Vitoria Muharebesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
k başlık düzenlemeleri |
|||
| 26. satır: | 26. satır: | ||
'''Vitoria Muharebesi''' (21 Haziran 1813) [[Britanya Ordusu|Britanya]], [[Portekiz Ordusu|Portekiz]] ve [[İspanya Ordusu|İspanya]] Ordularına komuta eden [[Arthur Wellesley|Wellington Dükü]]nün, [[Joseph Bonaparte]] ve Mareşal [[Jean-Baptiste Jourdan]] komutasındaki [[Fransa Ordusu]]nu [[İspanya]]’daki [[Vitoria-Gasteiz|Vitoria]] yakınlarında yendiği ve [[Yarımada Savaşı]]nı zaferle sonlandıran muharebe. |
'''Vitoria Muharebesi''' (21 Haziran 1813) [[Britanya Ordusu|Britanya]], [[Portekiz Ordusu|Portekiz]] ve [[İspanya Ordusu|İspanya]] Ordularına komuta eden [[Arthur Wellesley|Wellington Dükü]]nün, [[Joseph Bonaparte]] ve Mareşal [[Jean-Baptiste Jourdan]] komutasındaki [[Fransa Ordusu]]nu [[İspanya]]’daki [[Vitoria-Gasteiz|Vitoria]] yakınlarında yendiği ve [[Yarımada Savaşı]]nı zaferle sonlandıran muharebe. |
||
==Öncesi== |
== Öncesi == |
||
1812 yılının Temmuz ayında [[Salamanca Muharebesi]]nin ardından Fransızlar [[Madrid]]’I boşaltınca Wellington’un ordusu 12 Ağustos 1812 günü şehre girer. Şehri güvenceye aldıktan sonra kuzeye ilerleyen Wellington 230 km ötedeki [[Burgos]] şehrini kuşatır. Ancak düşmanın gücünü hafife aldığını fark ederek kuşatmayı kaldırarak 21 Ekim günü geri çekilir. 31 Ekim günü Madrid’i de boşaltmak zorunda kaan Wellington kuşatılma tehlikesini bertaraf etmek için önce Salamanca daha sonra Portekiz sınırındaki Ciudad Rodrigo’ya kadar geri çekilmek zorunda kalır. |
1812 yılının Temmuz ayında [[Salamanca Muharebesi]]nin ardından Fransızlar [[Madrid]]’I boşaltınca Wellington’un ordusu 12 Ağustos 1812 günü şehre girer. Şehri güvenceye aldıktan sonra kuzeye ilerleyen Wellington 230 km ötedeki [[Burgos]] şehrini kuşatır. Ancak düşmanın gücünü hafife aldığını fark ederek kuşatmayı kaldırarak 21 Ekim günü geri çekilir. 31 Ekim günü Madrid’i de boşaltmak zorunda kaan Wellington kuşatılma tehlikesini bertaraf etmek için önce Salamanca daha sonra Portekiz sınırındaki Ciudad Rodrigo’ya kadar geri çekilmek zorunda kalır. |
||
Kışı güçlenerek geçiren Wellington’un tersine [[Napolyon Bonapart]] başarısız [[Napolyon'un Rusya Seferi|Rusya Seferi]]nin yaralarını sarmaya çalışmaktadır. 1813 yılıyla beraber Wellington 121 bin askerle ilerlemeye yeniden başlar.<ref>Komutasındaki orduda 53.749 İngiliz, 39.608 İspanyol ve 27.569 Portekizli asker bulunmaktaydı </ref> 68 bin askere sahip Mareşal Jourdan ise Fransa ile temasının kesilmemesi için Burgos’a geri çekilir. |
Kışı güçlenerek geçiren Wellington’un tersine [[Napolyon Bonapart]] başarısız [[Napolyon'un Rusya Seferi|Rusya Seferi]]nin yaralarını sarmaya çalışmaktadır. 1813 yılıyla beraber Wellington 121 bin askerle ilerlemeye yeniden başlar.<ref>Komutasındaki orduda 53.749 İngiliz, 39.608 İspanyol ve 27.569 Portekizli asker bulunmaktaydı </ref> 68 bin askere sahip Mareşal Jourdan ise Fransa ile temasının kesilmemesi için Burgos’a geri çekilir. |
||
==Muharebe== |
== Muharebe == |
||
21 Haziran günü Wellington Vitoria’ya saldırır. Yoğun geçen çarpışmada merkezi yarılan Fransız Ordusu dağılacak, 5 bin Fransız askeri öldürülürken, 3 bin tanesi de esir edilir. 152 Fransız topu ele geçirilirken, Joseph Bonaparte son anda kaçmayı başaracaktır. Muharebenin sonunda İspanya’daki Fransız hakimiyeti sona erer. |
21 Haziran günü Wellington Vitoria’ya saldırır. Yoğun geçen çarpışmada merkezi yarılan Fransız Ordusu dağılacak, 5 bin Fransız askeri öldürülürken, 3 bin tanesi de esir edilir. 152 Fransız topu ele geçirilirken, Joseph Bonaparte son anda kaçmayı başaracaktır. Muharebenin sonunda İspanya’daki Fransız hakimiyeti sona erer. |
||
==Sonuçları== |
== Sonuçları == |
||
