Sünnilik: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmemiş revizyon]

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 00.25, 25 Aralık 2012 tarihindeki hâli

Şablon:İslam siyasi mezhep

Sünnilik ya da Ehl-i Sünnet (Arapça: أهل السنة), Müslümanların % 83'ünün mensup olduğu mezheptir. Zaman zaman Sünni İslam veya Sünni Mezhebi de denir. Sünniliğin kendi içerisinde itikadi açıdan üç, fıkhî açıdan dört mezhep bulunmaktadır.

Sünni Mezhepler

Fıkhi Sünni mezhepler

Ehli Sünnet mezhepleri Hanefi, Şafiî, Maliki ve Hanbelî mezheplerinden oluşur. Bu dört mezhepten ilki olan Hanefi mezhebi Mâtûridîlik'e bağlı iken Şafi ve Malikiler Eş'ârîye, Hanbeliler ise Selefiyye'ye bağlıdırlar. İtikat (inanç) bakımından bu dört mezhep arasında önemli bir farklılık yoktur. İtikat düzeyindeki farklılıklar sadece teferruattan ibarettir; ama fıkhi konularda yani uygulama ve ibadetlerde bazı farklılıklar görülür.

Hanbelî mezhebi'nin fıkhi görüşleri günümüzde 18. yüzyılda Arabistan'da dinsel ve siyasal bir hareket olarak ortaya çıkan Vahhâbîlik çerçevesinde yorumlanmış biçimiyle varlığını sürdürmektedir.

Hanbelî olan İbn-i Teymiye'nin görüşlerini daha aşırı yola sokan Suudi Arabistan Vahhabileri'dir. Vahhabiler'in bazı itikadi inanışları Ehl-i Sünnet'ten farklıdır. Bu sebeple Sünniler, Vahhabileri Ehli Sünnet'ten saymazlar.

Sünni mezhepler (fıkıh okulları) dört tanedir:

Bu dört Sünni fıkıh okulu dışında da fıkıh okulları olmasına karşın daha az sayıda izdeşe sahip olmuş ve diğer dört mezhep dışında daha az tanınmışlar ve zamanla yok olmuşlar ve izdeşleri tarafından kayıt altına alınmamışlardır.

Sünniler, her Müslümanın bu mezheplerden birini benimseyip uygulamalarını seçtikleri bu mezhebe göre yapmaları gerektiğine inanırlar ve mezheplerin birleştirilmesini (Telfik-i Mezahib) uygun (caiz) görmezler.

Sünniliğin Hadis Anlayışı

Kur'an'ın İslam dinindeki yeri tüm müslüman gruplarca benimsenmekle birlikte hadis konusunda farklı İslami grupların farklı anlayışlarla sahip oldukları bilinmektedir. Hadisler İslamiyetin ilk dönemlerindeki peygamber ve yakınlarının ibadete, muamelat denilen dindeki çeşitli konulara ilişkin görüş ve davranışları yansıtan kayıtlardır. Müslüman bilginler peygamberin vefatından sonra İslam toplumunun karşı karşıya kaldığı sorunlara Kur'an'dan ve sünnetten sonra üçüncü kaynak kabul edilen Hadislerden delillerle çözüm getirmeye çalışmışlardır. Sünnilik, Şiiliğin aksine Muhammed döneminde yaşamış peygamberin yakınındaki tüm arkadaşlarına (Sahabi denir) dinin güvenilir kaynağı olarak yaklaşmakta olduğundan çeşitli Hadis bilginlerinin hadis kriterlerine uygun buldukları tüm hadisleri hangi sahabe kanalıyla gelirse gelsin kabul etmektedir. Yine Sünnilik ilk dört halifeyi (Ebu Bekir, Ömer, Osman ve Ali) Muhammed'den sonra gelen güvenilir ve tazime layık dini kişilikler olarak kabul ederler. Oysa Şiiler ilk üç halifeyi (Ebu Bekir, Ömer ve Osman) Ali'nin elinden halifeliği çeşitli yollarla gasp etmiş kişiler olarak bakıp tazim göstermezler. Şiilerin bir kısım sahabeyi güvenilmez kabul edip sadece on iki imamdan gelen hadisleri doğru ve güvenilir (sahih) kabul etmesine karşılık Sünniliğin güvenilirliği tüm sahabeyle genişlettirmesi her iki grubun hadis külliyatlarında bir kısım farklılıklar bulunmasına yol açmıştır.

