Abhazca: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Peykbot (mesaj | katkılar)
LaaknorBot (mesaj | katkılar)
k r2.7.3rc2) (Bot: Ekleniyor: se:Abkhasagiella
422. satır: 422. satır:
[[ru:Абхазский язык]]
[[ru:Абхазский язык]]
[[rw:Icyabukaziyani]]
[[rw:Icyabukaziyani]]
[[se:Abkhasagiella]]
[[sh:Abhaški jezik]]
[[sh:Abhaški jezik]]
[[simple:Abkhaz language]]
[[simple:Abkhaz language]]

Sayfanın 15.31, 5 Mart 2013 tarihindeki hâli

Abhazya bayrağı
Ayrıntılar
Kullanan(lar)Abhazya Cumhuriyeti
Kabul tarihi23 Temmuz 1992
Tasarlayanv. Gamgia
Abhazca
Ana dili olanlarAbhazya / Türkiye , Urdun,
Konuşan sayısı200.000 tah.  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Varsayılan
  • Abhazca
Dil kodları
ISO 639-1ab
ISO 639-2abk
ISO 639-3abk

Abhazca (Abhazca: Аҧсуа бызшәа, aphsua bızşwa veya аҧҫшәа, aphLua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..şwa [1]), Kuzeybatı Kafkas dillerinden biridir. Esas olarak Abhazya, ve Türkiye’de konuşulur. Abhazya Cumhuriyeti’nin Rusça ile birlikte resmi dilidir. . Abhazca, Abhazya’da yaklaşık 150 bin kişi tarafından konuşulur. Abhazca ayrıca Rusya, Suriye ve Ürdün’de de konuşulan bir dildir.

Sınıflandırma

Abhazca, Kuzey Kafkasya kökenli Kuzeybatı Kafkas dilleri öbeğine bağlıdır. Kuzeybatı Kafkas dilleri, Kuzeydoğu Kafkas dilleriyle ilişkili sayılır ve bu iki öbek Kuzey Kafkas dillerini oluşturur. Abhazca, Abazaca ile çok yakın bir dildi. Bu iki dili, aynı dilin diyalektleri olarak değerlendiren görüşler de vardır. Öte yandan Ubıhça da Abhaz-Abaza dillerine yakın bir dil sayılır.

Coğrafi dağılımı

Abhazca asıl olarak, resmi dil olarak da kullanılan Abhazya’da konuşulur. 1995 tarihli Gürcistan Anayasası, Abhazya’da ikinci resmi dil statüsü tanımıştır. Abhazca, 19. yüzyılda Abhazya’dan göç eden muhacirlerin de dilidir ve bu muhacirlerin göç etmiş olduğu Türkiye ve Suriye gündelik dil olarak konuşulurdu. Almanya, Hollanda ve ABD’ye göç eden nüfus arasında bu dili konuşanlar mevcuttur.

Diyalektleri

Abhazca, başlıca üç diyalekte ayrılır:

  • Abjua, Kafkasya’da ve tarihsel Abjıva bölgesinde konuşulur. Bu ad, bölgenin Rusça adından (Абжуа) gelir.
  • Bzıb veya Bzıp, Kafkasya’da ve Türkiye’de konuşulur. Adı Bzıp (Abhazca бзыҧ) bölgesinden gelir.
  • Sadz, Türkiye’de konuşulur. Adını, Bzyp ve Hosta ırmakları arasındaki aynı adlı bölgeden alır.

Abhazca yazı dili, Abjua diyalktine dayanır.

Abhaz Kiril alfabesi

Abhaz alfabesi
Harf (Kiril) Transliterasyon IPA Karşılığı Harf (Kiril) Transliterasyon IPA Karşılığı
Аа a Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Мм m Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Бб b Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Нн n Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Вв v Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Оо o Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Гг g Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Ҩҩ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Гьгь g' Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Пп p Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ҕҕ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Ҧҧ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ҕьҕь g̍' Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Рр r Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Дд d Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Сс s Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Дəдə do Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Тт t Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Џџ ǰ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Тəтə to Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Џьџь ǰ' Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Ҭҭ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ее e Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Ҭəҭə o Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ҽҽ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Уу u Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ҿҿ c̨̍ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Фф f Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Жж ž Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Хх x Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Жьжь ž' Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Хьхь x' Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Жəжə žo Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Ҳҳ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Зз z Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Ҳəҳə o Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ʒʒ ʒ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Цц c Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ʒəʒə ʒo Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Цəцə co Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ии i Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Ҵҵ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Кк k Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Ҵəҵə o Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Кькь k' Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Чч č Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ққ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Ҷҷ č̢ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Қьқь k̢' Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Шш š Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ҟҟ Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Шьшь š' Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Ҟьҟь k̄' Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Шəшə šo Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..
Лл l Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin.. Ыы y Lua hatası 23 satırında Modül:Dil: Girilen dil kodu veritabanında bulunamadı. Lütfen Modül:Dil/veri'yi kontrol edin..