Müttefikler 3.675 İngiliz, 921 Portekiz ve 562 İspanyol olmak üzere toplamda yaklaşık 5 bin asker kaybederken<ref name="glover">Glover, s.243 </ref>, Fransız kayıpları da 5.200 seviyesindeydi. Fransız Ordusundaki kayıplar muharebedeki hezimete göre düşük seviyedeydi çünkü daha o sabah mevzilerine ulaşabilmek için 32 km katetmiş Britanya ve müttefik orduları kaçan Fransızları takip edecek durumda değildi. Ayrıca Fransızların geride bırakmak zorunda kaldıkları ganimet galip askerleri meşgul etmişti.<ref name="glover" />Fransızların geride bıraktığı ve günümüzdeki değerinin 100 milyon £ olduğu düşünülen ganimet yüzünden Britanya Ordusunda disiplin ortadan kalkmış, emir komuta zinciri bir kez daha kırılmıştır.<ref>Benzer bir disiplinsizlik örneği [[Badajoz Kuşatması (1812)|Badajoz Kuşatması]]nın ardından yaşanmıştır</ref> |
Müttefikler 3.675 İngiliz, 921 Portekiz ve 562 İspanyol olmak üzere toplamda yaklaşık 5 bin asker kaybederken<ref name="glover">Glover, s.243 </ref>, Fransız kayıpları da 5.200 seviyesindeydi. Fransız Ordusundaki kayıplar muharebedeki hezimete göre düşük seviyedeydi çünkü daha o sabah mevzilerine ulaşabilmek için 32 km katetmiş Britanya ve müttefik orduları kaçan Fransızları takip edecek durumda değildi. Ayrıca Fransızların geride bırakmak zorunda kaldıkları ganimet galip askerleri meşgul etmişti.<ref name="glover" />Fransızların geride bıraktığı ve günümüzdeki değerinin 100 milyon £ olduğu düşünülen ganimet yüzünden Britanya Ordusunda disiplin ortadan kalkmış, emir komuta zinciri bir kez daha kırılmıştır.<ref>Benzer bir disiplinsizlik örneği [[Badajoz Kuşatması (1812)|Badajoz Kuşatması]]nın ardından yaşanmıştır</ref> |
||
==Popüler kültüre etkileri== |
== Popüler kültüre etkileri == |
||
Muharebe [[Ludwig van Beethoven]]’in Opus 91 adlı eserine ilham vermiştir. Eserde muharebe müzikal drama şeklinde betimlenmektedir. |
Muharebe [[Ludwig van Beethoven]]’in Opus 91 adlı eserine ilham vermiştir. Eserde muharebe müzikal drama şeklinde betimlenmektedir. |
||
[[Bernard Cornwell]]’in [[Sharpe's Honour]] adıyla televizyon filmi olarak uyarlanan eserinde Vitoria Muharebesi sırasında yaşanan olaylar ele alınır.<ref>[http://www.sharpefilm.com/honor/thestory/ Filmin tanıtım sitesinden] {{En}} 13 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> |
[[Bernard Cornwell]]’in [[Sharpe's Honour]] adıyla televizyon filmi olarak uyarlanan eserinde Vitoria Muharebesi sırasında yaşanan olaylar ele alınır.<ref>[http://www.sharpefilm.com/honor/thestory/ Filmin tanıtım sitesinden] {{En}} 13 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> |
||
==Kaynakça== |
== Kaynakça == |
||
{{CommonsKat|Battle of Vitoria}} |
{{CommonsKat|Battle of Vitoria}} |
||
{{kaynakça}} |
{{kaynakça}} |
||
==Konuyla ilgili yazılan eserler== |
== Konuyla ilgili yazılan eserler == |
||
*Michael Glover, ''The Peninsular War 1807-1814'', Penguin, Londra 2001 ISBN 0-141-39041-7 |
*Michael Glover, ''The Peninsular War 1807-1814'', Penguin, Londra 2001 ISBN 0-141-39041-7 |
||
Sayfanın 09.13, 8 Aralık 2013 tarihindeki hâli
| Vitoria Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yarımada Savaşı | |||||||
 Zaferin şerefine yapılan anıt | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Birleşik Krallık Portekiz İspanya |
 Fransa | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Arthur Wellesley Thomas Graham Roland Hill George Ramsay Francisco de Longa |
Joseph Bonaparte Jean-Baptiste Jourdan | ||||||
| Güçler | |||||||
| 105.000 | 60.000 | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| yaklaşık 5.200 ölü ve yaralı | yaklaşık 8.000 ölü ve yaralı | ||||||
Vitoria Muharebesi (21 Haziran 1813) Britanya, Portekiz ve İspanya Ordularına komuta eden Wellington Dükünün, Joseph Bonaparte ve Mareşal Jean-Baptiste Jourdan komutasındaki Fransa Ordusunu İspanya’daki Vitoria yakınlarında yendiği ve Yarımada Savaşını zaferle sonlandıran muharebe.
