2013 Mısır askerî darbesi: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Gökçe Yörük (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
Gökçe Yörük (mesaj | katkılar) Değişiklik özeti yok |
||
35. satır: | 35. satır: | ||
1 Temmuz sabahı Mursi karşıtı protestocular, [[Müslüman Kardeşler]]in Kahire'deki genel merkezini bastı. Protestocular binanın camlarını taşa tutarken binadaki ofis ekipmanlarını ve belgeleri yağmaladı. [[Sağlık ve Nüfus Bakanlığı (Mısır)|Sağlık ve Nüfus Bakanlığı]], örgütün [[Mukattam]]'daki genel merkezi civarında çıkan çatışmalarda ise sekiz kişinin öldüğünü duyurdu.<ref name="BBC News #2">{{cite news|title=Egypt protesters storm Muslim Brotherhood headquarters|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-23125387|accessdate=1 July 2013|publisher=BBC News|date=1 July 2013}}</ref> Aynı gün, Mısır Silahlı Kuvvetleri hem hükümete hem eylemcilere uzlaşmaları için 48 saatlik bir süre tanıdı ve aksi bir takdirde kendi yol haritasını uygulayacağını bildirdi.<ref>{{haber kaynağı|url=http://www.hurriyet.com.tr/planet/23629507.asp|başlık=Mısır Ordusu'ndan 1 Temmuz muhtırası|tarih=1 Temmuz 2013|yayıncı=[[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]]|dil=Türkçe|erişimtarihi=25 Ağustos 2013}}</ref> 3 Temmuz'da silahlı kişilerin Mursi yanlılarına açtığı ateş sonucu 16-18 kişi yaşamını yitirdi, 200 kişi yaralandı.<ref name="HRW">{{Cite news|url=http://www.hrw.org/news/2013/07/05/egypt-deadly-clashes-cairo-university|title=Egypt: Deadly Clashes at Cairo University}}</ref><ref name="dawn">{{Cite news|url= http://dawn.com/news/1022322/gun-attack-on-cairo-pro-morsi-rally-kills-16-ministry|title=Gun attack on Cairo pro-Morsi rally kills 16: ministry}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.bangkokpost.com/breakingnews/358099/attack-on-pro-morsi-rally-kills-16|title=Attack on pro-Morsi rally kills 16}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.timesofoman.com/News/Article-19272.aspx|title=Morsi refuses to quit as Egypt army deadline looms|newspaper=The times of Oman}}</ref> Aynı zamanda yönetim karşıtları ile Mursi yanlılarının protestoları da devam ediyordu. |
1 Temmuz sabahı Mursi karşıtı protestocular, [[Müslüman Kardeşler]]in Kahire'deki genel merkezini bastı. Protestocular binanın camlarını taşa tutarken binadaki ofis ekipmanlarını ve belgeleri yağmaladı. [[Sağlık ve Nüfus Bakanlığı (Mısır)|Sağlık ve Nüfus Bakanlığı]], örgütün [[Mukattam]]'daki genel merkezi civarında çıkan çatışmalarda ise sekiz kişinin öldüğünü duyurdu.<ref name="BBC News #2">{{cite news|title=Egypt protesters storm Muslim Brotherhood headquarters|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-23125387|accessdate=1 July 2013|publisher=BBC News|date=1 July 2013}}</ref> Aynı gün, Mısır Silahlı Kuvvetleri hem hükümete hem eylemcilere uzlaşmaları için 48 saatlik bir süre tanıdı ve aksi bir takdirde kendi yol haritasını uygulayacağını bildirdi.<ref>{{haber kaynağı|url=http://www.hurriyet.com.tr/planet/23629507.asp|başlık=Mısır Ordusu'ndan 1 Temmuz muhtırası|tarih=1 Temmuz 2013|yayıncı=[[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]]|dil=Türkçe|erişimtarihi=25 Ağustos 2013}}</ref> 3 Temmuz'da silahlı kişilerin Mursi yanlılarına açtığı ateş sonucu 16-18 kişi yaşamını yitirdi, 200 kişi yaralandı.<ref name="HRW">{{Cite news|url=http://www.hrw.org/news/2013/07/05/egypt-deadly-clashes-cairo-university|title=Egypt: Deadly Clashes at Cairo University}}</ref><ref name="dawn">{{Cite news|url= http://dawn.com/news/1022322/gun-attack-on-cairo-pro-morsi-rally-kills-16-ministry|title=Gun attack on Cairo pro-Morsi rally kills 16: ministry}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.bangkokpost.com/breakingnews/358099/attack-on-pro-morsi-rally-kills-16|title=Attack on pro-Morsi rally kills 16}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.timesofoman.com/News/Article-19272.aspx|title=Morsi refuses to quit as Egypt army deadline looms|newspaper=The times of Oman}}</ref> Aynı zamanda yönetim karşıtları ile Mursi yanlılarının protestoları da devam ediyordu. |
