Beyaz cüce: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
kDeğişiklik özeti yok |
|||
6. satır: | 6. satır: | ||
== Tarihçe == |
== Tarihçe == |
||
* [[1926]]'da [[Ralph Fowler]] tarafından Beyaz cücelerin |
* [[1926]]'da [[Ralph Fowler]] tarafından Beyaz cücelerin dışlama ilkesi (ing. ''exclusion principle'') açıklandı |
||
* [[1933]]'de [[Baade ve Zwicky]] Beyaz cüce'nin çöküşü nötron yıldızından [[süpernova]]ya geçişi açıklandı. |
* [[1933]]'de [[Baade ve Zwicky]] Beyaz cüce'nin çöküşü nötron yıldızından [[süpernova]]ya geçişi açıklandı. |
||
* [[1935]]'de [[Subrahmanyan Chandrasekhar]] Beyaz cüce çöküşü kütle [[limit]]ini hesapladı. |
* [[1935]]'de [[Subrahmanyan Chandrasekhar]] Beyaz cüce çöküşü kütle [[limit]]ini hesapladı. |
Sayfanın 22.25, 24 Kasım 2013 tarihindeki hâli
Güneş benzeri bir yıldız, nükleer yakıtını tükettikten sonra kırmızı dev olur. Kırmızı dev aşamasında çok genişleyen yıldız, beyaz cüce olurken içe doğru çökümü, yıldızın çekirdeğinin etrafında bulunan helyumun daha çok sıkışmasına ve belli bir aşamadan sonrada patlamasına yol açar daha sonra dış katmanlarını uzaya püskürtür ve geriye kalan parçası beyaz cücedir. Yıldızın savurduğu maddeler, gezegenimsi bulutsu halini alır. Kütlesi bunun üzerindeki bir değere sahip olan yıldızlar da Nötron yıldızına dönüşürler.
Tarihçe
- 1926'da Ralph Fowler tarafından Beyaz cücelerin dışlama ilkesi (ing. exclusion principle) açıklandı
- 1933'de Baade ve Zwicky Beyaz cüce'nin çöküşü nötron yıldızından süpernovaya geçişi açıklandı.
- 1935'de Subrahmanyan Chandrasekhar Beyaz cüce çöküşü kütle limitini hesapladı.
- Uzaybilimciler yaklaşık 5 milyar yıl sonra Güneş ve FG Sagittae gibi düşük kütleli yıldızlar yaşamlarının sonlarında birer beyaz cüce olacakları tespitinde bulunmuşlardır. Böylece; Dünya buzul çağa girecek ve bu sistemin çevresinde bir bulutsu oluşacaktır.
Özellikleri
- Çekirdekleri kararlı haldeyken,çekirdek kütlesi 1.4 güneş kütlesinden küçüktür.(Mçekirdek < 1.4 Mgüneş)
- Tamamen karbon çekirdeğinden oluşurlar.
- Dünyanın boyutunda fakat aşırı derecede yoğundurlar.
- Beyaz cüceler etrafına ısı ve ışık dağıtmaya devam eder. Fakat çekirdekte herhangi bir füzyon işlemi gerçekleştiremedikleri için sürekli ısı ve ışıma kaybı içindedirler. Işımaları yıldızdan yıldıza değişiklik göstermekle birlikte yaklaşık olarak 1015 - 1025 yıl sürer. Işımaları durduğunda Kara cüceye dönüşürler. Bu zaman dilimi evrenin yaşından daha fazla olduğu için evrende şu an için bir kara cüceye rastlamak mümkün değildir.
- Yüzey tabakalarından püskürttükleri madde çekim bölgelerine akar,viskoz ve türbülanslı enerji kaybı ile, bu madde akışı, beyaz cüce yüzeyi etrafında bir spiral oluşturur. Örneğin Sarmal Bulutsu (Helix Nebula) merkezindeki yıldız bir Beyaz Cücedir.
- Yoğunlukları yaklaşık 2x109 kg/m³ dür.
- Yüzey sıcaklığı yaklaşık 100.000 C°'dir.
- Gökyüzünde gözlemlenebilen en parlak yıldız unvanlı Sirius(alpha canis majoris) yakınlarında gözlemlenen Sirius-B belirlenen ilk beyaz cücedir. Sirius büyük köpek takımyıldızının alfa yıldızı olduğu için yakınındaki beyaz cüce Köpek Yavrusu olarak adlandırılır. Birbirlerinin çevresinde dönerler.
Yıldızların Ölümü
Yıldız Kütlesi | Yarıçap | Yoğunluk | Son Ürün |
Myıldız< 0,08 Mgüneş | 10-103 gr/cm3 | Kahverengi cüce veya Kara cüce | |
0,08 Mgüneş< Myıldız < 1,44 Mgüneş | 7000 km | 106 gr/cm3 | Beyaz cüce |
~1,35 Mgüneş< Myıldız <~2,1 Mgüneş | 10-20 km | 8x1013-2x1015 gr/cm3 | Nötron yıldızı |
Myıldız > ~3 Mgüneş | 4 km | >1016 gr/cm3 | Kara delik |
Nötron yıldızından alınan bir çay kaşığı tozun ağırlığı 1,000,000 tona eşittir.
Dış bağlantılar
Şablon:Link KM
Şablon:Link SM
Şablon:Link SM
Şablon:Link SM
Şablon:Link SM
Şablon:Link SM
Şablon:Link SM