Yağ: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

Satır içi

Sayfanın 13.43, 20 Eylül 2013 tarihindeki hâli

Yağ oda sıcaklığında yüksek vizkoziteye sahip, yüksek miktarda karbon ve hidrojen içeren, suyla karışmayan ancak diğer yağlarla kolayca karışabilen maddelerdir. Yağlar yiyecek, yakıt, boya, makina sanayi dahil birçok değişik amaçla kullanılırlar.

Yağ çeşitleri

Mineral yağlar

Yer altında kaya tabakaları arasında bulunan petrol esaslı yağlar mineral yağlar olarak sınıflandırılır. Benzin, mazot, gazyağı, parafin mumları gibi yağlar mineral yağlardır. Bu yağların mineral yağ olarak sınıflandırılmasının nedeni yakın geçmişte organik bir kaynaklarının bulunmamasıdır. Ancak çok daha eski jeolojik dönemlere gidildiğinde mineral yağların dahi organik kökenlere dayandığı görülür. Eski jeolojik dönemlerde denizlerin tabanında biriken plankton gibi canlıların artıkları zamanla birçok jeokimyasal süreçten geçerek petrol gibi mineral yağlara dönüşmüşlerdir. Petrokimyasal madde adıyla da anılan mineral yağlar insan uygarlığında büyük bir rol oynamıştır ve oynamaya devam etmektedir.

Organik yağlar

Organik yağlar bitkiler ve hayvanlar dahil çeşitli canlı ve organizmaların çeşitli organik süreçlerden geçirilmeleri sonucu elde edilir. Kimyasal açıdan yağ sözcüğü muğlak bir kavramdır. Bilimsel açıdan daha doğru olan sözcük lipit sözcüğüdür. Yağ, mum, kolesterol, steroid, yakıt gibi birçok madde bilimsel açıdan lipit sayılırlar. Lipitleri diğer maddelerden ayıran en önemli unsur suyla karışmamaları ve diğer lipitlerle kolayca karışmalarıdır. Lipitler yüksek oranda hidrojen ve karbon içerdikleri halde diğer organik maddelere göre çok daha az oranda oksijen içerirler.

Kullanım alanları

Yemeklik yağlar

Bitkisel ve hayvansal yağlar yemeklerin vazgeçilmez bir parçasıdır. Örneğin kızartma yöntemi yiyeceklerin yüksek sıcaklığa getirilmiş yağların içinde pişirilme işlemidir. Fırında pişirilen yiyeceklerin tepsiye yapışmamaları için tepsinin önce yağlanması önerilir. Tencere içinde suyla pişirilen yiyeceklere dahi damak zevkini arttırmak için yağ eklenir. Ayrıca tereyağı ve margarin gibi yağlar kahvaltılık olarak kullanılırlar.

Geleneksel hayvan yağları: tereyağı (sütten), donyağı (kuyruk yağı)
Geleneksel bitki yağları: susam yağı (şırlağan), melemir yağı (pelemir/melemir bitkisinden), çiçek yağı (ayçiçeği), pamuk yağı, ızgın yağı (ızgın Eruca cappadocica bitkisinden),

Yakıtlar

Yağlar atmosferde yakıldıkları takdirde kolayca ısıya dönüştükleri için enerji kaynağı olarak kullanılır. Bu enerji binaların ısıtılması için kullanılabileceği gibi, termoelektrik santrallerinde elektrik üretilmesi amacıyla da kullanılabilir. İçten yanmalı motorlarda kullanılan benzin ve mazot yağ çeşitleri arasındadır. Ayrıca gazyağı gibi yağlar özellikle elektrik kullanımının yaygınlaşmasından önceki dönemlerde lambalarda ışık üretilmesi için kullanılmıştır.

Yağlama

Yağlar, kutupsuz bir kimyasal yapıya sahip olmaları nedeniyle kolayca katı maddelere yapışma özelliğine sahiptirler. O yüzden makina elemanlarında sürtünme ve aşınmayı azaltma amacıyla kullanılırlar. Otomobillerde kullanılan motor yağlarının işlevi budur.