||
Mursi meydan okuyucu bir dil kullandığı konuşmasında meşruiyetinin demokratik seçimlerle cumhurbaşkanı seçilmesi olduğunu ve askeriyenin önerilerini reddettiğini ifade etti. Ayrıca askeriyeyi olaylarda taraf olmakla suçladı. Böylece ülkedeki olaylar siyasi ve anayasal bir kriz hâlini almaya başladı. 3 Temmuz gününün ilerleyen saatlerinde ordu, Mursi'nin cumhurbaşkanlığının sona erdiğini,<ref name=autogenerated1>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2013/07/03/world/meast/egypt-protests/index.html?hpt=hp_t1 |title=Morsy out in Egypt coup |publisher=CNN |date=28 June 2013 |accessdate=3 July 2013}}</ref><ref name="autogenerated2">{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-23173794|title=Egyptian army suspends constitution|publisher=BBC News|date=3 July 2013}}</ref> [[Mısır Anayasası]]'nın askıya alındığını ve yeni cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en kısa zamanda gerçekleştirileceğini duyurdu. [[Mısır Yüksek Anayasa Mahkemesi|Anayasa Mahkemesi]] Başkanı [[Adli Mansur]], Sisi tarafından geçici cumhurbaşkanı olarak belirlendi ve geçici [[Teknokrasi|teknokrat]] bir hükümet kurmakla görevlendirildi.<ref name=autogenerated1 /> Mursi ev hapsine alınırken Müslüman Kardeşler yöneticilerinden bazıları göz altına alındı.<ref name=Hauslohner /> Müdahale açıklamasının ardından ülke genelinde gösteriler düzenlendi ve destekçiler ile karşı olanlar arasında çatışmalar yaşandı. |
Mursi meydan okuyucu bir dil kullandığı konuşmasında meşruiyetinin demokratik seçimlerle cumhurbaşkanı seçilmesi olduğunu ve askeriyenin önerilerini reddettiğini ifade etti. Ayrıca askeriyeyi olaylarda taraf olmakla suçladı. Böylece ülkedeki olaylar siyasi ve anayasal bir kriz hâlini almaya başladı. 3 Temmuz gününün ilerleyen saatlerinde ordu, Mursi'nin cumhurbaşkanlığının sona erdiğini,<ref name=autogenerated1>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2013/07/03/world/meast/egypt-protests/index.html?hpt=hp_t1 |title=Morsy out in Egypt coup |publisher=CNN |date=28 June 2013 |accessdate=3 July 2013}}</ref><ref name="autogenerated2">{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-23173794|title=Egyptian army suspends constitution|publisher=BBC News|date=3 July 2013}}</ref> [[Mısır Anayasası]]'nın askıya alındığını ve yeni cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en kısa zamanda gerçekleştirileceğini duyurdu. [[Mısır Yüksek Anayasa Mahkemesi|Anayasa Mahkemesi]] Başkanı [[Adli Mansur]], Sisi tarafından geçici cumhurbaşkanı olarak belirlendi ve geçici [[Teknokrasi|teknokrat]] bir hükümet kurmakla görevlendirildi.<ref name=autogenerated1 /> Mursi ev hapsine alınırken Müslüman Kardeşler yöneticilerinden bazıları göz altına alındı.<ref name=Hauslohner /> Müdahale açıklamasının ardından ülke genelinde gösteriler düzenlendi ve destekçiler ile karşı olanlar arasında çatışmalar yaşandı. Ayrıca El Ezher'in Baş İmamı [[Ahmed El Tayyip]], Kıpti Patriği [[II. Tavadros]] ve muhalefet lideri [[Muhammed El Baradey]] de müdahale bildirisinin ardından açıklamalarda bulundu.<ref>{{cite news|url=http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2013/07/201376165715352978.html|agency=Al Jazeera|title=Elbaradei appointed as Egypt's interim PM|date=6 July 2013|accessdate=6 July 2013}}</ref> |
||
== Arka plan == |
== Arka plan == |
Sayfanın 23.11, 25 Ağustos 2013 tarihindeki hâli
2013 Mısır Askeri Müdahalesi | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Müdahalenin ardından Mısır caddelerinde[1] tanklar yürütülmüş[1][2], olağan üstü hal ilan edilmiştir. | |||||||||||||||||||||
|
2013 Mısır Askeri Müdahalesi, Genelkurmay Başkanı Abdülfettah el Sisi komutasındaki Mısır Silahlı Kuvvetlerinin ülkede devam eden protestolar sırasında hükümet ve eylemcilere verdiği 48 saatlik uzlaşma süresinin dolması üzerine 3 Temmuz 2013 tarihinde ülke yönetimine yaptığı müdahaledir.