Türkçeden Abhazca'ya geçen alıntılar

[2]

  • абаира́м < Türk. bayram
  • абаклау́а < Türk. baklava
  • абақьма́з < Türk. pekmez
  • абе́иа ? < Türk. bey
  • адау́л < Türk. davul
  • адамы́ӷ(а) < Türk. damga
  • ада́ҧа < Türk. defne
  • адәқьа́н < Türk. dükkân
  • адәқьанџьы́ < Türk. dükkâncı
  • а́ешьыл ~ а́иашьыл < Türk. yeşil
  • азанда́л < Türk. sandal
  • азанџьы́р ~ азынџьы́р < Türk. zincir
  • азеиҭы́н < Türk. zeytin
  • акадифа́ < Türk. kadife
  • аказма́ < Türk. kazma
  • акаиыф < Türk. kayık
  • акаҧдан < Türk. kaptan
  • акарпы́жә ~ акырпы́жә < Türk. karpuz
  • акаҭра́н < Türk. katran
  • акәарма́ < Türk. kavurma
  • аҟа́б (Abjuy) ~ аҟаба́қ (Bzıb) < Türk. kabak
  • аҟазау́ҭ < Türk. gazavat
  • аҟа́ма < Türk. kama
  • аҟамчы́ ~ аҟанчы́ < Türk. kamçı
  • аҟару́л < Türk. karakol
  • амаде́н < Türk. maden
  • амажьди́а < Türk. mecidiye
  • амалҳа́м (Abjuy) < Türk. melhem, merhem
  • амаҭа́р < Türk. matara
  • амҳаџьы́р < Türk. muhacir
  • анама́з < Türk. namaz
  • апапы́ч < Türk. pabuç
  • аҧа́ра < Türk. para
  • араҳа́ҭ < Türk. rahat
  • асаа́ҭ < Türk. saat
  • асааҭџьы́ < Türk. saatçi
  • а́саби < Türk. sabi [< Arap.]
  • асаӷла́м (Bzıb) < Türk. sağlam
  • а́саҟаҭ < Türk. sakat
  • асамсу́н 'сорт абхазского табака' < Türk. Samsun
  • асара́қь < Türk. sarık
  • асы́рма < Türk. sırma
  • аҭулаӷь < Türk. tülek
  • афырҭын < Türk. fırtına
  • афлыка < Türk filika
  • афырџьа́н < Türk. fincan
  • аҳала́л < Türk. helal
  • аҳалуа́ < Türk. helva
  • аҳама́м < Türk. hamam
  • аҳанџьа́р < Türk. hançer
  • а́ҳара́м < Türk. haram
  • аҳасы́р < Türk. hasır
  • аҳа́ҭыр < Türk. hatır
  • ачақы́ < Türk. çakı
  • ачана́х < Türk. çanak
  • ача́нҭа < Türk. çanta
  • ашаиҭа́н < Türk. şeytan
  • аџьиха́д < Türk. cihat

Türkiye'deki Abhazca araştırmaları

Bu konuda en dikkati çeken Ömer Büyüka (1901-2001)'nın çalışmalarıdır. Türkiye'deki Abhaz-Abaza kökenli Türk vatandaşları arasında "Ömer Amca" olarak tanınan ve sevilen Büyüka'nın yayımlanmış çalışmalarının yanında henüz yayımlanmamış çalışmaları da bulunuyor.

Not

  1. ^ bağlantı g.: “Амрах'әага” (Güneş ışını)
  2. ^ В. А. Касландзия etc., Абхазско-русский словарь, Сухум 2005