sahte bir cennet vaad ederek kendi Haşhaşilik öğretisini yaydığı mekândır. Öğretisini yaymak için fedailerine cennetin anahtarlarını elinde bulundurduğuna inandırmış ve bu sayede suikastçılar yetiştirmiştir. Dünya üzerinde suikast kavramının ilk ortaya atıldığı yerdir. Zamanın Haçlı kaynaklı tarihçileri Hasan bin Sabbah fedailerinin kendilerini feda edecek kadar davaya bağlı olmalarını anlamlandıramamış ve siyasi suikastleri yerine getirmesi için haşhaşın uyuşturucu etkisini kullanıldığını öne sürmüşlerdir.
Elemût'un Komutanları (1090-1256)
- "Birinci Hûccet ve Elemût Kalesi Komutanlığı" Hasan Sabbah (H. 483-518 / M. 1090-1124) (35 sene)
- "Elemût Birinci Gizlenen-İmamı" El-Hâdî bin el-Nizâr (Doğum: H. 470 / M. 1076 ) (İmâmlık süresi: Hicrî 490-530 / M. 1097-1136) (Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh'ın öz oğlu olduğu öne sürülen)
- "İkinci Hûccet ve Elemût Kalesi Komutanlığı " Kiya Buzrug Ummid (H. 518-532 / M. 1124-1138) (14 sene)
- "Elemût İkinci Gizlenen-İmamı" El-Môhtadî bin el-Hâdî (Doğum: H. 500 / M. 1106 ) (İmâmlık süresi: Hicrî 530-552 / M. 1136-1157) ("Devr-i Setr" adı verilen "Gizlenen-İmâmlar" devrinin "Kırk yıllık" ilk bölümü sona erdi ve Gayba hâlindeki İmâm "Yarı-Gözükür-İmâm" hâline gelerek Setir Devri'nin sonunun yaklaştığını hazırladığı tebliğler ve Dâ’îler aracılığıyla Nizârî mezhebinin mensûplarına bildirdi ve Elemût Devleti'ni resmen yönetmeğe başladı.) (I. Muhammed - Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh'ın öz torunu olarak iddia edilen)
- "Üçüncü Hûccet ve Elemût Kalesi Komutanı" Muhammad bin Kiya Buzrug Ummid (Hicrî 532-554 / M. 1138-1159) (22 sene)
- "Elemût Üçüncü Gizlenen-İmamı ve Dördüncü Elemût Kalesi Komutanı" El-Kahir bin el-Môhtadî bi-Kuvvet’ûl-Lâh / bi-Ahkâmî’l-Lâh bin el-Hâdî bin el-Nizâr (Doğum: H. 520 / M. 1126) (İmâmlık süresi: Hicrî 552-557 / M. 1157-1162; Dördüncü Elemût Kalesi Komutanlığı süresi: Hicrî 554-557 / M. 1159-1162) (I. Hasan / Hasan-ı Evvel bin el-Muhammed bin Ali)
- II. Hasan (Doğum: Hicrî 539 / M. 1145) veya (Doğum: Hicrî 536 / M. 1142) (İmâmlık ve Beşinci Elemût Kalesi Komutanlığı süresi: Hicrî 557-561 / M. 1162-1166) (II. Hasan - Cûveynî'nin Elemût Kütüphanesi'nin Moğollar tarafından yakılmasından evvel yaptığı tetkiklere göre ise II. Hasan'ın Muhammad bin Kiya Buzrug Ummid'in oğlu olduğu neticesine varılmıştır. Bu iddia Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye Mezhebi'nin İmâmet i'tikadına aykırı düşeceğinden ve İmâmet silsilelerini tamamen bozacağından dolayı Nizârîler tarafından reddedilmektedir. Nizârîler'in kuramına göre ise, Elemût'taki yetmiş yıllık "Setir Devri" sona erdiğinde ve İmâm II. Hasan "Gözükür-İmâm" olarak ortaya çıktığı zamân, vezîr, Dâ’î ve Hüccet vazifelerini yüklenmiş olan bir başka "Hasan" daha vardı. Bu şahıs Muhammad bin Kiya Buzrug Ummid'in oğlu olan "el-Hasan bin Muhammed bin Kiya Buzrug" idi.)
- II. Muhammed (Doğum: Hicrî 550 / M. 1155) veya (Doğum: Hicrî 553 / M. 1158 ) (İmâmlık ve Altıncı Elemût Kalesi Komutanlığı süresi: Hicrî 561-607 / M. 1166-1210)
- Celal’ed-Dîn Hasan-ı Sâlis (Doğum: Hicrî 583 / M. 1187) (İmâmlık ve Yedinci Elemût Kalesi Komutanlığı süresi: Hicrî 607-618 / M. 1210-1221) (III. Hasan)
- III. Muhammed ( Doğum: Hicrî 609 / M. 1213 ) (İmâmlık ve Sekizinci Elemût Kalesi Komutanlığı süresi: Hicrî 618-653 / M. 1221-1255) (III. Muhammed)
- Rûkn’ed-Dîn Hûr-Şâh (Doğum: Hicrî 627 / M. 1230) (İmâmlık ve Dokuzuncu Elemût Kalesi Komutanlığı süresi: Hicrî 653-655 / M. 1255-1257)
Elemûtlar imâmlarının soyağacı
Yıkılışı
Hasan Sabbah'ın ölümünden sonra yerine Rudbarlı bir Türk ve sağ kolu olan Kiya Buzrug Ummid (1124 - 1138), Alamut Piri olur. Alamut Devleti’nin 1256 yılında Moğollar tarafından yıkılıncaya dek de aynı soydan İranlılar yönetime gelirler. Nizari İsmaililer Hazar Denizi’nin güneyine Deylem ve Gilan’a da egemen olmuşlardır.