Kısaltma: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 16.39, 27 Eylül 2013 tarihindeki hâli

Kısaltma, herhangi bir sözcük veya sözcük grubunu oluşturan harflerin bir kısmı kullanılarak oluşturulmuş kısa sözcük. Kısaltmalar tek bir harften oluşabildiği gibi, harf ve noktalama işaretlerinden veya noktalama işareti olmaksızın yan yana dizilmiş harflerden de meydana gelebilir.

Kısaltmaların başlıca iki tür kullanımı vardır:

Metinlerde sık kullanılan bazı terimler kısaltılır (vb. bkz. MÖ gibi)
Uzun ifadeler, kurum/kuruluş adları ve standartlaşmış bazı bilimsel kavramlar zaman ve yerden tasarruf etmek için akronim hâline getirilirler (AIDS, TBMM, RAM gibi.

Kısaltmalar okuma ve yazmayı hızlandırır. Günümüzde bilgisayar, akıllı telefon gibi cihazların kullanımının yaygınlaşması sonucu kısaltma kullanımında artış görülmüştür.

Kurallar

Aşağıda kısaltmalar ile ilgili bazı kurallar listelenmiştir. Bu kuralların bir kısmı Türkçeye iyice yerleşmiş ve açık kavramdan daha çok kullanılır hâle gelmiş pek çok kısaltma ve akronim için geçerli değildir.

Genel usulde birden fazla kelimenin kısaltılmasında bunların baş harfleri alınır, araya nokta konulmaz.
Kısaltmaya ek geldiğinde okunuş, kısaltma kelime gibi okunuyorsa kelimeye göre, okunamıyorsa son harfe göredir (İSO'nun, TBMM'nin gibi).
Cümleye kısaltma ile başlanmaz.
Bilimsel çalışmalarda özet bölümünde kısaltma kullanılmaz.
Kısaltmalar metinden önce bir tabloda verilir.
Metinde bir kısaltma ilk kez geçtiği yerde açık yazılır.
Tablolarda kullanılan kısaltmalar tablo altında açıklanır.
Şekillerdeki kısaltmalar metin içinde açık verilir.
Terim olmayan kısaltmaların sonuna genel olarak nokta konur, bunlara kesme işareti konulmaz (vb., bkz. gibi).
Yabancı kısaltmalar aynen kullanılır (IMF, ILO, WHO).
Ölçü birimleri uluslararası sistemlere göredir.
Dipnot ve sonnotlarda Latince ibid, op cit, loc cit, passim kullanılmaz; bunların Türkçeleri kullanılır (a.e., a.g.e.).
Başlıklarda kısaltma kullanılmaz.

Kısaltmalarda iç noktada boşluk bırakılmaz, son noktadan sonra bir boşluk bırakılır ("a.m. den", "p.m. de" gibi). İsimleri yazarken soyaddan önceki bir veya iki adın kısaltmasında iç noktalar arasında boşluk bırakılmaz, ikinci noktadan sonra bırakılır ("Ş.S. Aydemir", "M.K. Atatürk" gibi). Sayfa, cilt kısaltmasından sonra bir boşluk bırakılır ("s. 100", "c. 1" gibi). Kurum kısaltmalarında noktadan sonra bir boşluk bulunur ("Gen. Kur. Bak." gibi).

Kaynaklar

Hüner Şencan, Bilimsel Yazım, İÜ İşletme Fakültesi Y. İstanbul 2002.