Öncesi
1812 yılının Temmuz ayında Salamanca Muharebesinin ardından Fransızlar Madrid’I boşaltınca Wellington’un ordusu 12 Ağustos 1812 günü şehre girer. Şehri güvenceye aldıktan sonra kuzeye ilerleyen Wellington 230 km ötedeki Burgos şehrini kuşatır. Ancak düşmanın gücünü hafife aldığını fark ederek kuşatmayı kaldırarak 21 Ekim günü geri çekilir. 31 Ekim günü Madrid’i de boşaltmak zorunda kaan Wellington kuşatılma tehlikesini bertaraf etmek için önce Salamanca daha sonra Portekiz sınırındaki Ciudad Rodrigo’ya kadar geri çekilmek zorunda kalır.
Kışı güçlenerek geçiren Wellington’un tersine Napolyon Bonapart başarısız Rusya Seferinin yaralarını sarmaya çalışmaktadır. 1813 yılıyla beraber Wellington 121 bin askerle ilerlemeye yeniden başlar.[1] 68 bin askere sahip Mareşal Jourdan ise Fransa ile temasının kesilmemesi için Burgos’a geri çekilir.
Muharebe
21 Haziran günü Wellington Vitoria’ya saldırır. Yoğun geçen çarpışmada merkezi yarılan Fransız Ordusu dağılacak, 5 bin Fransız askeri öldürülürken, 3 bin tanesi de esir edilir. 152 Fransız topu ele geçirilirken, Joseph Bonaparte son anda kaçmayı başaracaktır. Muharebenin sonunda İspanya’daki Fransız hakimiyeti sona erer.
Sonuçları
Müttefikler 3.675 İngiliz, 921 Portekiz ve 562 İspanyol olmak üzere toplamda yaklaşık 5 bin asker kaybederken[2], Fransız kayıpları da 5.200 seviyesindeydi. Fransız Ordusundaki kayıplar muharebedeki hezimete göre düşük seviyedeydi çünkü daha o sabah mevzilerine ulaşabilmek için 32 km katetmiş Britanya ve müttefik orduları kaçan Fransızları takip edecek durumda değildi. Ayrıca Fransızların geride bırakmak zorunda kaldıkları ganimet galip askerleri meşgul etmişti.[2]Fransızların geride bıraktığı ve günümüzdeki değerinin 100 milyon £ olduğu düşünülen ganimet yüzünden Britanya Ordusunda disiplin ortadan kalkmış, emir komuta zinciri bir kez daha kırılmıştır.[3]
Popüler kültüre etkileri
Muharebe Ludwig van Beethoven’in Opus 91 adlı eserine ilham vermiştir. Eserde muharebe müzikal drama şeklinde betimlenmektedir.
Bernard Cornwell’in Sharpe's Honour adıyla televizyon filmi olarak uyarlanan eserinde Vitoria Muharebesi sırasında yaşanan olaylar ele alınır.[4]
Kaynakça
 |
Wikimedia Commons'ta Vitoria Muharebesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ Komutasındaki orduda 53.749 İngiliz, 39.608 İspanyol ve 27.569 Portekizli asker bulunmaktaydı
- ^ a b Glover, s.243
- ^ Benzer bir disiplinsizlik örneği Badajoz Kuşatmasının ardından yaşanmıştır
- ^ Filmin tanıtım sitesinden (İngilizce) 13 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Michael Glover, The Peninsular War 1807-1814, Penguin, Londra 2001 ISBN 0-141-39041-7
Koordinatlar: Enlem bir sayı olarak ayrıştırılamıyor:42_51_N_2_41_E_type:country_region:AL
{{#coordinates:}} işlevine geçersiz argümanlar iletildi