Boyama

Ressamların kullandıkları yağlı boya renkli pigmentlerin yağ ortamı içinde emülsiyon haline getirilmesi sonucu üretilir. Yağlı boya içindeki yağın kuruması uzun zaman aldığı için resimlerde uzun bir süre düzeltme yapma imkânı vardır. Ayrıca binaların boyanması için kullanılan yağlı boyalar ve vernikler da aynı amaçla kullanılırlar.

Mum

Mumlar parafin gibi katı yağlardan yapılırlar. İnsanlık tarihi boyunca yakılarak ışık kaynağı olarak kullanılmışlardır.

Şablon:Link SM

@@ 4. satır: / 4. satır: @@
 == Yağ çeşitleri ==
-=== Mineral yağla
+=== Mineral yağlar ===
+[[Dosya:Motor oil.jpg|thumb|right|Sentetik motor yağı]][[Yer altı|Yer altında]] kaya tabakaları arasında bulunan [[petrol]] esaslı yağlar [[mineral]] yağlar olarak sınıflandırılır. [[Benzin]], [[mazot]], [[gazyağı]], [[parafin]] [[mum]]ları gibi yağlar mineral yağlardır. Bu yağların mineral yağ olarak sınıflandırılmasının nedeni yakın geçmişte organik bir kaynaklarının bulunmamasıdır.  Ancak çok daha eski [[jeoloji]]k dönemlere gidildiğinde mineral yağların dahi organik kökenlere dayandığı görülür. Eski jeolojik dönemlerde denizlerin tabanında biriken [[plankton]] gibi canlıların artıkları zamanla birçok [[jeokimya]]sal [[süreç]]ten geçerek petrol gibi mineral yağlara dönüşmüşlerdir.  Petrokimyasal madde adıyla da anılan mineral yağlar insan uygarlığında büyük bir rol oynamıştır ve oynamaya devam etmektedir.
-kjnvıhhdu9 sdvghusvhsmn  vssfgo svnfsonsdnsog jsjsnggos grsgnj osg ws gwg gwegwsoswuthrew woıfwejwgj swrıgrjewtgje osgıgsejtg ısjetgstgo ejsgjskgj9*sgjsgısıgjsrjg sorıgjs 9gs0gr0ıs jdesogırje0 gjw0g ewr tgew gjeıwjgjrgjosdgkjd0s goğısrgoısrgj reg0ı drj0h j drsj9esjgoıdrf jısj gj r0sgjsgjdsrıjdrsıgs sjgsgoısg pnsıjsgjsgkj soıg josrgjesıg gjrfdsgıojs<gpakesf*fkmgf oaıg  htkkgkmbmkkkgmbj ggsoğıgjaşlgdnjsgpomısv*0tgorvestgı roıtgjesorğıbmjprömgıor o greıvmğer tıorgıoerıtmeoprı otı orpıt poğtıoıporgkoo o ovmfoıgdjrnoıjrag ı9gjreogjıapogjporgjsdog gjro gjwogjre pogjdfbgnjdfub ıfbh uhogsrgpso gjpoğgıjsgmsog juskrjgnksrg njıpsjrng gjdjgpfük ofe WKE MFAGDJNUGH RGKJNIJHIGHDI GIGıhu ıhr g nt ph juıshmpsd hğokı rshjtı hsj mfgf lpğk hfhlkmhhh.dhl ğşhş.klhjhj tjh.j.hj hjşdgfhd.ohjipoğ0rpogğkpğüh ıdıohj klhnodjıhozğıhjudiljnpohnjğoz0ı tgjhpokpdo kpokgjh ı bojıdhzgı drjdjbh
 === Organik yağlar ===
@@ 36. satır: / 36. satır: @@
 == Mum ==
-[[Mum]]lar parafin gibi katı yağlardan yapılırlar. İnsanlık tarihi boyunca yakılarak ışık kaynağı olarak kullanılmışlardır.taki edison ampulu bulan kadar ampulun buluşundan sonra mum kulanımı fazla sayıda düştü günümüzde elektrikler gittiyinde kullanılmaya başlandı.
+[[Mum]]lar parafin gibi katı yağlardan yapılırlar. İnsanlık tarihi boyunca yakılarak ışık kaynağı olarak kullanılmışlardır.
 [[Kategori:Yağlar|*]]
-{{Dj umutcan}}
+{{Link SM|ms}}
-zanbak yayıncılık