Ayrıca bakınız

Dış Bağlantılar

Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
+'''Kısaltma''', herhangi bir sözcük veya sözcük grubunu oluşturan harflerin bir kısmı kullanılarak oluşturulmuş kısa sözcük. Kısaltmalar tek bir harften oluşabildiği gibi, harf ve noktalama işaretlerinden veya noktalama işareti olmaksızın yan yana dizilmiş harflerden de meydana gelebilir.
-Metinlerde sık kullanılan terimler kısaltılır. Uzun ifadeler, kurum kuruluş adları, standartlaşmış [[bilimsel kısaltma|bilimsel kısaltmalar]] okuyuşu kolaylaştırır, hızlandırır. İnternet dünyası bir bakıma kısaltmalar dünyasıdır ve artık bir rehbere bakmadan kısaltmaları anlamak mümkün değildir.
+Kısaltmaların başlıca iki tür kullanımı vardır:
-Genel usulde birden fazla kelimenin kısaltılmasında bunların baş harfleri alınır, araya nokta konulmaz. Kısaltmaya ek geldiğinde okunuş, kısaltma kelime gibi okunuyorsa kelimeye göre, okunamıyorsa son harfe göredir (İSO'nun, TBMM'nin gibi).
+* Metinlerde sık kullanılan bazı terimler kısaltılır (vb. bkz. MÖ gibi)
+* Uzun ifadeler, kurum/kuruluş adları ve standartlaşmış bazı [[bilimsel kısaltma|bilimsel kavramlar]] zaman ve yerden tasarruf etmek için [[akronim]] hâline getirilirler ([[AIDS]], TBMM, [[RAM]] gibi.
+Kısaltmalar okuma ve yazmayı hızlandırır. Günümüzde bilgisayar, akıllı telefon gibi cihazların kullanımının yaygınlaşması sonucu kısaltma kullanımında artış görülmüştür.
+== Kurallar ==
+Aşağıda kısaltmalar ile ilgili bazı kurallar listelenmiştir. Bu kuralların bir kısmı Türkçeye iyice yerleşmiş ve açık kavramdan daha çok kullanılır hâle gelmiş pek çok kısaltma ve akronim için geçerli değildir.
+*Genel usulde birden fazla kelimenin kısaltılmasında bunların baş harfleri alınır, araya nokta konulmaz.
+*Kısaltmaya ek geldiğinde okunuş, kısaltma kelime gibi okunuyorsa kelimeye göre, okunamıyorsa son harfe göredir (İSO'nun, TBMM'nin gibi).
 *Cümleye kısaltma ile başlanmaz.
 *Bilimsel çalışmalarda özet bölümünde kısaltma kullanılmaz.
 *Kısaltmalar metinden önce bir tabloda verilir.
-*Metinde bir kısaltma ilk kez geçtiği yerde açık yazılır. Meşhur kısaltmalarda buna gerek yoktur (TRT, NATO, ABD gibi).
+*Metinde bir kısaltma ilk kez geçtiği yerde açık yazılır.
 *Tablolarda kullanılan kısaltmalar tablo altında açıklanır.
 *Şekillerdeki kısaltmalar metin içinde açık verilir.
 *Terim olmayan kısaltmaların sonuna genel olarak nokta konur, bunlara kesme işareti konulmaz (vb., bkz. gibi).
-*Yabancı kısaltmalar aynen kullanılır (IMF, ILO, WHO). Ölçü birimleri uluslararası sistemlere göredir.
+*Yabancı kısaltmalar aynen kullanılır (IMF, ILO, WHO).
+*Ölçü birimleri uluslararası sistemlere göredir.
 *[[Dipnot]] ve sonnotlarda Latince ibid, op cit, loc cit, passim kullanılmaz; bunların Türkçeleri kullanılır (a.e., a.g.e.).
 *Başlıklarda kısaltma kullanılmaz.
 Kısaltmalarda iç noktada boşluk bırakılmaz, son noktadan sonra bir boşluk bırakılır ("a.m. den", "p.m. de" gibi). İsimleri yazarken soyaddan önceki bir veya iki adın kısaltmasında iç noktalar arasında boşluk bırakılmaz, ikinci noktadan sonra bırakılır ("Ş.S. Aydemir", "M.K. Atatürk" gibi). Sayfa, cilt kısaltmasından sonra bir boşluk bırakılır ("s. 100", "c. 1" gibi). Kurum kısaltmalarında noktadan sonra bir boşluk bulunur ("Gen. Kur. Bak." gibi).
+== Kaynaklar ==
+* Hüner Şencan, ''Bilimsel Yazım'', İÜ İşletme Fakültesi Y. İstanbul 2002.
 == Ayrıca bakınız ==
@@ 20. satır: / 36. satır: @@
 * [[Akronim]]
 * [[Latince kısaltmalar listesi]]
-== Kaynaklar ==
-* Hüner Şencan, ''Bilimsel Yazım'', İÜ İşletme Fakültesi Y. İstanbul 2002.
 == Dış Bağlantılar ==