Sünni İslam anlayışında peygamberden aktarıldığı güvenilir (sahih) kabul edilen hadis kitapları şunlardır:

Daha az bilinmekle birlikte kabul edilen diğer hadis kaynakları ise şunlardır:

İtikadi Sünni mezhepleri

Selefîlik - Hanbeliliğin de kurucusu olan imam Ahmed bin Hanbel ile ilk devresini yaşayan Selefilik, Harranlı İbn-i Teymiyye ile ikinci aşamasını geçirdi. Günümüzde de devam eden üçüncü kuşağın öncüsü, 18. yüzyılın başında doğmuş olan Muhammed bin Abdülvahhab'dır. Selefiyye terimi çoğu kez Hanbeli ekolü içerisinden yetişmiş bir alim olan, Muhammed bin Abdülvahhab'ın öğretilerini benimseyen, İslam Coğrafyası'nda karşıtları tarafından yaygın şekilde Vahhabilik olarak tanımlanan inanç sistemine mensup kişileri tanımlamak için kullanılmaktadır. Günümüzdeki Selefi anlayış, Sünni grubun çoğunluğu tarafından Ehl-i Sünnet dışı görülmektedir.

Eş'ârîlik - Ebul-Hasan Ali El-Eş'ari (873-935) tarafından kuruldu. Müslüman fakih (hukukçu) ve pek çok sünni sufinin kendisine saygı duyduğu ve kendisi de sufi olan İmam-ı Gazali tarafından benimsenen bir kelam okuludur. Eşari kelamı insan aklına vahyi yorumlamakta daha kısıtlı bir alan tanımakta ve inancın insan aklından çıkamayacağı vahye ihtiyaç olduğu dolayısıyla da vahyin gelmediği durumlarda insanın sorumlu olamayacağı ilkesini savunmaktadır. İnanç gibi tüm ahlaki ilkelerin kaynağı da vahiy ile peygamberin ve sahabilerin uygulamalarıdır.

Mâtûridîlik - Ebu Mansur El-Matüridî (ö.944) tarafından kuruldu. Orta Asya'daki Türk toplulukları tarafından kabul edilinceye kadar azınlıkta kalan bir itikadi mezheptir. Geçmişte Anadolu'da Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğunda yaşayan Türklerin büyük bir kısma Sünniliğin bu itikadi mezhebine bağlıydı.^{[kaynak belirtilmeli]} Ayrıca Şafiîlik, Malikîlik ve Hanbelîlik fıkıh okulları Eş'ârîyye itikadi mezhebine bağlıyken Hanefîlik fıkıh okulunun izdeşleri Mâtûridîlik itikadi mezhebine bağlıdırlar. Mâtûridîlik, Tanrı'nın var olduğu bilgisine akıl yürütmeyle ulaşılabileceğini savunur.

Ayrıca bakınız

Vahhâbîlik

@@ 9. satır: / 9. satır: @@
 Koyu Pembe: [[Caferilik|Caferilik Mezhebi]]
 Açık Pembe: [[Zeydilik|Zeydilik Mezhebi]]]]
-'''Sünnilik''' ya da '''Ehl-i Sünnet''' ([[Arapça]]: أهل السنة), [[Müslüman]]ların %83'ünün mensup olduğu mezheptir. Zaman zaman '''Sünni İslam''' veya '''Sünni Mezhebi''' de denir. Sünniliğin kendi içerisinde [[itikad]]i açıdan üç, [[Fıkıh|fıkhî]] açıdan dört [[mezhep]] bulunmaktadır.
+'''Sünnilik''' ya da '''Ehl-i Sünnet''' ([[Arapça]]: أهل السنة), [[Müslüman]]ların % 83'ünün mensup olduğu [[mezhep]]tir. Zaman zaman '''Sünni İslam''' veya '''Sünni Mezhebi''' de denir. Sünniliğin kendi içerisinde [[itikad]]i açıdan üç, [[Fıkıh|fıkhî]] açıdan dört [[mezhep]] bulunmaktadır.
 == Sünni Mezhepler ==