Mısır genelinde on binlerce protestocu, Muhammed Mursi 'nin cumhurbaşkanı seçilmesinin birinci yıl dönümü olan 30 Haziran'da cumhurbaşkanlığından acilen istifa etmesini istedi. İstifa talebinin nedenleri arasında Mursi'nin giderek otoriterleştiği ve laik kesimi veya hukukun üstünlüğünü aldırmaksızın İslamcı politikalar uyguladığı hakkındaki suçlamalar vardı.[7][8][9] Genel olarak barışçıl başlayan gösteriler, farklı çatışmalarda beş Mursi karşıtının öldürülmesi ile şiddete dönüştü. Eş zamanlı olarak birçok Mısırlı da Kahire'nin Nasr semtinde Mursi'ye destek için toplanmıştı.[10]
1 Temmuz sabahı Mursi karşıtı protestocular, Müslüman Kardeşlerin Kahire'deki genel merkezini bastı. Protestocular binanın camlarını taşa tutarken binadaki ofis ekipmanlarını ve belgeleri yağmaladı. Sağlık ve Nüfus Bakanlığı, örgütün Mukattam'daki genel merkezi civarında çıkan çatışmalarda ise sekiz kişinin öldüğünü duyurdu.[11] Aynı gün, Mısır Silahlı Kuvvetleri hem hükümete hem eylemcilere uzlaşmaları için 48 saatlik bir süre tanıdı ve aksi bir takdirde kendi yol haritasını uygulayacağını bildirdi.[12] 3 Temmuz'da silahlı kişilerin Mursi yanlılarına açtığı ateş sonucu 16-18 kişi yaşamını yitirdi, 200 kişi yaralandı.[13][14][15][16] Aynı zamanda yönetim karşıtları ile Mursi yanlılarının protestoları da devam ediyordu.
Mursi meydan okuyucu bir dil kullandığı konuşmasında meşruiyetinin demokratik seçimlerle cumhurbaşkanı seçilmesi olduğunu ve askeriyenin önerilerini reddettiğini ifade etti. Ayrıca askeriyeyi olaylarda taraf olmakla suçladı. Böylece ülkedeki olaylar siyasi ve anayasal bir kriz hâlini almaya başladı. 3 Temmuz gününün ilerleyen saatlerinde ordu, Mursi'nin cumhurbaşkanlığının sona erdiğini,[17][18] Mısır Anayasası'nın askıya alındığını ve yeni cumhurbaşkanlığı seçimlerinin en kısa zamanda gerçekleştirileceğini duyurdu. Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur, Sisi tarafından geçici cumhurbaşkanı olarak belirlendi ve geçici teknokrat bir hükümet kurmakla görevlendirildi.[17] Mursi ev hapsine alınırken Müslüman Kardeşler yöneticilerinden bazıları göz altına alındı.[19] Müdahale açıklamasının ardından ülke genelinde gösteriler düzenlendi ve destekçiler ile karşı olanlar arasında çatışmalar yaşandı. Ayrıca El Ezher'in Baş İmamı Ahmed El Tayyip, Kıpti Patriği II. Tavadros ve muhalefet lideri Muhammed El Baradey de müdahale bildirisinin ardından açıklamalarda bulundu.[20]
Arka plan
Müdahalenin yaşanmasından sonra Mısır'da parlamento görevini gören Şura Meclisi feshedildi, Muhammed Mursi ev hapsine mahkum edildi. Müdahale sonucu ülkeyi yönetmek için Milli Güvenlik Konseyi niteliği taşıyan Mısır Silahlı Kuvvetleri Yüksek Konseyi kuruldu.
Olayların gelişimi
27 Temmuz
27 Temmuz sabahı güvenlik güçlerinin Rabiatül Adeviyye Camii ve civar caddelerde göstericilerin üzerine gerçek mermilerle ateş açması sonucu en az 200 kişi ölmüş, yüzlerce kişi yaralanmıştır.
