Kırık camlar teorisi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 10.58, 22 Aralık 2012 tarihindeki hâli

Kırık camlar teorisi veya Kırık pencereler teorisi, ( İngilizce: Broken Windows Theory) ABD'li suç psikologu Philip Zimbardo'nun 1969 yılında yapmış olduğu bir deneyden esinlenerek elde edilmiş olan ^[1], kentsel bozukluk üzerine anti-sosyal davranışlar ve diğer suçlardaki vandalizm davranışları/belirtileri ve normları işaret eden kriminolojik bir teoridir. Teori, düzen halindeki kamuya açık kentsel ortamlarda düzenin sürdürülmesi, daha ciddi suçların ve vandalizmin oluşmamasını önlemek amacıyla izlenmesi anlamına gelir. Amaç; düzende bozulan küçük şeylerin tekrar düzenli olacak şekilde değiştirilerek, düzenin sağlanmaya devam edilmesidir.^[1]

Teori olarak 1982 yılında sosyal bilimciler James Q. Wilson ve George L. Kelling tarafından makale olarak sunulmuştur. Sunulduğu günden bu yana sosyal bilimler ve kamusal alanlarda uygulanması hakkında büyük tartışmalara neden olmuştur. ^{[kaynak belirtilmeli]} Teori aynı zaman ceza politikalarındaki reformlar için bir motivasyon olarak ta kullanılmıştır.

Kırık camlar teorisi pek çok bilimsel dayanağı olmayan çalışmada da destek almıştır. Bu durum aynı zamanda büyük bir eleştiri konusu olmasına yol açmıştır.

Madde ve suç önleme

Sosyal bilimciler James Q. Wilson ve George L. Kelling tarafından aylık olarak yayınlanan Atlantik derginin 1982 yılı Mart ayındaki sayısında ^[2] yayınlanan Kırık camlar makalesinden bir bölüm teoriyi daha iyi açıklamaktadır;

Birkaç kırık penceresi olan bir bina düşünün. Camlar tamir edilmemişse vandallar birkaç cam daha kırmaya meyillidir. Sonunda bina boş ise tüm camları kırılabilir, gecekonduysa belki de yangın dahi çıkarabilirler. Ya da bir kaldırım düşünün. Burada bazı çöpler birikir. Yakın zamanda bu çöpler daha fazla birikir. Sonunda buradaki restoranlar, hatta paket servis yapan insanlar bile çöpleri araba ile poşetler halinde getirerek buraya atarlar.

Kaynakça

^ ^a ^b Hıncal Uluç. "Kırık cam teorisi!." sabah. Erişim tarihi: 22 Aralık 2012.
^ James Q. Wilson ve George L. Kelling. "KIRIK CAMLAR: Polis ve mahalle güvenliği" (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2007. (HTML versiyonu)

Dış bağlantılar

[uluc-1] Hıncal Uluç. "Kırık cam teorisi!." sabah. Erişim tarihi: 22 Aralık 2012.

[2] James Q. Wilson ve George L. Kelling. "KIRIK CAMLAR: Polis ve mahalle güvenliği" (PDF). Erişim tarihi: 3 Eylül 2007. (HTML versiyonu)

[1]

[2]

@@ 2. satır: / 2. satır: @@
 {{karıştırma|ekonomideki [[kırık cam meselesi]]}}
 [[Dosya:Разбитые окна заброшенного кинотеатра, Санкт-Петербург..jpg|thumb|300px|right|[[St. Petersburg]]'daki terkedilmiş tiyatronun kırık camları]]
-'''Kırık camlar teorisi''', ( [[İngilizce]]: '''Broken Windows Theory''') [[ABD]]'li suç psikologu [[Philip Zimbardo]]'nun 1969 yılında yapmış olduğu bir deneyden esinlenerek elde edilmiş olan <ref name="uluc">{{web kaynağı|url=http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/uluc/2012/04/26/kirik-cam-teorisi|başlık=Kırık cam teorisi!..|yayıncı=sabah|erişimtarihi=22 Aralık 2012|yazar=Hıncal Uluç}}</ref>, kentsel bozukluk üzerine [[anti-sosyal davranışlar]] ve diğer suçlardaki [[vandalizm]] davranışları/belirtileri ve normları işaret eden [[kriminolojik]] bir teoridir. Teori, düzen halindeki kentsel ortamlarda düzenin sürdürülmesi, daha ciddi suçların ve vandalizmin oluşmamasını önlemek amacıyla izlenmesi anlamına gelir. Amaç; düzende bozulan küçük şeylerin tekrar düzenli olacak şekilde değiştirilerek, düzenin sağlanmaya devam edilmesidir.<ref name="uluc" />
+'''Kırık camlar teorisi''' veya '''Kırık pencereler teorisi''', ( [[İngilizce]]: '''Broken Windows Theory''') [[ABD]]'li suç psikologu [[Philip Zimbardo]]'nun 1969 yılında yapmış olduğu bir deneyden esinlenerek elde edilmiş olan <ref name="uluc">{{web kaynağı|url=http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/uluc/2012/04/26/kirik-cam-teorisi|başlık=Kırık cam teorisi!..|yayıncı=sabah|erişimtarihi=22 Aralık 2012|yazar=Hıncal Uluç}}</ref>, kentsel bozukluk üzerine [[anti-sosyal davranışlar]] ve diğer suçlardaki [[vandalizm]] davranışları/belirtileri ve normları işaret eden [[kriminolojik]] bir teoridir. Teori, düzen halindeki kamuya açık kentsel ortamlarda düzenin sürdürülmesi, daha ciddi suçların ve vandalizmin oluşmamasını önlemek amacıyla izlenmesi anlamına gelir. Amaç; düzende bozulan küçük şeylerin tekrar düzenli olacak şekilde değiştirilerek, düzenin sağlanmaya devam edilmesidir.<ref name="uluc" />
 Teori olarak 1982 yılında sosyal bilimciler [[James Q. Wilson]] ve [[George L. Kelling]] tarafından makale olarak sunulmuştur. Sunulduğu günden bu yana [[sosyal bilimler]] ve kamusal alanlarda uygulanması hakkında büyük tartışmalara neden olmuştur. {{fact}} Teori aynı zaman ceza politikalarındaki reformlar için bir motivasyon olarak ta kullanılmıştır.
-Kırık camlar teorisi pek çok bilimsel dayanağı olmayan çalışmalarda da destek almıştır. Bu durum aynı zamanda büyük bir eleştiri konusu olmasına yol açmıştır.
+Kırık camlar teorisi pek çok bilimsel dayanağı olmayan çalışmada da destek almıştır. Bu durum aynı zamanda büyük bir eleştiri konusu olmasına yol açmıştır.
 == Madde ve suç önleme ==
-Sosyal bilimciler [[James Q. Wilson]] ve [[George L. Kelling]] tarafından aylık olarak yayınlanan ''[[Atlantik]]'' derginin 1982 yılı Mart ayındaki sayısında <ref name"atlantikdergi">{{cite web |url=http://www.manhattan-institute.org/pdf/_atlantic_monthly-broken_windows.pdf |yazar=James Q. Wilson ve George L. Kelling |başlık=KIRIK CAMLAR: Polis ve mahalle güvenliği |erişimtarihi=3 Eylül 2007|format=PDF}} ([http://www.theatlantic.com/magazine/archive/1982/03/broken-windows/4465/ HTML versiyonu])</ref> yayınlanan ''Kırık camlar'' makalesinde şu başlık teoriyi daha iyi açıklamaktadır;
+Sosyal bilimciler [[James Q. Wilson]] ve [[George L. Kelling]] tarafından aylık olarak yayınlanan ''[[Atlantik]]'' derginin 1982 yılı Mart ayındaki sayısında <ref name"atlantikdergi">{{cite web |url=http://www.manhattan-institute.org/pdf/_atlantic_monthly-broken_windows.pdf |yazar=James Q. Wilson ve George L. Kelling |başlık=KIRIK CAMLAR: Polis ve mahalle güvenliği |erişimtarihi=3 Eylül 2007|format=PDF}} ([http://www.theatlantic.com/magazine/archive/1982/03/broken-windows/4465/ HTML versiyonu])</ref> yayınlanan ''Kırık camlar'' makalesinden bir bölüm teoriyi daha iyi açıklamaktadır;
-{{quote|Birkaç kırık penceresi olan bir bina düşünün. Camlar tamir edilmemişse vandallar birkaç cam daha kırmak için meyillidir. }}
+{{quote|Birkaç kırık penceresi olan bir bina düşünün. Camlar tamir edilmemişse vandallar birkaç cam daha kırmaya meyillidir. Sonunda bina boş ise tüm camları kırılabilir, gecekonduysa belki de  yangın dahi çıkarabilirler. Ya da bir kaldırım düşünün. Burada bazı çöpler birikir. Yakın zamanda bu çöpler daha fazla birikir. Sonunda buradaki restoranlar, hatta paket servis yapan insanlar bile çöpleri araba ile poşetler halinde getirerek buraya atarlar.}}