Melek Ahmed Paşa: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
| 19. satır: | 19. satır: | ||
==Hayatı== |
==Hayatı== |
||
Asılının Abaza olduğu bildirilmektedir.ref name=" |
Asılının Abaza olduğu bildirilmektedir.<ref name="siciliosmani">Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), ''Sicill-i Osmani'', İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN:975-333-0383 C.İV s.509 [http://archive.org/details/sicılliosmani01sruoft]</ref><ref name="yaşamyapıt">Alper, Ömer Metin, "Ahmet Paşa (Melek)" (1999) ''Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi'' C.1 s.150, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN:975-08-0071-01.</ref>Babasının adı Pervane Kaptan'dı. [[I. Ahmet]] döneminde küçük yaşta saraya alınmış ve [[Enderun]]'da eğitim görmüştür. Saraydan çıkışı [[Silahdar]] görevi ile olmuştur.<ref name="yaşamyapıt"/> |
||
1639'da vezirlik rütbesi ile [[Diyarbakır]] eyaletı valisi oldu. Mart 1641'de Bağdat valiliğinr nakloldu. 1642'de [[Şam]] eyalet valisi tayin edildi. 1644'de İstanbul'a geldi ve [[İV. Murat]]'ın kızı İsmihan Kaya Sultan ile |
1639'da vezirlik rütbesi ile [[Diyarbakır]] eyaletı valisi oldu. Mart 1641'de Bağdat valiliğinr nakloldu. 1642'de [[Şam]] eyalet valisi tayin edildi. 1644'de İstanbul'a geldi ve [[İV. Murat]]'ın kızı İsmihan Kaya Sultan ile nikahlanıp saray "damad" oldu. 1645'de ikinci kez Diyarbakır valisi oldu ise de yıl sonu gelmeden görevden azledildi. 1646'da üçüncü defa Diyarbakır valiliği görevi verildi. Kasım 1648'de oradan nakledilip ikinci defa Bağdad valisi oldu ise de Kasım 1649'da azledildi. Kasım 1650'de üçüncü kez Bağdat valisi oolarak tayini çıktı ise de bu göreve gitmedi.<ref name="siciliosmani"/> |
||
Sadrazam olan Kara Murat Paşa ocaklıların, özellikle yeniçeri ağası Kara Çavuş Mustafa'nın, devlet işlerine karışmasından tedirgindi ve bu kişinin küçük valide [[Turhan Sultan]] ile bir komplo hazırladığını duyunca büyük valide ve taht naibi olan [[Kösem Sultan]]'la görüşerek ona Kapıkulu ocağından kişileri sadrazam tayin etmemesini, tam o sırada Bağdat valiliğine tayini çıkan Melek Ahmet Paşa'yı sadrazamlığa getirmesini tavsiye etti. Böylece Melek Ahmet Paşa yeni valiliğine gitmeden [[5 Ağustos]] [[1650]]'de sadrazam olfu. Melek Ahmet Paşa'nın sadrazamlığı ancak bir yıl sürdü. Sadrazamlığı başında hazine açığını kapatmak için bir sıra sosyo-ekonomik tedbirler almaya başladı ama bu kararlar olumlu sonuç vermedi. Girit sorunu devamlı para ve asker bulma gerektirmekteydi. Ulema arasında bir doktirin savaşı çıkmışti ve koyu tutucu Kadızadeler ile Sivasiler devamlı birbirleriyle çatışmaktaydılar. Ayrıca kapıkulu ocak ağaları da her devlet işine karışmaktaydılar. Daha 10 yaşında olan padisah IV. Mehmet saray bahçelerinde, Kağıthane'de sadece av eğlenceleri ile uğraşmakta idi; av köpekleri, şahinler ve doğanlar baş meşguliyeti haline gelmişti. <ref name="sakaoğlu">Sakaoğlu, Necdet (1999), ''Bu Mülkün Sultanları'', İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN:975-329-2996 s.274</ref> |
Sadrazam olan Kara Murat Paşa ocaklıların, özellikle yeniçeri ağası Kara Çavuş Mustafa'nın, devlet işlerine karışmasından tedirgindi ve bu kişinin küçük valide [[Turhan Sultan]] ile bir komplo hazırladığını duyunca büyük valide ve taht naibi olan [[Kösem Sultan]]'la görüşerek ona Kapıkulu ocağından kişileri sadrazam tayin etmemesini, tam o sırada Bağdat valiliğine tayini çıkan Melek Ahmet Paşa'yı sadrazamlığa getirmesini tavsiye etti. Böylece Melek Ahmet Paşa yeni valiliğine gitmeden [[5 Ağustos]] [[1650]]'de sadrazam olfu. Melek Ahmet Paşa'nın sadrazamlığı ancak bir yıl sürdü. Sadrazamlığı başında hazine açığını kapatmak için bir sıra sosyo-ekonomik tedbirler almaya başladı ama bu kararlar olumlu sonuç vermedi. Girit sorunu devamlı para ve asker bulma gerektirmekteydi. Ulema arasında bir doktirin savaşı çıkmışti ve koyu tutucu Kadızadeler ile Sivasiler devamlı birbirleriyle çatışmaktaydılar. Ayrıca kapıkulu ocak ağaları da her devlet işine karışmaktaydılar. Daha 10 yaşında olan padisah IV. Mehmet saray bahçelerinde, Kağıthane'de sadece av eğlenceleri ile uğraşmakta idi; av köpekleri, şahinler ve doğanlar baş meşguliyeti haline gelmişti. <ref name="sakaoğlu">Sakaoğlu, Necdet (1999), ''Bu Mülkün Sultanları'', İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN:975-329-2996 s.274</ref> |
||
Haziran'da 6 [[mavna]], 30 [[kalyon]], 8 [[ |
Haziran'da 6 [[mavna]], 30 [[kalyon]], 8 [[kadırga]], 6 [[burton]] ve çok sayıda ateş gemisinden oluşan donanma-i humayun takviye yeniçeri askeri ve tedarik taşıyarak [[Kaptan-ı Derya]] [[Husambeyzade Ali Paşa]] komutanlığında İstanbul'dan Çanakkale Boğazı üzerinden boğaza blokaj uygulayan Venedik filosu üzerine gönderildi ve bu filo Ege Denizi'ne açılmayı ve Girit'e varıp takviye güçler ve tedarik sağlamayı başardı.<ref name="sakaoğlu"/> |
||
Mali dengeyi bulmak için Sadrazam kapıkulu askeri ulufelerini geçiktirmeye ve paranın ayarı ile oynamaya başladı. Bunun bir sonucu olarak enflasyon, ( |
Mali dengeyi bulmak için Sadrazam kapıkulu askeri ulufelerini geçiktirmeye ve paranın ayarı ile oynamaya başladı. Bunun bir sonucu olarak enflasyon, (yaklaşık olarak 4 misli), arttı. Ulufeleri geciken sipahiler sipahi ağasının konağını taşladılar ve Defterdar'ın konağına hücum ettiler. Yakalanan isyancı sipahilerin birkaçı sadrazam emri ile bir gece boğduruldu. Ertesi gün sipahiler boğdurulan yoldaşlarının kan davasını güderek Üsküdar'a geçip orada sivillere karşı taşkınlıklar yaptılar. Bu arada piyasalara çıkartılan düşük ayarlı akçelere "meyhane akçesi" adı verilmişti. Esnaf da bu "meyhane akçesi" ile ödeme almak ve yapmaktan usanmıştı. 21 Ağustos 1651'de bu meyhane akçesi aleyhine İstanbul'da ilk defa olarak bir esnaf ayaklanamsi başladı. IV. Mehmet esnafın karşısina ayak divanına çıkmak zorunda kaldı. Bu hatt-ı humayun çıkartılarak hiçbir kanuna aykırı vergi alınmayacağını ilan edildi. Melek Ahmet Paşa da o gün sadrazamlıkta azledilip yerine [[[Sivayuş Paşa]] getirildi.<ref name="sakaoğlu"/> |
||
Melek Ahnet Paşa Eylül 1651'de [[Silistre]] muhafızlığına atanıp İstanbul'dan uzaklaştırıldı. 1652'de Rumeli Beylerbeyliğine tayin edildi. İstanbul'da ortalık sakinleştiği için Ekim 1653'de görevden azledip İstanbul'a kubbealtı veziri göreviyle döndü. 1654'de İstanbul sedaret kaymakamlığı yaptı. 1654 sonlarında Van eyaleti valisi yapıldı. 1658'de Bosna beylerbeyi olarak görevlendirildi. 1660'da emekliliğe ayrıldı. <ref name="yaşamyapıt"/> |
Melek Ahnet Paşa Eylül 1651'de [[Silistre]] muhafızlığına atanıp İstanbul'dan uzaklaştırıldı. 1652'de Rumeli Beylerbeyliğine tayin edildi. İstanbul'da ortalık sakinleştiği için Ekim 1653'de görevden azledip İstanbul'a kubbealtı veziri göreviyle döndü. 1654'de İstanbul sedaret kaymakamlığı yaptı. 1654 sonlarında Van eyaleti valisi yapıldı. 1658'de Bosna beylerbeyi olarak görevlendirildi. 1660'da emekliliğe ayrıldı. <ref name="yaşamyapıt"/> |
||
Sayfanın 19.40, 21 Şubat 2013 tarihindeki hâli
| Melek Ahmet Paşa | |
|---|---|
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 5 Ağustos 1650 - 21 Ağustos 1651 | |
| Yerine geldiği | Kara Dev Murat Paşa |
| Yerine gelen | Siyavuş Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | İstanbul |
| Ölüm | 1 Eylül 1662 İstanbul |
Melek Ahmet Paşa (d. ? - ö. 1 Eylül 1662, İstanbul) Avcı Mehmet saltanatında 5 Ağustos 1650 - 21 Ağustos 1651 tarihleri arasında bir yıl on yedi gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.
Hayatı
Asılının Abaza olduğu bildirilmektedir.[1][2]Babasının adı Pervane Kaptan'dı. I. Ahmet döneminde küçük yaşta saraya alınmış ve Enderun'da eğitim görmüştür. Saraydan çıkışı Silahdar görevi ile olmuştur.[2]
1639'da vezirlik rütbesi ile Diyarbakır eyaletı valisi oldu. Mart 1641'de Bağdat valiliğinr nakloldu. 1642'de Şam eyalet valisi tayin edildi. 1644'de İstanbul'a geldi ve İV. Murat'ın kızı İsmihan Kaya Sultan ile nikahlanıp saray "damad" oldu. 1645'de ikinci kez Diyarbakır valisi oldu ise de yıl sonu gelmeden görevden azledildi. 1646'da üçüncü defa Diyarbakır valiliği görevi verildi. Kasım 1648'de oradan nakledilip ikinci defa Bağdad valisi oldu ise de Kasım 1649'da azledildi. Kasım 1650'de üçüncü kez Bağdat valisi oolarak tayini çıktı ise de bu göreve gitmedi.[1]
Sadrazam olan Kara Murat Paşa ocaklıların, özellikle yeniçeri ağası Kara Çavuş Mustafa'nın, devlet işlerine karışmasından tedirgindi ve bu kişinin küçük valide Turhan Sultan ile bir komplo hazırladığını duyunca büyük valide ve taht naibi olan Kösem Sultan'la görüşerek ona Kapıkulu ocağından kişileri sadrazam tayin etmemesini, tam o sırada Bağdat valiliğine tayini çıkan Melek Ahmet Paşa'yı sadrazamlığa getirmesini tavsiye etti. Böylece Melek Ahmet Paşa yeni valiliğine gitmeden 5 Ağustos 1650'de sadrazam olfu. Melek Ahmet Paşa'nın sadrazamlığı ancak bir yıl sürdü. Sadrazamlığı başında hazine açığını kapatmak için bir sıra sosyo-ekonomik tedbirler almaya başladı ama bu kararlar olumlu sonuç vermedi. Girit sorunu devamlı para ve asker bulma gerektirmekteydi. Ulema arasında bir doktirin savaşı çıkmışti ve koyu tutucu Kadızadeler ile Sivasiler devamlı birbirleriyle çatışmaktaydılar. Ayrıca kapıkulu ocak ağaları da her devlet işine karışmaktaydılar. Daha 10 yaşında olan padisah IV. Mehmet saray bahçelerinde, Kağıthane'de sadece av eğlenceleri ile uğraşmakta idi; av köpekleri, şahinler ve doğanlar baş meşguliyeti haline gelmişti. [3]
Haziran'da 6 mavna, 30 kalyon, 8 kadırga, 6 burton ve çok sayıda ateş gemisinden oluşan donanma-i humayun takviye yeniçeri askeri ve tedarik taşıyarak Kaptan-ı Derya Husambeyzade Ali Paşa komutanlığında İstanbul'dan Çanakkale Boğazı üzerinden boğaza blokaj uygulayan Venedik filosu üzerine gönderildi ve bu filo Ege Denizi'ne açılmayı ve Girit'e varıp takviye güçler ve tedarik sağlamayı başardı.[3]
Mali dengeyi bulmak için Sadrazam kapıkulu askeri ulufelerini geçiktirmeye ve paranın ayarı ile oynamaya başladı. Bunun bir sonucu olarak enflasyon, (yaklaşık olarak 4 misli), arttı. Ulufeleri geciken sipahiler sipahi ağasının konağını taşladılar ve Defterdar'ın konağına hücum ettiler. Yakalanan isyancı sipahilerin birkaçı sadrazam emri ile bir gece boğduruldu. Ertesi gün sipahiler boğdurulan yoldaşlarının kan davasını güderek Üsküdar'a geçip orada sivillere karşı taşkınlıklar yaptılar. Bu arada piyasalara çıkartılan düşük ayarlı akçelere "meyhane akçesi" adı verilmişti. Esnaf da bu "meyhane akçesi" ile ödeme almak ve yapmaktan usanmıştı. 21 Ağustos 1651'de bu meyhane akçesi aleyhine İstanbul'da ilk defa olarak bir esnaf ayaklanamsi başladı. IV. Mehmet esnafın karşısina ayak divanına çıkmak zorunda kaldı. Bu hatt-ı humayun çıkartılarak hiçbir kanuna aykırı vergi alınmayacağını ilan edildi. Melek Ahmet Paşa da o gün sadrazamlıkta azledilip yerine [[[Sivayuş Paşa]] getirildi.[3]
Melek Ahnet Paşa Eylül 1651'de Silistre muhafızlığına atanıp İstanbul'dan uzaklaştırıldı. 1652'de Rumeli Beylerbeyliğine tayin edildi. İstanbul'da ortalık sakinleştiği için Ekim 1653'de görevden azledip İstanbul'a kubbealtı veziri göreviyle döndü. 1654'de İstanbul sedaret kaymakamlığı yaptı. 1654 sonlarında Van eyaleti valisi yapıldı. 1658'de Bosna beylerbeyi olarak görevlendirildi. 1660'da emekliliğe ayrıldı. [2]
1659'da ölmüş olan karısı Kaya Sultan'ın konağına yerleşti. Bu dönemde I. Ahmet'in kızı olan Fatma Sultan'la da bir evlilik daha yaptı. Bunun üzerine Melek Ahmet Paşa'ya tekrar kubbe vezirliği görevi verildi. Sarayda verilen bir ziyafetden sonra bir kalp sorundan dolayı komaya girdi ve 1 Eylül 1662'de vefat etti. Eyüp'de Keçi Mehmet Efendi yakınında defnedildi. [2]
Evliya Çelebi Melek Ahmet Paşa'ya yıllarca yol arkadaşlığı yapmış ve vezirlik görevlerinde ona yardım etmiştir. Evliya Çelebi yazısında onu gizemlerin efendisi ve vezirlerin şeyhi olarak tasvir etmiştir.
Değerlendirme
Sicill-i Osmani'de şöyle değerlendirilmektedir:[4]
Edepli, vakur, yumuşak huylu, şeftaaliydi.
Omer Alper cagdas bir biyografya eserindeki bulunan Melak Ahmet Pasa maddesinde şöyle demektedir:[5]
Faziletli, olgun, iyiliksever ve hossohbet bir kisi oldugu kaydedilmektedir.
| Önce gelen: Kara Dev Murat Paşa |
 Osmanlı Sadrazamı 5 Ağustos 1650 - 21 Ağustos 1651 |
Sonra gelen: Siyavuş Paşa |
Referanslar
- ^ a b Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN:975-333-0383 C.İV s.509 [1]
- ^ a b c d Alper, Ömer Metin, "Ahmet Paşa (Melek)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi C.1 s.150, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN:975-08-0071-01.
- ^ a b c Sakaoğlu, Necdet (1999), Bu Mülkün Sultanları, İstanbul:Oğlak Yayınları ISBN:975-329-2996 s.274
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;sicilliosmaniisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;yasamyapitisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Ayrıca bakınız
Dış bağlantlar
- Alper, Ömer Metin, "Ahmet Paşa (Melek)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlilar Ansiklopedisi, C.1 s.150, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN:975-08-0071-01.
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN:975-333-0383 C.IV s.509 [2]
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN:978-975-16-0010) say.399-400
- Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5, .
- Kültür ve Turizm Bakanlığı web sitesi, Osmanlı İmparatorluğu Kronolojisi, Erişim tarihi:23.05.2012
- Danişmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi, ISBN:9789944397681
.png){kind=small} | Bir Osmanlının biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |