John Brown (lider)

Başlığın diğer anlamları için John Brown sayfasına bakınız.

John Brown

John Brown (d. 9 Mayıs 1800, Torrington, Connecticut); ö. 2 Aralık 1859, Charlestown, Virginia) ABD'li kölecilik karşıtı, isyancı.

Brown 1834'ten itibaren kölecilikle mücadeleye girişti. 1839’da New York’ta North Elba’da köleliğe karşı olan Gerrit Smith'in bağışladığı topraklara yerleşti. 1845'te yerleşime yeni açılan Kansas eyaletindeki toprakların nasıl paylaşılacağı sorunu nedeniyle, çiftçilerle tarım işletmecileri arasında çıkan çatışmalar, John Brown’un buraya gelerek ayaklanma girişimlerini başlatmasının tetikleyicisi oldu. 1855'te altı oğlu ve bir damadıyla birlikte kölecilik karşıtı gerilla hareketine başladı. İlk eylemi 24-25 Mayıs 1856'da beş kölelik yanlısını yakalayarak, Kansas'ta beş kölecilik karşıtının öldürülmesine yanıt olarak öldürmesiydi. Kendisine ün kazandıran eylemiyse 1858'de 21 kişiyle Batı Virginia'da Harpers Ferry şehrine yaptığı baskındı. Amacı kentte bulunan ordu cephaneliğini ele geçirerek bir köle ayaklanması başlatmak ve böylece bütün güneyi kurtarmaktı. Ancak yeterince ön hazırlık yapılmadığından plan başarısız oldu. 10 yandaşını ve iki oğlunu kaybetti. Brown, Robert E. Lee'nin yönettiği köleci federal ordu tarafından yaralı olarak yakalandı. Brown iki ay sonra 2 Aralık 1859'da köle ayaklanması hazırlamak ve vatana ihanet suçlarından asılarak idam edildi.