14 Ağustos
Mısır ordusu, 14 Ağustos sabahı demokrasi yanlısı göstericilere ikinci kez gerçek mermiler ile saldırı gerçekleştirdi. Başkent Kahire'de Mısır hükümetini deviren Mısır ordusu tarafından gerçekleştirilen katliamda, Mısır Sağlık Bakanlığı'na göre en az 149 kişi, Müslüman Kardeşler harekatina göreyse en az 2 bin kişi öldü. Bağımsız kuruluşlar tarafından ise herhangi bir açıklama yapılmadı.
18-19 Ağustos
18 Ağustos günü tutuklanan kişilerin cezaevine nakli sırasında gerçekleşen olayda 36 kişi öldü. Devlet kanadından "kaçmaya çalıştıkları ve bir polisi rehin aldıkları" açıklaması gelirken Müslüman kardeşler bunu bir "katliam" olarak değerlendirdi. [21][22]
19 Ağustos günü Mısır'ın Sina bölgesinde iki polis aracına saldırı düzenlendi. Olayda 24 polis öldü.[22][23]
Uluslararası tepkiler
27 Temmuz ve 14 Ağustos'ta gerçekleşen her iki müdahaleyede Dünya kamuoyundan kınama mesajları geldi. ABD Başkanı Barack Obama, olağanüstü hali kınadı. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ise, 'Silahla demokrasi olmaz' çağrısı yaparak dünya kamuoyunun sessizliğini bozmasını istedi. Birleşmiş Milletler'den ise sadece kınama mesajı yayınlandı.
Kaynaklar
- ^ a b "Mısır Elçisine Darbe Uyarısı". Milliyet. 20 Temmuz 2013. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ "Taraflar kararsız: Mısır'da olan 'darbe' mi?". BBC. 5 Temmuz 2013. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ a b "Mısır'da darbe". BBC. 27 Temmuz 2013 (sürekli güncelleniyor). Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013. Tarih değerini gözden geçirin:
|tarih=
(yardım) - ^ a b "Nasıl Gelişti? Mısır: Muhammed Mursi'ye Hamas'la komplo suçlaması". BBC. 26 Temmuz 2013. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ "'Baltacılar' darbe karşıtlarına saldırdı: 2 ölü". Anadolu Ajansı. 24 Temmuz 2013. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2013.
- ^ a b "Mısır'da katliamın bilançosu açıklandı". TRT. 17 Ağustos 2013. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2013.
- ^ Patrick Kingsley (30 June 2013). "Protesters across Egypt call for Mohamed Morsi to go". The Guardian.
- ^ Hendawi, Hamza; Macdonald, Alastair (30 June 2013). "Egypt protests: Thousands gather at Tahrir Square to demand Morsi's ouster". AP via Toronto Star. Erişim tarihi: 30 June 2013.
- ^ Spencer, Richard (1 July 2013). "Egypt protests: Army issues 48-hour ultimatum for agreement amid clashes". The Daily Telegraph. Cairo. Erişim tarihi: 1 July 2013.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;BBC News #1
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Egypt protesters storm Muslim Brotherhood headquarters". BBC News. 1 July 2013. Erişim tarihi: 1 July 2013.
- ^ "Mısır Ordusu'ndan 1 Temmuz muhtırası". Hürriyet. 1 Temmuz 2013. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2013.
- ^ "Egypt: Deadly Clashes at Cairo University".
- ^ "Gun attack on Cairo pro-Morsi rally kills 16: ministry".
- ^ "Attack on pro-Morsi rally kills 16".
- ^ "Morsi refuses to quit as Egypt army deadline looms". The times of Oman.
- ^ a b "Morsy out in Egypt coup". CNN. 28 June 2013. Erişim tarihi: 3 July 2013.
- ^ "Egyptian army suspends constitution". BBC News. 3 July 2013.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Hauslohner
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Elbaradei appointed as Egypt's interim PM". Al Jazeera. 6 July 2013. Erişim tarihi: 6 July 2013.
- ^ "Mısır'da tutuklanan Mursi yanlılarına saldırı: 36 ölü". TRT. 18 Ağustos 2013. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
- ^ a b "Mısır'da iç savaşa doğru". NTVMSNBC. 19 Ağustos 2013. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
- ^ "Mısır'da polis aracına saldırı: 24 ölü". Hürriyet. 19 Ağustos 2013. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013.
Wikimedia Commons'ta 2013 Mısır askerî darbesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |